Beerşeba veya Birüssebi (İbranice: באר שבע, Be'er Şeva; Arapça: بئر السبع, Bi'r as-Sabʿ), Güney İsrail ve Necef Çölü'nün en büyük şehridir. İsrail'in en büyük yedinci şehri olan Birüssebi (Beerşeba), Necef bölgesinin başkenti olarak da tanınır. Ülkenin güney bölümünde bulunur ve ve Soroka Tıp Merkezi de bu şehirdedir.
Beerşeba | |
---|---|
בְּאֵר שֶׁבַע | |
Arma | |
Ülke | İsrail |
İlçe | Güney |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 117.5 km² |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 219,863 |
• Yoğunluk | 1.800/km² |
Zaman dilimi | () |
• Yaz (YSU) | () |
Resmî site beer-sheva.muni.il |
19. yüzyılda, Osmanlı Devleti bölgeye polis karakolu inşa ederek bölgenin önemini arttırdı. Hızlı bir şekilde gelişen bu küçük şehir, hızla genişletilmiş ve I. Dünya Savaşı sırasında stratejik bir nokta olmuştur. Sonra ağırlıklı olarak Arap nüfusun oturduğu şehir Bir'üs Sebi BM'de kabul edilen 'na göre Arap devleti sınırları içinde bırakılmıştır. Araplar, Birleşmiş Milletler kararını reddettikten sonra, çevredeki Arap ülkelerinin, İsrail'in bağımsızlık ilanına (Mayıs 1948) tepkisi sert oldu. Birüssebi (Beerşeba), güneydeki Mısır ordusu için önemli bir lojistik ve stratejik hareket noktası oldu. Şehir, İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından 21 Ekim 1948 tarihinde Yoav Operasyonu ile ele geçirildi ve bu günün ardından şehir, İsrail'de kaldı.
Birüssebi'de (Beerşeba) 1948 yılından yani İsrail'in bağımsızlık ilanından beri yetiştirilen nüfusun büyük bir kısmı Yahudi halkıdır. Bu halk, 1948'den itibaren Arap ülkelerinden göç eden Yahudilerden ve önemli ölçüde 1990 yılından bu yana Etiyopya ve eski Sovyet coğrafyasından göç eden Yahudilerden oluşmaktadır. Şehir, ağırlıklı olarak Yahudi Ömer, Lehavim ve Meitar dahil uydu kentlerle çevrili olduğu gibi Tel as Sabi, Rahat ve Lakiya gibi bedevi kasabalarıyla da çevrilidir.
Anlamı
Birüssebi'nin (Beerşeba) bu adı çeşitli etimolojik kökenlere dayalıdır. Bu kökenler şunlardır:
- Birüs (Be'er) iyi için İbranice kullanılan kelimedir. Sebi (Şeva) ise yedi veya yemin anlamında İbranicede kullanılan kelimedir.
- İyi Yemin: İbrahim ve Avimelek'in yemini (iyi bir yemin)
- İyi Yemin: İshak ve Avimelek'in bir yemini (iyi bir yemin)
- Yedi Kuyu: "İshak tarafından (yedi kuyu), kazdık" Ancak bunların sadece üçü tespit edilmiştir.
- Yedi Dişi Koyun: İbrahim ve Avimelek tarafından mühürlenen yedi dişi koyun.
Tarihçe
Tarih öncesi dönem ve Kutsal Kitap dönemi
Günümüzde Birüssebi'nin (Beerşeba) birkaç kilometre kuzeydoğusunda, bir arkeolojik site kalıntıları gün ışığına çıkarıldı. Bu bölgede M.Ö. 4. binlerden beri yaşanıldığı düşünülmektedir. Kent yüzyıllar boyunca yıkılıp, tekrar tekrar inşa edilmiştir.
Birüssebi (Beerşeba), Kutsal Kitap devrinde İsrail ve güneydeki şehri, dolayısıyla tüm krallığı tanımlayan ifadeydi. Birüssebi (Beerşeba), Yaratılış Bölümü'nde, İbrahim'in ibadet yeriyle ve ile yaptığı anlaşma ile bağlantılı olarak anlatılmıştır. Peygamber Amos konusunda (Amos 5:5 ve 8:14) putperestlik için Birüssebi'den de sözetmektedir.
Osmanlı dönemi
'in son sakinleri Bizanslılar, 7. yüzyılda şehri terk etmişlerdir. 16. yüzyıl ile bölge Filistin bölgesine dahil oldu ve 19. yüzyılın sonunda Osmanlıların ilgisiyle şehir tekrar canlandı. Bunda Osmanlılar'ın inşa ettiği askeri polis karakolunun etkisi çoktur. Bu karakol hâlen ayaktadır. Özellikle Avrupa'dan gelen hacılar için durak noktası oldu. Beerşeba, Alman ve İsviçre'li mimarlar tarafından tablo sokak modeli esas alınarak planlanmıştır. Bu bölge Birüssebi'nin eski şehrini oluşturmaktadır. Bu dönemde bir - iki katlı evler inşa edildi. Birinci Dünya savaşı sırasında Osmanlılar, 30 Ekim 1915 tarihinde Hicaz Demiryolu bağlantısının ve Birüssebi istasyonunun resmî açılışını yaptılar. Açılışa ve kutlamalara üst düzey yetkililer ile birlikte ordu komutanı Cemal Paşa da katıldı. Birüssebi, 31 Ekim 1917 tarihinde İngiliz kuvvetleri tarafından ele geçirildi. I. Dünya Savaşı sırasında bu bölgedeki çatışmalar Birüssebi Muharebesi adı altında anılmaktadır.
İngiliz manda dönemi
Birüssebi, İngiltere için Filistin bölgesinde önemli bir yönetim merkezi oldu. 1928 yılında Araplar ile Yahudiler arasında yükselen gerilim sonucu 133 Yahudi öldürüldü, 339 tane de yaralı Yahudi vardı. Bu olaylar sonrası Yahudiler bölgeden uzaklaşmaya başladı. 1936-1939 arasında yaşanan Arap ayaklanmaları sırasında bir Yahudi otobüsüne Arapların saldırı düzenlemesi le Yahudiler şehri ve bölgeyi terk etmeye başlamıştır.
İsrail bağımsızlığı sonrası dönem
1947 yılında BM'de kabul edilen uyarınca nüfusun yaklaşık 4000 kişinin Arap olduğunun tespiti ile şehir kurulacak Arap Devleti'ne bırakılmıştır. İsrail'in bağımsızlık ilanı sonrası yaşanan 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Mısır ordusu için önemli bir lojistik ve stratejik hareket noktası olmuştur. İsrail Devleti'nin güvenliği için önemli bir nokta olarak görülen Birüssebi (Beerşeba) şehrine düzenlenecek Yoav Operasyonu planlandı. Başbakan David Ben-Gurion tarafından verilen onay sonrası düzenlenen Yoav Operasyonu ile Birüssebi (Beerşeba), İsrail kontrolü altına girdi. Şehrin doğu girişine yakın terpeye Necef Tugayı Anıtı yapılmıştır. Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, 1979 yılında Birüssebi'yi (Beerşeba) ziyaret etti.
Coğrafya
Birüssebi (Beerşeba), Necef Çölü'nün kuzeyinde, Tel Aviv'in 115 km doğusunda, Kudüs'ün 120 km. güneybatısında bulunmaktadır. Kovshim ve Katef nehirleri de şehirden geçmektedir.
İklim
Birüssebi'de (Beerşeba) yaz aylarında en fazla 42 °C (110 °F) görülmektedir. Kış mevsiminde ise gece sıcaklığı yaklaşık 0 °C (30 ° E) olarak ölçülür. Kentin ortalama yıllık yağışı 260 mm'dir. Şehir içindeki bağıl nem oranı ise bazı dönemlerde %86'ya ulaşır.
Yerel yönetim
Belediye başkanları
2010 itibarıyla Birüssebi'nin (Beerşeba) Belediye Başkanlığı görevini 1971 doğumlu yürütmektedir.
Ad | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Görev Süresi (yıl) | |
---|---|---|---|---|
1 | 1950 | 1961 | 11 | |
2 | 1961 | 1963 | 2 | |
3 | 1963 | 1986 | 23 | |
4 | 1986 | 1989 | 3 | |
5 | 1989 | 1997 | 8 | |
6 | 1997 | 1998 | 1 | |
7 | 1998 | 2008 | 10 | |
8 | 2008 |
Panorama
Önemli kişiler
- Ilan Ramon, İsrail'in ilk astronotu, Columbia felaketinde öldü.
- Tzvika Hadar, komedyen
- Yehudit Ravitz, şarkıcı
- Zehava Ben, şarkıcı
- Avishay Braverman, profesör ve politikacı
Kardeş kentler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- selection of photos from Beer-Sheva 3 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from flickr
- The city of Beersheba: a tourist's guide 31 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Beer-Sheva 6 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Historical article from the
- Article written by Martin Chulov, published in The Australian, November 1, 2007, the descendants of the Australian light-horsemen rode into the centre of Beersheva, re-enacting the gallant gallop of October 31, 1917
- Expansion and architecture of Beersheva in the 1960s and 1970s
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beerseba veya Birussebi Ibranice באר שבע Be er Seva Arapca بئر السبع Bi r as Sabʿ Guney Israil ve Necef Colu nun en buyuk sehridir Israil in en buyuk yedinci sehri olan Birussebi Beerseba Necef bolgesinin baskenti olarak da taninir Ulkenin guney bolumunde bulunur ve ve Soroka Tip Merkezi de bu sehirdedir BeersebaSehirב א ר ש ב עArmaUlke IsrailIlceGuneyYuzolcumu Toplam117 5 km Nufus 2018 Toplam219 863 Yogunluk1 800 km Zaman dilimiUTC 02 00 Yaz YSU UTC 03 00 Resmi site beer sheva muni il 19 yuzyilda Osmanli Devleti bolgeye polis karakolu insa ederek bolgenin onemini arttirdi Hizli bir sekilde gelisen bu kucuk sehir hizla genisletilmis ve I Dunya Savasi sirasinda stratejik bir nokta olmustur Sonra agirlikli olarak Arap nufusun oturdugu sehir Bir us Sebi BM de kabul edilen na gore Arap devleti sinirlari icinde birakilmistir Araplar Birlesmis Milletler kararini reddettikten sonra cevredeki Arap ulkelerinin Israil in bagimsizlik ilanina Mayis 1948 tepkisi sert oldu Birussebi Beerseba guneydeki Misir ordusu icin onemli bir lojistik ve stratejik hareket noktasi oldu Sehir Israil Savunma Kuvvetleri tarafindan 21 Ekim 1948 tarihinde Yoav Operasyonu ile ele gecirildi ve bu gunun ardindan sehir Israil de kaldi Birussebi de Beerseba 1948 yilindan yani Israil in bagimsizlik ilanindan beri yetistirilen nufusun buyuk bir kismi Yahudi halkidir Bu halk 1948 den itibaren Arap ulkelerinden goc eden Yahudilerden ve onemli olcude 1990 yilindan bu yana Etiyopya ve eski Sovyet cografyasindan goc eden Yahudilerden olusmaktadir Sehir agirlikli olarak Yahudi Omer Lehavim ve Meitar dahil uydu kentlerle cevrili oldugu gibi Tel as Sabi Rahat ve Lakiya gibi bedevi kasabalariyla da cevrilidir AnlamiBirussebi nin Beerseba bu adi cesitli etimolojik kokenlere dayalidir Bu kokenler sunlardir Birus Be er iyi icin Ibranice kullanilan kelimedir Sebi Seva ise yedi veya yemin anlaminda Ibranicede kullanilan kelimedir Iyi Yemin Ibrahim ve Avimelek in yemini iyi bir yemin Iyi Yemin Ishak ve Avimelek in bir yemini iyi bir yemin Yedi Kuyu Ishak tarafindan yedi kuyu kazdik Ancak bunlarin sadece ucu tespit edilmistir Yedi Disi Koyun Ibrahim ve Avimelek tarafindan muhurlenen yedi disi koyun TarihceTarih oncesi donem ve Kutsal Kitap donemi Gunumuzde Birussebi nin Beerseba birkac kilometre kuzeydogusunda bir arkeolojik site kalintilari gun isigina cikarildi Bu bolgede M O 4 binlerden beri yasanildigi dusunulmektedir Kent yuzyillar boyunca yikilip tekrar tekrar insa edilmistir Birussebi Beerseba Kutsal Kitap devrinde Israil ve guneydeki sehri dolayisiyla tum kralligi tanimlayan ifadeydi Birussebi Beerseba Yaratilis Bolumu nde Ibrahim in ibadet yeriyle ve ile yaptigi anlasma ile baglantili olarak anlatilmistir Peygamber Amos konusunda Amos 5 5 ve 8 14 putperestlik icin Birussebi den de sozetmektedir Osmanli donemi Birussebi de 1917 yilinda Avustralya hafif suvari birligi31 Ekim 2007 de Avustralya birligi 4 Light Horse Tugayi nin Osmanli kuvvetleri ile olan carpismasinin canlandirilmasiBirussebi de Israil askerleri 1948 in son sakinleri Bizanslilar 7 yuzyilda sehri terk etmislerdir 16 yuzyil ile bolge Filistin bolgesine dahil oldu ve 19 yuzyilin sonunda Osmanlilarin ilgisiyle sehir tekrar canlandi Bunda Osmanlilar in insa ettigi askeri polis karakolunun etkisi coktur Bu karakol halen ayaktadir Ozellikle Avrupa dan gelen hacilar icin durak noktasi oldu Beerseba Alman ve Isvicre li mimarlar tarafindan tablo sokak modeli esas alinarak planlanmistir Bu bolge Birussebi nin eski sehrini olusturmaktadir Bu donemde bir iki katli evler insa edildi Birinci Dunya savasi sirasinda Osmanlilar 30 Ekim 1915 tarihinde Hicaz Demiryolu baglantisinin ve Birussebi istasyonunun resmi acilisini yaptilar Acilisa ve kutlamalara ust duzey yetkililer ile birlikte ordu komutani Cemal Pasa da katildi Birussebi 31 Ekim 1917 tarihinde Ingiliz kuvvetleri tarafindan ele gecirildi I Dunya Savasi sirasinda bu bolgedeki catismalar Birussebi Muharebesi adi altinda anilmaktadir Ingiliz manda donemi Birussebi Ingiltere icin Filistin bolgesinde onemli bir yonetim merkezi oldu 1928 yilinda Araplar ile Yahudiler arasinda yukselen gerilim sonucu 133 Yahudi olduruldu 339 tane de yarali Yahudi vardi Bu olaylar sonrasi Yahudiler bolgeden uzaklasmaya basladi 1936 1939 arasinda yasanan Arap ayaklanmalari sirasinda bir Yahudi otobusune Araplarin saldiri duzenlemesi le Yahudiler sehri ve bolgeyi terk etmeye baslamistir Necef Tugaylari Aniti Birussebi nin dogu girisiIsrail bagimsizligi sonrasi donem 1947 yilinda BM de kabul edilen uyarinca nufusun yaklasik 4000 kisinin Arap oldugunun tespiti ile sehir kurulacak Arap Devleti ne birakilmistir Israil in bagimsizlik ilani sonrasi yasanan 1948 Arap Israil Savasi nda Misir ordusu icin onemli bir lojistik ve stratejik hareket noktasi olmustur Israil Devleti nin guvenligi icin onemli bir nokta olarak gorulen Birussebi Beerseba sehrine duzenlenecek Yoav Operasyonu planlandi Basbakan David Ben Gurion tarafindan verilen onay sonrasi duzenlenen Yoav Operasyonu ile Birussebi Beerseba Israil kontrolu altina girdi Sehrin dogu girisine yakin terpeye Necef Tugayi Aniti yapilmistir Misir Cumhurbaskani Enver Sedat 1979 yilinda Birussebi yi Beerseba ziyaret etti CografyaBirussebi Beerseba Necef Colu nun kuzeyinde Tel Aviv in 115 km dogusunda Kudus un 120 km guneybatisinda bulunmaktadir Kovshim ve Katef nehirleri de sehirden gecmektedir Iklim Birussebi de Beerseba yaz aylarinda en fazla 42 C 110 F gorulmektedir Kis mevsiminde ise gece sicakligi yaklasik 0 C 30 E olarak olculur Kentin ortalama yillik yagisi 260 mm dir Sehir icindeki bagil nem orani ise bazi donemlerde 86 ya ulasir BirussebiYerel yonetimBelediye baskanlari 2010 itibariyla Birussebi nin Beerseba Belediye Baskanligi gorevini 1971 dogumlu yurutmektedir Birussebi Belediye Baskanlari Ad Gorev Baslangici Gorev Bitisi Gorev Suresi yil 1 1950 1961 112 1961 1963 23 1963 1986 234 1986 1989 35 1989 1997 86 1997 1998 17 1998 2008 108 2008PanoramaBirussebi nin havadan gorunumuOnemli kisilerIlan Ramon Israil in ilk astronotu Columbia felaketinde oldu Tzvika Hadar komedyen Yehudit Ravitz sarkici Zehava Ben sarkici Avishay Braverman profesor ve politikaciKardes kentlerAdana Turkiye Seattle Washington ABD Lyon Fransa Oni Gurcistan 2000 Nis Sirbistan Wuppertal Almanya 1977 Montreal Kanada Rosenheim Almanya La Plata Arjantin Addis Ababa Etiyopya 2004 Cebu City Filipinler Kalosvar Romanya Parramatta Avustralya Kanada 1983 Ayrica bakinizNecef Colu Birussebi Muharebesi I Dunya Savasi Kaynakcaselection of photos from Beer Sheva 3 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde from flickr The city of Beersheba a tourist s guide 31 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Beer Sheva 6 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Historical article from the Article written by Martin Chulov published in The Australian November 1 2007 the descendants of the Australian light horsemen rode into the centre of Beersheva re enacting the gallant gallop of October 31 1917 Expansion and architecture of Beersheva in the 1960s and 1970s