Prens Baldassarre Boncompagni-Ludovisi (10 Mayıs 1821 – 13 Nisan 1894), İtalyan matematik tarihçisi ve aristokrat.
Baldassarre Boncompagni | |
---|---|
Doğum | 10 Mayıs 1821 Roma |
Ölüm | 13 Nisan 1894 (72 yaşında) Roma |
Milliyet | İtalyan |
Vatandaşlık | İtalya Krallığı (17 Mart 1861-13 Nisan 1894) |
Kariyeri | |
Dalı | Matematik, matematik tarihi |
Biyografi
Boncompagni, Prens Luigi Boncompagni Ludovisi ve Prenses Maria Maddalena 'nin üçüncü oğlu olarak Roma'da, eski soylu ve zengin bir Romalı aile olan -'de doğdu. Matematikçi ve astronom 'nin yanında eğitim gördü ve bilim tarihine ilgi duymaya başladı. 1847 yılında Papa Pius IX onu Accademia dei Lincei üyeliğine atadı. 1850-1862 yılları arasında Orta Çağ matematikçileri üzerine çalışmalar yaptı ve 1868'de dergisini kurdu. Papalık Devletleri'nin İtalya Krallığı'na ilhakından (1870) sonra, yeni Lincei Akademisi'ne daha fazla katılmayı reddetti ve tarafından teklif edilen Krallık Senatörü olarak atanmayı kabul etmedi. Bununla birlikte, diğer bazı İtalyan ve yabancı akademilerde üye olarak görev yaptı. Bologna, Torino Bilim Akademileri, Modena Bilim ve Sanat Akademileri'nin üyesi, Berlin Bilimler Akademisi'nin Olağan Üyesiydi.
Utangaç bir doğaya sahip olan ve bazıları tarafından eksantrik kabul edilen biri olarak, varlıklarının göze çarpan bir kısmını çalışmalara ve kendisinin ve başkalarının bilimsel yayınlarının basımı ve dağıtımına ayırdı ve bunun için ayrıca bir matbaa kurdu.
Boncompagni, tamamen matematik tarihine adanmış ilk İtalyan süreli yayını olan Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche ("Matematiksel ve fiziksel bilimlerin bibliyografyası ve tarihi bülteni", "The bulletin of bibliography and history of mathematical and physical sciences") (1868-1887) adlı derginin editörlüğünü yapmıştır. Dergide çıkan her makalenin editörlüğünü yaptı. Bültende İtalyanca ilk yayınlar, İngilizce, Fransızca ve Almanca orijinal makaleler, matematik, fizik, kimya, astronomi, yer bilimleri ve matematik tarihi alanlarındaki hem yeni yayınlar hem de keşifler yer alıyordu. Prestiji ve bilimsel mirasıyla, ancak hakemli makalelerden oluşan modern bir bilimsel dergi olmaktan uzak olan çalışmanın yöneticisi Boncompagni'ydi.
Bilimsel faaliyetleri sırasında altı yüzden fazla el yazması ve yirmi binden fazla ciltten oluşan zengin bir kütüphane topladı, ancak bu kütüphane ölümünden sonra kayboldu.
Çalışmalar
Boncompagni'nin ilk önemli çalışmaları 1851 tarihli iki yazıdır: Delle versioni fatte da Platone tiburtino, traduttore del secolo duodecimo ve Della vita e delle opere di Gherardo Cremonese, traduttore del secolo decimosecondo, e di Gherardo da Sabbioneta, astronomo del secolo decimoterzo. Plato da Tivoli ve Gerardo da Cremona'nın İslam dünyası ile Hıristiyan Avrupa arasında bir temas ve alışveriş bölgesi olan XII. yüzyıl İspanya'sında yaşamış olan faaliyetlerini yeniden inşa ettiler. Plato ve Gerard, kendilerini Arap ve Yunan matematikçi ve filozofların eserlerini (çoğunlukla Latinceye) çevirmeye adamış ve Orta Çağ'da uğradığı gerilemenin ardından Avrupa'da matematiğin yeniden canlanmasına katkıda bulunmuş geniş bir bilginler grubunun parçasıydı. Platon'un Tivoli'den yaptığı çeviriler arasında Albatenius'un astronomi üzerine bir incelemesi, Tripolili Theodosius'un Spherics adlı eseri, Abualcasin'in usturlap üzerine bir incelemesi ve Yahudi matematikçi 'nın Liber in geometria adlı eseri bulunmaktadır. Cremonalı Gerard'ın eserleri arasında Claudius Batlamyus'un Almagest'i, Öklid'in Elementler'i, Theodosius'un "Spherics"i ve İskenderiyeli Menelaus'un "Spherics"inin yanı sıra Muhammed ibn Mûsâ el-Hârizmî'nin "Algebra"sının bir uyarlaması da vardı. Cremonalı Gerard ile ilgili olarak Boncompagni, o zamanlar yanlış bir şekilde inanıldığı gibi, onun Sabbionetalı Gerard (bir sonraki yüzyılda yaşamıştır) ile özdeşleştirilmemesi gerektiğini de göstermiştir. Boncompagni'nin, analiz ve eleştirel yorumlama pahasına orijinal metinlerin araştırılması ve doğru bir şekilde yeniden inşasını tercih eden tarihyazımı yaklaşımı, bu ilk çalışmalarında zaten belirgindir.
Boncompagni, daha sonra dikkatini 13. yüzyılın en önemli matematikçilerinden biri olan Fibonacci olarak bilinen Leonardo Pisano'ya çevirdi. 1852'de Della vita e delle opere di Leonardo Pisano, matematico del secolo decimoterzo'yu yayınladı ve sonraki yıllarda ve Practica geometriae dahil olmak üzere birçok eserinin ilk basılı baskısını düzenledi. Boncompagni Fibonacci'nin hayatını yeniden kurgulamış, eserlerini doğru bir şekilde tanımlamış ("Liber abbaci"nin iki yeni kodeksini keşfetmiş ve 1202 yılında yazıldığını tespit etmiştir, daha sonraki bir baskısı 1228'de yapılmıştır) ve Ondalık/Hint-Arap sayı sisteminin (Avrupa'da ancak o zaman bilinmeye başlamıştı) sunumu ve aritmetik ve cebir'e yaptığı katkılar nedeniyle Ortaçağ bilimindeki öneminin netleşmesine yardımcı olmuştur. Arapça matematik metinlerinin Latince çevirilerine olan ilgisini sürdürerek 1857 yılında Boncompagni, XII. ve XIII. yüzyıllarından aritmetik üzerine iki eser yayınladı: Harezmi'nin Hint Rakamlarıyla Hesaplama Üzerine ("Algoritmi de numero Indorum") ve 'in Liber alchoarismi de pratica arismetice.
1868 yılında Boncompagni, özellikle bilim tarihine adanmış ilk dergilerden biri olan 'nin yayınına başladı. Tümüyle kendisi tarafından finanse edilen ve kendi matbaasında basılan dergi, 1887 yılına kadar her yıl toplam yirmi cilt olarak yayımlandı. Aralarında Moritz Cantor, , , (Boncompagni'nin kendisi de bilimler tarihi çalışmalarına yönlendirmişti) gibi önemli İtalyan ve yabancı akademisyenlerin işbirliğine sahipti; İtalyanca, Fransızca ve Latince dillerinde, çoğunlukla Orta Çağ bilimi ve bilimsel bilginin Arap dünyasından Hristiyan Avrupa'ya aktarımıyla ilgili makaleler, incelemeler ve özetler içeriyordu; ve ile Galileo Galilei'nin çalışmaları (Favaro'nun katkıları bu konuda önemliydi); Yunan matematiğine ve çağdaş bilim insanlarının çalışmalarına daha az yer ayrılmıştır.
Bülten'de XVII., XVIII. ve XIX. yüzyıldan çok sayıda matematikçinin mektupları ve şimdiye kadar yayımlanmamış diğer çalışmaları da ilk kez yayımlandı. Her sayı ayrıca son bilimsel yayınların bibliyografyasını da içeriyordu. Son derece otoriter ve uluslararası bir tiraja sahip olan dergi, bazen bilgiçlik taslama noktasına varan titiz bir bibliyografik ve filolojik özen ve bilgece bir yaklaşımı açıkça ortaya koyuyordu ve Boncompagni'nin biyografik verilerin ve bilimsel metinlerin araştırılması, yeniden keşfedilmesi ve yeniden inşasını amaçlayan, eleştirel yorum ve değerlendirmelerden veya bilimsel gelişmeyi fikir ve toplum tarihinin diğer yönleriyle ilişkili olarak ele alma girişimlerinden kaçınan tarihyazımı yaklaşımıyla tamamen uyumluydu.
Seçilmiş yayınlar
- Recherches sur les integrales définies. Journal für die reine und angewandte Mathematik, 1843, XXV, pagg. 74-96
- Intorno ad alcuni avanzamenti della fisica in Italia nei secoli XVI e XVII. Giornale arcadico di scienze, lettere ed arti, 1846, CIX, pagg. 3-48 [1]
- Della vita e delle opere di Guido Bonatti, astrologo e astronomo del secolo decimoterzo. Roma, 1851
- Delle versioni fatte da Platone Tiburtino, traduttore del secolo duodecimo. Atti dell'Accademia Pontificia dei Nuovi Lincei, 1850–51, IV, pagg. 247-286
- Della vita e delle opere di Gherardo Cremonese, traduttore del secolo decimosecondo, e di Gherardo da Sabbioneta, astronomo del secolo decimoterzo. Atti dell'Accademia Pontificia dei Nuovi Lincei, 1850–51, IV, pagg. 387-493
- Della vita e delle opere di Leonardo Pisano, matematico del secolo decimoterzo. Atti dell'Accademia Pontificia dei Nuovi lincei, 1851–52, V, pagg. 208-245
- Intorno ad alcune opere di Leonardo Pisano (Roma : tipografia delle belle arti, 1854)
- Opuscoli di Leonardo Pisano, pubblicati da Baldassarre Boncompagni secondo la lezione di un codice della Biblioteca Ambrosiana di Milano, Firenze, 1856
- Trattati d'aritmetica pubblicati da Baldassarre Boncompagni, I, Algoritmi de numero Indorum; II, Ioannis Hispalensis liber Algoritmi de practica arismetice. Roma, 1857
- Scritti di Leonardo Pisano, matematico, pubblicati da Baldassarre Boncompagni. 2 voll., Roma, 1857–62
- Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche. Tomi I-XX, Roma, 1868-1887
Onurlandırılması
Asteroit , Baldassarre Boncompagni adına ithaf edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Balthasar Boncompagni". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
- ^ Massimo Mazzotti (2000), (PDF), , cilt 33, ss. 257-282, 3 Ocak 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ A. Favaro, "Don Baldassarre Boncompagni e la storia delle scienze matematiche e fisiche", Atti del Regio Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti (1894–5), 6, ss. 509-21, 514 cited in Massimo Mazzotti (2000), (PDF), , cilt 33, ss. 257-282, 3 Ocak 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Alessandra Fiocca (Şubat 2017), "The Bullettino di Bibliografia e di Storia delle Scienze Matematiche e Fisiche (1868–1887), an example of the internationalisation of research", Historia Mathematica, 44 (1), ss. 1-30, doi:10.1016/j.hm.2016.10.002
- ^ MPC · JPL
Dış bağlantılar
- Cappelletti, Vincenzo (1969). "BONCOMPAGNI LUDOVISI, Baldassarre". , Volume 11: Boccadibue–Bonetti (İtalyanca). Roma: . ISBN .
- Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche at the Internet Archive
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prens Baldassarre Boncompagni Ludovisi 10 Mayis 1821 13 Nisan 1894 Italyan matematik tarihcisi ve aristokrat Baldassarre BoncompagniDogum10 Mayis 1821 1821 05 10 RomaOlum13 Nisan 1894 72 yasinda RomaMilliyetItalyanVatandaslikItalya Kralligi 17 Mart 1861 13 Nisan 1894 KariyeriDaliMatematik matematik tarihiBiyografiBoncompagni Prens Luigi Boncompagni Ludovisi ve Prenses Maria Maddalena nin ucuncu oglu olarak Roma da eski soylu ve zengin bir Romali aile olan de dogdu Matematikci ve astronom nin yaninda egitim gordu ve bilim tarihine ilgi duymaya basladi 1847 yilinda Papa Pius IX onu Accademia dei Lincei uyeligine atadi 1850 1862 yillari arasinda Orta Cag matematikcileri uzerine calismalar yapti ve 1868 de dergisini kurdu Papalik Devletleri nin Italya Kralligi na ilhakindan 1870 sonra yeni Lincei Akademisi ne daha fazla katilmayi reddetti ve tarafindan teklif edilen Krallik Senatoru olarak atanmayi kabul etmedi Bununla birlikte diger bazi Italyan ve yabanci akademilerde uye olarak gorev yapti Bologna Torino Bilim Akademileri Modena Bilim ve Sanat Akademileri nin uyesi Berlin Bilimler Akademisi nin Olagan Uyesiydi Utangac bir dogaya sahip olan ve bazilari tarafindan eksantrik kabul edilen biri olarak varliklarinin goze carpan bir kismini calismalara ve kendisinin ve baskalarinin bilimsel yayinlarinin basimi ve dagitimina ayirdi ve bunun icin ayrica bir matbaa kurdu Boncompagni tamamen matematik tarihine adanmis ilk Italyan sureli yayini olan Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche Matematiksel ve fiziksel bilimlerin bibliyografyasi ve tarihi bulteni The bulletin of bibliography and history of mathematical and physical sciences 1868 1887 adli derginin editorlugunu yapmistir Dergide cikan her makalenin editorlugunu yapti Bultende Italyanca ilk yayinlar Ingilizce Fransizca ve Almanca orijinal makaleler matematik fizik kimya astronomi yer bilimleri ve matematik tarihi alanlarindaki hem yeni yayinlar hem de kesifler yer aliyordu Prestiji ve bilimsel mirasiyla ancak hakemli makalelerden olusan modern bir bilimsel dergi olmaktan uzak olan calismanin yoneticisi Boncompagni ydi Bilimsel faaliyetleri sirasinda alti yuzden fazla el yazmasi ve yirmi binden fazla ciltten olusan zengin bir kutuphane topladi ancak bu kutuphane olumunden sonra kayboldu CalismalarBoncompagni nin ilk onemli calismalari 1851 tarihli iki yazidir Delle versioni fatte da Platone tiburtino traduttore del secolo duodecimo ve Della vita e delle opere di Gherardo Cremonese traduttore del secolo decimosecondo e di Gherardo da Sabbioneta astronomo del secolo decimoterzo Plato da Tivoli ve Gerardo da Cremona nin Islam dunyasi ile Hiristiyan Avrupa arasinda bir temas ve alisveris bolgesi olan XII yuzyil Ispanya sinda yasamis olan faaliyetlerini yeniden insa ettiler Plato ve Gerard kendilerini Arap ve Yunan matematikci ve filozoflarin eserlerini cogunlukla Latinceye cevirmeye adamis ve Orta Cag da ugradigi gerilemenin ardindan Avrupa da matematigin yeniden canlanmasina katkida bulunmus genis bir bilginler grubunun parcasiydi Platon un Tivoli den yaptigi ceviriler arasinda Albatenius un astronomi uzerine bir incelemesi Tripolili Theodosius un Spherics adli eseri Abualcasin in usturlap uzerine bir incelemesi ve Yahudi matematikci nin Liber in geometria adli eseri bulunmaktadir Cremonali Gerard in eserleri arasinda Claudius Batlamyus un Almagest i Oklid in Elementler i Theodosius un Spherics i ve Iskenderiyeli Menelaus un Spherics inin yani sira Muhammed ibn Musa el Harizmi nin Algebra sinin bir uyarlamasi da vardi Cremonali Gerard ile ilgili olarak Boncompagni o zamanlar yanlis bir sekilde inanildigi gibi onun Sabbionetali Gerard bir sonraki yuzyilda yasamistir ile ozdeslestirilmemesi gerektigini de gostermistir Boncompagni nin analiz ve elestirel yorumlama pahasina orijinal metinlerin arastirilmasi ve dogru bir sekilde yeniden insasini tercih eden tarihyazimi yaklasimi bu ilk calismalarinda zaten belirgindir Boncompagni daha sonra dikkatini 13 yuzyilin en onemli matematikcilerinden biri olan Fibonacci olarak bilinen Leonardo Pisano ya cevirdi 1852 de Della vita e delle opere di Leonardo Pisano matematico del secolo decimoterzo yu yayinladi ve sonraki yillarda ve Practica geometriae dahil olmak uzere bircok eserinin ilk basili baskisini duzenledi Boncompagni Fibonacci nin hayatini yeniden kurgulamis eserlerini dogru bir sekilde tanimlamis Liber abbaci nin iki yeni kodeksini kesfetmis ve 1202 yilinda yazildigini tespit etmistir daha sonraki bir baskisi 1228 de yapilmistir ve Ondalik Hint Arap sayi sisteminin Avrupa da ancak o zaman bilinmeye baslamisti sunumu ve aritmetik ve cebir e yaptigi katkilar nedeniyle Ortacag bilimindeki oneminin netlesmesine yardimci olmustur Arapca matematik metinlerinin Latince cevirilerine olan ilgisini surdurerek 1857 yilinda Boncompagni XII ve XIII yuzyillarindan aritmetik uzerine iki eser yayinladi Harezmi nin Hint Rakamlariyla Hesaplama Uzerine Algoritmi de numero Indorum ve in Liber alchoarismi de pratica arismetice 1868 yilinda Boncompagni ozellikle bilim tarihine adanmis ilk dergilerden biri olan nin yayinina basladi Tumuyle kendisi tarafindan finanse edilen ve kendi matbaasinda basilan dergi 1887 yilina kadar her yil toplam yirmi cilt olarak yayimlandi Aralarinda Moritz Cantor Boncompagni nin kendisi de bilimler tarihi calismalarina yonlendirmisti gibi onemli Italyan ve yabanci akademisyenlerin isbirligine sahipti Italyanca Fransizca ve Latince dillerinde cogunlukla Orta Cag bilimi ve bilimsel bilginin Arap dunyasindan Hristiyan Avrupa ya aktarimiyla ilgili makaleler incelemeler ve ozetler iceriyordu ve ile Galileo Galilei nin calismalari Favaro nun katkilari bu konuda onemliydi Yunan matematigine ve cagdas bilim insanlarinin calismalarina daha az yer ayrilmistir Bulten de XVII XVIII ve XIX yuzyildan cok sayida matematikcinin mektuplari ve simdiye kadar yayimlanmamis diger calismalari da ilk kez yayimlandi Her sayi ayrica son bilimsel yayinlarin bibliyografyasini da iceriyordu Son derece otoriter ve uluslararasi bir tiraja sahip olan dergi bazen bilgiclik taslama noktasina varan titiz bir bibliyografik ve filolojik ozen ve bilgece bir yaklasimi acikca ortaya koyuyordu ve Boncompagni nin biyografik verilerin ve bilimsel metinlerin arastirilmasi yeniden kesfedilmesi ve yeniden insasini amaclayan elestirel yorum ve degerlendirmelerden veya bilimsel gelismeyi fikir ve toplum tarihinin diger yonleriyle iliskili olarak ele alma girisimlerinden kacinan tarihyazimi yaklasimiyla tamamen uyumluydu Secilmis yayinlarRecherches sur les integrales definies Journal fur die reine und angewandte Mathematik 1843 XXV pagg 74 96 Intorno ad alcuni avanzamenti della fisica in Italia nei secoli XVI e XVII Giornale arcadico di scienze lettere ed arti 1846 CIX pagg 3 48 1 Della vita e delle opere di Guido Bonatti astrologo e astronomo del secolo decimoterzo Roma 1851 Delle versioni fatte da Platone Tiburtino traduttore del secolo duodecimo Atti dell Accademia Pontificia dei Nuovi Lincei 1850 51 IV pagg 247 286 Della vita e delle opere di Gherardo Cremonese traduttore del secolo decimosecondo e di Gherardo da Sabbioneta astronomo del secolo decimoterzo Atti dell Accademia Pontificia dei Nuovi Lincei 1850 51 IV pagg 387 493 Della vita e delle opere di Leonardo Pisano matematico del secolo decimoterzo Atti dell Accademia Pontificia dei Nuovi lincei 1851 52 V pagg 208 245 Intorno ad alcune opere di Leonardo Pisano Roma tipografia delle belle arti 1854 Opuscoli di Leonardo Pisano pubblicati da Baldassarre Boncompagni secondo la lezione di un codice della Biblioteca Ambrosiana di Milano Firenze 1856 Trattati d aritmetica pubblicati da Baldassarre Boncompagni I Algoritmi de numero Indorum II Ioannis Hispalensis liber Algoritmi de practica arismetice Roma 1857 Scritti di Leonardo Pisano matematico pubblicati da Baldassarre Boncompagni 2 voll Roma 1857 62 Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche Tomi I XX Roma 1868 1887OnurlandirilmasiAsteroit Baldassarre Boncompagni adina ithaf edilmistir Kaynakca Herbermann Charles Ed 1913 Balthasar Boncompagni Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company Massimo Mazzotti 2000 PDF cilt 33 ss 257 282 3 Ocak 2004 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi A Favaro Don Baldassarre Boncompagni e la storia delle scienze matematiche e fisiche Atti del Regio Istituto Veneto di Scienze Lettere ed Arti 1894 5 6 ss 509 21 514 cited in Massimo Mazzotti 2000 PDF cilt 33 ss 257 282 3 Ocak 2004 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Alessandra Fiocca Subat 2017 The Bullettino di Bibliografia e di Storia delle Scienze Matematiche e Fisiche 1868 1887 an example of the internationalisation of research Historia Mathematica 44 1 ss 1 30 doi 10 1016 j hm 2016 10 002 MPC JPLDis baglantilarCappelletti Vincenzo 1969 BONCOMPAGNI LUDOVISI Baldassarre Volume 11 Boccadibue Bonetti Italyanca Roma ISBN 978 8 81200032 6 Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche at the Internet Archive