Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taurus ya da Boğa takımyıldızı (sembolü: 
), zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. "Taurus" adı Latincede "boğa" anlamına gelir. Boğa, kuzey yarımkürede çıplak gözle dahi seçilebilecek kadar göze çarpan bir takımyıldızdır. Batısında "Koç", doğusunda "İkizler", kuzeyinde "Kahraman" ve "Arabacı", güneydoğusunda "Avcı", güneyinde "Irmak" ve güneybatısında "Balina" takımyıldızlarıyla çevrilidir.
| Takımyıldız | |
 Taurus takımyıldızının haritası | |
| Kısaltma | Tau |
|---|---|
| Tamlayan | Tauri |
| Sembolizm | Boğa |
| Bahar açısı | 4 |
| Yükselim | 15 |
| Alan | 797 derece kare (17.) |
| Ana yıldızlar | 7 |
| Bayer/Flamsteed yıldızları | 30 |
| Gezegeni olduğu bilinen yıldızlar | 3 |
| Parlak yıldızlar (3,00m'den) | 4 |
| En parlak yıldız | Aldebaran (α Tau) (0.9m) |
| Yakın yıldızlar (10 pc içindeki) | 2 |
| En yakın yıldız | (44.7 Iy) |
| Messier nesneleri | 2 |
| Göktaşı yağmurları | |
| Çevreleyen takımyıldızlar | Auriga Perseus Aries Cetus Eridanus Orion Gemini |
| En iyi Ocak ayı saat 21:00'de +90° ve −65° enlemleri arasında görülebilir. | |
Özellikleri
Bu takımyıldızın en parlak yıldızı, turuncu renkli K5 III sınıfından bir dev yıldız olan Aldebaran'dır. Bu isim, Arapça'da "takip eden, müteâkip" anlamına gelen sözcükten yerleşmiştir. Boğa'nın yüzünü V ya da A şeklinde görülebilecek bir yıldız deseni şekillendirir. Yüzün ana hatlarını, "Büyük Ayı" hareketli grubundan sonra belirgin en yakın yıldız kümesi olan Hyades'in parlak üyeleri belirler.
Bu tasvirde Aldebaran, boğanın "Avcıya (Orion, güneydoğusunda uzanan takımyıldız) tehditkâr biçimde ters ters bakan" kan çanağına dönmüş gözünü oluşturur.
Boğa takımyıldızı bölgesinin kuzeydoğusunda kalan çeyreğinde, en bilinen açık kümelerden olan ve çıplak gözle kolayca seçilebilen Pleiades açık kümesi bulunur. Bu kümenin en belirgin yedi yıldızı, en az altıncı kadirdendir, bu yüzden "yedi kızkardeşler" ve yalnızca Türkçede "Yedi kandilli süreyyâ" olarak da bilinir. Ne var ki, küçük bir teleskopla dahi bu kümenin yediden çok daha fazla yıldızı görülebilir. Aldebaran, gökkürenin hareketi esnasında gökyüzünde Pleiades'i izliyor olmasından ötürü "takip eden" anlamındaki adını almıştır.
Batısında Boğa'nın boynuzları, birbirinden 8° ayrık iki yıldız sistemi ve tarafından oluşturulur. Beta Tauri beyaz, B7 III sınıfından dev bir yıldızdır. El Nath olarak da bilinir. Bu sözcük Arapçada "toslamak" anlamına gelir. Takımyıldızdaki en parlak ikinci yıldızdır ve Arabacı takımyıldızıyla Boğa takımyıldızının sınırındadır. Zeta Tauri 133 günde bir yörüngesini tamamlayan bir .
ζ Tau yıldızının bir derece kadar kuzeybatısında bir süpernova kalıntısı olan Yengeç bulutsusu (M1) bulunur. Bu genişleyen bulutsu, 4 Temmuz 1054 tarihinde Dünya'dan gözlenmiş bir Tip II süpernova patlaması sonucu oluşmuştur. Bu patlama, Çinlilere ait tarihi yazıtlarda da belirtildiği gibi, gündüz boyunca da görülebilecek kadar parlaktı. Süpernova en parlak zamanında -4 kadire ulaşmıştır fakat günümüzde bulutsunun parlaklığı 8.4 kadirdir ve gözlemek için bir teleskop gerekmektedir.
Taurus en iyi kasım - mart arası gökyüzünde görülebilir.
Tarihi ve mitolojisi
Bu takımyıldızın boğayla ilişkilendirilmesi çok eskilere dayanmaktadır. Bakır çağında bu şekilde ilişkilendirildiği kesin olarak bilinmesine rağmen, bazı âlimler, bu ilişkilendirmenin yontma taş devri'nin sonlarına dayandırılabileceğini de söylüyorlar.
Münih Üniversitesi'nden Michael Rappenglück, Lascaux'deki (yaklaşık olarak M.Ö. 15.000 yılından kalma) mağaralardaki Boğalar Salonu'ndaki bir mağara resminde, Boğa'nın bir Pleiades tasviriyle birlikte yer aldığını düşünmektedir. Ne var ki bu iddialar geniş çaplı olarak kabul edilmiş değildir.
Boğa, bakır çağı ve erken tunç çağı'nda, ilkbahar ılım noktasını işaret etmiştir. M.Ö. 23'üncü yüzyıl yakınlarında Pleiades, gökyüzünde güneşe en çok ilkbahar ılımında yaklaşıyordu. Babil astronomisinde, bu takımyıldız 'de GU4.AN.NA, "Cennetin (Göklerin) Boğası" olarak adlandırılmıştır.Akatça'da adı Shũr olarak geçer.Yunan mitolojisinde Boğa, efsanevî Fenikeli prenses Europa'yı kaçırmak için büyüleyici bir boğa şeklini almış Zeus ile ilişkilendirilir.
Kaynakça
- ^ a b Burnham, Robert (1978). "Three". Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System (revised bas.). Courier Dover Publications. ss. 1807-1830. ISBN .
- ^ a b Schaaf, Fred (2008). The Brightest Stars: Discovering the Universe Through the Sky's Most Brilliant Stars. John Wiley and Sons. ss. 197. ISBN .
- ^ Inglis, Michael D. (2004). The Observer's Guide to the Northern Milky Way. Springer. s. 184. ISBN .
- ^ Olcott, William Tyler (1907). A Field Book of the Stars. New York ve London: G.P. Putnam's sons. s. 96. Erişim tarihi: 30 Haziran 2009.
- ^ Sasaki, Chris; Boddy, Joe (2003). Constellations: The Stars and Stories. Sterling Publishing Company, Inc. s. 106. ISBN .
- ^ Marx, Siegfried; Pfau, Werner; Lamble, P. (1992). Astrophotography with the Schmidt telescope. Cambridge University Press. s. 80. ISBN .
- ^ Hawkins, Gerald S. (2002). Mindsteps to the cosmos. World Scientific. ss. 231. ISBN .
- ^ Covington, Michael A. (2002). Celestial Objects for Modern Telescopes. Cambridge University Press. ss. 240. ISBN .
- ^ . 24 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2009.
- ^ "BBC News | Ice Age star map discovered". 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2009.
- ^ John H. Rogers, "Origins of the ancient contellations: I. The Mesopotamian traditions 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Journal of the British Astronomical Association 108 (1998) 9–28
- ^ Allen, Richard Hinckley, "STAR NAMES Their Lore and Meaning", pg 382, Dover Publications, 1899 (1963)
Kaynakça
- ve (2007). Stars and Planets Guide, Collins, London. . Princeton University Press, Princeton. .
- İngilizce Vikipedi'deki Taurus maddesinin 22 Temmuz 2009, 03:33 tarihli sürümü [1]
Dış bağlantılar
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Taurus 1 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC article on the possibility of Taurus being represented in Lascaux 16 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Star Tales – Taurus 9 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Taurus (takımyıldız) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taurus ya da Boga takimyildizi sembolu zodyak kusagi takimyildizlarindan biridir Taurus adi Latincede boga anlamina gelir Boga kuzey yarimkurede ciplak gozle dahi secilebilecek kadar goze carpan bir takimyildizdir Batisinda Koc dogusunda Ikizler kuzeyinde Kahraman ve Arabaci guneydogusunda Avci guneyinde Irmak ve guneybatisinda Balina takimyildizlariyla cevrilidir TaurusTakimyildizTaurus takimyildizinin haritasiKisaltmaTauTamlayanTauriSembolizmBogaBahar acisi4Yukselim15Alan797 derece kare 17 Ana yildizlar7Bayer Flamsteed yildizlari30Gezegeni oldugu bilinen yildizlar3Parlak yildizlar 3 00m den 4En parlak yildizAldebaran a Tau 0 9m Yakin yildizlar 10 pc icindeki 2En yakin yildiz 44 7 Iy Messier nesneleri2Goktasi yagmurlariCevreleyen takimyildizlarAuriga Perseus Aries Cetus Eridanus Orion GeminiEn iyi Ocak ayi saat 21 00 de 90 ve 65 enlemleri arasinda gorulebilir OzellikleriBu takimyildizin en parlak yildizi turuncu renkli K5 III sinifindan bir dev yildiz olan Aldebaran dir Bu isim Arapca da takip eden muteakip anlamina gelen sozcukten yerlesmistir Boga nin yuzunu V ya da A seklinde gorulebilecek bir yildiz deseni sekillendirir Yuzun ana hatlarini Buyuk Ayi hareketli grubundan sonra belirgin en yakin yildiz kumesi olan Hyades in parlak uyeleri belirler Bu tasvirde Aldebaran boganin Avciya Orion guneydogusunda uzanan takimyildiz tehditkar bicimde ters ters bakan kan canagina donmus gozunu olusturur Boga takimyildizi bolgesinin kuzeydogusunda kalan ceyreginde en bilinen acik kumelerden olan ve ciplak gozle kolayca secilebilen Pleiades acik kumesi bulunur Bu kumenin en belirgin yedi yildizi en az altinci kadirdendir bu yuzden yedi kizkardesler ve yalnizca Turkcede Yedi kandilli sureyya olarak da bilinir Ne var ki kucuk bir teleskopla dahi bu kumenin yediden cok daha fazla yildizi gorulebilir Aldebaran gokkurenin hareketi esnasinda gokyuzunde Pleiades i izliyor olmasindan oturu takip eden anlamindaki adini almistir Batisinda Boga nin boynuzlari birbirinden 8 ayrik iki yildiz sistemi ve tarafindan olusturulur Beta Tauri beyaz B7 III sinifindan dev bir yildizdir El Nath olarak da bilinir Bu sozcuk Arapcada toslamak anlamina gelir Takimyildizdaki en parlak ikinci yildizdir ve Arabaci takimyildiziyla Boga takimyildizinin sinirindadir Zeta Tauri 133 gunde bir yorungesini tamamlayan bir z Tau yildizinin bir derece kadar kuzeybatisinda bir supernova kalintisi olan Yengec bulutsusu M1 bulunur Bu genisleyen bulutsu 4 Temmuz 1054 tarihinde Dunya dan gozlenmis bir Tip II supernova patlamasi sonucu olusmustur Bu patlama Cinlilere ait tarihi yazitlarda da belirtildigi gibi gunduz boyunca da gorulebilecek kadar parlakti Supernova en parlak zamaninda 4 kadire ulasmistir fakat gunumuzde bulutsunun parlakligi 8 4 kadirdir ve gozlemek icin bir teleskop gerekmektedir Taurus en iyi kasim mart arasi gokyuzunde gorulebilir Tarihi ve mitolojisiBoga Urania s Mirror da16 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1825 te Londra da yayimlanmis bir takimyildiz kartlari seti tasvir edildigi sekilde Johannes Hevelius tarafindan yapilmis Boga takimyildizi tasviri Bu takimyildizin bogayla iliskilendirilmesi cok eskilere dayanmaktadir Bakir caginda bu sekilde iliskilendirildigi kesin olarak bilinmesine ragmen bazi alimler bu iliskilendirmenin yontma tas devri nin sonlarina dayandirilabilecegini de soyluyorlar Munih Universitesi nden Michael Rappengluck Lascaux deki yaklasik olarak M O 15 000 yilindan kalma magaralardaki Bogalar Salonu ndaki bir magara resminde Boga nin bir Pleiades tasviriyle birlikte yer aldigini dusunmektedir Ne var ki bu iddialar genis capli olarak kabul edilmis degildir Boga bakir cagi ve erken tunc cagi nda ilkbahar ilim noktasini isaret etmistir M O 23 uncu yuzyil yakinlarinda Pleiades gokyuzunde gunese en cok ilkbahar iliminda yaklasiyordu Babil astronomisinde bu takimyildiz de GU4 AN NA Cennetin Goklerin Bogasi olarak adlandirilmistir Akatca da adi Shũr olarak gecer Yunan mitolojisinde Boga efsanevi Fenikeli prenses Europa yi kacirmak icin buyuleyici bir boga seklini almis Zeus ile iliskilendirilir Kaynakca a b Burnham Robert 1978 Three Burnham s Celestial Handbook An Observer s Guide to the Universe Beyond the Solar System revised bas Courier Dover Publications ss 1807 1830 ISBN 0486236730 a b Schaaf Fred 2008 The Brightest Stars Discovering the Universe Through the Sky s Most Brilliant Stars John Wiley and Sons ss 197 ISBN 0471704105 Inglis Michael D 2004 The Observer s Guide to the Northern Milky Way Springer s 184 ISBN 1852337095 Olcott William Tyler 1907 A Field Book of the Stars New York ve London G P Putnam s sons s 96 Erisim tarihi 30 Haziran 2009 Sasaki Chris Boddy Joe 2003 Constellations The Stars and Stories Sterling Publishing Company Inc s 106 ISBN 1402708009 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Marx Siegfried Pfau Werner Lamble P 1992 Astrophotography with the Schmidt telescope Cambridge University Press s 80 ISBN 0521395496 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Hawkins Gerald S 2002 Mindsteps to the cosmos World Scientific ss 231 ISBN 9812381236 Covington Michael A 2002 Celestial Objects for Modern Telescopes Cambridge University Press ss 240 ISBN 0521524199 24 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2009 BBC News Ice Age star map discovered 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2009 John H Rogers Origins of the ancient contellations I The Mesopotamian traditions 9 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Journal of the British Astronomical Association 108 1998 9 28 Allen Richard Hinckley STAR NAMES Their Lore and Meaning pg 382 Dover Publications 1899 1963 ISBN 0 486 21079 0Kaynakcave 2007 Stars and Planets Guide Collins London ISBN 978 0007251209 Princeton University Press Princeton ISBN 978 0691135564 Ingilizce Vikipedi deki Taurus maddesinin 22 Temmuz 2009 03 33 tarihli surumu 1 Dis baglantilarThe Deep Photographic Guide to the Constellations Taurus 1 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC article on the possibility of Taurus being represented in Lascaux 16 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Star Tales Taurus 9 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Taurus takimyildiz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir