Eyalet ya da beylerbeylik, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki idari yapılanmada var olmuş en üst düzey birimdir. Eyalet yöneticileri de beylerbeyi olarak anılmıştır. Osmanlı devlet teşkilatında Anadolu Eyaleti; Rumeli, Mısır, Bağdat ve Budin Eyaletleri'nin aşağısında kaldı. Sonraları vezirlerin adedi artınca bunun gibi eyaletlere vezirler de tayin edilir oldular.
Beylerbeyi, memuriyetine başlamadan önce, beraberinde itimat ettiği adamlarından birini vekil olarak daha önce mahalli memuriyetine gönderirdi ve buna mütesellim denirdi. Beylerbeyi savaşta görevli olacak olursa, eyaleti onun namına mütesellim idare ederdi. Beylerbeylik merkezinde mütesellim, defter kethüdası, defter muhasibi, tımar defterdarı, çavuşlar kethüdası, çavuşlar emini, alay beyi, kethüda yeri, kale bekçisi, topçu ve cebeci kethüdaları, zeamet ve tımar su başıları, evkaf zabitleri, yeniçeri serdarı gibi başkanlar bulunurdu.
Beylerbeyinin emir ve kanunları bir divanda toplanırdı. Bu divan, Dîvân-ı Hümâyun'un küçük numunesi idi. Beylerbeyliğine verilen haslar, 1688 yılından sonra yavaş yavaş kaldırılarak yerini salyane usulüne bırakmıştır. Beylerbeyi, "imdadiye-i seferiye" ve "îmdadiye-i hazariye" olmak üzere savaş ve barış zamanında senede iki sefer ödenen para ile eyaleti idare ederlerdi. Bu para, sancaktaki kazalara dağıtılır ve mübaşirler vasıtasıyla toplanırdı. Dağıtılan bu vergi, mahkeme-i şer'iyyede, memleket ileri gelenleri ve belirli kişiler tarafından mahalle ve hanelere dağıtılırdı. İmdadiyye salyaneleri, Muharrem ve Recep aylarında senede iki defa alınırdı. Beylerbeyi veya vali eğer taksiti aldığının akabinde görevinden alınacak veya başka yere tayin edilecek olursa, bulunduğu müddete ait parasını beraberinde alır, geri kalanını halefine verirdi.
Vali veya beylerbeyinin tayin olunduğu yere gelişi merasimle olurdu. Göreve gelecek kişi merkeze gelmeden önce merkez kadısına ve mütesellimine bir emir gönderip, üç günlük yeme-içme ziyefeti temini isterdi. Valinin gönderdiği buyruğun yanında üç günlük ihtiyaç erzak cetveli de bulunurdu. Bu cetvel hükmünce erzak hazırlanır ve bunun bedeli eyalet merkezi halkına taksim edilirdi. Vali veya beylerbeyleri bazı zamanlarda devriyye, kaftan fiyatı, yabancı ülkeden gelen eşya vergisi, uzaktan gelen büyük zatlara verilen hediyeler gibi isimler altında halktan bir takım örfi vergiler alırlardı. Bunu üzerine merkezi hükûmet, padişahın kanunları dışında alınan bu vergilerin alınmamasını birçok fermanla emretmiş ise de bazı vali ve beylerbeyleri kârlarından vazgeçmeyerek halkı soyup gitmişlerdir. Özellikle savaşların devam ettiği seneler gayrimeşru vergi tahsili daha müsait bir hal almıştır.
Sultan II. Mahmud zamanında vezir ve beylerbeylerinin aldıkları mali hazariyye, teftişiyye, tahsildariyye gibi vergiler asakir-i mansûre hazinesine bağlanmış ve 1840'ta tanzimattan sonra bu isim altındaki vergiler ortadan kaldırılarak vergilerin bugünkü tarzda tahsili uygulanmaya başlanmıştır.
Vali veya sancak beylerinin memuriyetleri sırasında verdikleri harç, bahşiş, elbise bedeli, hediye bedeli, kaftan bedeli gibi masraflar tayin olundukları yerdeki halktan tahsil edilirdi. Mahalli memuriyetine gelmekte olan vali veya beylerbeyleri, geçtikleri veya misafir oldukları yerlerde eşyalarının nakli için gerekli olan masraflar, at masrafı, gelip geçme ve devir masrafları gibi sarfiyatlar kanun gereğince yöre halkından alınırdı. Bütün masrafların dağılımı makeme-i şer'iyyede memleketin ileri gelenleri ve belirli kişiler tarafından kararlaştırılırdı. Eyalet dahilindeki her bir kazanın vergi tevzi defteri altı ayda bir kere İstanbul'a gönderilerek orada incelendikten sonra sadrazamlık tarafından üzerine onaylandığına dair bir işaret çekilerek geri gönderilirdi.
Kanuna göre Anadolu Beylerbelieri vezirlik rütbesinde değillerse Rumeli Beylerbeyi'nden sonra gelirler, eğer vezirliği varsa diğer vezirlerin kurallarına tâbi tutulurlardı. Beylerbeylik teşkilatındaki her beylerbeyi eyaleti dahilinde saltanat makamının vekili olduğundan, padişah namına bilumum hükmü yerine getirmeye yetkiliydi. Kendi eyaleti ile ilgili rütbeleri belirler, memleketin kadısı vefat ederse yerine diğeri tayin oluncaya kadar vekil kadı belirlerdi. Divanda dava dinler ve hakimler, valinin huzurunda hüküm verirlerdi. Vezirlik rütbesini elinde bulunduran bir vali işinden alınsa bile kendi eyaleti dahilinden çıkıncaya kadar dava dinleyip hüküm verebilirdi. Eğer beylerbeyi vezir değilse hüküm veremezdi.
Osmanlı Beylerbeylikleri
- Hidiv : Mısır valileri beylerbeyi unvanının yanı sıra hidiv olarak da anılmışlardır.
- Dayı : 1671 yılından itibaren seçilerek göreve getirilen Cezayir Eyaleti ve Tunus Eyaleti yöneticilerinin unvanıdır
Kaynakça
- ^ Ferman Sûreti, Anadolu Valisi Moldovancı Ali Paşa'nın Tayin Fermanı: Kıdvetül kuzatı velkükkâm madenilfezâili velkelâm Kütahya kazası nâibi ve eyaleti Anadoluda vaki sair kuzat ve nüvvab zide mefâhirülemâsili vel akran ayanı yilâyet zide kadrühüm tevkii refii hümayun vasıl olicak malûm ola ki avatıfı aliyyei hüsrevanemden Anadolu eyaleti sabıka Vidin muhafızı düstûrı mükerrem müşiri müfahham nizamülalem vezirim Ali Paşa edamellahü iclâlehuye yüz yetmiş dokuz senesi şevvalinin altincı gününden Hattı Hümayunı inayet makrunımla tevcih ve ihsanım olmağla eyaleti Anadoluda vaki kazaların Anadolu valileri içün senede iki taksit ile tertip ve tesviye kılınan imdadiyyei hazariyeden senei mezbure mahsubı veziri müşarinüleyhin tevcihi tarihinden kıstelyem hesabı üzere hissesine isabet eden hazariyye akçesi şurutı hazariyye mucebince lâzımgelenlerden temamen tahsil ve tarafından mansıbına memur, mütesellimine eda ve teslim babında emri şerifim sudurini istida ve Divanı Hümayunumda mahfuz tevcihati hazariyye tertibi defterlerine muracaat olundıkda eyaleti mezbure veçhi meşruh üzere tarihi mezkûrden veziri müşarünileyhe tevzih ve ihsanım ve eyaleti Anadoluda vaki kazalardan Anadolu valileri içün senede iki taksit ile altmış iki bin yirmi dört kuruş ve kırk akçe imdadı hazariyye tertip ve tesviye kılınup imdadı hazariyyede resi sene Muharrem itibar olunmağla azil vukuunda halef ve selef herkes tevcihi tarihinden kıstelyevm hisabı üzere hissesine isabet edeni ahiz ve kabz eylemek şuruti hazariyyeden olduğu derkâr olmağın şuruti hazariyye mucebince amel olunmak babında Fermanı âlişanım sadır olmuştur; Buyurdum ki vusul buldukta bu bapta sâdır olan Fermanı celilülkadrim mucebince amel oluna. Siz ki mumaileyhimsiz eyaleti mezburede vaki kazalardan Anadolu valileri içün tertip ve tesviye kılınan imdadiyyei hazariyyeden senei mezbure mahsuben veziri müşarünileyhe tevcihi tarihinden kıstelyevm hisabı üzere hissesine isabet eden ahçesi selefi zimmetine geçmiş ise selefinden ve eğer ehali zimmetinde kalmış ise bir senede ehakiden mükerreren hazariyye tahsilinden hazar olunarak cümle marefeti ve marifeti şerile şuruti hazariyye mucebince lâzım gelenlerden temamen tahsil ve veziri müşarünileyh tarafından kabzına memur mutesellimi mumaileyhe eda ve teslim ettirilüp mazmunı emiri şerifimle amil olasın şöyle bilesin ve alâmeti şerife itimat kılasın (Kütahya Mahkeme-i Şer'iyye sicilinden)
- ^ Çelik Mehmet Paşa'nın emri: "Medinei Kütahya mesnedine revnek efzayi şeriati garra izzetlû, faziletû efendi hazretleri ve kıdvetü'l emacidi velâyân mütesellimimiz Hacı Abdullah Ağa zide kadrühu ve kıdvetü'l akran âyâni vilâye ve zabıtan zide kadrühum inha olunur ki faidei tevfiki bâri bedrekai tarikimiz olup biavnillâhilmelikilmüstean mahı Recebi şerifin on dokuzuncu yevmi isneyn ber afiyet Şühut kasabasına dâhil ve yevmi sani Sinan Paşa karyesine dahil ve yevmi Çarşamba günü Gireği nahiyesine vasıl ve bitevfikilhillahi teâla yevmi perşembe makarrı hükûmetimiz olan Medinei Kütahyaya kadem nihadei ikamet muhakkak olmağın hini vüsulümüzde dâiremiz halki tayinatı için müsafireti mutadi kadim ve örfi diyar olan üç günlük ecnas zahire yevmiye defteri mucebince marifeti şer veçhile tevzi ve berveçhi tacil tamamen tahsil ve kabzına memura teslim ettirmeniz babında işbu buyruldu tahrir ve ısdar ve kidvetülakran ..... (isim yeri açık bırakılmış) ziyde kadrühu ile irsal olunmuştur. Bimennihi teâla veçhi meşruh üzere ve marifeti şer ile ve cümle ittifakiyle teslim ettirilip inşaallahüteâlâ hini vüsulimizde dairemize müzayeka ve zaruret vukuunda (burada noksan var) mucip buyruldu ile amil olasız deyu buyruldu Filyevmittasi Fi recebülmüreccep 1177 (Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 90-91)
- ^ 1825 senesinde Anadolu Valiliği'ne devam eden Dârendeli İzzet Mehmet Paşa, ekili arazilere çekirgelerin üşüşmesinden dolayı o sene için ibkaiyyeyi affetmiştir (Kütahya mahkemei şer'iyye sicilleri)
- ^ 1817 senesinde çıkan fermanda, vali ve sancak beylerinin hukuki ibâda tecavüz ile tahsilât dolayısıyla ahaliye zulüm ve haksızlık edildiğinden şöyle bahsediliyor: ... Vediatullah olan fukarayı bilâd ve acezei ibat haklarında lâzimei himayet kâmilen icra ve muktazayi rahmüşefakat temamen ifa olunmadığı aişkâr ve ezcümle vülât ve mutasarrıfîn taraflarından zahirebeha, devriyye, kudumiyye namiyle fukaradan birtakım mevaddı zulmiyyenin ahzütahsili ezkadim meni küllî ile memnu iken bir müddettenberi eyalet dahilinde olan sancaklar da kâin kazalar ehalisinden hem eyalet valisi, hem sancak mutasarrıfı zahire beha ahzetmekte ve bu suret fıkaraya iki kat bârgiran olmakta olduğundan gayri bir sancakta mutasarrıfı için başka ve dahilinde olduğu eyaletin valisine başka imdadı hazariyye mürettep olmak mülâbesesiyle zamanı taksitler hulûlünde o makule bir eyalet dahilinde olup ahar vüzera ve mirimiran uhdelerinde olan sancakların havi olduğu kazalara eyalet valileri tarafından hazariyye tahsili için babuyruldu başka başka mübaşirler gönderilmek icap etmeyüp vülâtın hazariyyesi kanği sancak dahilinde olan kazalardan tahsil olunacak ise bilâ mübaşir ol sancağın mutasarrıfı marifetiyle tahsil ve vali tarafına basütesbil olunmak lâzimeden iken... 1233 Evaili cemaziyelevvel (Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 92)
- ^ 1828 senesi Rus harbinde, halihazırda vüzera ve ricalin uğradıkları kasaba ve köylerden almaları memnu olan zahire ve yiyecek, harp vukuuna binâen muvakkaten kaldırılarak yalnız bir günlük zahire verilmesi için umum vilâyat kadınlarına fermanlar gönderilmiştir (Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, 1932, s, 92)
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, sayfa, 93
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eyalet ya da beylerbeylik Osmanli Imparatorlugu ndaki idari yapilanmada var olmus en ust duzey birimdir Eyalet yoneticileri de beylerbeyi olarak anilmistir Osmanli devlet teskilatinda Anadolu Eyaleti Rumeli Misir Bagdat ve Budin Eyaletleri nin asagisinda kaldi Sonralari vezirlerin adedi artinca bunun gibi eyaletlere vezirler de tayin edilir oldular Beylerbeyi memuriyetine baslamadan once beraberinde itimat ettigi adamlarindan birini vekil olarak daha once mahalli memuriyetine gonderirdi ve buna mutesellim denirdi Beylerbeyi savasta gorevli olacak olursa eyaleti onun namina mutesellim idare ederdi Beylerbeylik merkezinde mutesellim defter kethudasi defter muhasibi timar defterdari cavuslar kethudasi cavuslar emini alay beyi kethuda yeri kale bekcisi topcu ve cebeci kethudalari zeamet ve timar su basilari evkaf zabitleri yeniceri serdari gibi baskanlar bulunurdu Beylerbeyinin emir ve kanunlari bir divanda toplanirdi Bu divan Divan i Humayun un kucuk numunesi idi Beylerbeyligine verilen haslar 1688 yilindan sonra yavas yavas kaldirilarak yerini salyane usulune birakmistir Beylerbeyi imdadiye i seferiye ve imdadiye i hazariye olmak uzere savas ve baris zamaninda senede iki sefer odenen para ile eyaleti idare ederlerdi Bu para sancaktaki kazalara dagitilir ve mubasirler vasitasiyla toplanirdi Dagitilan bu vergi mahkeme i ser iyyede memleket ileri gelenleri ve belirli kisiler tarafindan mahalle ve hanelere dagitilirdi Imdadiyye salyaneleri Muharrem ve Recep aylarinda senede iki defa alinirdi Beylerbeyi veya vali eger taksiti aldiginin akabinde gorevinden alinacak veya baska yere tayin edilecek olursa bulundugu muddete ait parasini beraberinde alir geri kalanini halefine verirdi Vali veya beylerbeyinin tayin olundugu yere gelisi merasimle olurdu Goreve gelecek kisi merkeze gelmeden once merkez kadisina ve mutesellimine bir emir gonderip uc gunluk yeme icme ziyefeti temini isterdi Valinin gonderdigi buyrugun yaninda uc gunluk ihtiyac erzak cetveli de bulunurdu Bu cetvel hukmunce erzak hazirlanir ve bunun bedeli eyalet merkezi halkina taksim edilirdi Vali veya beylerbeyleri bazi zamanlarda devriyye kaftan fiyati yabanci ulkeden gelen esya vergisi uzaktan gelen buyuk zatlara verilen hediyeler gibi isimler altinda halktan bir takim orfi vergiler alirlardi Bunu uzerine merkezi hukumet padisahin kanunlari disinda alinan bu vergilerin alinmamasini bircok fermanla emretmis ise de bazi vali ve beylerbeyleri karlarindan vazgecmeyerek halki soyup gitmislerdir Ozellikle savaslarin devam ettigi seneler gayrimesru vergi tahsili daha musait bir hal almistir Sultan II Mahmud zamaninda vezir ve beylerbeylerinin aldiklari mali hazariyye teftisiyye tahsildariyye gibi vergiler asakir i mansure hazinesine baglanmis ve 1840 ta tanzimattan sonra bu isim altindaki vergiler ortadan kaldirilarak vergilerin bugunku tarzda tahsili uygulanmaya baslanmistir Vali veya sancak beylerinin memuriyetleri sirasinda verdikleri harc bahsis elbise bedeli hediye bedeli kaftan bedeli gibi masraflar tayin olunduklari yerdeki halktan tahsil edilirdi Mahalli memuriyetine gelmekte olan vali veya beylerbeyleri gectikleri veya misafir olduklari yerlerde esyalarinin nakli icin gerekli olan masraflar at masrafi gelip gecme ve devir masraflari gibi sarfiyatlar kanun geregince yore halkindan alinirdi Butun masraflarin dagilimi makeme i ser iyyede memleketin ileri gelenleri ve belirli kisiler tarafindan kararlastirilirdi Eyalet dahilindeki her bir kazanin vergi tevzi defteri alti ayda bir kere Istanbul a gonderilerek orada incelendikten sonra sadrazamlik tarafindan uzerine onaylandigina dair bir isaret cekilerek geri gonderilirdi Kanuna gore Anadolu Beylerbelieri vezirlik rutbesinde degillerse Rumeli Beylerbeyi nden sonra gelirler eger vezirligi varsa diger vezirlerin kurallarina tabi tutulurlardi Beylerbeylik teskilatindaki her beylerbeyi eyaleti dahilinde saltanat makaminin vekili oldugundan padisah namina bilumum hukmu yerine getirmeye yetkiliydi Kendi eyaleti ile ilgili rutbeleri belirler memleketin kadisi vefat ederse yerine digeri tayin oluncaya kadar vekil kadi belirlerdi Divanda dava dinler ve hakimler valinin huzurunda hukum verirlerdi Vezirlik rutbesini elinde bulunduran bir vali isinden alinsa bile kendi eyaleti dahilinden cikincaya kadar dava dinleyip hukum verebilirdi Eger beylerbeyi vezir degilse hukum veremezdi Orta Dogu eyaletlerini gosteren bir Cedid Atlas 1803Osmanli BeylerbeylikleriEyalet Bugunku YeriAdana Eyaleti Anadolu nun Akdeniz kiyisiAnadolu Eyaleti Anadolu nun bati kesimiAnkara EyaletiAydin EyaletiBagdat Eyaleti Irak in orta bolumuBasra Eyaleti Irak in guneyiBosna Eyaleti Bosna Hersek Sirbistan Hirvatistan ve Karadag in bolumleriBudin Eyaleti Macaristan ve Sirbistan Hirvatistan in bazi bolumleriCezayir i Bahr i Sefid Eyaleti Bugunku Yunanistan Gelibolu AdalarCezayir Eyaleti Bugunku CezayirCildir Eyaleti Bugunku GurcistanDiyar i Bekr Eyaleti Guneydogu Anadolu ve kuzey Irak in bazi bolumleriEdirne Eyaleti Guneydogu Anadolu ve kuzey Irak in bazi bolumleriEgri Eyaleti Macaristan in bazi bolumleriErzurum Eyaleti Erzurum ve cevresiGirit EyaletiHabes Eyaleti Sudan Suudi Arabistan Eritre SomaliHalep Eyaleti Suriye nin Halep kenti cevresiHersek Eyaleti Bosna HersekHudavendigar EyaletiIstanbul EyaletiKanije Eyaleti Macaristan ve Hirvatistan in bazi bolumleriKaraman Eyaleti Konya ve Orta Anadolu civariKaresi EyaletiKars Eyaleti Kuzeydogu Anadolu ve Gurcistan in bazi kesimleriKastamonu EyaletiKefe Eyaleti Ukrayna ve Rusya dan bazi bolumlerKibris Eyaleti Kibris adasiLahsa Eyaleti Suudi ArabistanManastir EyaletiMisir Eyaleti Misir ve Israil Urdun Suudi Arabistan in bazi kesimleriMora Eyaleti Kuzey IrakMusul Eyaleti Kuzey IrakNis EyaletiPodolya EyaletiRakka Eyaleti Suriye ve Irak in kuzey bolumleri ile guneydogu AnadoluRum EyaletiRumeli EyaletiSayda EyaletiSelanik EyaletiSilistre Eyaleti Bulgaristan Romanya Moldova ve UkraynaSam EyaletiSehrizor Eyaleti Irak in Kerkuk bolgesiTemesvar Eyaleti Romanya Sirbistan MacaristanTrablusgarp Eyaleti LibyaTrablussam EyaletiTrabzon Eyaleti Lazistan yoresiTunus EyaletiUyvar EyaletiVan Eyaleti Van cevresiVarat EyaletiVidin EyaletiYanya EyaletiYemen Eyaleti Yemen cevresiZigetvar EyaletiHidiv Misir valileri beylerbeyi unvaninin yani sira hidiv olarak da anilmislardir Dayi 1671 yilindan itibaren secilerek goreve getirilen Cezayir Eyaleti ve Tunus Eyaleti yoneticilerinin unvanidirKaynakca Ferman Sureti Anadolu Valisi Moldovanci Ali Pasa nin Tayin Fermani Kidvetul kuzati velkukkam madenilfezaili velkelam Kutahya kazasi naibi ve eyaleti Anadoluda vaki sair kuzat ve nuvvab zide mefahirulemasili vel akran ayani yilayet zide kadruhum tevkii refii humayun vasil olicak malum ola ki avatifi aliyyei husrevanemden Anadolu eyaleti sabika Vidin muhafizi dusturi mukerrem musiri mufahham nizamulalem vezirim Ali Pasa edamellahu iclalehuye yuz yetmis dokuz senesi sevvalinin altinci gununden Hatti Humayuni inayet makrunimla tevcih ve ihsanim olmagla eyaleti Anadoluda vaki kazalarin Anadolu valileri icun senede iki taksit ile tertip ve tesviye kilinan imdadiyyei hazariyeden senei mezbure mahsubi veziri musarinuleyhin tevcihi tarihinden kistelyem hesabi uzere hissesine isabet eden hazariyye akcesi suruti hazariyye mucebince lazimgelenlerden temamen tahsil ve tarafindan mansibina memur mutesellimine eda ve teslim babinda emri serifim sudurini istida ve Divani Humayunumda mahfuz tevcihati hazariyye tertibi defterlerine muracaat olundikda eyaleti mezbure vechi mesruh uzere tarihi mezkurden veziri musarunileyhe tevzih ve ihsanim ve eyaleti Anadoluda vaki kazalardan Anadolu valileri icun senede iki taksit ile altmis iki bin yirmi dort kurus ve kirk akce imdadi hazariyye tertip ve tesviye kilinup imdadi hazariyyede resi sene Muharrem itibar olunmagla azil vukuunda halef ve selef herkes tevcihi tarihinden kistelyevm hisabi uzere hissesine isabet edeni ahiz ve kabz eylemek suruti hazariyyeden oldugu derkar olmagin suruti hazariyye mucebince amel olunmak babinda Fermani alisanim sadir olmustur Buyurdum ki vusul buldukta bu bapta sadir olan Fermani celilulkadrim mucebince amel oluna Siz ki mumaileyhimsiz eyaleti mezburede vaki kazalardan Anadolu valileri icun tertip ve tesviye kilinan imdadiyyei hazariyyeden senei mezbure mahsuben veziri musarunileyhe tevcihi tarihinden kistelyevm hisabi uzere hissesine isabet eden ahcesi selefi zimmetine gecmis ise selefinden ve eger ehali zimmetinde kalmis ise bir senede ehakiden mukerreren hazariyye tahsilinden hazar olunarak cumle marefeti ve marifeti serile suruti hazariyye mucebince lazim gelenlerden temamen tahsil ve veziri musarunileyh tarafindan kabzina memur mutesellimi mumaileyhe eda ve teslim ettirilup mazmuni emiri serifimle amil olasin soyle bilesin ve alameti serife itimat kilasin Kutahya Mahkeme i Ser iyye sicilinden Celik Mehmet Pasa nin emri Medinei Kutahya mesnedine revnek efzayi seriati garra izzetlu faziletu efendi hazretleri ve kidvetu l emacidi velayan mutesellimimiz Haci Abdullah Aga zide kadruhu ve kidvetu l akran ayani vilaye ve zabitan zide kadruhum inha olunur ki faidei tevfiki bari bedrekai tarikimiz olup biavnillahilmelikilmustean mahi Recebi serifin on dokuzuncu yevmi isneyn ber afiyet Suhut kasabasina dahil ve yevmi sani Sinan Pasa karyesine dahil ve yevmi Carsamba gunu Giregi nahiyesine vasil ve bitevfikilhillahi teala yevmi persembe makarri hukumetimiz olan Medinei Kutahyaya kadem nihadei ikamet muhakkak olmagin hini vusulumuzde dairemiz halki tayinati icin musafireti mutadi kadim ve orfi diyar olan uc gunluk ecnas zahire yevmiye defteri mucebince marifeti ser vechile tevzi ve bervechi tacil tamamen tahsil ve kabzina memura teslim ettirmeniz babinda isbu buyruldu tahrir ve isdar ve kidvetulakran isim yeri acik birakilmis ziyde kadruhu ile irsal olunmustur Bimennihi teala vechi mesruh uzere ve marifeti ser ile ve cumle ittifakiyle teslim ettirilip insaallahuteala hini vusulimizde dairemize muzayeka ve zaruret vukuunda burada noksan var mucip buyruldu ile amil olasiz deyu buyruldu Filyevmittasi Fi recebulmureccep 1177 Uzuncarsili Ismail Hakki Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 90 91 1825 senesinde Anadolu Valiligi ne devam eden Darendeli Izzet Mehmet Pasa ekili arazilere cekirgelerin ususmesinden dolayi o sene icin ibkaiyyeyi affetmistir Kutahya mahkemei ser iyye sicilleri 1817 senesinde cikan fermanda vali ve sancak beylerinin hukuki ibada tecavuz ile tahsilat dolayisiyla ahaliye zulum ve haksizlik edildiginden soyle bahsediliyor Vediatullah olan fukarayi bilad ve acezei ibat haklarinda lazimei himayet kamilen icra ve muktazayi rahmusefakat temamen ifa olunmadigi aiskar ve ezcumle vulat ve mutasarrifin taraflarindan zahirebeha devriyye kudumiyye namiyle fukaradan birtakim mevaddi zulmiyyenin ahzutahsili ezkadim meni kulli ile memnu iken bir muddettenberi eyalet dahilinde olan sancaklar da kain kazalar ehalisinden hem eyalet valisi hem sancak mutasarrifi zahire beha ahzetmekte ve bu suret fikaraya iki kat bargiran olmakta oldugundan gayri bir sancakta mutasarrifi icin baska ve dahilinde oldugu eyaletin valisine baska imdadi hazariyye murettep olmak mulabesesiyle zamani taksitler hululunde o makule bir eyalet dahilinde olup ahar vuzera ve mirimiran uhdelerinde olan sancaklarin havi oldugu kazalara eyalet valileri tarafindan hazariyye tahsili icin babuyruldu baska baska mubasirler gonderilmek icap etmeyup vulatin hazariyyesi kangi sancak dahilinde olan kazalardan tahsil olunacak ise bila mubasir ol sancagin mutasarrifi marifetiyle tahsil ve vali tarafina basutesbil olunmak lazimeden iken 1233 Evaili cemaziyelevvel Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 92 1828 senesi Rus harbinde halihazirda vuzera ve ricalin ugradiklari kasaba ve koylerden almalari memnu olan zahire ve yiyecek harp vukuuna binaen muvakkaten kaldirilarak yalniz bir gunluk zahire verilmesi icin umum vilayat kadinlarina fermanlar gonderilmistir Uzuncarsili I H Kutahya Sehri 1932 s 92 Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 sayfa 93