Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Barış içinde bir arada yaşama (Rusça: Мирное сосуществование), Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarafından geliştirilmiş teoridir. Buna göre nükleer silahlara sahip Sovyetler Birliği ve sosyalist ülkeler ile kapitalist devletler bir arada barışçıl bir şekilde varlıklarını devam ettirebilirler. Bu teori sosyalizm ile kapitalizmin uzlaşmaz çelişki içinde olduklarından bir arada yaşayamayacaklarını söyleyen marksizmin genel söylemiyle çelişmektedir. Teori Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkeleri tarafından ABD ve NATO örgütüne üye ülkeleriyle olan ilişkilerinde bir dönem hakim olmuştur.
Uygulamanın ortaya çıkışı
Sovyet yorumu
Josef Stalin’in ölümünden sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olan Nikita Kruşçev 20. Kongrede Sovyet dış politikasına dair kimi yeni açılımlar getirmiştir. Dış politika değişikliği iki süper güç arasında çıkması olası nükleer savaşın önlenmesini amaçlıyordu. Sovyet teorisine göre ABD ve Sovyetler Birliği, birbiriyle uzlaşmaz siyasi ve ideolojik hatalarına rağmen birbiriyle savaşmaksızın barış içerisinde varolabilirdi. Kruşçev bu düşünce tarzını güçlendirmek için uluslararası barış konferanslarına katılacak, uluslararası ziyaretlerde bulunacaktır. Dünya Barış Konseyi büyük oranda Sovyetler Birliği tarafından desteklenir.
Barış içinde bir arada yaşama teorisi Batılı kapitalist devletler tarafından dillendirilen sosyalizm tehdidini geriletmek için kullanılacaktır. Bolşevikler ve Lenin özellikle Rus topraklarında Ekim Devriminin başarılmasından sonra işçilerin tüm dünya ülkelerinde iktidarı almaları için dünya devrimi çağrısı yapmış olsa da bunu devletlerarası savaşlar yoluyla değil her ülkenin kendi iç siyasi arenasındaki sınıf savaşımıyla yapılacağını öngörmüşlerdir. Kruşçev buradan hareketle sosyalizmin kapitalizme üstün olduğundan hareketle zamanla sosyalizmin zafere ulaşacağını iddia ederek yeni siyasi hattını şekillendirmiştir. Bu hattın devamı olarak Sovyetler Birliği diğer ülkelerde iktidarı almak için mücadele veren kimi hareketlere desteği kesecek ve eleştirilecektir.
Olası bir nükleer savaşın sadece sosyalist sistemi değil insanlığı yok edeceğinden hareketle Sovyetler Birliği bu dönemde ABD ile doğrudan silahlı çatışmalardan uzak kalmaya özen gösterse de, iki süper güç farklı ülkelerdeki iç mücadelelerde ve muharebelerde destekçi olarak yer alarak aradaki soğuk savaşı sürdürecektir. Kruşçev görevden alındıktan sonra başa gelen Sovyet liderleri de bu siyasi hattı devam ettirseler de özellikle Brejnev Doktrini ile Sovyetler Birliği yeni bir dış politika tanımlaması yapacaktır. Bu hat Mihail Gorbaçov dönemine kadar sürecektir.
Sovyet muhalefeti
Ekim Devriminin hemen ardından çıkan Rus İç Savaşı ve yabancı ülkelerin müdahalesine rağmen Bolşevik rejimi iktidarda kalmışsa da Lenin tarafından beklenen Avrupa Devrimi gerçekleşmemiştir. Bu dönemde Stalin tarafından formüle edilen tek ülkede sosyalizm teorisine göre kapitalist devletlerle çevrili olsa bile Sovyetler Birliğinin ayakta kalabileceğini ve sosyalizmin kurulabileceği iddia edilir. Bu uygulamayı savunanlardan Sovyet Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov, Kruşçev tarafından tasfiye edildikten sonra yaptığı açıklamalarda barış içinde bir arada yaşamak adına emperyalizme ödünler verildiğini belirterek bu politikayı eleştirecektir. Özellikle Gorbaçov döneminde ABD’ye Sovyet yönetiminin tek taraflı ödünler verdiği görülmüştür.
Küba yorumu
Barış içinde bir arada yaşama siyasetinin 1960'lı yıllarda en doğrudan karşıtları Kübalı devrimci liderler Fidel Castro ve Ernesto Che Guevara oldu. 1961 yılında yaşanan Domuzlar Körfezi Çıkarmasının ardından ABD’nin Mongoose Operasyonunu gerçekleştirmesi üzerine Küba hükûmeti işgal tehlikesine karşı silahlanmıştır. Küba Füze Krizine çıkan siyasi atmosfer sırasında Küba yönetimi ödün vermez şekilde konumunu korumuş, ABD’nin Küba topraklarına yeni bir saldırı gerçekleştirmesi durumunda karşılık vereceğini belirtmiştir.
Çin yorumu
Barış içinde bir arada yaşamaya dair Çin yorumu 1960'lı yıllarda başlayan Çin-Sovyet Ayrılığının ideolojik temellerindendir. Emperyalizm ile barış içinde yaşanamayacağını teorize eden Mao Sovyet yönetimini revizyonizmle itham edecektir. Daha sonra Üç dünya teorisi adı verilen teorik açılımı yapan Çin yönetimi Sovyetler Birliğini emperyalist olmakla suçlayacaktır. Bu teori gereğince 1972 yılından itibaren ABD ile yakınlaşan fiilen kendi barış içinde bir arada yaşama siyasetini uygulamıştır.
Arnavutluk yorumu
Çin-Sovyet ayrımında Çin tarafında yer alan Enver Hoca önderliğindeki Arnavutluk Emek Partisi, Mao tarafından öne sürülen Üç dünya teorisini eleştirmiş ve reddetmiştir. Arnavutluk Emek Partisi barış içinde bir arada yaşama teorisini ve onun uzantısı olan Avrupa komünizmini de şiddetle eleştirmiştir.
Değerlendirme
Barış içinde bir arada yaşama siyaseti Sovyetler Birliği tarafından ana siyasi hat olarak benimsendiği için dünya sol siyasetinde önemli etkiye sahip olmuştur. Özellikle Batı Avrupa komünist partilerinde iktidarın geleneksel olarak devrimci bir ayaklanma ile alınmasının yerine seçimlerle başa gelinmesini savunan anlayış hakim olacaktır. İzlenen bu siyasete karşın bu dönemde özellikle ABD tarafından desteklenen darbelerde seçimle gelen sol iktidarlar devrilecektir. Buradan bakıldığında izlenen siyasi hattın başarısız olduğu sonucuna varılabilir.
Kaynakça
- ^ 1959 yılındaki Küba Devrimi ile iktidara gelen 26 Temmuz Hareketi ve lideri Fidel Castro Küba’daki Sovyet yanlısı komünist partisi tarafından önceleri dikkate alınmamıştır. Devrimin başarılmasından sonra iki hareket birleşecektir.
- ^ Felix Chuev, Molotov Remembers: Inside Kremlin Politics, Ivan R Dee Inc, 2006 s.7, 67, 388, 389, 390
- ^ 1987 yılında imzalanan orta menzilli nükleer füze antlaşmasında ABD 846 adet füze imha ederken, Sovyetler Birliği 1846 adet füze imha etmeyi taahhüt eder, Antlaşmanın tam metni 10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce), 20 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Bakınız:
- ^ Bakınız Avrupa komünizmi
- ^ Bunun en çok bilinen örneği 1973 Şili Darbesiyle devrilen Şili'nin ilk sosyalist devlet başkanı Salvador Allende’dir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- marxists.org sitesi 15 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce), 21 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baris icinde bir arada yasama Rusca Mirnoe sosushestvovanie Soguk Savas doneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi tarafindan gelistirilmis teoridir Buna gore nukleer silahlara sahip Sovyetler Birligi ve sosyalist ulkeler ile kapitalist devletler bir arada bariscil bir sekilde varliklarini devam ettirebilirler Bu teori sosyalizm ile kapitalizmin uzlasmaz celiski icinde olduklarindan bir arada yasayamayacaklarini soyleyen marksizmin genel soylemiyle celismektedir Teori Sovyetler Birligi ve Varsova Pakti ulkeleri tarafindan ABD ve NATO orgutune uye ulkeleriyle olan iliskilerinde bir donem hakim olmustur Uygulamanin ortaya cikisiSovyet yorumu Josef Stalin in olumunden sonra Sovyetler Birligi Komunist Partisi Genel Sekreteri olan Nikita Kruscev 20 Kongrede Sovyet dis politikasina dair kimi yeni acilimlar getirmistir Dis politika degisikligi iki super guc arasinda cikmasi olasi nukleer savasin onlenmesini amacliyordu Sovyet teorisine gore ABD ve Sovyetler Birligi birbiriyle uzlasmaz siyasi ve ideolojik hatalarina ragmen birbiriyle savasmaksizin baris icerisinde varolabilirdi Kruscev bu dusunce tarzini guclendirmek icin uluslararasi baris konferanslarina katilacak uluslararasi ziyaretlerde bulunacaktir Dunya Baris Konseyi buyuk oranda Sovyetler Birligi tarafindan desteklenir Baris icinde bir arada yasama teorisi Batili kapitalist devletler tarafindan dillendirilen sosyalizm tehdidini geriletmek icin kullanilacaktir Bolsevikler ve Lenin ozellikle Rus topraklarinda Ekim Devriminin basarilmasindan sonra iscilerin tum dunya ulkelerinde iktidari almalari icin dunya devrimi cagrisi yapmis olsa da bunu devletlerarasi savaslar yoluyla degil her ulkenin kendi ic siyasi arenasindaki sinif savasimiyla yapilacagini ongormuslerdir Kruscev buradan hareketle sosyalizmin kapitalizme ustun oldugundan hareketle zamanla sosyalizmin zafere ulasacagini iddia ederek yeni siyasi hattini sekillendirmistir Bu hattin devami olarak Sovyetler Birligi diger ulkelerde iktidari almak icin mucadele veren kimi hareketlere destegi kesecek ve elestirilecektir Olasi bir nukleer savasin sadece sosyalist sistemi degil insanligi yok edeceginden hareketle Sovyetler Birligi bu donemde ABD ile dogrudan silahli catismalardan uzak kalmaya ozen gosterse de iki super guc farkli ulkelerdeki ic mucadelelerde ve muharebelerde destekci olarak yer alarak aradaki soguk savasi surdurecektir Kruscev gorevden alindiktan sonra basa gelen Sovyet liderleri de bu siyasi hatti devam ettirseler de ozellikle Brejnev Doktrini ile Sovyetler Birligi yeni bir dis politika tanimlamasi yapacaktir Bu hat Mihail Gorbacov donemine kadar surecektir Sovyet muhalefeti Ekim Devriminin hemen ardindan cikan Rus Ic Savasi ve yabanci ulkelerin mudahalesine ragmen Bolsevik rejimi iktidarda kalmissa da Lenin tarafindan beklenen Avrupa Devrimi gerceklesmemistir Bu donemde Stalin tarafindan formule edilen tek ulkede sosyalizm teorisine gore kapitalist devletlerle cevrili olsa bile Sovyetler Birliginin ayakta kalabilecegini ve sosyalizmin kurulabilecegi iddia edilir Bu uygulamayi savunanlardan Sovyet Disisleri Bakani Vyaceslav Molotov Kruscev tarafindan tasfiye edildikten sonra yaptigi aciklamalarda baris icinde bir arada yasamak adina emperyalizme odunler verildigini belirterek bu politikayi elestirecektir Ozellikle Gorbacov doneminde ABD ye Sovyet yonetiminin tek tarafli odunler verdigi gorulmustur Kuba yorumu Baris icinde bir arada yasama siyasetinin 1960 li yillarda en dogrudan karsitlari Kubali devrimci liderler Fidel Castro ve Ernesto Che Guevara oldu 1961 yilinda yasanan Domuzlar Korfezi Cikarmasinin ardindan ABD nin Mongoose Operasyonunu gerceklestirmesi uzerine Kuba hukumeti isgal tehlikesine karsi silahlanmistir Kuba Fuze Krizine cikan siyasi atmosfer sirasinda Kuba yonetimi odun vermez sekilde konumunu korumus ABD nin Kuba topraklarina yeni bir saldiri gerceklestirmesi durumunda karsilik verecegini belirtmistir Cin yorumu Baris icinde bir arada yasamaya dair Cin yorumu 1960 li yillarda baslayan Cin Sovyet Ayriliginin ideolojik temellerindendir Emperyalizm ile baris icinde yasanamayacagini teorize eden Mao Sovyet yonetimini revizyonizmle itham edecektir Daha sonra Uc dunya teorisi adi verilen teorik acilimi yapan Cin yonetimi Sovyetler Birligini emperyalist olmakla suclayacaktir Bu teori geregince 1972 yilindan itibaren ABD ile yakinlasan fiilen kendi baris icinde bir arada yasama siyasetini uygulamistir Arnavutluk yorumu Cin Sovyet ayriminda Cin tarafinda yer alan Enver Hoca onderligindeki Arnavutluk Emek Partisi Mao tarafindan one surulen Uc dunya teorisini elestirmis ve reddetmistir Arnavutluk Emek Partisi baris icinde bir arada yasama teorisini ve onun uzantisi olan Avrupa komunizmini de siddetle elestirmistir DegerlendirmeSili de secimle basa gelen sosyalist devlet baskani Salvador Allende ABD nin destegiyle hazirlanan darbeyle devrilecektir Baris icinde bir arada yasama siyaseti Sovyetler Birligi tarafindan ana siyasi hat olarak benimsendigi icin dunya sol siyasetinde onemli etkiye sahip olmustur Ozellikle Bati Avrupa komunist partilerinde iktidarin geleneksel olarak devrimci bir ayaklanma ile alinmasinin yerine secimlerle basa gelinmesini savunan anlayis hakim olacaktir Izlenen bu siyasete karsin bu donemde ozellikle ABD tarafindan desteklenen darbelerde secimle gelen sol iktidarlar devrilecektir Buradan bakildiginda izlenen siyasi hattin basarisiz oldugu sonucuna varilabilir Kaynakca 1959 yilindaki Kuba Devrimi ile iktidara gelen 26 Temmuz Hareketi ve lideri Fidel Castro Kuba daki Sovyet yanlisi komunist partisi tarafindan onceleri dikkate alinmamistir Devrimin basarilmasindan sonra iki hareket birlesecektir Felix Chuev Molotov Remembers Inside Kremlin Politics Ivan R Dee Inc 2006 ISBN 978 1 56663 715 2 s 7 67 388 389 390 1987 yilinda imzalanan orta menzilli nukleer fuze antlasmasinda ABD 846 adet fuze imha ederken Sovyetler Birligi 1846 adet fuze imha etmeyi taahhut eder Antlasmanin tam metni 10 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Haziran 2010 tarihinde erisilmistir Bakiniz Bakiniz Avrupa komunizmi Bunun en cok bilinen ornegi 1973 Sili Darbesiyle devrilen Sili nin ilk sosyalist devlet baskani Salvador Allende dir Ayrica bakinizProletarya diktatorlugu Avrupa komunizmiDis baglantilarmarxists org sitesi 15 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 21 Haziran 2010 tarihinde erisilmistir