Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağdat Kuşatması, Büyük Moğol Hanı Mengü Han'ın emriyle Hülagû Han'ın komutası altında birleşen Moğol ordularının, Abbâsî Halifeliğinin başkenti Bağdat'ı almak için yaptıkları başarılı kuşatmadır. Bu kuşatma sonunda başkent Moğollar tarafında ele geçirilerek istila edilmiş, yağmalanmış ve tahrip edilmiştir. Moğol askerleri 7 gün boyunca şehirde bulunanları öldürmüştür. 200 bin ila 1 milyon arasında Bağdatlı'nın öldürüldüğü tahmin edilmektedir.Abbâsî Halifeliği de bu saldırı sonrası yok edilmiştir. Son Abbasi halifesi Müstasım, kanının dökülmesinin uğursuzluk getireceğine inanılarak oğullarıyla beraber bir halıya sarılmış ve ölene kadar atlar tarafından çiğnenmiştir. Şehrin yakılıp yıkılmasından ve halifenin öldürülmesinden dolayı Bağdat, İslam dünyasındaki kültür merkezi özelliğini kaybetmiştir.
| Bağdat Kuşatması (1258) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Moğol istilaları | |||||||
 Hulagu'nun ordusu Bağdat surlarını kuşatırken | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Abbâsîler | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| |||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Güçler | |||||||
| 100.000-150.000 | 50.000[] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor ancak asgari düzeyde olduğuna inanılıyor |
| ||||||
Arka plan
1229 Mart'ında Büyük Han ilan edilen Ögeday, kurultayda Moğol işgal ve istilalarının devam edilmesine karar vermiştir. Bu sebeple Cormagon Noyan komutası altında 30.000 kişilik kuvveti İran ve Irak'ın işgal edilmesi için sevk etmiştir. 1231 yılında hilafet topraklarında tekrar görünen Moğol orduları, yağma ve çapul maksatlı saldırılarla Erbil ve çevresine hücum etmiştir. 1245 yılına kadar devam eden bu saldırılara karşı Abbâsî orduları başarı elde edememişlerdir.
1241 yılında Ögeday'ın ölümünün ardından 1246'da Büyük Han ilan edilen Güyük Han, Han olur olmaz batıdaki seferlere devam edilmesi kararını almış ve bu bölgeye 'ı göndermek istemiştir. Fakat bu harekât Güyük'ün ani ölümü sebebiyle gerçekleştirilememiştir.
1251 yılına gelindiğinde Moğol İmparatorluğu tahtına 43 yaşındaki Mengü Han geçmiş ve devlet içi sorunları hallederek doğuda ve batıda sekteye uğrayan seferlere devam edilmesini sağlamıştır. Bu dönemden önce Irak bölgesindeki saldırı ve istilaların genel komutası Çormağan'ın vefatından dolayı Baycu Noyan'a geçmiştir. Baycu bölgeye geldikten sonra hilafet topraklarından çok Anadolu'ya sefer düzenleyerek istilaya devam etmiştir.
Hülagû'nün Seferi
Planlama Ve İlerleyiş
Mengü Han'ın Büyük Han seçildiği kurultayda, ondan önceki hanlarda olduğu gibi bütün prens ve devlet yöneticilerinin onayıyla Hülagû; İran, Anadolu, Ermenistan, Şam ve Mısır valisi seçilmiş, bu bölgelerin tamamen hakimiyet altına alınması kararlaştırılmıştır. Hülagû sefer öncesi hazırlıklara başlamış ve yine Mengü Han'ın emri üzerine her 10 Moğol erkeğinden 2'si orduya alınmıştır. Mengü Han bununla da yetinmeyerek vasal durumundaki Kirman, Fars, Musul Atabeylerine elçiler göndererek, sefer halindeki Moğol ordusuna asker, teçhizat ve erzak yardımında bulunmalarını emretmiştir. Ayrıca bölgede bulunan Baycu'ya da haber gönderilerek saldırılarını sıklaştırmasını ve Hülagû'ye destekte bulunmasını bildirmiştir.
Hülagû çıkacağı sefer için özel olarak kale kuşatmalarında ve zorlu yollarda geçiş kolaylığı sağlamak için 1.000 kişilik Hitaylı mühendisi de ordusuna dahil etmiştir. Ordunun gıda ve ihtiyaç stokları devletin bütün yörelerinde sağlanmıştır. Önden gönderilen mühendis alayı sayesinde ordunun izleyeceği güzergâh tespit edilmiştir. Bu hazırlıklar sırasında Ketboğa Noyan komutasında 10.000 kişilik öncü bir kol, 1252 Mayıs'ında Mazenderan ve Huzistan bölgesine gönderilerek, ana ordu gelene kadar bu bölgede bulunan Haşhaşiler'e saldırmasını emredilmiştir. Ocak 1254'te de büyük Moğol ordusu harekete geçmiştir. 1254 yılı sonlarına doğru 'a, 1255 Eylül'ünde ise Semerkant'a varan Hülagû ve ordusu burada İran'da bulunan sultanlara elçiler göndererek ilk olarak saldırıda bulunacağı Haşhaşiler'e karşı asker takviyesinde bulunmalarını istemiştir. Abbâsî Halifesi Mustasım Billah'a da elçi gönderen Hülagû, aynı talebi halifeden de istemiş ve Mengü Han'ın hükümdarlığını kabul etmesini istemiştir. Halifenin göndermiş olduğu mektupta istekleri reddedilen Hülagû, buna sinirlenerek halifeye hakaret dolu mektuplarla karşılık vermiş, yönetmiş olduğu devleti yıkmak ve kendisini öldürmekle tehdit etmiştir. Ocak 1256 yılında Amuderya'yı geçtikten sonra ilkbaharda vardığı Şuburkan otlağı mevkiinde ordusunu dinlendiren Hülagû, burada İran emiri 'nın getirmiş olduğu hediyeleri kabul etmiş, ona ikramda bulunmuş ve Mengü Han'ın yanına dönmesini emretmiştir. Bu bölgenin yönetimini ise geçici süreliğine oğlu Giray Melik, Ahmet Bitikçi ve Alâeddin Atâ Melik Cüveynîye bırakmıştır.
Haşhaşiler Üzerine Sefer
1253'te Ketboğa'nın bölgeye gelmesiyle Haşhaşiler'e karşı başlatmış olduğu geniş kapsamlı operasyonda, büyük Moğol ordusu gelene kadarki süre zarfı içerisinde kayda değer başarılar elde edilmiştir. Mazenderan bölgesinde bulunan yaklaşık 100 Haşhaşi kalesinin büyük çoğunluğunu ele geçiren Ketboğa, ve Rudbar'daki köylere saldırarak büyük talanlarda bulunmuş fakat Alamut, , gibi kuvvetli kalelerin direnmesine karşı kuşatmasını uzatmak zorunda kalmıştır.
1256 ilkbaharında Tus şehrine varan Hülagû komutasındaki Moğol ordusu, alınamayan kalelere karşı mancınıklar ve kuşatma kuleleri kurarak saldırılarını yoğunlaştırmışlardır. Alınamamış olan kaleler de bir bir zaptedilip istila edilmiş, savunucuları son askerine kadar kılıçtan geçirilmiştir. 20 Kasım 1256 yılında son İsmailî İmamı Rükneddin Hür Şah'ın teslim olmasına karşın hala ele geçirilememiş olan Alamut Kalesi'ni yok etmek için Hülagû, emrindeki Hitaylı mühendis alayına kalenin bulunduğu dağ'ın altına tüneller açılmasını, tünellerin içini ise petrol ve barut doldurmasını emretmiştir. Bu sayede dağ patlatılmak suretiyle son Haşhaşi kalesi de imha edilerek ele geçirilmiştir.
Bağdat'ın Ele Geçirilişi
Hülagû'nün Bağdat'a yürüyüşü
Haşhaşiler sorunu ortadan kaldırıldıktan sonra Hülagû, Mengü Han'ın kendi sorumluluğu altına vermiş olduğu toprakları ele geçirmek için ordusuna yürüyüş emri vermiştir. Müslüman topraklarına karşı yapmış olduğu sefer için Hristiyan ittifakı oluşturmak adına bölgede bulunan vasal durumundaki Gürcüler'e ve Ermeniler'e elçiler göndererek ordusuna takviyede bulunmalarını emretmiştir. Antakya'daki Haçlılar'a da savaş çağrısında bulunulmuş, Hülagû ile VI. Boemondo arasında topraklarına dokunulmamak kaydıyla yardımda bulunulacağı yönünde anlaşmaya varılmıştır. Bu sayede Moğol ordusuna 12.000 Ermeni Şövalye, 60.000 Gürcü piyade, 1.000 kadar da Frank asker eklemeyi başarmıştır. Ayrıca yaklaşan Moğol tehlikesine, karşı koyamayacağını önceden anlayan Musul Atabey'i Bedreddin Lülü de, topraklarına dokunulmamak kaydıyla Baycu Noyan komutası altında 5.000 kişilik teçhizatlı Türk askeri takviyesinde bulunmuştur.
1257 yılında Hamedan'a ordugahını kuran Hülagû, Mustasım Billah'a bir kez daha elçi göndererek Büyük Han'ın tebaası olma teklifini tekrar etmiştir. Mustasım Billah, veziri İbnü'l Alkami'nin etkisinde kalarak bu teklifi tekrar reddetmiş ve Moğol istilası tekrar başlamadan önce Müslüman topraklarında bulunan Emir ve Sultanlara Cihat çağrısında bulunmuştur. Bu çağrıya cevap verebilecek nitelikte Şam'da Eyyûbîler, Mısır da ise Memlüklüler bulunmaktaydı. Ancak onlar da kendi aralarında savaş halinde oldukları için asker yardımında bulunmaları pek mümkün değildir. Yine de Eyyûbî Sultanı bu çağrıya sağduyulu yaklaşarak, el-Melik en-Nasır Davud komutasında nispeten küçük bir birliği Bağdat'a göndermeye karar vermiştir. Bu birlik, yola çıkmakta geç kaldığı için yardımda bulunamamış ve Bağdat'ın düştüğü haberi öğrenilince geriye dönmüştür.
Hülagû kararını açıklayarak ordusunu Bağdat üzerine harekete geçirmiştir. 27 Mart 1257'de Hamedan'dan yola çıkan ordu, 'e vardıktan sonra kuzeye Tebriz'e doğru yönelmiştir. Burada yaklaşık 2 ay kadar kalan Moğol ordusu, yörede bulunan Türkmen ve Kürtlerin denetimi altındaki sarp kalelere hücum ederek, bunları ele geçirmiş ve gövde gösterisinde bulunmuştur.
Şehrin Kuşatılması
Hülagû, yaklaşık 120.000 kişilik ordusunu Bağdat'a gelebilecek takviye birlikleri engelleyebilmek adına 3 kısım'a ayırmıştır. Sağ kanadın genel komutasını Baycu Noyan'a vererek, bu kuvvetlerin Erbil üzerinden Musul'a, oradan da Bağdat üzerine yürüyerek şehri batı yönünden kuşatmaya almasını emretmiştir. Baycu, Musul'a vardığında Bedreddin Lülü'nün göndermiş olduğu birlikler ve Deşt-i Kıpçaktan yardıma gelen Balagay, Tutar ve Kuli Noyan komutasındaki birlikler eklenmiştir. Bunlara ek olarak Buka Timur da Baycu Noyan'ın yanında yer almıştır. Sol kanat ise Ketboğa Noyan komutasına verilmiş, bu kuvvetlerin de Luristan üzerine yürüyerek Bağdat'ı güney yönünden kuşatması emredilmiştir. Ketboğa'nın yardımına ise verilmiştir. Ordunun merkezinde ise bizzat Hülagû bulunmaktadır ve yanında yardımcı olarak Guo Kan ve kardeşi Sintay bulunmaktadır. Sağ ve sol kanatlar aynı zamanda yani Aralık 1257'de harekete geçerek eş güdümlü olarak şehrin kuşatılması hedeflenmiştir.
Baycu Noyan komutasındaki Moğol ordusunun batı yönünden yaklaştığını öğrenen Halife Mustasım Billah, bu orduyu durdurabilmek ve en azından bu yönden gelebilecek yardımcı birliklerin önünde engel olmaması adına, Moğollar üzerine komutasında 20.000 kişilik bir ordu sevk edilmiştir. Yapılan Düceyil Muharebesi'nde Abbâsî orduları ağır bir yenilgi alarak hedeflemiş oldukları girişimden sonuç alamamışlardır.
Ketboğa komutasındaki ordu ise kendine emredilen bölge üzerine hareket ederek, fazla bir direnişle karşılaşmadan yoluna devam etmiş ve Bağdat'ın güney surlarına ulaşmıştır. Yaklaşık olarak Moğol ordusunun diğer 2 kolu da aynı sürede şehre varmış ve 22 Ocak 1258'de Bağdat muhasarası başlatılmıştır. Moğol ordusu içerisinde bulunan mühendisler kale kuşatmasında kullanılan mancınık, koç başları ve kuşatma kulelerini hazırlayarak surların tahribatına başlanmıştır. Yaklaşık 6 gün süren saldırının ardından surlarda açılan gediklerden şehre giren Moğol askerleri, şehirde bulunan sivil halkı katletmeye başlamıştır. Hülagû, şehirde yapılan katliamların son bulması için halifenin ve maiyetindekilerin teslim olmalarını istemiştir. 7 Şubat 1258 günü ve Süleyman Şah teslim olmuş, kesilen başları teşhir edilmek üzere Musul Atabey'i Bedreddin Lülü'ye gönderilmiştir. Halife Mustasım Billah ise oğullarıyla beraber 10 Şubat 1258 günü Hülagû'ye teslim olmuştur. İdamı hakkında farklı rivayetler bulunmasına rağmen en yaygın olanı, Halifenin keçeye sarılarak Moğol atlarının ayakları altında ezilmek suretiyle can verişi yönündedir. Bağdat ise bu süre zarfında Moğollarca tahrip edilmiş, surları, binaları ve kütüphaneleri yıkılmış, halkın büyük bir kısmı kılıçtan geçirilmiştir.
Sonuçları
İstilanın ardından Hülagû, Şam ve Mısır'ı istila etmek için ordusuyla yoluna devam etmiş ve şehrin yeniden inşa edilmesi için 3.000 Moğol'u geride bırakmıştır. Alâeddin Atâ Melik Cüveynî; Bağdat, Mezopotamya ve Huzistan valisi olarak atanmıştır. Karısı Dokuz Hatun ve maiyetindekilerin büyük çoğunluğunun Nesturi Hristiyan olması sebebiyle Hülagû, katliam sırasında şehirde bulunan Hristiyanların büyük çoğunluğu bağışlamıştır.
Başlangıçta Bağdat'ın düşmesi tüm İslam alemi için büyük bir şok yaratsa da, şehir İlhanlılar'ın başkenti olmuş, Abbâsî Halifeliği'nin yıkılmasına ve İlhanlılar Devleti'nin kurulmasına neden olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b Demurger, 80–81; Demurger 284
- ^ John Masson Smith, Jr. Mongol Manpower and Persian Population, p. 276
- ^ Hemedânî, Reşîdüddîn. Câmiu't-Tevârîh [Compendium of Chronicles]. s. 41.
- ^ John Masson Smith, Jr. Mongol Manpower and Persian Population. pp. 271–99
- ^ a b c L. Venegoni (2003). Hülägü's Campaign in the West (1256–1260) 11 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Transoxiana Webfestschrift Series I, Webfestschrift Marshak 2003.
- ^ National Geographic, v. 191 (1997)
- ^ "The Sack Of Baghdad In 1258 – One Of The Bloodiest Days In Human History". 15 Şubat 2019. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2023.
- ^ Andre Wink, Al-Hind: The Making of the Indo-Islamic World, Vol.2, (Brill, 2002), 13.
- ^ The different aspects of Islamic culture: Science and technology in Islam, Vol. 4, Ed. A. Y. Al-Hassan, (Dergham sarl, 2001), 655.
- ^ a b c John Morris Roberts (2011). DÜNYA TARİHİ Tarihöncesi Çağlardan 18. Yüzyıla... YAKINDOĞU'NUN MİRAS KAVGASI. İnkılap Kitabevi. s. 382. ISBN .
- ^ Prof Abbas Strømmen-Bakhtiar. Introduction to Digital Transformation: and its impact on society. Routledge. s. 235. ISBN . Erişim tarihi: 12 Eylül 2020.
- ^ a b Ali Çimen (2008). Tarihi Değiştiren Askerler. Cengiz Han. Timaş. ss. 117-119. ISBN .
- ^ Moğolların Gizli Tarihi,s.184
- ^ Ali İbnü'l-Esîr,al-kāmil fī t-taʾrīh,XII,s.499-500
- ^ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,,c.I,s.272
- ^ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,,c.III,s.15-16
- ^ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,,c.III,s.89-90
- ^ Alâeddin Atâ Melik Cüveynî,,c.III,s.57-58
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.243
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.238
- ^ a b Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.239
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.240
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.255
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.254-255
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.322
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.285
- ^ Cüzcani,Tabakat-i Nasıri,c.II,s.294
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.287
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.289
- ^ Reşidüddin Hamedani,Cami’üt-Tevarih,c.II,s.290
- ^ Cüzcani,Tabakat-i Nasıri,c.II,s.197
Dış bağlantılar
- Alâeddin Atâ Melik Cüveyni (cev.Mürsel Öztürk) (1999 2.baskı), Tarih-i Cihan Güşa, Ankara:Kültür Bakanlığı- Kültür Eserleri Dizisi (3 cilt bir arada)
- Runciman, Steven (çev. Fikret Işıltan) (1992), Haçlı Seferleri Tarihi: III. Cilt Akka Krallığı ve Haçlı Seferleri, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları
- Reşidüddin Hamedani
- (Fr.cev. ve ed. E. Quatrieme) (1836) Histoire des Mongols de la Perse par Rashid Eddin, Paris:Impr.Royale, s.352. (Fransızca)
- Elliot, H. M. (Henry Miers), Sir. 10. Jámi'u-t Tawáríkh, of Rashid-al-Din"The history of India : as told by its own historians. The Muhammadan period". London : Trübner & Co. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. (İngilizce)
- Nicolle, David ve Richard Hook (ressam)). (1998. The Mongol Warlords: Genghis Khan, Kublai Khan, Hulegu, Tamerlane. London: Brockhampton Press. . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bagdat Kusatmasi Buyuk Mogol Hani Mengu Han in emriyle Hulagu Han in komutasi altinda birlesen Mogol ordularinin Abbasi Halifeliginin baskenti Bagdat i almak icin yaptiklari basarili kusatmadir Bu kusatma sonunda baskent Mogollar tarafinda ele gecirilerek istila edilmis yagmalanmis ve tahrip edilmistir Mogol askerleri 7 gun boyunca sehirde bulunanlari oldurmustur 200 bin ila 1 milyon arasinda Bagdatli nin olduruldugu tahmin edilmektedir Abbasi Halifeligi de bu saldiri sonrasi yok edilmistir Son Abbasi halifesi Mustasim kaninin dokulmesinin ugursuzluk getirecegine inanilarak ogullariyla beraber bir haliya sarilmis ve olene kadar atlar tarafindan cignenmistir Sehrin yakilip yikilmasindan ve halifenin oldurulmesinden dolayi Bagdat Islam dunyasindaki kultur merkezi ozelligini kaybetmistir Bagdat Kusatmasi 1258 Mogol istilalariHulagu nun ordusu Bagdat surlarini kusatirkenTarih29 Ocak 10 Subat 1258 13 gun BolgeBagdat IrakSonucMogol zaferiTaraflarMogol Imparatorlugu Ilhanlilar Gurcistan Kilikya Ermeni KralligiAbbasilerKomutanlar ve liderlerHulagu Baycu Noyan Sintay Ketboga Guo Kan Koke Ilgey Kral VII Davit kaynak belirtilmeli Kral I Hethum kaynak belirtilmeli Mustasim Mucahiduddin Aybeg olu Suleyman Sah Karasungur dogrulama gerekli olu Catisan birlikler40 000 Mogol Turk suvarisi 1000 Han Cinlisi kusatma operatoru 12 000 Ermeni suvarisi 40 000 Ermeni piyadesi Gurcu piyadesi kaynak belirtilmeli Iran piyadesiGucler100 000 150 00050 000 kaynak belirtilmeli KayiplarBilinmiyor ancak asgari duzeyde olduguna inaniliyor50 000 asker olu 200 000 800 000 sivil olu Bati kaynaklari 2 000 000 sivil Arap kaynaklari Arka plan1229 Mart inda Buyuk Han ilan edilen Ogeday kurultayda Mogol isgal ve istilalarinin devam edilmesine karar vermistir Bu sebeple Cormagon Noyan komutasi altinda 30 000 kisilik kuvveti Iran ve Irak in isgal edilmesi icin sevk etmistir 1231 yilinda hilafet topraklarinda tekrar gorunen Mogol ordulari yagma ve capul maksatli saldirilarla Erbil ve cevresine hucum etmistir 1245 yilina kadar devam eden bu saldirilara karsi Abbasi ordulari basari elde edememislerdir 1241 yilinda Ogeday in olumunun ardindan 1246 da Buyuk Han ilan edilen Guyuk Han Han olur olmaz batidaki seferlere devam edilmesi kararini almis ve bu bolgeye i gondermek istemistir Fakat bu harekat Guyuk un ani olumu sebebiyle gerceklestirilememistir 1251 yilina gelindiginde Mogol Imparatorlugu tahtina 43 yasindaki Mengu Han gecmis ve devlet ici sorunlari hallederek doguda ve batida sekteye ugrayan seferlere devam edilmesini saglamistir Bu donemden once Irak bolgesindeki saldiri ve istilalarin genel komutasi Cormagan in vefatindan dolayi Baycu Noyan a gecmistir Baycu bolgeye geldikten sonra hilafet topraklarindan cok Anadolu ya sefer duzenleyerek istilaya devam etmistir Hulagu nun SeferiPlanlama Ve Ilerleyis Mengu Han in Buyuk Han secildigi kurultayda ondan onceki hanlarda oldugu gibi butun prens ve devlet yoneticilerinin onayiyla Hulagu Iran Anadolu Ermenistan Sam ve Misir valisi secilmis bu bolgelerin tamamen hakimiyet altina alinmasi kararlastirilmistir Hulagu sefer oncesi hazirliklara baslamis ve yine Mengu Han in emri uzerine her 10 Mogol erkeginden 2 si orduya alinmistir Mengu Han bununla da yetinmeyerek vasal durumundaki Kirman Fars Musul Atabeylerine elciler gondererek sefer halindeki Mogol ordusuna asker techizat ve erzak yardiminda bulunmalarini emretmistir Ayrica bolgede bulunan Baycu ya da haber gonderilerek saldirilarini siklastirmasini ve Hulagu ye destekte bulunmasini bildirmistir Hulagu cikacagi sefer icin ozel olarak kale kusatmalarinda ve zorlu yollarda gecis kolayligi saglamak icin 1 000 kisilik Hitayli muhendisi de ordusuna dahil etmistir Ordunun gida ve ihtiyac stoklari devletin butun yorelerinde saglanmistir Onden gonderilen muhendis alayi sayesinde ordunun izleyecegi guzergah tespit edilmistir Bu hazirliklar sirasinda Ketboga Noyan komutasinda 10 000 kisilik oncu bir kol 1252 Mayis inda Mazenderan ve Huzistan bolgesine gonderilerek ana ordu gelene kadar bu bolgede bulunan Hashasiler e saldirmasini emredilmistir Ocak 1254 te de buyuk Mogol ordusu harekete gecmistir 1254 yili sonlarina dogru a 1255 Eylul unde ise Semerkant a varan Hulagu ve ordusu burada Iran da bulunan sultanlara elciler gondererek ilk olarak saldirida bulunacagi Hashasiler e karsi asker takviyesinde bulunmalarini istemistir Abbasi Halifesi Mustasim Billah a da elci gonderen Hulagu ayni talebi halifeden de istemis ve Mengu Han in hukumdarligini kabul etmesini istemistir Halifenin gondermis oldugu mektupta istekleri reddedilen Hulagu buna sinirlenerek halifeye hakaret dolu mektuplarla karsilik vermis yonetmis oldugu devleti yikmak ve kendisini oldurmekle tehdit etmistir Ocak 1256 yilinda Amuderya yi gectikten sonra ilkbaharda vardigi Suburkan otlagi mevkiinde ordusunu dinlendiren Hulagu burada Iran emiri nin getirmis oldugu hediyeleri kabul etmis ona ikramda bulunmus ve Mengu Han in yanina donmesini emretmistir Bu bolgenin yonetimini ise gecici sureligine oglu Giray Melik Ahmet Bitikci ve Alaeddin Ata Melik Cuveyniye birakmistir Hashasiler Uzerine Sefer Mogol ordulari tarafindan Alamut kalesinin kusatilisini gosteren minyatur 1253 te Ketboga nin bolgeye gelmesiyle Hashasiler e karsi baslatmis oldugu genis kapsamli operasyonda buyuk Mogol ordusu gelene kadarki sure zarfi icerisinde kayda deger basarilar elde edilmistir Mazenderan bolgesinde bulunan yaklasik 100 Hashasi kalesinin buyuk cogunlugunu ele geciren Ketboga ve Rudbar daki koylere saldirarak buyuk talanlarda bulunmus fakat Alamut gibi kuvvetli kalelerin direnmesine karsi kusatmasini uzatmak zorunda kalmistir 1256 ilkbaharinda Tus sehrine varan Hulagu komutasindaki Mogol ordusu alinamayan kalelere karsi manciniklar ve kusatma kuleleri kurarak saldirilarini yogunlastirmislardir Alinamamis olan kaleler de bir bir zaptedilip istila edilmis savunuculari son askerine kadar kilictan gecirilmistir 20 Kasim 1256 yilinda son Ismaili Imami Rukneddin Hur Sah in teslim olmasina karsin hala ele gecirilememis olan Alamut Kalesi ni yok etmek icin Hulagu emrindeki Hitayli muhendis alayina kalenin bulundugu dag in altina tuneller acilmasini tunellerin icini ise petrol ve barut doldurmasini emretmistir Bu sayede dag patlatilmak suretiyle son Hashasi kalesi de imha edilerek ele gecirilmistir Bagdat in Ele GecirilisiHulagu nun Bagdat a yuruyusu Hashasiler sorunu ortadan kaldirildiktan sonra Hulagu Mengu Han in kendi sorumlulugu altina vermis oldugu topraklari ele gecirmek icin ordusuna yuruyus emri vermistir Musluman topraklarina karsi yapmis oldugu sefer icin Hristiyan ittifaki olusturmak adina bolgede bulunan vasal durumundaki Gurculer e ve Ermeniler e elciler gondererek ordusuna takviyede bulunmalarini emretmistir Antakya daki Haclilar a da savas cagrisinda bulunulmus Hulagu ile VI Boemondo arasinda topraklarina dokunulmamak kaydiyla yardimda bulunulacagi yonunde anlasmaya varilmistir Bu sayede Mogol ordusuna 12 000 Ermeni Sovalye 60 000 Gurcu piyade 1 000 kadar da Frank asker eklemeyi basarmistir Ayrica yaklasan Mogol tehlikesine karsi koyamayacagini onceden anlayan Musul Atabey i Bedreddin Lulu de topraklarina dokunulmamak kaydiyla Baycu Noyan komutasi altinda 5 000 kisilik techizatli Turk askeri takviyesinde bulunmustur 1257 yilinda Hamedan a ordugahini kuran Hulagu Mustasim Billah a bir kez daha elci gondererek Buyuk Han in tebaasi olma teklifini tekrar etmistir Mustasim Billah veziri Ibnu l Alkami nin etkisinde kalarak bu teklifi tekrar reddetmis ve Mogol istilasi tekrar baslamadan once Musluman topraklarinda bulunan Emir ve Sultanlara Cihat cagrisinda bulunmustur Bu cagriya cevap verebilecek nitelikte Sam da Eyyubiler Misir da ise Memlukluler bulunmaktaydi Ancak onlar da kendi aralarinda savas halinde olduklari icin asker yardiminda bulunmalari pek mumkun degildir Yine de Eyyubi Sultani bu cagriya sagduyulu yaklasarak el Melik en Nasir Davud komutasinda nispeten kucuk bir birligi Bagdat a gondermeye karar vermistir Bu birlik yola cikmakta gec kaldigi icin yardimda bulunamamis ve Bagdat in dustugu haberi ogrenilince geriye donmustur Hulagu kararini aciklayarak ordusunu Bagdat uzerine harekete gecirmistir 27 Mart 1257 de Hamedan dan yola cikan ordu e vardiktan sonra kuzeye Tebriz e dogru yonelmistir Burada yaklasik 2 ay kadar kalan Mogol ordusu yorede bulunan Turkmen ve Kurtlerin denetimi altindaki sarp kalelere hucum ederek bunlari ele gecirmis ve govde gosterisinde bulunmustur Sehrin Kusatilmasi Cami ut Tevarihde bulunan Bagdat kusatmasini gosteren bir minyatur Hulagu yaklasik 120 000 kisilik ordusunu Bagdat a gelebilecek takviye birlikleri engelleyebilmek adina 3 kisim a ayirmistir Sag kanadin genel komutasini Baycu Noyan a vererek bu kuvvetlerin Erbil uzerinden Musul a oradan da Bagdat uzerine yuruyerek sehri bati yonunden kusatmaya almasini emretmistir Baycu Musul a vardiginda Bedreddin Lulu nun gondermis oldugu birlikler ve Dest i Kipcaktan yardima gelen Balagay Tutar ve Kuli Noyan komutasindaki birlikler eklenmistir Bunlara ek olarak Buka Timur da Baycu Noyan in yaninda yer almistir Sol kanat ise Ketboga Noyan komutasina verilmis bu kuvvetlerin de Luristan uzerine yuruyerek Bagdat i guney yonunden kusatmasi emredilmistir Ketboga nin yardimina ise verilmistir Ordunun merkezinde ise bizzat Hulagu bulunmaktadir ve yaninda yardimci olarak Guo Kan ve kardesi Sintay bulunmaktadir Sag ve sol kanatlar ayni zamanda yani Aralik 1257 de harekete gecerek es gudumlu olarak sehrin kusatilmasi hedeflenmistir Baycu Noyan komutasindaki Mogol ordusunun bati yonunden yaklastigini ogrenen Halife Mustasim Billah bu orduyu durdurabilmek ve en azindan bu yonden gelebilecek yardimci birliklerin onunde engel olmamasi adina Mogollar uzerine komutasinda 20 000 kisilik bir ordu sevk edilmistir Yapilan Duceyil Muharebesi nde Abbasi ordulari agir bir yenilgi alarak hedeflemis olduklari girisimden sonuc alamamislardir Ketboga komutasindaki ordu ise kendine emredilen bolge uzerine hareket ederek fazla bir direnisle karsilasmadan yoluna devam etmis ve Bagdat in guney surlarina ulasmistir Yaklasik olarak Mogol ordusunun diger 2 kolu da ayni surede sehre varmis ve 22 Ocak 1258 de Bagdat muhasarasi baslatilmistir Mogol ordusu icerisinde bulunan muhendisler kale kusatmasinda kullanilan mancinik koc baslari ve kusatma kulelerini hazirlayarak surlarin tahribatina baslanmistir Yaklasik 6 gun suren saldirinin ardindan surlarda acilan gediklerden sehre giren Mogol askerleri sehirde bulunan sivil halki katletmeye baslamistir Hulagu sehirde yapilan katliamlarin son bulmasi icin halifenin ve maiyetindekilerin teslim olmalarini istemistir 7 Subat 1258 gunu ve Suleyman Sah teslim olmus kesilen baslari teshir edilmek uzere Musul Atabey i Bedreddin Lulu ye gonderilmistir Halife Mustasim Billah ise ogullariyla beraber 10 Subat 1258 gunu Hulagu ye teslim olmustur Idami hakkinda farkli rivayetler bulunmasina ragmen en yaygin olani Halifenin keceye sarilarak Mogol atlarinin ayaklari altinda ezilmek suretiyle can verisi yonundedir Bagdat ise bu sure zarfinda Mogollarca tahrip edilmis surlari binalari ve kutuphaneleri yikilmis halkin buyuk bir kismi kilictan gecirilmistir SonuclariIstilanin ardindan Hulagu Sam ve Misir i istila etmek icin ordusuyla yoluna devam etmis ve sehrin yeniden insa edilmesi icin 3 000 Mogol u geride birakmistir Alaeddin Ata Melik Cuveyni Bagdat Mezopotamya ve Huzistan valisi olarak atanmistir Karisi Dokuz Hatun ve maiyetindekilerin buyuk cogunlugunun Nesturi Hristiyan olmasi sebebiyle Hulagu katliam sirasinda sehirde bulunan Hristiyanlarin buyuk cogunlugu bagislamistir Baslangicta Bagdat in dusmesi tum Islam alemi icin buyuk bir sok yaratsa da sehir Ilhanlilar in baskenti olmus Abbasi Halifeligi nin yikilmasina ve Ilhanlilar Devleti nin kurulmasina neden olmustur Kaynakca a b Demurger 80 81 Demurger 284 John Masson Smith Jr Mongol Manpower and Persian Population p 276 Hemedani Residuddin Camiu t Tevarih Compendium of Chronicles s 41 John Masson Smith Jr Mongol Manpower and Persian Population pp 271 99 a b c L Venegoni 2003 Hulagu s Campaign in the West 1256 1260 11 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Transoxiana Webfestschrift Series I Webfestschrift Marshak 2003 National Geographic v 191 1997 The Sack Of Baghdad In 1258 One Of The Bloodiest Days In Human History 15 Subat 2019 5 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2023 Andre Wink Al Hind The Making of the Indo Islamic World Vol 2 Brill 2002 13 The different aspects of Islamic culture Science and technology in Islam Vol 4 Ed A Y Al Hassan Dergham sarl 2001 655 a b c John Morris Roberts 2011 DUNYA TARIHI Tarihoncesi Caglardan 18 Yuzyila YAKINDOGU NUN MIRAS KAVGASI Inkilap Kitabevi s 382 ISBN 9789751030658 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Prof Abbas Strommen Bakhtiar Introduction to Digital Transformation and its impact on society Routledge s 235 ISBN 9781000762099 Erisim tarihi 12 Eylul 2020 a b Ali Cimen 2008 Tarihi Degistiren Askerler Cengiz Han Timas ss 117 119 ISBN 9789752636293 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Mogollarin Gizli Tarihi s 184 Ali Ibnu l Esir al kamil fi t taʾrih XII s 499 500 Alaeddin Ata Melik Cuveyni c I s 272 Alaeddin Ata Melik Cuveyni c III s 15 16 Alaeddin Ata Melik Cuveyni c III s 89 90 Alaeddin Ata Melik Cuveyni c III s 57 58 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 243 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 238 a b Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 239 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 240 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 255 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 254 255 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 322 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 285 Cuzcani Tabakat i Nasiri c II s 294 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 287 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 289 Residuddin Hamedani Cami ut Tevarih c II s 290 Cuzcani Tabakat i Nasiri c II s 197Dis baglantilarAlaeddin Ata Melik Cuveyni cev Mursel Ozturk 1999 2 baski Tarih i Cihan Gusa Ankara Kultur Bakanligi Kultur Eserleri Dizisi 3 cilt bir arada Runciman Steven cev Fikret Isiltan 1992 Hacli Seferleri Tarihi III Cilt Akka Kralligi ve Hacli Seferleri Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 975 16 0511 3 Residuddin Hamedani Fr cev ve ed E Quatrieme 1836 Histoire des Mongols de la Perse par Rashid Eddin Paris Impr Royale s 352 Fransizca Elliot H M Henry Miers Sir 10 Jami u t Tawarikh of Rashid al Din The history of India as told by its own historians The Muhammadan period London Trubner amp Co 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2014 Ingilizce Nicolle David ve Richard Hook ressam 1998 The Mongol Warlords Genghis Khan Kublai Khan Hulegu Tamerlane London Brockhampton Press ISBN 1 86019 407 9 Ingilizce