Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boko Haram, tam ismiyle Cemaat-i ehl-i sünneti't davet'ü-l ve'l-cihad (Arapça: جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد), 2002 yılında Nijerya'nın Borno eyaletinde Muhammed Yusuf tarafından kurulan şeriat yanlısı radikal İslamcı silahlı örgüt. Örgüt, özellikle şeriat hükümlerinin geçerli olduğu Nijerya'nın kuzey kesiminde daha etkili konumdadır. Boko Haram örgütü binlerce insanı öldürme, kent ve kiliseleri yakma, göçlere sebep olma, genç kızları dini gerekçelerle kaçırıp satma gibi pek çok eylemle gündeme gelmiştir.
| Boko Haram Davet ve Cihat İçin Ehl-i Sünnet Cemaati (resmî isim) | |
|---|---|
جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد | |
 | |
| Kuruluş | 2002-günümüz |
| Bağlılık |  Irak ve Şam İslam Devleti (2015'ten itibaren) |
| Lider(ler) | Muhammed Yusuf (kurucu) (2002-2009) (ölü) Ebubekir Şekau (mevcut lider) (2009-günümüz) |
| Merkez(ler) |
|
| Etkin bölgeler | Kuzeydoğu Nijerya, Kuzey Kamerun, Nijer, Çad, Mali |
| İdeoloji | Vehhabîlik Cihatçı Selefilik İslami köktendincilik |
| Siyasi yelpaze | Aşırı sağ |
| Büyüklük | En az 15,000 (Amnesty International tahmini, Ocak 2015) 20,000 (Çad devleti tahmini Mart 2015) 4,000–6,000 (ABD tahmini, Şubat 2015) |
| Rakip(ler) | |
Boko ya da Buku kelimesi İngilizce book kelimesinden türetilmiştir. Esasen Arap alfabesiyle yazılan ve afro asyatik dil grubuna ait olan Hausa dilinin Latin alfabesi ile olan versiyonunu ifade için kullanılır. Boko ya da Buku Haram'ın lafzi karşılığı 'latin alfabesi haram', 'batılı eğitim haram' demektir. Boko Haram, 2002 yılında tüm Nijerya'ya şeriat getirilmesi amacıyla kuruldu. Günümüzde sadece Nijerya'ya değil Kamerun, Çad ve Nijer'e de saldırmaya başlamıştır. Boko Haram'ın lideri Ebu Bekir Şekau'ya ait olduğu öne sürülen videoda, Şekau'nun IŞİD lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye biat ettiklerini belirtti. Adı yerel dilde "Batılı tarzda eğitim yasaktır" anlamına gelen Boko Haram'ın, 2009'da lideri Muhammed Yusuf'un gözaltındayken ölmesinin ardından başlattığı ve yeni lideri Ebu Bekir Şekau ile birlikte sürdürdüğü kitlesel şiddet eylemlerinde şimdiye kadar 13 binden fazla kişi yaşamını yitirdi. Örgüt, ilk silahlı kampını 2004 yılında Nijer sınırına yakın bir bölgede kurdu. Nijerya'daki İslami Hareket liderlerinden biri olan İbrahim Zakzaki, Boko Haram'ın Taliban ve El-Kaide ile ilişki içerisinde olan bir örgüt olduğunu ifade etmiştir. Boko Haram, ilk olarak 2004 yılında Kamerun sınırı yakınlarında Nijerya polisiyle girdiği çatışmada 28 üyesini kaybetti. Üç yıl sonra, 2007 yılının Eylül ayında Boko Haram ile Nijerya polisi arasında çıkan çatışma sonrası, Nijeryalı 11 subay öldürüldü. Özellikle polis merkezleri başta olmak üzere kamu binalarını hedef alan örgüt, 2009 yılında yüzlerce kişinin ölümüne sebep oldu. Temmuz 2009 boyunca Boko Haram'ın polis istasyonlarına karşı saldırıları devam etti. Bu dönemde Nijerya'nın kuzeyinde 700'ü aşkın insan Boko Haram militanlarınca öldürüldü ve 3000'den fazla insan bu olaylar sonrasında göç etmek zorunda kaldı. Bir dönem yakalanarak hapsedilen örgüt lideri Mohammed Yusuf, Batı tipi eğitim ve mevcut müfredatın Avrupalılar tarafından getirildiğini ve bu eğitimin haram olduğunu ve de insanların Allah'a olan inançlarını zedelediğini kaydetti. BBC'ye verdiği demeçte de bilimsel ve Avrupa tarzı eğitimi istemediklerini ifade etti. Nijerya ordusu, 2009 yılında örgüt üyelerinin bulunduğu camiye baskın düzenledi, 20 Boko Haram militanı öldü.
Eylemleri
Bilinen ilk olay 2003'te Yobe polisi ile örgüt üyeleri arasında gerçekleşen sürtüşme, örgüt üyelerinin polise direnciyle polisin silahlarına el koyması ile olaylar büyümüştür. Polisin örgütün camisine sığınan 70 kişiyi öldürmesi sonucunda örgüt iyice kenetlenmiştir.
2004 yılında dört üyesinin hapishanede gardiyanlarca öldürülmesinden dolayı Boko Haram, karakol ve gardiyanları hedefe aldı. 2005-2007 yılları boyunca üyelerini ve kaynaklarını artırmaya çalışan örgütün bu dönemdeki etkinliğine dair bilgi bulunmamakla birlikte 2008 yılına kadar, Boko Haram adı da popüler değildi, cazip isminden dolayı Nijerya basınında yer alıyordu.
26 Ağustos 2011: Nijerya'nın başkenti Abuja kentindeki Birleşmiş Milletler binasına bombalı araçla saldırı düzenledi ve bu saldırı sonrası 18 kişi hayatını kaybetti.
25 Aralık 2011: Noel için toplanılan kilise cemaatine bombalı saldırı düzenleyen örgüt, 40'tan fazla kişinin ölümüne neden oldu.
6 Ocak 2012’de Adamawa Eyaleti'nde Mubi kasabasında düzenlenmiş eylemde en az 20 kişi öldü.
20 Ocak 2012’de Nijerya'nın kuzeyindeki Kano'da devlet binalarına saldırılar düzenlendi, en az 185 kişi öldü—2009'dan bu yana tek bir saldırıda en yüksek ölü sayısı.
Şubat 2012; Boko Haram Maiduguri'de en az 12 okulu yakıp yıktı.
8 Nisan 2012'de, bir intihar bombacısı, Paskalya günü'nde Kaduna'da işlek bir caddede kendini havaya uçurdu ve en az 41 kişiyi öldürdü. 26 Nisan 2012’de, Abuja ve Kaduna'daki Thisday gazetesinde ve Sun ofislerinde eş zamanlı bombalar patladı.
3 Haziran 2012’de Bauchi'de 15 kilise müdavimi öldürüldü.
17 Haziran 2012’de, Kaduna'daki üç Kilise'ye düzenlenen bombalı saldırılarda 100 kişi hayatını kaybetti..
Heidelberg Uluslararası Çatışma Araştırmaları Enstitüsü, 'Çatışma Barometresi 2012', 2013 tarihli raporunda, hükümetin Boko Haram ile 2003'e dayanan çatışmasında 2012 yılı içi durumun değişmemiş olduğunu listeledi. Çatışmanın yoğunluk seviyesini ise 5 olarak (yani savaş olarak) sınıflandırıldı.
15 Mayıs 2013'te Başkan Goodluck Jonathan, bölgede esas olarak Boko Haram'a atfedilen şiddet ve terörist faaliyetlerdeki ani artışlar nedeniyle Adamawa da dahil olmak üzere üç Nijerya eyaletinde olağanüstü hal ilan etti. 2014 Nisanı: Nijerya'nın kuzeydoğusunda bulunan eyaletindeki bir kasabada en az 300 kız öğrenciyi silah zoruyla kaçırdı.
2 Ağustos 2020: Kamerun'un kuzeyindeki bir mülteci kampına el bombalarıyla saldırdı, 15 kişi öldü.
Boko Haram'ın Temmuz 2007 - Haziran 2014 arasında 5.000'den fazla insanı öldürdüğü yazıldı. 2020'de yayımlanan bir haberde ise bu sayının 2009-2020 arasında 20 binden fazla kişi olduğu ifade edildi.
Nijeryalı otoritelerin karşı eylemleri
1990'lara kadar, Nijerya ordusu bölgede istikrar sağlayan güç olarak kabul görüyordu. Ancak 2014 yılına gelindiğinde, telsizler ve zırhlı araçlar da dahil olmak üzere temel donanıma sahip değillerdi. Moralinin düşük olduğu söylenmekteydi. Yüksek rütbeli subayların, askerlere sağlanması gereken donanım için sağlanan kaynakları, tedarik ve bütçe fonlarını çaldıkları iddia edildi. Ülkenin savunma bütçesi, ülkenin 5,8 milyar dolarlık güvenlik bütçesinin üçte birinden fazlasını oluşturmaktayken, bu kaynağın yalnızca yüzde 10'u ana harcamalarını karşılamak için ayrılmıştı. 2016'daki Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı değerlendirmesi, Nijerya yönetiminin Boko Haram krizine tepkisinin "üst düzey yolsuzlukla" gölgelendiğini, ancak birkaç eski üst düzey hükümet yetkilisinin yolsuzluk suçlamalarıyla tutuklanmasının ardından ordudaki moralin düzeldiğini anlatır.:9
2013 yazında Nijerya ordusu, Boko Haram'ın iletişimini ve IED'leri patlatma kabiliyetini ortadan kaldırmak üzere Nijerya'nın kuzeydoğudaki üç eyaletin cep telefonu kapsama alanını kaldırdı. Ordu içinden yapılan açıklamalar ve cep telefonu kesintisi öncesinde, sırasında ve sonrasında Boko Haram vakalarına ilişkin verilerin tümü, kapatmanın askeri-taktik açıdan 'başarılı' olduğunu gösterdi. Ancak, bu bölgede yaşayan vatandaşları kızdırdı (mobil iletişimin engellenmesinin olumsuz sosyal ve ekonomik sonuçları nedeniyle), devlet ve ortaya koyduğu yeni acil durum politikaları hakkında olumsuz düşüncelere neden oldu. Vatandaşlar ve kuruluşlar Boko Haram'a karşı çeşitli başa çıkma ve atlatma stratejileri geliştirirken, Boko Haram açık bir isyan ağ modelinden, kapalı bir merkezi sisteme geçerek operasyonlarının merkezini Sambisa Ormanı'na kaydırdı. Sonuç olarak, Boko Haram'ın stratejilerini değiştirmesi çatışmanın dinamiklerini de değiştirdi.
Temmuz 2014'te Nijerya'nın bir önceki yıl dünyada en fazla terör cinayetinin yaşandığı ülke olduğu tahmin edilmekteydi: 146 saldırıda öldürülen 3477 kişi. Muhalefit partisi ANPP (Nijerya Halkının Partisi)'den Borno Eyalet Valisi Kashim Shettima Şubat 2014'te şun söyledi:
Boko Haram kendi silahlı kuvvetlerimizden daha iyi silahlanmış ve daha iyi motive olmuş durumda. Mevcut durum göz önüne alındığında Boko Haram'ı yenmemiz kesinlikle imkansız.
Nisan 2018'de Nijerya Devlet Başkanı Muhammed Buhari, ülkedeki ayaklanma ve isyanla mücadele için güvenlik ekipmanı alımı için 1 milyar dolarlık bütçenin kullanımını onayladı. Bu duyuru, Boko Haram'ın kuzey Nijerya'da 18 kişinin ölümüne neden olan saldırısından kısa süre sonra geldi.
Eylül 2021'de Nijerya Silahlı Kuvvetleri'nden Tuğgeneral Bernard Onyeuko, 6.000'e yakın Boko Haram isyancısının teslim olduğunu duyurdu.
Kaynakça
- ^ a b Morgan Winsor (17 Nisan 2015). "Boko Haram in Nigeria: President Goodluck Jonathan Rejects Help From UN Forces To Fight Insurgency". International Business Times. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
- ^ a b Jr, Philip Obaji (26 Mayıs 2015). "With Help From ISIS, a More Deadly Boko Haram Makes a Comeback". The Daily Beast. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2015.
- ^ . 8 Eylül 2015. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016.
- ^ "Boko Haram at a glance". Amnesty International. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2015.
- ^ "Boko Haram HQ Gwoza in Nigeria 'retaken'". BBC News. 27 Mart 2015. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ . 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Bureau of Counterterrorism. (İngilizce). U.S. Department of State. 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ a b c "Arşiv kopyası". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ a b c (İngilizce). sunnewsonline.com. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Martin Williams. "African leaders pledge 'total war' on Boko Haram after Nigeria kidnap". The Guardian. Londra. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ . VOA. 16 Ocak 2015. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ . 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2015.
- ^ "Boko Haram nedir? Boko Haram kimdir?". 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ağustos 2015.
- ^ . 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015.
- ^ . 16 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
- ^ "Who are Nigeria's Boko Haram Islamists?". 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
- ^ Nigeria Like It Is: A practical guide to doing business in Nigeria
- ^ "Nijerya'da İslamcı militanlara operasyon". 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
- ^ Yaylar, Yasin (2016). "Boko Haram Terör Örgütü'nün Swot Analizi Kapsamında İncelenmesi". The Journal of Europe - Middle East Social Science Studies. 2 (1). ss. 27-54. ISSN 2149-6439. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.[]
- ^ Pérouse de Montclos, Marc-Antoine (2015). Boko Haram : Islamism, politics, security, & the state in Nigeria. Hollywood, CA: Tsehai Publishers. ss. 1-273. ISBN .
- ^ Walker, Andrew (Haziran 2012). "What Is Boko Haram?" (PDF). United States Institute of Peace, Special Report. (İngilizce), Special Report 308. 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ Nijerya'da BM binası bombalandı: 18 ölü
- ^ "Boko Haram Bombs Churches in Abuja, Jos, 40 Dead". 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2011.
- ^ . hrw.org (İngilizce). Abuja: Humans Right Watch. 23 Ocak 2012. 25 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . guardian.com (İngilizce). The Guardian. 8 Nisan 2012. 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . thenationonlineng.net (İngilizce). The Nation. 29 Ocak 2013. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ (PDF) (İngilizce). The Heidelberg Institute for International Conflict Research. s. 32. 27 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . bbc.com (İngilizce). BBC. 15 Mayıs 2013. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
The president said the military would take "all necessary action" to "put an end to the impunity of insurgents and terrorists" in Borno, Adamawa, and Yobe states.
- ^ . 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2015.
- ^ "Boko Haram'ın saldırılarında 25 kişi öldü". Deutsche Welle. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Boko Haram: breakingnews.com 16 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Abu-bashal, Adam (10 Haziran 2020). "Nijerya'da Boko Haram saldırısı: 69 ölü". Anadolu Ajansı. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ a b Tim Cocks (9 Mayıs 2014). "Boko Haram exploits Nigeria's slow military decline". Reuters. 12 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2014.
- ^ Lauren Ploch Blanchard (10 Haziran 2014). (PDF). Congressional Research Service. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ Jacob, J.U.U.; Akpan, I (2015). "Silencing Boko Haram: Mobile Phone Blackout and Counterinsurgency in Nigeria's Northeast region. Stability: International". Journal of Security and Development (İngilizce). 4 (1). s. 8. doi:10.5334/sta.ey.
- ^ Oscar Nkala (29 Ocak 2014). (İngilizce). defenseWeb. 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
According to the report entitled “Maplecroft’s Terrorism and Security Dashboard (MTSD)”
- ^ Felix Onuoh (17 Şubat 2014). "Nigeria Islamists better armed, motivated than army: governor". Reuters. 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ Adetayo, Olalekan (4 Nisan 2018). . Punch (İngilizce). Punch. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Almost 6,000 Boko Haram fighters have surrendered, Nigerian army says". Reuters. 2 Eylül 2021. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Boko Haram tam ismiyle Cemaat i ehl i sunneti t davet u l ve l cihad Arapca جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد 2002 yilinda Nijerya nin Borno eyaletinde Muhammed Yusuf tarafindan kurulan seriat yanlisi radikal Islamci silahli orgut Orgut ozellikle seriat hukumlerinin gecerli oldugu Nijerya nin kuzey kesiminde daha etkili konumdadir Boko Haram orgutu binlerce insani oldurme kent ve kiliseleri yakma goclere sebep olma genc kizlari dini gerekcelerle kacirip satma gibi pek cok eylemle gundeme gelmistir Boko Haram Davet ve Cihat Icin Ehl i Sunnet Cemaati resmi isim جماعة أهل السنة للدعوة والجهادKurulus2002 gunumuzBaglilikIrak ve Sam Islam Devleti 2015 ten itibaren Lider ler Muhammed Yusuf kurucu 2002 2009 olu Ebubekir Sekau mevcut lider 2009 gunumuz Merkez ler Borno Nijerya Mart 2015 gunumuz Nijerya Mart 2015 e kadar Borno Nijerya Nisan Eylul 2015 Etkin bolgelerKuzeydogu Nijerya Kuzey Kamerun Nijer Cad MaliIdeolojiVehhabilik Cihatci Selefilik Islami koktendincilikSiyasi yelpazeAsiri sagBuyuklukEn az 15 000 Amnesty International tahmini Ocak 2015 20 000 Cad devleti tahmini Mart 2015 4 000 6 000 ABD tahmini Subat 2015 Rakip ler Nijerya Kamerun Nijer Cad Benin Fransa ABD Birlesik KrallikNijerya da seriat hukumlerinin gunumuzde gecerli oldugu yerler Boko ya da Buku kelimesi Ingilizce book kelimesinden turetilmistir Esasen Arap alfabesiyle yazilan ve afro asyatik dil grubuna ait olan Hausa dilinin Latin alfabesi ile olan versiyonunu ifade icin kullanilir Boko ya da Buku Haram in lafzi karsiligi latin alfabesi haram batili egitim haram demektir Boko Haram 2002 yilinda tum Nijerya ya seriat getirilmesi amaciyla kuruldu Gunumuzde sadece Nijerya ya degil Kamerun Cad ve Nijer e de saldirmaya baslamistir Boko Haram in lideri Ebu Bekir Sekau ya ait oldugu one surulen videoda Sekau nun ISID lideri Ebu Bekir el Bagdadi ye biat ettiklerini belirtti Adi yerel dilde Batili tarzda egitim yasaktir anlamina gelen Boko Haram in 2009 da lideri Muhammed Yusuf un gozaltindayken olmesinin ardindan baslattigi ve yeni lideri Ebu Bekir Sekau ile birlikte surdurdugu kitlesel siddet eylemlerinde simdiye kadar 13 binden fazla kisi yasamini yitirdi Orgut ilk silahli kampini 2004 yilinda Nijer sinirina yakin bir bolgede kurdu Nijerya daki Islami Hareket liderlerinden biri olan Ibrahim Zakzaki Boko Haram in Taliban ve El Kaide ile iliski icerisinde olan bir orgut oldugunu ifade etmistir Boko Haram ilk olarak 2004 yilinda Kamerun siniri yakinlarinda Nijerya polisiyle girdigi catismada 28 uyesini kaybetti Uc yil sonra 2007 yilinin Eylul ayinda Boko Haram ile Nijerya polisi arasinda cikan catisma sonrasi Nijeryali 11 subay olduruldu Ozellikle polis merkezleri basta olmak uzere kamu binalarini hedef alan orgut 2009 yilinda yuzlerce kisinin olumune sebep oldu Temmuz 2009 boyunca Boko Haram in polis istasyonlarina karsi saldirilari devam etti Bu donemde Nijerya nin kuzeyinde 700 u askin insan Boko Haram militanlarinca olduruldu ve 3000 den fazla insan bu olaylar sonrasinda goc etmek zorunda kaldi Bir donem yakalanarak hapsedilen orgut lideri Mohammed Yusuf Bati tipi egitim ve mevcut mufredatin Avrupalilar tarafindan getirildigini ve bu egitimin haram oldugunu ve de insanlarin Allah a olan inanclarini zedeledigini kaydetti BBC ye verdigi demecte de bilimsel ve Avrupa tarzi egitimi istemediklerini ifade etti Nijerya ordusu 2009 yilinda orgut uyelerinin bulundugu camiye baskin duzenledi 20 Boko Haram militani oldu EylemleriBilinen ilk olay 2003 te Yobe polisi ile orgut uyeleri arasinda gerceklesen surtusme orgut uyelerinin polise direnciyle polisin silahlarina el koymasi ile olaylar buyumustur Polisin orgutun camisine siginan 70 kisiyi oldurmesi sonucunda orgut iyice kenetlenmistir 2004 yilinda dort uyesinin hapishanede gardiyanlarca oldurulmesinden dolayi Boko Haram karakol ve gardiyanlari hedefe aldi 2005 2007 yillari boyunca uyelerini ve kaynaklarini artirmaya calisan orgutun bu donemdeki etkinligine dair bilgi bulunmamakla birlikte 2008 yilina kadar Boko Haram adi da populer degildi cazip isminden dolayi Nijerya basininda yer aliyordu 26 Agustos 2011 Nijerya nin baskenti Abuja kentindeki Birlesmis Milletler binasina bombali aracla saldiri duzenledi ve bu saldiri sonrasi 18 kisi hayatini kaybetti 25 Aralik 2011 Noel icin toplanilan kilise cemaatine bombali saldiri duzenleyen orgut 40 tan fazla kisinin olumune neden oldu 6 Ocak 2012 de Adamawa Eyaleti nde Mubi kasabasinda duzenlenmis eylemde en az 20 kisi oldu 20 Ocak 2012 de Nijerya nin kuzeyindeki Kano da devlet binalarina saldirilar duzenlendi en az 185 kisi oldu 2009 dan bu yana tek bir saldirida en yuksek olu sayisi Subat 2012 Boko Haram Maiduguri de en az 12 okulu yakip yikti 8 Nisan 2012 de bir intihar bombacisi Paskalya gunu nde Kaduna da islek bir caddede kendini havaya ucurdu ve en az 41 kisiyi oldurdu 26 Nisan 2012 de Abuja ve Kaduna daki Thisday gazetesinde ve Sun ofislerinde es zamanli bombalar patladi 3 Haziran 2012 de Bauchi de 15 kilise mudavimi olduruldu 17 Haziran 2012 de Kaduna daki uc Kilise ye duzenlenen bombali saldirilarda 100 kisi hayatini kaybetti Heidelberg Uluslararasi Catisma Arastirmalari Enstitusu Catisma Barometresi 2012 2013 tarihli raporunda hukumetin Boko Haram ile 2003 e dayanan catismasinda 2012 yili ici durumun degismemis oldugunu listeledi Catismanin yogunluk seviyesini ise 5 olarak yani savas olarak siniflandirildi 15 Mayis 2013 te Baskan Goodluck Jonathan bolgede esas olarak Boko Haram a atfedilen siddet ve terorist faaliyetlerdeki ani artislar nedeniyle Adamawa da dahil olmak uzere uc Nijerya eyaletinde olaganustu hal ilan etti 2014 Nisani Nijerya nin kuzeydogusunda bulunan eyaletindeki bir kasabada en az 300 kiz ogrenciyi silah zoruyla kacirdi 2 Agustos 2020 Kamerun un kuzeyindeki bir multeci kampina el bombalariyla saldirdi 15 kisi oldu Boko Haram in Temmuz 2007 Haziran 2014 arasinda 5 000 den fazla insani oldurdugu yazildi 2020 de yayimlanan bir haberde ise bu sayinin 2009 2020 arasinda 20 binden fazla kisi oldugu ifade edildi Nijeryali otoritelerin karsi eylemleri1990 lara kadar Nijerya ordusu bolgede istikrar saglayan guc olarak kabul goruyordu Ancak 2014 yilina gelindiginde telsizler ve zirhli araclar da dahil olmak uzere temel donanima sahip degillerdi Moralinin dusuk oldugu soylenmekteydi Yuksek rutbeli subaylarin askerlere saglanmasi gereken donanim icin saglanan kaynaklari tedarik ve butce fonlarini caldiklari iddia edildi Ulkenin savunma butcesi ulkenin 5 8 milyar dolarlik guvenlik butcesinin ucte birinden fazlasini olusturmaktayken bu kaynagin yalnizca yuzde 10 u ana harcamalarini karsilamak icin ayrilmisti 2016 daki Amerika Birlesik Devletleri Savunma Bakanligi degerlendirmesi Nijerya yonetiminin Boko Haram krizine tepkisinin ust duzey yolsuzlukla golgelendigini ancak birkac eski ust duzey hukumet yetkilisinin yolsuzluk suclamalariyla tutuklanmasinin ardindan ordudaki moralin duzeldigini anlatir 9 2013 yazinda Nijerya ordusu Boko Haram in iletisimini ve IED leri patlatma kabiliyetini ortadan kaldirmak uzere Nijerya nin kuzeydogudaki uc eyaletin cep telefonu kapsama alanini kaldirdi Ordu icinden yapilan aciklamalar ve cep telefonu kesintisi oncesinde sirasinda ve sonrasinda Boko Haram vakalarina iliskin verilerin tumu kapatmanin askeri taktik acidan basarili oldugunu gosterdi Ancak bu bolgede yasayan vatandaslari kizdirdi mobil iletisimin engellenmesinin olumsuz sosyal ve ekonomik sonuclari nedeniyle devlet ve ortaya koydugu yeni acil durum politikalari hakkinda olumsuz dusuncelere neden oldu Vatandaslar ve kuruluslar Boko Haram a karsi cesitli basa cikma ve atlatma stratejileri gelistirirken Boko Haram acik bir isyan ag modelinden kapali bir merkezi sisteme gecerek operasyonlarinin merkezini Sambisa Ormani na kaydirdi Sonuc olarak Boko Haram in stratejilerini degistirmesi catismanin dinamiklerini de degistirdi Temmuz 2014 te Nijerya nin bir onceki yil dunyada en fazla teror cinayetinin yasandigi ulke oldugu tahmin edilmekteydi 146 saldirida oldurulen 3477 kisi Muhalefit partisi ANPP Nijerya Halkinin Partisi den Borno Eyalet Valisi Kashim Shettima Subat 2014 te sun soyledi Boko Haram kendi silahli kuvvetlerimizden daha iyi silahlanmis ve daha iyi motive olmus durumda Mevcut durum goz onune alindiginda Boko Haram i yenmemiz kesinlikle imkansiz Nisan 2018 de Nijerya Devlet Baskani Muhammed Buhari ulkedeki ayaklanma ve isyanla mucadele icin guvenlik ekipmani alimi icin 1 milyar dolarlik butcenin kullanimini onayladi Bu duyuru Boko Haram in kuzey Nijerya da 18 kisinin olumune neden olan saldirisindan kisa sure sonra geldi Eylul 2021 de Nijerya Silahli Kuvvetleri nden Tuggeneral Bernard Onyeuko 6 000 e yakin Boko Haram isyancisinin teslim oldugunu duyurdu Kaynakca a b Morgan Winsor 17 Nisan 2015 Boko Haram in Nigeria President Goodluck Jonathan Rejects Help From UN Forces To Fight Insurgency International Business Times 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2015 a b Jr Philip Obaji 26 Mayis 2015 With Help From ISIS a More Deadly Boko Haram Makes a Comeback The Daily Beast 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2015 8 Eylul 2015 11 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2016 Boko Haram at a glance Amnesty International 28 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2015 Boko Haram HQ Gwoza in Nigeria retaken BBC News 27 Mart 2015 25 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2020 24 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Bureau of Counterterrorism Ingilizce U S Department of State 17 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 a b c Arsiv kopyasi 18 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 a b c Ingilizce sunnewsonline com 19 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Martin Williams African leaders pledge total war on Boko Haram after Nigeria kidnap The Guardian Londra 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 VOA 16 Ocak 2015 19 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2021 18 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2015 Boko Haram nedir Boko Haram kimdir 15 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2017 Arsivlenmis kopya 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Agustos 2015 10 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2015 16 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2011 Who are Nigeria s Boko Haram Islamists 9 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2011 Nigeria Like It Is A practical guide to doing business in Nigeria Nijerya da Islamci militanlara operasyon 25 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2011 Yaylar Yasin 2016 Boko Haram Teror Orgutu nun Swot Analizi Kapsaminda Incelenmesi The Journal of Europe Middle East Social Science Studies 2 1 ss 27 54 ISSN 2149 6439 Erisim tarihi 18 Kasim 2021 olu kirik baglanti Perouse de Montclos Marc Antoine 2015 Boko Haram Islamism politics security amp the state in Nigeria Hollywood CA Tsehai Publishers ss 1 273 ISBN 978 15990 7097 1 Walker Andrew Haziran 2012 What Is Boko Haram PDF United States Institute of Peace Special Report Ingilizce Special Report 308 4 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Kasim 2021 Nijerya da BM binasi bombalandi 18 olu Boko Haram Bombs Churches in Abuja Jos 40 Dead 7 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2011 hrw org Ingilizce Abuja Humans Right Watch 23 Ocak 2012 25 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi guardian com Ingilizce The Guardian 8 Nisan 2012 29 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi thenationonlineng net Ingilizce The Nation 29 Ocak 2013 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 PDF Ingilizce The Heidelberg Institute for International Conflict Research s 32 27 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi bbc com Ingilizce BBC 15 Mayis 2013 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 The president said the military would take all necessary action to put an end to the impunity of insurgents and terrorists in Borno Adamawa and Yobe states 23 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2015 Boko Haram in saldirilarinda 25 kisi oldu Deutsche Welle 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Boko Haram breakingnews com 16 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abu bashal Adam 10 Haziran 2020 Nijerya da Boko Haram saldirisi 69 olu Anadolu Ajansi 15 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 a b Tim Cocks 9 Mayis 2014 Boko Haram exploits Nigeria s slow military decline Reuters 12 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2014 Lauren Ploch Blanchard 10 Haziran 2014 PDF Congressional Research Service 28 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 Jacob J U U Akpan I 2015 Silencing Boko Haram Mobile Phone Blackout and Counterinsurgency in Nigeria s Northeast region Stability International Journal of Security and Development Ingilizce 4 1 s 8 doi 10 5334 sta ey Oscar Nkala 29 Ocak 2014 Ingilizce defenseWeb 27 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2021 According to the report entitled Maplecroft s Terrorism and Security Dashboard MTSD Felix Onuoh 17 Subat 2014 Nigeria Islamists better armed motivated than army governor Reuters 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2021 Adetayo Olalekan 4 Nisan 2018 Punch Ingilizce Punch 4 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Almost 6 000 Boko Haram fighters have surrendered Nigerian army says Reuters 2 Eylul 2021 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021