Bell X-5, kanatlarının açısını uçuş sırasında ayarlayabilen ilk uçak. Alman Messerschmitt şirketinin II. Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği tasarımından ilham almıştır. Ancak, Alman tasarımının kanat açısı sadece yerdeyken değiştirilebilirken Bell mühendislerinin eklediği elektrik motorları sayesinde X-5 uçuş sırasında da bu açıyı değiştirebilmektedir.
Bell X-5 | |
---|---|
Bell X-5 | |
Türü | Deneysel roket uçak |
Ulusal köken | ABD |
Üretici | Bell Aircraft Corporation |
Tasarımcı | Robert J. Woods |
İlk uçuş | 20 Haziran 1951 |
Hizmetten çıkış | Aralık 1958 |
Durumu | Hizmet dışı |
Ana kullanıcı | USAF |
Diğer kullanıcılar | National Advisory Committee for Aeronautics |
Üretim sayısı | 2 |
Dizayn ve geliştirme
Oberammergau, Almanya'da 1945 yılında ABD askerleri tarafından ele geçirilen tamamlanmamış savaş uçağı prototipi ABD'ye getirilmişti. Bu yenilikçi tasarım Buffalo, New York'ta bulunan Bell fabrikasına getirilmiş, şirketin mühendisleri tarafından incelenmiş ve Şef Tasarımcı Robert J. Wood, benzer bir tasarı için teklif sunmuştu.
Yüzeysel olarak benzer görünmesine rağmen X-5, P.1011'den çok daha karmaşıktı. 20°, 40° ve 60°'lik üç farklı kanat açısı uçuş sırasında bir değişken geometri platformu yaratıyordu.Bir kriko düzeneği kanat kökünü kısa yatay raylar üzerinde taşımakta ve disk frenler kullanarak uçuş açılarında sabitlemekteydi. Tam açık halden tam geriye açılı hale geçmek 30 saniyeden kısa sürmekteydi. Parçaların yer değiştirmesi ve dönüşleri, kanat açısının değişmesi sebebiyle oluşan ağırlık merkezi ve kaldırma merkezi değişimlerini azaltıyordu. Ancak bu durumda bile X-5'in sıra dışı viril karakteristiği bazı kanat açılarında uçağın kurtarılamayacağı bir spine girmesine yol açıyordu. Bu durum ikinci test uçağının düşmesine ve pilotunun ölmesine sebep oldu.
Operasyonel geçmiş
İki X-5 inşa edildi (50-1838 ve 50-1839). İlk uçak 15 Şubat 1951'de tamamlandı ve iki uçak ilk uçuşlarını 20 Haziran ve 10 Aralık 1951'de yaptılar. Mach 0,9'a ulaşan hızlarda ve 40,000 ft'e (12,200 m) ulaşan irtifalarda yaklaşık 200 uçuş yapıldı. 14 Ekim 1953'te USAF yüzbaşısı 'nde yapılan bir spin testi sırasında düşen uçakta öldü. Diğer X-5 Edwards Hava Üssü'nde kaldı. 1955'te X-5 programı tamamlandıktan sonra 1958'e kadar elde kalan uçak diğer programlarda takip uçağı olarak kullanıldı.
X-5'ler geniş bir hız aralığında uçması gereken uçaklarda açısı değiştirilebilir kanatların büyük bir avantaj olacaklarını gösterdi. X-5'in stabilite problemlerine rağmen bu konsept daha sonraları F-111, F-14 Tomcat ve B-1 Lancer gibi uçaklarda başarıyla uygulandı.
Özellikler (Bell X-5)
Veri kaynağı The X-planes : X-1 to X-29
Genel özellikler
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 33 ft 4 in (10,16 m)
- Kanat açıklığı: 30 ft 6 in (9,30 m)
- Ok açılı kanat açıklığı: 20 ft 9 in (6,32 m) swept kanat 60° açıdayken[]
- Yükseklik: 12 ft 0 in (3,66 m)
- Kanat alanı: 175 ft2 (16,3 m2)
- Kanat profili: root: ; tip:
- Boş ağırlık: 6.350 lb (2.880 kg)
- Brüt ağırlık: 9.875 lb (4.479 kg)
- Güç kaynağı: 1 × turbojet motor, 4.900 lbf (22 kN) itme deniz seviyesinde
Performans
- Maksimum sürat: 705 mph (1.135 km/sa, 613 kn)
- Menzil: 750 mi (1.210 km, 650 nmi)
- Azami irtifa: 42.000 ft (13.000 m)
- : 0.5[]
Kaynakça
- Winchester, Jim. "Bell X-5." Concept Aircraft: Prototypes, X-Planes and Experimental Aircraft. Kent, UK: Grange Books plc., 2005. .
Dış bağlantılar
- American X-Vehicles: An Inventory X-1 to X-50, SP-2000-4531 - June 2003; NASA online PDF Monograph 29 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bell X 5 kanatlarinin acisini ucus sirasinda ayarlayabilen ilk ucak Alman Messerschmitt sirketinin II Dunya Savasi sirasinda gelistirdigi tasarimindan ilham almistir Ancak Alman tasariminin kanat acisi sadece yerdeyken degistirilebilirken Bell muhendislerinin ekledigi elektrik motorlari sayesinde X 5 ucus sirasinda da bu aciyi degistirebilmektedir Bell X 5Bell X 5TuruDeneysel roket ucakUlusal koken ABDUreticiBell Aircraft CorporationTasarimciRobert J WoodsIlk ucus20 Haziran 1951Hizmetten cikisAralik 1958DurumuHizmet disiAna kullaniciUSAFDiger kullanicilarNational Advisory Committee for AeronauticsUretim sayisi2Dizayn ve gelistirmeBell X 5 in degisken acili kanadini gosteren birlestirilmis bir fotograf Oberammergau Almanya da 1945 yilinda ABD askerleri tarafindan ele gecirilen tamamlanmamis savas ucagi prototipi ABD ye getirilmisti Bu yenilikci tasarim Buffalo New York ta bulunan Bell fabrikasina getirilmis sirketin muhendisleri tarafindan incelenmis ve Sef Tasarimci Robert J Wood benzer bir tasari icin teklif sunmustu Yuzeysel olarak benzer gorunmesine ragmen X 5 P 1011 den cok daha karmasikti 20 40 ve 60 lik uc farkli kanat acisi ucus sirasinda bir degisken geometri platformu yaratiyordu Bir kriko duzenegi kanat kokunu kisa yatay raylar uzerinde tasimakta ve disk frenler kullanarak ucus acilarinda sabitlemekteydi Tam acik halden tam geriye acili hale gecmek 30 saniyeden kisa surmekteydi Parcalarin yer degistirmesi ve donusleri kanat acisinin degismesi sebebiyle olusan agirlik merkezi ve kaldirma merkezi degisimlerini azaltiyordu Ancak bu durumda bile X 5 in sira disi viril karakteristigi bazi kanat acilarinda ucagin kurtarilamayacagi bir spine girmesine yol aciyordu Bu durum ikinci test ucaginin dusmesine ve pilotunun olmesine sebep oldu Operasyonel gecmisIki X 5 insa edildi 50 1838 ve 50 1839 Ilk ucak 15 Subat 1951 de tamamlandi ve iki ucak ilk ucuslarini 20 Haziran ve 10 Aralik 1951 de yaptilar Mach 0 9 a ulasan hizlarda ve 40 000 ft e 12 200 m ulasan irtifalarda yaklasik 200 ucus yapildi 14 Ekim 1953 te USAF yuzbasisi nde yapilan bir spin testi sirasinda dusen ucakta oldu Diger X 5 Edwards Hava Ussu nde kaldi 1955 te X 5 programi tamamlandiktan sonra 1958 e kadar elde kalan ucak diger programlarda takip ucagi olarak kullanildi X 5 ler genis bir hiz araliginda ucmasi gereken ucaklarda acisi degistirilebilir kanatlarin buyuk bir avantaj olacaklarini gosterdi X 5 in stabilite problemlerine ragmen bu konsept daha sonralari F 111 F 14 Tomcat ve B 1 Lancer gibi ucaklarda basariyla uygulandi Bell X 5 in ortografik projeksiyonlu diyagrami Ozellikler Bell X 5 Veri kaynagi The X planes X 1 to X 29 Genel ozelliklerMurettebat 1 Uzunluk 33 ft 4 in 10 16 m Kanat acikligi 30 ft 6 in 9 30 m Ok acili kanat acikligi 20 ft 9 in 6 32 m swept kanat 60 acidayken kaynak belirtilmeli Yukseklik 12 ft 0 in 3 66 m Kanat alani 175 ft2 16 3 m2 Kanat profili root tip Bos agirlik 6 350 lb 2 880 kg Brut agirlik 9 875 lb 4 479 kg Guc kaynagi 1 turbojet motor 4 900 lbf 22 kN itme deniz seviyesinde Performans Maksimum surat 705 mph 1 135 km sa 613 kn Menzil 750 mi 1 210 km 650 nmi Azami irtifa 42 000 ft 13 000 m 0 5 kaynak belirtilmeli Kaynakca Winchester 2005 p 37 Miller Jay 1983 The X planes X 1 to X 29 Marine on St Croix Speciality ss 56 63 ISBN 0933424353 Lednicer David m selig ae illinois edu 5 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2019 Winchester Jim Bell X 5 Concept Aircraft Prototypes X Planes and Experimental Aircraft Kent UK Grange Books plc 2005 ISBN 1 84013 309 2 Dis baglantilarAmerican X Vehicles An Inventory X 1 to X 50 SP 2000 4531 June 2003 NASA online PDF Monograph 29 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde