Balear Adaları Özerk Topluluğu, İspanya'ya bağlı beş büyük ve onları çevreleyen birkaç küçük adadan oluşan bir özerk bölgedir. Tüm İspanya'nın resmî dili olan İspanyolca ile birlikte Katalanca da bu bölgede resmî dildir. Bölgeyi oluşturan adalardan büyük olan beş tanesi Mallorca, Minorka, İbiza, ve Formentera'dır.
Balear Adaları | |
---|---|
Bayrak Arma | |
Marşlar: La Balanguera | |
Balear Adaları | |
Ülke | İspanya |
Başkent | Palma de Mallorca |
İdare | |
• Tür | Özerk |
• Başbakan | Francina Armengol |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 4,992 km² |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 1,215,174 |
• Yoğunluk | 240/km² |
Zaman dilimi | (OAS) |
• Yaz (YSU) | (OAYS) |
Alan kodu | +34 971 |
ISO 3166 kodu | ES-IB |
Otonom Statü | 1 Mart 2007 |
Resmî site caib.es |
Tarih
Tarihi kaynaklara göre 2600 senedir insanların buralarda yaşadığı bilinmektedir. Tarihte muhtelif zamanlarda Balear Adaları Romalıların, Kartacalıların, Cezayir ve İspanyolların idaresinde kalmıştır. M.Ö. 122 senesinde adalar, Romalıların eline geçmiş, 466'da Vandallar hakim olmuştur. Vandallarla Doğu Roma İmparatorluğu arasında devam eden mücadeleden sonra, adalar Doğu Roma İmparatorluğuna dahil oldu. Sekizinci yüzyılda adalar, Arapların eline geçti. Balear Adaları 903'te yapılan antlaşmayla Emevi Devletine dahil oldu. 400 seneye yakın Müslümanların elinde kaldı. 1230'da Aragonların saldırısına uğrayarak istila edildi. İngilizler buraları her ne kadar elde etmeye çalıştıysa da başarılı olamadı. 1802'de yapılan son bir anlaşmayla İspanya'ya bağlı bir eyalet haline geldi. Hâlen de İspanya'nın bir eyaleti durumundadır. Ticaret ve stratejik yönden Batı Akdeniz'in son derece önemli takımadalarındandır.
Fiziki yapı
Balear Adaları, jeolojik yapı olarak Sierra Nevada Dağlarının devamıdır. Bu adalar önemli deniz çöküntüsüyle birbirinden ayrılıp su yüzüne çıkmış kısımlardır.
Balear Adalarının önemlileri; Minorka, Mallorca, , İbiza ve Formentera'dır. Bu adaların etrafında küçük adalar vardır.
Mallorca | |||
Minorka | |||
İbiza | |||
Formentera | |||
Genellikle yükseklikleri azdır. Sadece Mallorca Adasındaki dağların yüksekliği 1400 metreyi bulmaktadır. Mağaralar çoktur. Bilhassa Ejderha Mağaralar çok meşhurdur. Bunların içinde yazın konser verilen salonları bile vardır.
İklim ve bitki örtüsü
Balear Adalarında Akdeniz iklimi görülür. İklim oldukça yumuşaktır. Kışı yağmurlu, yazları ise oldukça sıcaktır. İklim bakımından adalar arasında farklılık vardır. Minorka'da koruyucu yüksek dağlar olmadığı için, kışın daha soğuk ve yağmurlu, yaz mevsiminde diğer adalardan daha fazla hissedilir sıcaklık vardır. Mallorca'ya ocak ve mart aylarında iki üç hafta kar yağar. Diğer adalara nadiren kar yağar. Adalarda en fazla sıcaklık temmuz ve ağustos aylarında olur.
Balear Adalarının düzlüklerinde az da olsa otlak sahalar vardır. Tepe olan yerler ziraata elverişli değildir. Minorka'nın açık kuzey sahaları bodur tipi ağaçlarla kaplıdır. Kapalı kalan güney dereleri, bazı çamlıklar ve yarı tropikal bitki örtüsüne sahiptir. Adaların kıyı kesimlerinde Akdeniz tipi ağaçlara rastlanır.
Tabii kaynaklar
Adaların en önemli madenleri; taşkömürü, mermer, demir, bakır, kalaydır. Madenlerin belirli bir kısmı işletilir, diğer kısmı ihraç edilir.
Nüfus ve sosyal hayat
Nüfusun % 80'den fazlası Mallorca'da yaşar. Bütün Balear Adalarının nüfusunun 1/3'ü ise başşehir Palma'da ikamet eder. Mallorca ve Minorka'da yaşayanların çoğu şehirlidir. İbiza ve Formentera'da yaşayan halkın 1/3'ü köylülerdir. Nüfus yoğunluğu bölge bölge değişir. Bazı yerlerde metrekareye 38 kişi düşer. Adalarda hemen hemen her milletten azınlıklar mevcuttur.
İdare: Bütün adaların başşehri Palma'dır ve İspanya'nın bir eyaleti durumundadır. Palma aynı zamanda askeri ve dini merkezdir. Mallorca toplumu üç bölgeye ayrılmıştır. Mahalli idare komünler vasıtasıyla yürütülür. Mallorca 52, Minorka 7, İbiza ise 6 yardımcı bölgeye ayrılır.
Ekonomi
Mallorca ve İbiza adalarında ağaç ve fidan, Minorka'da en kaliteli portakal türleri yetiştirilir. Hububatlardan baklagiller ve hayvan yemleri, badem, fasulye, incir, zeytin ve şeftali yetiştiriciliği ile bağcılık ileri bir seviyededir.
Bütün adalarda beslenen hayvanların en önemlisi koyun ve keçidir. Ürünlerin ve hayvanların pazarlama yeri İbiza'dır. Badem, incir, şeftali, portakal, balık ihraç edilir. Tavukçuluk yeteri kadar yapılır. İbiza'da çok eskiden beri deniz tuzu elde edilir. Senede 70.000 ton işlenerek ihraç edilir.
Balear Adalarında iklimin çok iyi olmasından, İngiltere ve Avrupa ülkelerinden fazla miktarda turist gelir. Özellikle tatillerini burada geçirirler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu maddenin şu anda kamu malı olan Yunan ve Roma Coğrafya Sözlüğü'nden metin içermektedir. Smith, William, (Ed.) (1854–1857). Yunan ve Roma Coğrafya Sözlüğü (İngilizce). Londra: John Murray.
Dış bağlantılar
- Balear Adaları Özerk Topluluğu hükûmeti resmî sitesi6 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İspanyolca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Balear Adalari Ozerk Toplulugu Ispanya ya bagli bes buyuk ve onlari cevreleyen birkac kucuk adadan olusan bir ozerk bolgedir Tum Ispanya nin resmi dili olan Ispanyolca ile birlikte Katalanca da bu bolgede resmi dildir Bolgeyi olusturan adalardan buyuk olan bes tanesi Mallorca Minorka Ibiza ve Formentera dir Balear AdalariOzerk bolgeKatalanca Illes Balears Ispanyolca Islas BalearesBayrakArmaMarslar La Balanguera source source Balear AdalariUlkeIspanyaBaskentPalma de MallorcaIdare TurOzerk BasbakanFrancina ArmengolYuzolcumu Toplam4 992 km Nufus 2020 Toplam1 215 174 Yogunluk240 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Alan kodu 34 971ISO 3166 koduES IBOtonom Statu1 Mart 2007Resmi site caib esTarihTarihi kaynaklara gore 2600 senedir insanlarin buralarda yasadigi bilinmektedir Tarihte muhtelif zamanlarda Balear Adalari Romalilarin Kartacalilarin Cezayir ve Ispanyollarin idaresinde kalmistir M O 122 senesinde adalar Romalilarin eline gecmis 466 da Vandallar hakim olmustur Vandallarla Dogu Roma Imparatorlugu arasinda devam eden mucadeleden sonra adalar Dogu Roma Imparatorluguna dahil oldu Sekizinci yuzyilda adalar Araplarin eline gecti Balear Adalari 903 te yapilan antlasmayla Emevi Devletine dahil oldu 400 seneye yakin Muslumanlarin elinde kaldi 1230 da Aragonlarin saldirisina ugrayarak istila edildi Ingilizler buralari her ne kadar elde etmeye calistiysa da basarili olamadi 1802 de yapilan son bir anlasmayla Ispanya ya bagli bir eyalet haline geldi Halen de Ispanya nin bir eyaleti durumundadir Ticaret ve stratejik yonden Bati Akdeniz in son derece onemli takimadalarindandir Fiziki yapiMallorca yat limani Balear Adalari jeolojik yapi olarak Sierra Nevada Daglarinin devamidir Bu adalar onemli deniz cokuntusuyle birbirinden ayrilip su yuzune cikmis kisimlardir Balear Adalarinin onemlileri Minorka Mallorca Ibiza ve Formentera dir Bu adalarin etrafinda kucuk adalar vardir MallorcaMinorkaIbizaFormentera Genellikle yukseklikleri azdir Sadece Mallorca Adasindaki daglarin yuksekligi 1400 metreyi bulmaktadir Magaralar coktur Bilhassa Ejderha Magaralar cok meshurdur Bunlarin icinde yazin konser verilen salonlari bile vardir Iklim ve bitki ortusuBalear Adalarinda Akdeniz iklimi gorulur Iklim oldukca yumusaktir Kisi yagmurlu yazlari ise oldukca sicaktir Iklim bakimindan adalar arasinda farklilik vardir Minorka da koruyucu yuksek daglar olmadigi icin kisin daha soguk ve yagmurlu yaz mevsiminde diger adalardan daha fazla hissedilir sicaklik vardir Mallorca ya ocak ve mart aylarinda iki uc hafta kar yagar Diger adalara nadiren kar yagar Adalarda en fazla sicaklik temmuz ve agustos aylarinda olur Balear Adalarinin duzluklerinde az da olsa otlak sahalar vardir Tepe olan yerler ziraata elverisli degildir Minorka nin acik kuzey sahalari bodur tipi agaclarla kaplidir Kapali kalan guney dereleri bazi camliklar ve yari tropikal bitki ortusune sahiptir Adalarin kiyi kesimlerinde Akdeniz tipi agaclara rastlanir Tabii kaynaklarAdalarin en onemli madenleri taskomuru mermer demir bakir kalaydir Madenlerin belirli bir kismi isletilir diger kismi ihrac edilir Nufus ve sosyal hayatNufusun 80 den fazlasi Mallorca da yasar Butun Balear Adalarinin nufusunun 1 3 u ise bassehir Palma da ikamet eder Mallorca ve Minorka da yasayanlarin cogu sehirlidir Ibiza ve Formentera da yasayan halkin 1 3 u koylulerdir Nufus yogunlugu bolge bolge degisir Bazi yerlerde metrekareye 38 kisi duser Adalarda hemen hemen her milletten azinliklar mevcuttur Idare Butun adalarin bassehri Palma dir ve Ispanya nin bir eyaleti durumundadir Palma ayni zamanda askeri ve dini merkezdir Mallorca toplumu uc bolgeye ayrilmistir Mahalli idare komunler vasitasiyla yurutulur Mallorca 52 Minorka 7 Ibiza ise 6 yardimci bolgeye ayrilir EkonomiMallorca ve Ibiza adalarinda agac ve fidan Minorka da en kaliteli portakal turleri yetistirilir Hububatlardan baklagiller ve hayvan yemleri badem fasulye incir zeytin ve seftali yetistiriciligi ile bagcilik ileri bir seviyededir Butun adalarda beslenen hayvanlarin en onemlisi koyun ve kecidir Urunlerin ve hayvanlarin pazarlama yeri Ibiza dir Badem incir seftali portakal balik ihrac edilir Tavukculuk yeteri kadar yapilir Ibiza da cok eskiden beri deniz tuzu elde edilir Senede 70 000 ton islenerek ihrac edilir Balear Adalarinda iklimin cok iyi olmasindan Ingiltere ve Avrupa ulkelerinden fazla miktarda turist gelir Ozellikle tatillerini burada gecirirler Ayrica bakinizMallorca Minorka Ibiza Formentera 1113 1115 Balear Adalari SeferiKaynakca Bu maddenin su anda kamu mali olan Yunan ve Roma Cografya Sozlugu nden metin icermektedir Smith William Ed 1854 1857 Yunan ve Roma Cografya Sozlugu Ingilizce Londra John Murray Dis baglantilarBalear Adalari Ozerk Toplulugu hukumeti resmi sitesi6 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ispanyolca