Hirodes (İbranice: הוֹרְדוֹס; Yunanca: ἡρῴdης; d. MÖ 74/MÖ 73 – ö. MÖ 4 Kudüs), aynı zamanda I. Hirodes veya Büyük Hirodes adıyla bilinen ve Roma İmparatorluğu tarafından Yahudiye eyaletine atanan Yahudi Kralı.
Hayat hikâyesinin detaylarına en iyi MS 1. yüzyıl Yahudi tarihçisi Josephus'un çalışmalarında rastlanır. Birçok insan için, Hirodes hakkında en iyi bilinen şey Matta İncili bölüm 2'de, Yeramya 31:15'ten nakille anlatılan Masumların Katli hikâyesidir.
Hirodes, özellikle Kudüs'teki ikinci tapınak olan ve bazen Hirodes Tapınağı olarak adlandırılan tapınağın genişletilmesiyle tanınır.
7 Mayıs 2007'de, Kudüs'teki İbrani Üniversitesi arkeologlarından Prof. 'in başkanlığındaki bir arkeolog grubu, bu tapınağı bulduğunu iddia etmiştir.
Hayatı
Kral Hirodes, peygamber İshak'ın büyük oğlu Esav'ın soyundan, varlıklı ve zengin bir Edomlu aileden gelir. İdumea, Eski Ahit'te Edom olarak geçen bir güney Yahudiye yerleşimiydi. Makkabilerde geçen Yuhanna Hirkanus, İdumea'yı MÖ 140–130 arasında fethettiğinde, tüm İdumealılardan Yahudi kanunlarını kabul etmelerini ya da topraklarını terk etmelerini istedi. Bu yüzden İdumealıların birçoğu Yahudiliği kabul etti.
Kral Hirodes kendisini bir Yahudi olarak tanımlıyordu ve çağdaşlarının dikkatini çekiyordu. Her ne kadar bu iman içten olsa da, Hirodes soyundan gelenlerin kültüründe Helenistik etki oldukça fazlaydı, bu da dindar Yahudilerin gözüne itici görünmelerine neden oluyordu.Yuhanna Hirkanus zamanında din değiştiren İdumealılardan olan İdumealı Antipater'in ikinci oğlu ve Hirodes hanedanının kurucusudur. Hirodes'un annesi , Nabata'daki Petra şehrinden bir prensesti. Roma'da, sırtı tıpkı Pompey ve Cassius gibi sıvazlanan ailenin reisi ve Hirodes'in babası, MÖ 47 yılında Yahudiye eyaletine İmparatorluk vekili, ardından Hirodes henüz 25 yaşında babası tarafından Galile (modern El-Halil) valisi olarak atandı.
Babasının MÖ 43 yılında -iddialara göre bir vergi tahsildarı tarafından- zehirlenmesi üzerine katili idam ettirdi. Bir sefer dönüşünün ardından, eskiden Yahudiye'nin yöneticisi unvanına sahip Hasmonean hanedanı mensubu genç prenses Mariamne (bazen Mariamme olarak telaffuz edilir) ile söz kesti. İlk karısı Doris ve Antipater isimli üç yaşındaki oğlunu kovdu ve ardından Mariamne (I. Mariamne olarak da bilinir) ile evlendi.
MÖ 40'ta Antigonus ve Partlar Yahudiye'yi işgal etti. Hirodes Kudüs'ten kaçarak ilk kez Roma'ya gitti. Roma Senatosu tarafından "" olarak seçildiyse de, Hirodes'un Yahudiye'nin tamamını ele geçirmesi MÖ 37 yılına kadar sürdü. 34 yıl saltanat sürdü.
Zaman çizelgesi
MÖ 30'lar
MÖ 39–MÖ 37 Antigonos'a karşı savaş. Kudüs'ün fethi ve Antigonos'a karşı zafer, ardından Antigonos'un Marcus Antonius tarafından idamı.
MÖ 36 Hirodes, 17 yaşındaki üvey kardeşi Yahudiyeli III. Aristobulus'u Yahudilerin onu kral seçecekleri korkusuyla yüksek rahip olarak atadı.
MÖ 35 Aristobulus bir partide boğuldu. Tarihçiler, Hirodes'in onu öldürdüğüne dair delillerin yetersiz olduğunu iddia ederler.
MÖ 32 Nabata'ya karşı savaşa başladı, bir yıl sonra zafer kazanıldı.
MÖ 31 Yahudiye'de yıkıcı bir deprem. Octavianus'un Markus Antonius'u bozguna uğratması üzerine Hirodes sonradan Augustus adını alacak olan Octavianus'a sadâkatlarını bildirdi.
MÖ 30 Hirodes'e Rodos adasında Octavianus tarafından büyük alâka gösterildi ve Yahudiye Krallığı tekrar onaylandı.
MÖ 20'ler
MÖ 29 Josephus, Hirodes'in karısı 'ye büyük bir tutkuyla bağlı olduğunu ve onu kıskandığını yazar. Mariamne, Hirodes'un kendisini öldürmeyi planladığını öğrenince onunla birlikte uyumayı bıraktı. Hirodes ona iftira ederek zina etme suçundan mahkemeye çıkarttı. Hirodes'in kız kardeşi , ona karşı yalancı şahitlik yaptı.
I. Mariamne'nin annesi Aleksandra duruşmaya katıldı ve öz kızını suçladı. Tarihçiler annenin Hirodes'in cinayet listesinde sıradaki isim olduğunu, hayatını kurtarmanın tek yolunun bu olduğunu söyler. Aktarılanlara göre henüz 25 yaşında olan ve yedi yıl içinde beş çocuk doğuran Mariamne, idam sırasından oldukça sakin ve durgundu.
Aleksandra parayla elde ettiği güç yardımıyla Hirodes'in akıl sağlığının krallığa devam etmesine izin vermediğini öne sürerek kendisini kraliçe ilan ettirdi. Josephus'a göre bu stratejik bir hataydı; Hirodes onu mahkemeye bile çıkarmadan idam ettirdi.
MÖ 28'de Hirodes, komplo iddiasıyla üvey kardeşi Kostobar'ı (Salome'nin kocası ve 'in babası) idam ettirdi. Hirodes'in Kudüs'te inşa ettirdiği tiyatro ve amfitiyatro'da büyük bir festival yapıldı.
MÖ 27 Hirodes'e suikast girişimi. Hirodes, Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus) onuruna Samiriye'yi yeniden inşa ettirdi ve adını Sebaste olarak değiştirdi.
MÖ 25 Büyük bir kuraklığın ardından açlık ve salgınlar başladı. Hirodes, Mısır'dan tahıl ithal etti ve örnek bir yardım programı başlattı. Vergilerin üçte birinden feragat etti.
MÖ 23 Hirodes, Kudüs'te yeni bir saray ve Yahudiye'daki Hirodian'da bir kale inşa ettirdi. Hirodes üçüncü evliliğini yüksek rahip Simon'un kızı ile yaptı.
MÖ 22 Caesarea Maritima'nın imarına başladı ve limanını inşa etti. Romalılardan Trachonitis, Batanaea ve Auranitis bölgelerinin yönetimini elde etti.
Yaklaşık MÖ 20 de İkinci Tapınak da genişletme başladı.. (Bkz. Hirodes Tapınağı)
MÖ 10'lar
Yaklaşık MÖ 18, Hirodes, ikinci kez Roma'ya gitti.
MÖ 14 Hirodes, Anadolu ve 'deki Yahudileri destekledi. Judaea'daki ekonomik başarısından dolayı vergileri dörtte bir oranında düşürdü. Oğullarıyla tartıştı.
MÖ 13 Hirodes, ilk karısı Doris'ten olan oğlu Antipater'i birinci varisi yaptı.
MÖ 12 I. Mariamne'den olan oğullarından Aleksandros ve Aristobulos'un hayatı için tehlike arz ettiklerinden şüphelenmesi üzerine, güvende olmak için onları Aquileia'ya aldı ancak Augustus her üçünü de barıştırabildi. Hirodes Olimpiyat oyunları'nı mali olarak destekledi ve geleceğini güvenceye aldı. Hirodes vasiyetini, Aleksander ve Aristobulos'un da kraliyet varisi olarak yetişeceği ancak Antipater'in öncelikli olacağı şekilde iyileştirdi.
MÖ 10 civarı, genişletilmiş Kudüs Tapınağı'nın açılışı yapıldı. Nebatalilerle savaşıldı.
MÖ'nin son 10 yılı
MÖ 9 Sezariye Maritima'nın açılışı için büyük bir merasim yapıldı. Nebatilere karşı yapılan savaşın kötü gitmesi nedeniyle Augustus'un gözünden düştü. Hirodes, tekrar Aleksander'ın kendisini ölüreceğinden şüphelendi.
MÖ 8 Hirodes, I. Mariamne'den olan çocuklarını vatana ihanetle suçladı. Augustus'un krallığını oğullarına aktarabilme izni vermesi üzerine onunla barıştı.
MÖ 7 I. Mariamne'nin oğulları suçlu bulunarak idam edildi. Mahkeme, daha önce bir Roma mahkemesinin bulunduğu Beyrut'taydı.
Şimdi veraset değişmişti ve Antipater tahtın öncelikli varisi olmuştu. Tahta çıkış sıralamasında ikinci sıraya II. Mariamne'den olan Hirodes Filip dahil edildi.
MÖ 6 Hirodes, Mesih'in doğuşunu haber veren ve bir bakıma saltanatının sonunu hazırlayan Ferisilere karşı savaştı.
MÖ 5 Antipater, Hirodes'i öldürmeyi planladığı suçlamasıyla mahkemeye çıkarıldı. Hüküm öncelikle Roma İmparatoru tarafından onaylanmalıydı. Hirodes, dördüncü karısı 'tan olan oğlu Hirodes Antipas'ı varisi olarak seçti. Hirodes ciddi biçimde hastaydı.
MÖ 4 Genç Tevrat öğrencileri, Kudüs Tapınağı'nın ana girişindeki altın kartalı Ferisi öğretmenleri Roma'nın sembolü olduğununu söylediği için parçaladılar. Hirodes onları tutuklattı, mahkemeye çıkarttı, hükmü verdirdi ve idam ettirdi. İmparator Augustus, Antipater'in ölüm cezasını onayladı. Hirodes kendi oğlunu idam ettirdi.
Tek varisini idam ettirdiği için Hirodes, vasiyetini tekrar değiştirdi: (Maltas ile olan evliliğinden) tüm krallığın kralı olacak, Antipas (Maltas'tan olma) ve Filip (Kudüs'lü Kleopatra'dan olma) El-Halil ve , Gaulanitis (), (İbranice: Argob), Batanaea (şimdi Ard-el-Bathanyeh) ve üzerinde (dörtlü yönetim yöneticisi) olarak hüküm sürecekti. Augustus'un bu vasiyeti onaylamaması nedeniyle hiçbiri kral unvanı alamadı ama belirlenen toprakları aldılar.
Ölümü
Josephus'un Yahudilerin Geçmişi adlı eseri kaynak alınarak Hirodes'in MÖ 4 yılının Mart sonu ya da Nisan başında öldüğü öne sürülür. Josephus, Hirodes'in kral olmasından 37 yıl, Antigonus'un ölümünden ise 34 yıl sonra öldüğünü söyler. Buna göre MÖ 4 yılında ölmüş olmalıdır. Bu tarih, kraliyeti bölüşen üç oğlunun MÖ 4'ten itibaren hüküm sürmeye başlamalarıyla desteklenir. Josephus, otuz yedi yıllık saltanattan sonra 'in ölümünden bahseder ki, bu İmparator Tiberius'un 20. yılında olmuştur; Hirodes'in ölümünün MÖ 4 yılında olduğunu gösterir. Ayrıca Josephus, Hirodes'in bir Ay tutulmasından sonra öldüğünü söyler ki MÖ 4'te bir parçalı ay tutulması olmuştur.
Josephus'un yılları hesaplama yöntemindeki tutarsızlıklar nedeniyle, bu tarihin hatalı olduğunu, ölümün MÖ 5'te gerçekleşmesinin daha muhtemel olduğunu söyleyenler de vardır. Bu yıl içinde iki tam ay tutulması oldu. Daha ileri tarihler de ortaya atışmıştır ancak MÖ 1 yılına kadar başka ay tutulması yoktur, oysa bu tarihte Hirodes'in oğulları onun ardından 3 yıldan beri hüküm sürmektedirler.
Josephus, Hirodes'in hastalığının sonlarına doğru çok acı çektiğini söyler.Josephus'un tanımlamalarından, bazı tıp uzmanları Hirodes'in kronik böbrek yetmezliğine bağlı Fournier Kangreni'nden öldüğünü düşünür.
Hirodes, Kudüs'ün on iki kilometre güneyindeki Hirodium'da bir mezara defnedildi. Mayıs 2007'de mezarın bulunduğu bildirildi.
Evlilikleri ve çocukları
Eş | Çocuklar |
---|---|
Doris |
|
, Hasmoneanlı Aleksandros'un kızı | |
, |
|
| |
| |
Pallas |
|
Phaidra |
|
Elpis |
|
Bir kuzeni (adı bilinmiyor) |
|
Bir yeğeni (adı bilinmiyor) |
|
Yüksek olasılıkla Hirodes'in özellikle son karılarından daha fazla oğlu vardı. O dönemde Romalıların kadınları önemsiz bularak saymamaları nedeniyle daha fazla kızı da olabilir.
Kral Hirodes'in aile ağacı
Soyu
Aleksandros + Aleksandra | ——————————————————————————————————— | | Yahudiyeli III. Aristobulus , kızı (ö. MÖ 35) Kral Hirodes e. (son Hasmonean ferdi, Yüksek rahip olarak atandı, suda boğuldu)
+ Cypros, Petra'daki Nebatilerden Arap prensesi | | | Kral Hirodes (MÖ 74-MÖ 4)
İşaret | Anlamı |
---|---|
+ | Evli |
| | ikidinden doğan |
../——— | kardeş |
d. | doğumu |
ö. | ölümü |
e. | ile evliydi |
? | buraya dahil değil ya da bilinmiyor |
Evlilikleri ve soyundan gelenler
Kral Hirodes + Kudüslü Kleopatra | Filip (tetrark) ö. MÖ 34
Kral Hirodes + Doris | ö. MÖ 4?
Kral Hirodes + Maltas (Samiriyeli) | ———————————————————————————————————————————————— | | | Hirodes Antipa Archelaus Olympias d. MÖ 20? + Phasaelis, Arap kralı IV. Aretas'ın kızı evlenmek için "boşandı": + , (Kral Hirodes'in oğlu ) Aristobulus'un kızı
Kral Hirodes + Mariamne I, ö. MÖ 29?, Aleksandros'un kızı | ———————————————————————————————————————————————— | | | | Aristobulus Alexander Salimpsio + Phaesal Cypros ö.MÖ 7? ö.MÖ 7? | e. e. Berenis Cypros Antipater(2) | , kz. e. Hirodes Antipa
Kral Hirodes + II. Mariamne, Yüksek rahip Simon'un kz. | Hirodes Filip
- Notlar.
- Antipater(2), Yusuf ve Salome'nin oğludur
- ? işaretli tarihler güncel buluntulara karşın doğruluğunun ispat edilmeye ihtiyacı vardır.
İcraatları
Hirodes, ailesinin ve gelecek kuşakların hafızasına zalimliğiyle kazınsa da, Yahudiye'nin ekonomik gücünü arttırmak için yardım eden, şehirler kuran ve tarımsal projeler geliştiren ehil ve uzak görüşlü bir yöneticiydi. Onun en ünlü ve tutkulu projesi Kudüs'teki İkinci Tapınak'ın genişletilmesiydi.
Saltanatının on dokuzuncu yılında (MÖ 20-19) Hirodes tapınağı "daha muhteşem bir boyutta" yeniden inşa ettirdi. Dış yapıların ve avlunun bitirilmesi seksen yıl sürmesine rağmen yeni tapınak bir buçuk yılda bitirildi. Şeriate uyan Hirodes, 1.000 kadar rahibi duvar ustası ve marangoz olarak çalıştırdı. MS 70 yılında tahrip edilicek olan tapınaktan sık sık Hirodes Tapınağı olarak bahsedildi.
Hirodes'in diğer icraatlarından bazıları: Kudüs'ün su şebekesinin yeniden kurulması, Kudüs'te bir saray yaptırılması, Masada gibi sınır kalelerinin yeniden canlandırılması ve ve gibi yeni şehirler kurulması. Aynı zamanda Hirodium adında bir kale inşa ettirdi. Gemi yapımı için oldukça önemli olan Ölü Deniz'den asfalt çıkarılması tekelini Kleopatra ile paylaştı. Kıbrıs'taki bakır madenlerini Roma İmparatorluğu'ndan kiraladı.
Yeni Ahit'te Hirodes
Kral Hirodes'ten Matta İncili'nde "masumların katli" olarak bilinen bölümde çok kısa bahsedilir.
Yeni Ahit'e göre; İsa'nın doğumundan kısa bir süre sonra, doğudan gelen müneccimler, Hirodes'i "Yahudilerin kralı olmak için doğmuş olanın" nerede olabileceğini sormak için ziyaret ettiler, çünkü onun yıldızını doğuda görmüşlerdi ve ona saygılarını sunmak istiyorlardı. Kendisi Yahudiye kralı olan Hirodes, hemen kendi saltanatını tehdit eden bu bebeğe karşı teyakkuza geçti.
Toplanan rahipler ve yazıcılar, Hirodes'e peygamberin sözünü ettiği "kutsal yağla meshedilmiş olan" Mesih'in (Yunanca: ho christos) Yahudiye'deki Beytüllahim'de doğduğunu söylediler. Bunun üzerine Hirodes, çocuğu bulmasını sağlamaları için müneccimlere "gidin ve çocuk hakkında iyi araştırın; onu bulduğunuz zaman bana haber verin ki, ben de gelip ona secde kılayım"(Matta 2:8) diyerek Beytüllahim'e gönderildi. Müneccimler İsa'yı buldular, ancak rüyalarında Hirodes'e bilgi vermemeleri için uyarılınca onun yanına uğramadan memleketlerine döndüler. Yusuf da rüyasında Hirodes'in İsa'yı öldürmek istediği hakkında uyarıldı, böylece Yusuf ve ailesi Mısır'a kaçabildi. Hirodes, müneccimler tarafından aldatıldığını anladığında, Beytüllahim çevresinde iki yaş ve altı tüm erkek çocukların öldürülmesini emretti. Yusuf ve ailesi Hirodes ölene kadar Mısır'da kaldılar, sonra Hirodes'in oğlu Archelaus'un oğlundan kaçmak için El Halil'deki Nasıra'ya gittiler.
Bu anlatılanların tarihsel doğruluğu, o dönemden başka bir belgenin böyle bir katliamdan bahsetmemesi nedeniyle kuşkuludur. Her halukarda, Beytüllahim küçük bir taşra kasabasıydı ve öldürülmüş olan çocukların sayısı 5 veya 6'dan fazla olamazdı.
Yeni Ahit'te Kral Hirodes'in (babası gibi Hirodes diye çağrılan) oğlu Hirodes Antipa'tan Yahya'nın tutuklanması ve öldürülmesi hakkındaki kısımda bahsedilir.
Hirodes'in ölümünün ardından
Hirodes'in ölümünün ardından, krallıktan ziyade tetrarşiyle idare edilen Krallığı, oğullarından , Hirodes Antipa ve arasında bölündü.
Kral Hirodes'in Mezarı
7 Mayıs 2007'de, Kudüs’teki İbrani Üniversitesi arkeolog'larından Prof. 'in başkanlığındaki bir İsrailli arkeolog grubu 35 yıllık araştırma sonucunda, "I. Hirodes" veya "Büyük Hirodes" adlarıyla da bilinen, Romalılar döneminde, Roma Senatosu tarafından “Yahudilerin Kralı” olarak atanan Hirodes'in mezarının Kral Hirodes saray kalıntılarının bulunduğu Hirodyum adı verilen tepedeki kazı çalışmaları sırasında bulunduğunu bildirdi. Kral Hirodes'in (MÖ 74-4) bölgeye gömüldüğü, MS 1. yüzyıldaki Yahudi tarihçilerinden Flavius Josephus'un yazılarında yer almıştı.
Notlar
- ^ Flavius Josephus, Yahudi savaşı, Kitap 2, CBölüm 13, "Aynı zamanda Sezariye'de başka bir karışıklık daha vardı, - Suriye'lilerle karışmış olan ve orada yaşayan Yahudilerin rahatsızlıkları gün geçtikçe artıyordu. Yahudiler, şehri Kral Hirodes'i ima ederek bir Yahudinin kurduğunu söylüyor, bu yüzden de şehrin kendilerine ait olduğunu iddia ediyorlardı. Suriyeliler şehri bir Yahudinin kurduğunu kabul etmekle birlikte, her halûkarda hâlâ şehrin br Yunan şehri olduğunu çünkü şehirde dikilmiş olan heykel ve tapınakların Yahudiler için tasarlanmış olamayacağını söylüyorlardı."
- ^ Yahudi Ansiklopedisi: Herod I: Pious'un muhalefeti 8 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: "Kral Hirodes'i putperestlerin arasında popüler yapan bütün o dünyevi ihtişam ve görkem, putperest oyunlarına ve vahşi hayvanlarla yapılan dövüşlere katılmaya zorlayarak dinsel inanışlarını aşağıladığı için Yahudilerin nefretini kazandırdı..."
- ^ Yahudi savaşı 1 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..14.4: Marcus Antonius " …sonra onu Yahudilerin kralı yapmayı kararlaştırdılar… söylendiğine göre Hirodes'in kral olması Part savaşında onların yararınaydı ve böylece hepsi oylarını ona verdiler. Senato dağıldığında, tüm yüksek dereceli memurlar ve konsüller tanrılara kurban kesilmesini emretmek ve bu kararı yaymak için Kapitol'e gittiler, Antonius ve Sezar ise Hirodes'i aralarına alarak dışarı çıktılar. Antonius, Hirodes'in krallığının ilk gününde bir şölen düzenledi."
- ^ Flavius Josephus, Yahudilerin Geçmişi, 17. kitap, 8. bölüm
- ^ Flavius Josephus, Yahudilerin Geçmişi, 18. kitap, 4. bölüm
- ^ (Flavius Josephus, Yahudilerin Geçmişi, 17.167)
- ^ NASA Kataloğu, Ay yüzeyinin % 37 si örtülmüştü.
- ^ Timothy David Barnes, “The Date of Herod’s Death,” (Hirodes'un ölümün tarihi) Journal of Theological Studies ns 19 (1968), 204-19; P. M. Bernegger, “Affirmation of Herod’s Death in 4 B.C.,”(Hirodes'in ölümünün MÖ 4 olarak teyidi) Journal of Theological Studies ns 34 (1983), 526-31.
- ^ http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/LEcat/LE-0099-0000.html 18 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . NASA lunar eclipse catalog
- ^ W. E. Filmer, “Chronology of the Reign of Herod the Great,” (Kral Hirodes'in saltanatının zaman dizini) Journal of Theological Studies (Teolojik araştırmalar dergisi) ns 17 (1966), 283-98
- ^ "Ant. 17.6.5". 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2007.
- ^ "CNN Arşivleri, 2002". 11 Mart 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2007.
- ^ İbrani Üniversitesi: Hirodes'in mezarı Hirodium'da bulundu http://www.haaretz.com/hasen/spages/856784.html 2 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Hirodes Tapınağı 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Yahudi Ansiklopedisi
- ^ Matta 2:8, Kitabı Mukaddes, Kitabı Mukaddes Şirketi, 1985
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2007.
Konuyla ilgili yayınlar
- Duane W. Roller, Büyük Hirodes'in imar programı, İngilizce
- Robert Gree, Büyük Hirodes, İngilizce
- , Büyük Hirodes, İngilizce
Dış bağlantılar
- Yahudi tarihi araştırma merkezi - Yahudi tarihi araştırmaları için Dinur merkezi projesi, Kudüs İbrani Üniversitesi, (İngilizce)
- Mezar bulundu!9 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Hirodes'in Halachic durumu 6 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- BBC Manchester/Discovery channel ortak yapımı yayın, 2004, 14 Mart, (İngilizce)
- Aile ağacı12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Britanicca özeti, cilt 5 sayfa 87912 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Encylopedia.com7 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Outline of Great Books Volume I - King Herod10 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Josephus'un eserlerinden özetler, (İngilizce)
- , (İngilizce)
- Büyük soyadlı Hirodes14 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 1911, Britannica Ansiklopedisi, (İngilizce)
- Jewish Encyclopedia: Herod I8 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Katolik Ansiklopedisi: Hirodes10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
- Hirodes'in dehşeti28 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hirodes Ibranice הו ר דו ס Yunanca ἡrῴdhs d MO 74 MO 73 o MO 4 Kudus ayni zamanda I Hirodes veya Buyuk Hirodes adiyla bilinen ve Roma Imparatorlugu tarafindan Yahudiye eyaletine atanan Yahudi Krali Hayat hikayesinin detaylarina en iyi MS 1 yuzyil Yahudi tarihcisi Josephus un calismalarinda rastlanir Bircok insan icin Hirodes hakkinda en iyi bilinen sey Matta Incili bolum 2 de Yeramya 31 15 ten nakille anlatilan Masumlarin Katli hikayesidir Hirodes Tapinagi nin modeli Israil Muzesi Hirodes ozellikle Kudus teki ikinci tapinak olan ve bazen Hirodes Tapinagi olarak adlandirilan tapinagin genisletilmesiyle taninir 7 Mayis 2007 de Kudus teki Ibrani Universitesi arkeologlarindan Prof in baskanligindaki bir arkeolog grubu bu tapinagi buldugunu iddia etmistir HayatiKral Hirodes e ait bakir sikke on yuzde Basileus Herodon yazisi ve arka yuzde sembolu Kral Hirodes peygamber Ishak in buyuk oglu Esav in soyundan varlikli ve zengin bir Edomlu aileden gelir Idumea Eski Ahit te Edom olarak gecen bir guney Yahudiye yerlesimiydi Makkabilerde gecen Yuhanna Hirkanus Idumea yi MO 140 130 arasinda fethettiginde tum Idumealilardan Yahudi kanunlarini kabul etmelerini ya da topraklarini terk etmelerini istedi Bu yuzden Idumealilarin bircogu Yahudiligi kabul etti Kral Hirodes kendisini bir Yahudi olarak tanimliyordu ve cagdaslarinin dikkatini cekiyordu Her ne kadar bu iman icten olsa da Hirodes soyundan gelenlerin kulturunde Helenistik etki oldukca fazlaydi bu da dindar Yahudilerin gozune itici gorunmelerine neden oluyordu Yuhanna Hirkanus zamaninda din degistiren Idumealilardan olan Idumeali Antipater in ikinci oglu ve Hirodes hanedaninin kurucusudur Hirodes un annesi Nabata daki Petra sehrinden bir prensesti Roma da sirti tipki Pompey ve Cassius gibi sivazlanan ailenin reisi ve Hirodes in babasi MO 47 yilinda Yahudiye eyaletine Imparatorluk vekili ardindan Hirodes henuz 25 yasinda babasi tarafindan Galile modern El Halil valisi olarak atandi Babasinin MO 43 yilinda iddialara gore bir vergi tahsildari tarafindan zehirlenmesi uzerine katili idam ettirdi Bir sefer donusunun ardindan eskiden Yahudiye nin yoneticisi unvanina sahip Hasmonean hanedani mensubu genc prenses Mariamne bazen Mariamme olarak telaffuz edilir ile soz kesti Ilk karisi Doris ve Antipater isimli uc yasindaki oglunu kovdu ve ardindan Mariamne I Mariamne olarak da bilinir ile evlendi MO 40 ta Antigonus ve Partlar Yahudiye yi isgal etti Hirodes Kudus ten kacarak ilk kez Roma ya gitti Roma Senatosu tarafindan olarak secildiyse de Hirodes un Yahudiye nin tamamini ele gecirmesi MO 37 yilina kadar surdu 34 yil saltanat surdu Zaman cizelgesiMO 30 lar Kudus un Kral Hirodes tarafindan alinmasi MO 36 Jean Fouquet 15 yuzyil sonu MO 39 MO 37 Antigonos a karsi savas Kudus un fethi ve Antigonos a karsi zafer ardindan Antigonos un Marcus Antonius tarafindan idami MO 36 Hirodes 17 yasindaki uvey kardesi Yahudiyeli III Aristobulus u Yahudilerin onu kral sececekleri korkusuyla yuksek rahip olarak atadi MO 35 Aristobulus bir partide boguldu Tarihciler Hirodes in onu oldurdugune dair delillerin yetersiz oldugunu iddia ederler MO 32 Nabata ya karsi savasa basladi bir yil sonra zafer kazanildi MO 31 Yahudiye de yikici bir deprem Octavianus un Markus Antonius u bozguna ugratmasi uzerine Hirodes sonradan Augustus adini alacak olan Octavianus a sadakatlarini bildirdi MO 30 Hirodes e Rodos adasinda Octavianus tarafindan buyuk alaka gosterildi ve Yahudiye Kralligi tekrar onaylandi MO 20 ler MO 29 Josephus Hirodes in karisi ye buyuk bir tutkuyla bagli oldugunu ve onu kiskandigini yazar Mariamne Hirodes un kendisini oldurmeyi planladigini ogrenince onunla birlikte uyumayi birakti Hirodes ona iftira ederek zina etme sucundan mahkemeye cikartti Hirodes in kiz kardesi ona karsi yalanci sahitlik yapti I Mariamne nin annesi Aleksandra durusmaya katildi ve oz kizini sucladi Tarihciler annenin Hirodes in cinayet listesinde siradaki isim oldugunu hayatini kurtarmanin tek yolunun bu oldugunu soyler Aktarilanlara gore henuz 25 yasinda olan ve yedi yil icinde bes cocuk doguran Mariamne idam sirasindan oldukca sakin ve durgundu Aleksandra parayla elde ettigi guc yardimiyla Hirodes in akil sagliginin kralliga devam etmesine izin vermedigini one surerek kendisini kralice ilan ettirdi Josephus a gore bu stratejik bir hataydi Hirodes onu mahkemeye bile cikarmadan idam ettirdi MO 28 de Hirodes komplo iddiasiyla uvey kardesi Kostobar i Salome nin kocasi ve in babasi idam ettirdi Hirodes in Kudus te insa ettirdigi tiyatro ve amfitiyatro da buyuk bir festival yapildi MO 27 Hirodes e suikast girisimi Hirodes Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus onuruna Samiriye yi yeniden insa ettirdi ve adini Sebaste olarak degistirdi MO 25 Buyuk bir kurakligin ardindan aclik ve salginlar basladi Hirodes Misir dan tahil ithal etti ve ornek bir yardim programi baslatti Vergilerin ucte birinden feragat etti MO 23 Hirodes Kudus te yeni bir saray ve Yahudiye daki Hirodian da bir kale insa ettirdi Hirodes ucuncu evliligini yuksek rahip Simon un kizi ile yapti MO 22 Caesarea Maritima nin imarina basladi ve limanini insa etti Romalilardan Trachonitis Batanaea ve Auranitis bolgelerinin yonetimini elde etti Yaklasik MO 20 de Ikinci Tapinak da genisletme basladi Bkz Hirodes Tapinagi MO 10 lar Yaklasik MO 18 Hirodes ikinci kez Roma ya gitti MO 14 Hirodes Anadolu ve deki Yahudileri destekledi Judaea daki ekonomik basarisindan dolayi vergileri dortte bir oraninda dusurdu Ogullariyla tartisti MO 13 Hirodes ilk karisi Doris ten olan oglu Antipater i birinci varisi yapti MO 12 I Mariamne den olan ogullarindan Aleksandros ve Aristobulos un hayati icin tehlike arz ettiklerinden suphelenmesi uzerine guvende olmak icin onlari Aquileia ya aldi ancak Augustus her ucunu de baristirabildi Hirodes Olimpiyat oyunlari ni mali olarak destekledi ve gelecegini guvenceye aldi Hirodes vasiyetini Aleksander ve Aristobulos un da kraliyet varisi olarak yetisecegi ancak Antipater in oncelikli olacagi sekilde iyilestirdi MO 10 civari genisletilmis Kudus Tapinagi nin acilisi yapildi Nebatalilerle savasildi MO nin son 10 yili MO 9 Sezariye Maritima nin acilisi icin buyuk bir merasim yapildi Nebatilere karsi yapilan savasin kotu gitmesi nedeniyle Augustus un gozunden dustu Hirodes tekrar Aleksander in kendisini olureceginden suphelendi MO 8 Hirodes I Mariamne den olan cocuklarini vatana ihanetle sucladi Augustus un kralligini ogullarina aktarabilme izni vermesi uzerine onunla baristi MO 7 I Mariamne nin ogullari suclu bulunarak idam edildi Mahkeme daha once bir Roma mahkemesinin bulundugu Beyrut taydi Simdi veraset degismisti ve Antipater tahtin oncelikli varisi olmustu Tahta cikis siralamasinda ikinci siraya II Mariamne den olan Hirodes Filip dahil edildi MO 6 Hirodes Mesih in dogusunu haber veren ve bir bakima saltanatinin sonunu hazirlayan Ferisilere karsi savasti MO 5 Antipater Hirodes i oldurmeyi planladigi suclamasiyla mahkemeye cikarildi Hukum oncelikle Roma Imparatoru tarafindan onaylanmaliydi Hirodes dorduncu karisi tan olan oglu Hirodes Antipas i varisi olarak secti Hirodes ciddi bicimde hastaydi MO 4 Genc Tevrat ogrencileri Kudus Tapinagi nin ana girisindeki altin kartali Ferisi ogretmenleri Roma nin sembolu oldugununu soyledigi icin parcaladilar Hirodes onlari tutuklatti mahkemeye cikartti hukmu verdirdi ve idam ettirdi Imparator Augustus Antipater in olum cezasini onayladi Hirodes kendi oglunu idam ettirdi Tek varisini idam ettirdigi icin Hirodes vasiyetini tekrar degistirdi Maltas ile olan evliliginden tum kralligin krali olacak Antipas Maltas tan olma ve Filip Kudus lu Kleopatra dan olma El Halil ve Gaulanitis Ibranice Argob Batanaea simdi Ard el Bathanyeh ve uzerinde dortlu yonetim yoneticisi olarak hukum surecekti Augustus un bu vasiyeti onaylamamasi nedeniyle hicbiri kral unvani alamadi ama belirlenen topraklari aldilar OlumuJosephus un Yahudilerin Gecmisi adli eseri kaynak alinarak Hirodes in MO 4 yilinin Mart sonu ya da Nisan basinda oldugu one surulur Josephus Hirodes in kral olmasindan 37 yil Antigonus un olumunden ise 34 yil sonra oldugunu soyler Buna gore MO 4 yilinda olmus olmalidir Bu tarih kraliyeti bolusen uc oglunun MO 4 ten itibaren hukum surmeye baslamalariyla desteklenir Josephus otuz yedi yillik saltanattan sonra in olumunden bahseder ki bu Imparator Tiberius un 20 yilinda olmustur Hirodes in olumunun MO 4 yilinda oldugunu gosterir Ayrica Josephus Hirodes in bir Ay tutulmasindan sonra oldugunu soyler ki MO 4 te bir parcali ay tutulmasi olmustur Josephus un yillari hesaplama yontemindeki tutarsizliklar nedeniyle bu tarihin hatali oldugunu olumun MO 5 te gerceklesmesinin daha muhtemel oldugunu soyleyenler de vardir Bu yil icinde iki tam ay tutulmasi oldu Daha ileri tarihler de ortaya atismistir ancak MO 1 yilina kadar baska ay tutulmasi yoktur oysa bu tarihte Hirodes in ogullari onun ardindan 3 yildan beri hukum surmektedirler Josephus Hirodes in hastaliginin sonlarina dogru cok aci cektigini soyler Josephus un tanimlamalarindan bazi tip uzmanlari Hirodes in kronik bobrek yetmezligine bagli Fournier Kangreni nden oldugunu dusunur un guneybati yonunden cekilmis hava fotografi Hirodes Kudus un on iki kilometre guneyindeki Hirodium da bir mezara defnedildi Mayis 2007 de mezarin bulundugu bildirildi Evlilikleri ve cocuklariKral Hirodes in evlilikleri ve cocuklari Es CocuklarDoris Oglu MO 4 te idam edildi Hasmoneanli Aleksandros un kizi Oglu Aleksandros MO 7 de idam edildi Oglu MO 7 de idam edildi Kizi Salampsio Kizi Cypros OgluOglu vali Oglu Hirodes Antipa tetrark Kizi OlympiasOglu dortlu yonetim valisi Oglu HirodesPallas Oglu PhasaelPhaidra Kizi RoxaneElpis KiziBir kuzeni adi bilinmiyor bilinen cocugu yokBir yegeni adi bilinmiyor Bilinen cocugu yok Yuksek olasilikla Hirodes in ozellikle son karilarindan daha fazla oglu vardi O donemde Romalilarin kadinlari onemsiz bularak saymamalari nedeniyle daha fazla kizi da olabilir Kral Hirodes in aile agaciSoyu Aleksandros Aleksandra Yahudiyeli III Aristobulus kizi o MO 35 Kral Hirodes e son Hasmonean ferdi Yuksek rahip olarak atandi suda boguldu Cypros Petra daki Nebatilerden Arap prensesi Kral Hirodes MO 74 MO 4 Isaretler Isaret Anlami Evli ikidinden dogan kardesd dogumuo olumue ile evliydi buraya dahil degil ya da bilinmiyorEvlilikleri ve soyundan gelenler Kral Hirodes Kuduslu Kleopatra Filip tetrark o MO 34Kral Hirodes Doris o MO 4 Kral Hirodes Maltas Samiriyeli Hirodes Antipa Archelaus Olympias d MO 20 Phasaelis Arap krali IV Aretas in kizi evlenmek icin bosandi Kral Hirodes in oglu Aristobulus un kiziKral Hirodes Mariamne I o MO 29 Aleksandros un kizi Aristobulus Alexander Salimpsio Phaesal Cypros o MO 7 o MO 7 e e Berenis Cypros Antipater 2 kz e Hirodes AntipaKral Hirodes II Mariamne Yuksek rahip Simon un kz Hirodes Filip Notlar Antipater 2 Yusuf ve Salome nin ogludur isaretli tarihler guncel buluntulara karsin dogrulugunun ispat edilmeye ihtiyaci vardir IcraatlariHirodes ailesinin ve gelecek kusaklarin hafizasina zalimligiyle kazinsa da Yahudiye nin ekonomik gucunu arttirmak icin yardim eden sehirler kuran ve tarimsal projeler gelistiren ehil ve uzak goruslu bir yoneticiydi Onun en unlu ve tutkulu projesi Kudus teki Ikinci Tapinak in genisletilmesiydi Saltanatinin on dokuzuncu yilinda MO 20 19 Hirodes tapinagi daha muhtesem bir boyutta yeniden insa ettirdi Dis yapilarin ve avlunun bitirilmesi seksen yil surmesine ragmen yeni tapinak bir bucuk yilda bitirildi Seriate uyan Hirodes 1 000 kadar rahibi duvar ustasi ve marangoz olarak calistirdi MS 70 yilinda tahrip edilicek olan tapinaktan sik sik Hirodes Tapinagi olarak bahsedildi Hirodes in diger icraatlarindan bazilari Kudus un su sebekesinin yeniden kurulmasi Kudus te bir saray yaptirilmasi Masada gibi sinir kalelerinin yeniden canlandirilmasi ve ve gibi yeni sehirler kurulmasi Ayni zamanda Hirodium adinda bir kale insa ettirdi Gemi yapimi icin oldukca onemli olan Olu Deniz den asfalt cikarilmasi tekelini Kleopatra ile paylasti Kibris taki bakir madenlerini Roma Imparatorlugu ndan kiraladi Yeni Ahit te HirodesKral Hirodes ten Matta Incili nde masumlarin katli olarak bilinen bolumde cok kisa bahsedilir Yeni Ahit e gore Isa nin dogumundan kisa bir sure sonra dogudan gelen muneccimler Hirodes i Yahudilerin krali olmak icin dogmus olanin nerede olabilecegini sormak icin ziyaret ettiler cunku onun yildizini doguda gormuslerdi ve ona saygilarini sunmak istiyorlardi Kendisi Yahudiye krali olan Hirodes hemen kendi saltanatini tehdit eden bu bebege karsi teyakkuza gecti Toplanan rahipler ve yazicilar Hirodes e peygamberin sozunu ettigi kutsal yagla meshedilmis olan Mesih in Yunanca ho christos Yahudiye deki Beytullahim de dogdugunu soylediler Bunun uzerine Hirodes cocugu bulmasini saglamalari icin muneccimlere gidin ve cocuk hakkinda iyi arastirin onu buldugunuz zaman bana haber verin ki ben de gelip ona secde kilayim Matta 2 8 diyerek Beytullahim e gonderildi Muneccimler Isa yi buldular ancak ruyalarinda Hirodes e bilgi vermemeleri icin uyarilinca onun yanina ugramadan memleketlerine donduler Yusuf da ruyasinda Hirodes in Isa yi oldurmek istedigi hakkinda uyarildi boylece Yusuf ve ailesi Misir a kacabildi Hirodes muneccimler tarafindan aldatildigini anladiginda Beytullahim cevresinde iki yas ve alti tum erkek cocuklarin oldurulmesini emretti Yusuf ve ailesi Hirodes olene kadar Misir da kaldilar sonra Hirodes in oglu Archelaus un oglundan kacmak icin El Halil deki Nasira ya gittiler Bu anlatilanlarin tarihsel dogrulugu o donemden baska bir belgenin boyle bir katliamdan bahsetmemesi nedeniyle kuskuludur Her halukarda Beytullahim kucuk bir tasra kasabasiydi ve oldurulmus olan cocuklarin sayisi 5 veya 6 dan fazla olamazdi Yeni Ahit te Kral Hirodes in babasi gibi Hirodes diye cagrilan oglu Hirodes Antipa tan Yahya nin tutuklanmasi ve oldurulmesi hakkindaki kisimda bahsedilir Hirodes in olumunun ardindanHirodes in olumunun ardindan kralliktan ziyade tetrarsiyle idare edilen Kralligi ogullarindan Hirodes Antipa ve arasinda bolundu Kral Hirodes in Mezari7 Mayis 2007 de Kudus teki Ibrani Universitesi arkeolog larindan Prof in baskanligindaki bir Israilli arkeolog grubu 35 yillik arastirma sonucunda I Hirodes veya Buyuk Hirodes adlariyla da bilinen Romalilar doneminde Roma Senatosu tarafindan Yahudilerin Krali olarak atanan Hirodes in mezarinin Kral Hirodes saray kalintilarinin bulundugu Hirodyum adi verilen tepedeki kazi calismalari sirasinda bulundugunu bildirdi Kral Hirodes in MO 74 4 bolgeye gomuldugu MS 1 yuzyildaki Yahudi tarihcilerinden Flavius Josephus un yazilarinda yer almisti Notlar Flavius Josephus Yahudi savasi Kitap 2 CBolum 13 Ayni zamanda Sezariye de baska bir karisiklik daha vardi Suriye lilerle karismis olan ve orada yasayan Yahudilerin rahatsizliklari gun gectikce artiyordu Yahudiler sehri Kral Hirodes i ima ederek bir Yahudinin kurdugunu soyluyor bu yuzden de sehrin kendilerine ait oldugunu iddia ediyorlardi Suriyeliler sehri bir Yahudinin kurdugunu kabul etmekle birlikte her halukarda hala sehrin br Yunan sehri oldugunu cunku sehirde dikilmis olan heykel ve tapinaklarin Yahudiler icin tasarlanmis olamayacagini soyluyorlardi Yahudi Ansiklopedisi Herod I Pious un muhalefeti 8 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kral Hirodes i putperestlerin arasinda populer yapan butun o dunyevi ihtisam ve gorkem putperest oyunlarina ve vahsi hayvanlarla yapilan dovuslere katilmaya zorlayarak dinsel inanislarini asagiladigi icin Yahudilerin nefretini kazandirdi Yahudi savasi 1 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 4 Marcus Antonius sonra onu Yahudilerin krali yapmayi kararlastirdilar soylendigine gore Hirodes in kral olmasi Part savasinda onlarin yararinaydi ve boylece hepsi oylarini ona verdiler Senato dagildiginda tum yuksek dereceli memurlar ve konsuller tanrilara kurban kesilmesini emretmek ve bu karari yaymak icin Kapitol e gittiler Antonius ve Sezar ise Hirodes i aralarina alarak disari ciktilar Antonius Hirodes in kralliginin ilk gununde bir solen duzenledi Flavius Josephus Yahudilerin Gecmisi 17 kitap 8 bolum Flavius Josephus Yahudilerin Gecmisi 18 kitap 4 bolum Flavius Josephus Yahudilerin Gecmisi 17 167 NASA Katalogu Ay yuzeyinin 37 si ortulmustu Timothy David Barnes The Date of Herod s Death Hirodes un olumun tarihi Journal of Theological Studies ns 19 1968 204 19 P M Bernegger Affirmation of Herod s Death in 4 B C Hirodes in olumunun MO 4 olarak teyidi Journal of Theological Studies ns 34 1983 526 31 http sunearth gsfc nasa gov eclipse LEcat LE 0099 0000 html 18 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA lunar eclipse catalog W E Filmer Chronology of the Reign of Herod the Great Kral Hirodes in saltanatinin zaman dizini Journal of Theological Studies Teolojik arastirmalar dergisi ns 17 1966 283 98 Ant 17 6 5 29 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2007 CNN Arsivleri 2002 11 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2007 Ibrani Universitesi Hirodes in mezari Hirodium da bulundu http www haaretz com hasen spages 856784 html 2 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Hirodes Tapinagi 29 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yahudi Ansiklopedisi Matta 2 8 Kitabi Mukaddes Kitabi Mukaddes Sirketi 1985 Arsivlenmis kopya 10 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2007 Konuyla ilgili yayinlarDuane W Roller Buyuk Hirodes in imar programi Ingilizce Robert Gree Buyuk Hirodes Ingilizce Buyuk Hirodes IngilizceDis baglantilarYahudi tarihi arastirma merkezi Yahudi tarihi arastirmalari icin Dinur merkezi projesi Kudus Ibrani Universitesi Ingilizce Mezar bulundu 9 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Hirodes in Halachic durumu6 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce BBC Manchester Discovery channel ortak yapimi yayin 2004 14 Mart Ingilizce Aile agaci12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Britanicca ozeti cilt 5 sayfa 87912 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Encylopedia com7 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Outline of Great Books Volume I King Herod10 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Josephus un eserlerinden ozetler Ingilizce Ingilizce Buyuk soyadli Hirodes14 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1911 Britannica Ansiklopedisi Ingilizce Jewish Encyclopedia Herod I8 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Katolik Ansiklopedisi Hirodes10 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Hirodes in dehseti28 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce