Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arnavutluk Emek Partisi (Arnavutça: Partia e Punës e Shqipërisë, PPSh) 1946-1991 yılları arasında Arnavutluk’da yasal tek siyasi parti olarak iktidarda olmuştur.
Arnavutluk Emek Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | PPSh |
| (Genel sekreter) | Enver Hoca (1941–85) Ramiz Alia (1985–91) Fatos Nano (1991) |
| Kuruluş tarihi | 8 Kasım 1941 |
| Kapanış tarihi | 13 Haziran 1991 |
| Önceli | Arnavutluk Komünist Partisi |
| Ardılı | Arnavutluk Sosyalist Partisi |
| Merkez | Tiran |
| Gazete(ler) | (Halkın Sesi) |
| Gençlik kolu | Arnavutluk Emek Gençliği Birliği Enver'in Öncüleri |
| Üyelik (1986) | 147,000 |
| İdeoloji |
|
| Siyasi pozisyon | Aşırı sol |
| Uluslararası üyelik | Kominform (1947-1956) |
| Resmî renkler | Kırmızı |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Arnavutluk | |
Kuruluşu ve işgal yılları
II. Dünya Savaşı döneminde 8 Kasım 1941 tarihinde Arnavutluk Komünist Partisi (Arnavutça: Partia Komuniste e Shqipërisë) adıyla kurulmuştur. 1939 yılında faşist İtalya'nın işgali altında kalan Arnavutluk'da iktidara liderliğindeki gelir. Yabancı işgaline karşı savaşan Arnavutlar yeni kurulan komünist partisiyle beraber partizan savaşı verir. Bu dönemde partinin en önemli isimleri arasında , Koçi Xoxe ve Enver Hoca yer alır. 1943 yılında İtalya'nın Müttefik Devletlere teslim olmasıyla ülke bu sefer Almanların işgali altına girer. Savaşın ilerleyen dönemlerinde partizanlar düşmanı ülkeden kovacak ve 29 Kasım 1944 günü ülke işgalden kurtarılmıştır. Bundan sonra partizanlar, Alman işgalindeki komşu Yugoslavya'daki Tito önderliğindeki Yugoslav partizanlarına yardım edeceklerdir.
İktidarda
Savaştan sonra iktidara gelen parti sosyalizm ilkeleri gereğince düzenlemeler yapar. Buna göre monarşi kaldırılarak halk cumhuriyeti ilan edilir. Topraklar beylerden alınarak halka dağıtılır. Parti, 1948 yılında adını Arnavutluk Emek Partisi olarak değiştirir.
İdeoloji ve örgütsel yapı
Partinin ideolojisi anti-revizyonist Marksizm-Leninizmdir. Parti örgütü demokratik merkeziyetçilik esaslarına göre kurulmuştur. Parti genel sekreteri Enver Hoca’dır. Ülkede tek parti iktidarı 1976 Anayasasında yer almıştır. Partinin en yüksek organı her beş yılda bir toplanan parti kongresi olarak tanımlanmıştır. Kongre delegeleri yerel ölçekte düzenlenen konferanslarda belirlenerek kongrede merkez komite tarafından sunulan raporları onaylamakta, parti siyasi hattını belirlemekte ve merkez komiteyi seçmektedir. Merkez komite ise partinin yönetici organı olup bünyesinde devlet görevlilerinin yanı sıra aydınları da barındırmaktaydı. Kongre dönemleri arasında iktidar organı olan merkez komite yılda üç kere toplanırdı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi örneğinde olduğu gibi merkez komite bir politbüro ve sekretarya seçerdi. Önemli bakanlıkların temsilcileri ve parti liderlerinin dahil olduğu Politbüro, haftalık toplantılarda partinin ve ülkenin gündemine yön verirdi.
Soğuk Savaş ve ideolojik etkisi
Arnavutluk'ta komünist partizanlar, Doğu Bloku ülkelerinin aksine II. Dünya Savaşı sırasında işgal altına uğrayan ülkelerini Kızıl Ordu'dan çok kendi partizan faaliyetleriyle atmayı başarmıştır. Bu özellik Arnavutluk Emek Partisi'nin uluslararası sosyalist kamp içerisinde görece özerk durmasına yol açmıştır. 1949 yılında Sovyetler Birliği'nin öncülüğünde kurulan COMECON örgütüne katıldı. Özellikle 1960'lı yıllarda başlayan Sovyetler Birliği ve Çin arasındaki görüş ayrılıklarının artmasıyla beraber Arnavutluk Emek Partisi, Çin tarafında yer almış ancak daha sonra Çin siyasetini de eleştirerek bağımsız anti-revizyonist hattı savunmuştur. özellikle Mao Zedong'un 1976 yılındaki ölümünden sonra Enver Hoca'nın Üç dünya teorisini ve yansıması olan Çin-ABD yakınlaşmasını eleştirmesiyle başladı. Enver Hoca teorize ettiği sosyalist demokrasiye onay veren Avrupa komünizmi karşıtlığını da içeren teorik hat uluslararası alanda da etkili olacak ve izleyicisi partiler olacaktır.
Günümüzdeki durumu
Arnavutluk'ta sosyalizmin 1991 yılında tasfiyesinden sonra parti Arnavutluk Sosyalist Partisi adını aldı. Sosyal demokrasiyi benimseyen bu parti günümüzde Arnavutluk siyasetindeki öne çıkan iki partiden birisidir. Komünist parti hattını devam ettirenler ise Hysni Milloshi önderliğindeki Enver Gönüllüleri adlı örgütü kurmuştur.
Genel sekreterleri
- Enver Hoca: 8 Kasım 1941 – 11 Nisan 1985
- Ramiz Alia: 13 Nisan 1985 – 4 Mayıs 1991
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania. . s. 422.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arnavutluk Emek Partisi Arnavutca Partia e Punes e Shqiperise PPSh 1946 1991 yillari arasinda Arnavutluk da yasal tek siyasi parti olarak iktidarda olmustur Arnavutluk Emek PartisiKisaltmaPPShGenel sekreterEnver Hoca 1941 85 Ramiz Alia 1985 91 Fatos Nano 1991 Kurulus tarihi8 Kasim 1941Kapanis tarihi13 Haziran 1991OnceliArnavutluk Komunist PartisiArdiliArnavutluk Sosyalist PartisiMerkezTiranGazete ler Halkin Sesi Genclik koluArnavutluk Emek Gencligi Birligi Enver in OnculeriUyelik 1986 147 000IdeolojiKomunizm Marksizm Leninizm Stalinizm Maoizm 1961 1978 Hocaizm Anti revizyonizmSiyasi pozisyonAsiri solUluslararasi uyelikKominform 1947 1956 Resmi renkler KirmiziParti bayragiArnavutlukKurulusu ve isgal yillariEski Arnavutluk Basbakani ve PPSh Genel Sekreteri Enver Hoca 1971 II Dunya Savasi doneminde 8 Kasim 1941 tarihinde Arnavutluk Komunist Partisi Arnavutca Partia Komuniste e Shqiperise adiyla kurulmustur 1939 yilinda fasist Italya nin isgali altinda kalan Arnavutluk da iktidara liderligindeki gelir Yabanci isgaline karsi savasan Arnavutlar yeni kurulan komunist partisiyle beraber partizan savasi verir Bu donemde partinin en onemli isimleri arasinda Koci Xoxe ve Enver Hoca yer alir 1943 yilinda Italya nin Muttefik Devletlere teslim olmasiyla ulke bu sefer Almanlarin isgali altina girer Savasin ilerleyen donemlerinde partizanlar dusmani ulkeden kovacak ve 29 Kasim 1944 gunu ulke isgalden kurtarilmistir Bundan sonra partizanlar Alman isgalindeki komsu Yugoslavya daki Tito onderligindeki Yugoslav partizanlarina yardim edeceklerdir Iktidarda Savastan sonra iktidara gelen parti sosyalizm ilkeleri geregince duzenlemeler yapar Buna gore monarsi kaldirilarak halk cumhuriyeti ilan edilir Topraklar beylerden alinarak halka dagitilir Parti 1948 yilinda adini Arnavutluk Emek Partisi olarak degistirir Ideoloji ve orgutsel yapiPartinin ideolojisi anti revizyonist Marksizm Leninizmdir Parti orgutu demokratik merkeziyetcilik esaslarina gore kurulmustur Parti genel sekreteri Enver Hoca dir Ulkede tek parti iktidari 1976 Anayasasinda yer almistir Partinin en yuksek organi her bes yilda bir toplanan parti kongresi olarak tanimlanmistir Kongre delegeleri yerel olcekte duzenlenen konferanslarda belirlenerek kongrede merkez komite tarafindan sunulan raporlari onaylamakta parti siyasi hattini belirlemekte ve merkez komiteyi secmektedir Merkez komite ise partinin yonetici organi olup bunyesinde devlet gorevlilerinin yani sira aydinlari da barindirmaktaydi Kongre donemleri arasinda iktidar organi olan merkez komite yilda uc kere toplanirdi Sovyetler Birligi Komunist Partisi orneginde oldugu gibi merkez komite bir politburo ve sekretarya secerdi Onemli bakanliklarin temsilcileri ve parti liderlerinin dahil oldugu Politburo haftalik toplantilarda partinin ve ulkenin gundemine yon verirdi Soguk Savas ve ideolojik etkisiArnavutluk ta komunist partizanlar Dogu Bloku ulkelerinin aksine II Dunya Savasi sirasinda isgal altina ugrayan ulkelerini Kizil Ordu dan cok kendi partizan faaliyetleriyle atmayi basarmistir Bu ozellik Arnavutluk Emek Partisi nin uluslararasi sosyalist kamp icerisinde gorece ozerk durmasina yol acmistir 1949 yilinda Sovyetler Birligi nin onculugunde kurulan COMECON orgutune katildi Ozellikle 1960 li yillarda baslayan Sovyetler Birligi ve Cin arasindaki gorus ayriliklarinin artmasiyla beraber Arnavutluk Emek Partisi Cin tarafinda yer almis ancak daha sonra Cin siyasetini de elestirerek bagimsiz anti revizyonist hatti savunmustur ozellikle Mao Zedong un 1976 yilindaki olumunden sonra Enver Hoca nin Uc dunya teorisini ve yansimasi olan Cin ABD yakinlasmasini elestirmesiyle basladi Enver Hoca teorize ettigi sosyalist demokrasiye onay veren Avrupa komunizmi karsitligini da iceren teorik hat uluslararasi alanda da etkili olacak ve izleyicisi partiler olacaktir Gunumuzdeki durumuArnavutluk ta sosyalizmin 1991 yilinda tasfiyesinden sonra parti Arnavutluk Sosyalist Partisi adini aldi Sosyal demokrasiyi benimseyen bu parti gunumuzde Arnavutluk siyasetindeki one cikan iki partiden birisidir Komunist parti hattini devam ettirenler ise Hysni Milloshi onderligindeki Enver Gonulluleri adli orgutu kurmustur Genel sekreterleriEnver Hoca 8 Kasim 1941 11 Nisan 1985 Ramiz Alia 13 Nisan 1985 4 Mayis 1991Ayrica bakinizSoguk Savas Baris icinde bir arada yasamaDis baglantilarKaynakca Elsie Robert 2010 Historical Dictionary of Albania s 422