Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağcılar, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Bağcılar | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Bağcılar Bağcılar'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 616 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 102 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Tarihçe
Bağcılar köyünün eski adı Opiza’dır. Lazca bir yer adı olan Opiza (ოპიზა), "kıyı köy" gibi bir anlama gelir. Bu kelime sonradan "opica"ya (ოპიჯა) dönüşmüştür. Bu yer adı Türkçede Opiza, Obiza, Obize gibi değişik biçimlerde yazılmıştır. Nitekim Çıldır Eyaleti cebe defterinde (1694-1732) Opiza (اوپیزە) olarak geçer. Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca kitapta ise Obiza (اوبیزە) şeklinde yazmıştır.
Opiza köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki Gürcü dinsel yapısı Opiza Manastırı da buranın eski Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Söz konusu manastır 5. yüzyılda Gürcü kralı Vahtang Gorgasali zamanında kurulmuş, Arap istilacıların talanının ardından Gürcü kralı Aşot döneminde yenilenmiştir.
Opiza köyü, Osmanlı idaresinin başında Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı bir köydü. Nitekim Çıldır Eyaleti'nin 1694-1932 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterine göre, 1723/1724 (Hicri 1136) yılında aynı idari konuma sahipti.
Opiza köyü, Giorgi Kazbegi'nin 1874 yılında verdiği bilgiye göre, 12 haneden oluşuyordu. Evler, dağın dik yamaçlarda, kayalık kesimlerde ve vadi tabanında dağılmıştı. Köydeki en son evlerin olduğu yerde uzunluğu 150 adım, genişliği 80 adım olan küçük bir meydan vardı. Bu meydanda, yapılardan birinin ve bütünüyle yıkılmaktan kurtulmuş üç büyük evin duvarları kalmıştı. Özenle düzenlenmiş bu meydanın tam ortasında büyük bir kilise duruyordu. Etrafı taş duvarlarla çevrilmiş ve içine birkaç yüz insanı rahatlıkla sığdırabilecek kapasitedeki bu yapılar topluğu Vaftizci Yahya adına inşa edilmiş eski Opiza Manastırı idi.
Opiza köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca savaş tazminatı kapsamında Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımında Opiza (Опиза) olarak kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlı Berta nahiyesinin beş köyünden biri olan Berta köyünün mahallesiydi. Bu tarihte Opiza'da 12 hane bulunuyordu. Berta köyünde ise, 204 hanede 1.559 kişi yaşıyordu. Berta köyünde hane başına düşen ortalama kişi sayısı üzerinden Opiza mahallesinin nüfusunun yaklaşık 90 kişiden oluştuğu söylenebilir. Bu tarihte nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.
Opiza köyü, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların Artvin sancağından çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Nitekim bu durum 7 Mayıs 1920 tarihinde Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Yaklaşık bir yıl sonra Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından, 16 Mart 1921'de Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin bölgesi ve Opiza köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Opiza köyü, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin linasına bağlı Berta nahiyesinin köylerinden biriydi. Köydeki 10 hanede 65 kişi yaşıyordu. Bu nüfus tespitinde köyün halkı Türk olarak kaydedilmiştir. Opiza Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Bağcılar olarak değiştirildi. Ertesi yıl yapılan nüfus tespitinde köyde 11 hanede 75 kişi yaşıyordu. Bağcılar köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetine bağlı Artvin kazasının Berta nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 104 kişiye çıkmıştı. 1965 genel nüfus sayımından 209 kişiden oluşan nüfusu içinde 59 kişi okuma yazma biliyordu.
Opiza’da 5. yüzyılda kurulmuş ve 9. yüzyılda onarılmış olan Opiza Manastırı, sadece Klarceti bölgesinin değil bütün Gürcistan’ın da en eski dinsel yapılardan biriydi. Büyük ölçüde ayakta duran manastırın yapıları 1960’larda köyün yolu yapılırken yıkılmış, manastırın ortasından yol geçirilmiştir. Yıkılmış olan manastır yapılarından ana kilisenin bazı kısımları ve giriş kapısı, yemekhane, mezarlık binası ve diğer binalara ait yıkıntılar kalmıştır. Orta Çağ Gürcü el sanatları ustaları Beka ve Beşken Opiza'da yaşadıkları ya da Opizalı oldukları için Beka Opizari ve Beşken Opizari olarak anılır.
Opiza köyünde Gürcülerden kalma başka tarihi yapılar da bulunmaktadır. Orta mahalledeki Opiza Daranı bunlardan biridir. Orta mahallede ayrıca, muhtemelen Opiza Manastırı'na ait üç adet tek nefli kilise bulunmaktadır. Köyün merkezinin yaklaşık 1,5 kilometre kuzeydoğusunda bulunan ve Gürcüce bir isim taşıyan Koltihevi (კოლტიხევი) mahallesinde ise, iki kilise ve bir daran tespit edilmiştir. Köyün merkezinin yaklaşık 1,5 kilometre kuzeyinde bulunan ve Gürcüce Mineturi (მინეთურის) adını taşıyan mahallede iki kilise, bir manastır ve bir kule kalıntısı vardır. Köy merkezinin 1 kilometre güneydoğusunda yer alan Şaşvalti mahallesinde üç adet kilise kalıntısı tespit edilmiştir.
Coğrafya
Bağcılar köyü, Artvin il merkezine 37 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 94 |
| 2020 | 102 |
| 2019 | 124 |
| 2018 | 180 |
| 2017 | 77 |
| 2016 | 88 |
| 2015 | 68 |
| 2014 | 82 |
| 2013 | 93 |
| 2012 | 99 |
| 2011 | 109 |
| 2010 | 85 |
| 2009 | 86 |
| 2008 | 105 |
| 2007 | 86 |
| 2000 | 134 |
| 1990 | 211 |
| 1985 | 216 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Merkez Bağcılar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 130. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 267". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ a b
- ^ Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 8, .
- ^ "Giorgi Kazbegi, Türkiye Gürcistan'ında Üç Ay: Bir Seyyahın Notları (სამი თვე თურქეთის საქართველოში:მოგზაურის ჩანაწერები), Batum, 1995, s. 100-101". 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1313". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 167" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ Aytekin, Osman (1999). Ortaçağ'dan Osmanlı dönemi sonuna kadar Artvin'deki mimarı̂ eserler. T.C. Kültür Bakanlığı. Google Kitaplar. s. 15. 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 31. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 173, .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 31-41, 159-163. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Bağcılar, Artvin için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bagcilar Artvin ilinin merkez ilcesine bagli bir koydur BagcilarKoyArtvin in Turkiye deki konumuBagcilarBagcilar in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim616 mNufus 2021 Toplam102Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08100TarihceBagcilar koyunun eski adi Opiza dir Lazca bir yer adi olan Opiza ოპიზა kiyi koy gibi bir anlama gelir Bu kelime sonradan opica ya ოპიჯა donusmustur Bu yer adi Turkcede Opiza Obiza Obize gibi degisik bicimlerde yazilmistir Nitekim Cildir Eyaleti cebe defterinde 1694 1732 Opiza اوپیزە olarak gecer Artvin vilayeti hakkinda 1927 tarihli Osmanlica kitapta ise Obiza اوبیزە seklinde yazmistir Opiza koyunde yer alan Opiza Manastiri Fotograf Aleksandr Pavlinov 1888 Opiza koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biriydi Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Koydeki Gurcu dinsel yapisi Opiza Manastiri da buranin eski Gurcu yerlesimi oldugunu gostermektedir Soz konusu manastir 5 yuzyilda Gurcu krali Vahtang Gorgasali zamaninda kurulmus Arap istilacilarin talaninin ardindan Gurcu krali Asot doneminde yenilenmistir Opiza koyu Osmanli idaresinin basinda Ardanuc livasinin Ardanuc nahiyesine bagli bir koydu Nitekim Cildir Eyaleti nin 1694 1932 donemini kapsayan Osmanli cebe defterine gore 1723 1724 Hicri 1136 yilinda ayni idari konuma sahipti Opiza koyu Giorgi Kazbegi nin 1874 yilinda verdigi bilgiye gore 12 haneden olusuyordu Evler dagin dik yamaclarda kayalik kesimlerde ve vadi tabaninda dagilmisti Koydeki en son evlerin oldugu yerde uzunlugu 150 adim genisligi 80 adim olan kucuk bir meydan vardi Bu meydanda yapilardan birinin ve butunuyle yikilmaktan kurtulmus uc buyuk evin duvarlari kalmisti Ozenle duzenlenmis bu meydanin tam ortasinda buyuk bir kilise duruyordu Etrafi tas duvarlarla cevrilmis ve icine birkac yuz insani rahatlikla sigdirabilecek kapasitedeki bu yapilar toplugu Vaftizci Yahya adina insa edilmis eski Opiza Manastiri idi Opiza koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca savas tazminati kapsaminda Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin 1886 tarihli nufus sayiminda Opiza Opiza olarak kaydettigi yerlesim Artvin sancaginin Artvin kazasina bagli Berta nahiyesinin bes koyunden biri olan Berta koyunun mahallesiydi Bu tarihte Opiza da 12 hane bulunuyordu Berta koyunde ise 204 hanede 1 559 kisi yasiyordu Berta koyunde hane basina dusen ortalama kisi sayisi uzerinden Opiza mahallesinin nufusunun yaklasik 90 kisiden olustugu soylenebilir Bu tarihte nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Opiza koyu Birinci Dunya Savasi sonlarinda Ruslarin Artvin sancagindan cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Nitekim bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya tarafindan da tanindi Yaklasik bir yil sonra Kizil Ordu nun Gurcistan i isgalinin ardindan 16 Mart 1921 de Ankara Hukumeti ile Sovyet Rusya arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla Artvin bolgesi ve Opiza koyu Turkiye ye birakildi Opiza koyu 1922 tarihli nufus cetveline gore Artvin linasina bagli Berta nahiyesinin koylerinden biriydi Koydeki 10 hanede 65 kisi yasiyordu Bu nufus tespitinde koyun halki Turk olarak kaydedilmistir Opiza Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Bagcilar olarak degistirildi Ertesi yil yapilan nufus tespitinde koyde 11 hanede 75 kisi yasiyordu Bagcilar koyu 1940 genel nufus sayiminda Coruh vilayetine bagli Artvin kazasinin Berta nahiyesinin koylerinden biriydi ve nufusu 104 kisiye cikmisti 1965 genel nufus sayimindan 209 kisiden olusan nufusu icinde 59 kisi okuma yazma biliyordu Opiza da 5 yuzyilda kurulmus ve 9 yuzyilda onarilmis olan Opiza Manastiri sadece Klarceti bolgesinin degil butun Gurcistan in da en eski dinsel yapilardan biriydi Buyuk olcude ayakta duran manastirin yapilari 1960 larda koyun yolu yapilirken yikilmis manastirin ortasindan yol gecirilmistir Yikilmis olan manastir yapilarindan ana kilisenin bazi kisimlari ve giris kapisi yemekhane mezarlik binasi ve diger binalara ait yikintilar kalmistir Orta Cag Gurcu el sanatlari ustalari Beka ve Besken Opiza da yasadiklari ya da Opizali olduklari icin Beka Opizari ve Besken Opizari olarak anilir Opiza koyunde Gurculerden kalma baska tarihi yapilar da bulunmaktadir Orta mahalledeki Opiza Darani bunlardan biridir Orta mahallede ayrica muhtemelen Opiza Manastiri na ait uc adet tek nefli kilise bulunmaktadir Koyun merkezinin yaklasik 1 5 kilometre kuzeydogusunda bulunan ve Gurcuce bir isim tasiyan Koltihevi კოლტიხევი mahallesinde ise iki kilise ve bir daran tespit edilmistir Koyun merkezinin yaklasik 1 5 kilometre kuzeyinde bulunan ve Gurcuce Mineturi მინეთურის adini tasiyan mahallede iki kilise bir manastir ve bir kule kalintisi vardir Koy merkezinin 1 kilometre guneydogusunda yer alan Sasvalti mahallesinde uc adet kilise kalintisi tespit edilmistir CografyaBagcilar koyu Artvin il merkezine 37 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 942020 1022019 1242018 1802017 772016 882015 682014 822013 932012 992011 1092010 852009 862008 1052007 862000 1341990 2111985 216Kaynakca Fallingrain com 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Merkez Bagcilar Koy Nufusu Nufusune com 1 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 Klarceti კლარჯეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 130 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 a b Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი 1694 1732 წწ Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 267 30 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 a b Mine Kadiroglu Bulent Isler Gurcu Sanatinin Ortacagi 2010 s 8 ISBN 9789944579216 Giorgi Kazbegi Turkiye Gurcistan inda Uc Ay Bir Seyyahin Notlari სამი თვე თურქეთის საქართველოში მოგზაურის ჩანაწერები Batum 1995 s 100 101 10 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti Sira no 1313 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2022 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Nisan 2024 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 167 PDF 27 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Nisan 2024 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 86 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Nisan 2024 Aytekin Osman 1999 Ortacag dan Osmanli donemi sonuna kadar Artvin deki mimari eserler T C Kultur Bakanligi Google Kitaplar s 15 5 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2022 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 31 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Mine Kadiroglu Bulent Isler Gurcu Sanatinin Ortacagi 2010 s 173 ISBN 9789944579216 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 31 41 159 163 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarBagcilar Artvin icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft