Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı Devleti'nde 1826'da kurulan ve bugünkü Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı 'na denk gelen devlet kurumu. 1880 yılında Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti'nin(Günümüz Genelkurmay Başkanlığı) kurulması ile görevlerinin bir kısmını bu kuruma devretmiştir.
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 15 Haziran 1826 |
| Önceki kurum | |
| Kapanış tarihi | 23 Temmuz 1908 |
| Sonraki kurum | |
| Türü | Bakanlık |
| Bağlılığı | Sadaret |
| Adres | Eski Saray (Bab-ı Seraskeri), İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Alt birimler | |
"Baş" anlamındaki Farsça sözcük "ser" ile, Arapça "asker" sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşturulan bu sözcük, "askerlerin başı, başasker" anlamına gelmektedir. Fâtih Kanunnâmesi’nde serasker terimi kullanılmamakla beraber o devirde de harplerde ordu komutanlarına serasker unvanı verildiği görülmektedir. Genelde ilk defa Kanûnî Sultan Süleyman döneminde İbrâhim Paşa’ya vezîriâzamlık yanında geniş yetkilerle seraskerlik unvanının tevcih edildiği belirtilir.
Yeniçeri Ocağı'nın 1826 yılında II. Mahmud tarafından ortadan kaldırılmasından sonra orduyu avrupa standartlarında modernize çalışmaları doğrultusunda padişah tarafından seraskerlik makamının ihdas edilmesine karar verilmiş ve 15 Haziran 1826 tarihinde Rusçuklu Ağa Hüseyin Paşa ilk serasker olarak Bakanlar Kurulu'na dâhil olmuştur.
Bu bakan protokolde sadrazam ve şeyhülislamdan sonra üçüncü sırada geliyordu. Görev sahasına bugünkü Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve askerî okullar girmekteydi. Deniz kuvvetleri ile başta topçu ve istihkâm imalathaneleri olmak üzere askerî fabrikalar ise bu bakanlığın görev alanına dâhil değildi. 1879-1884 yılları arasında Seraskerlik makamının adı Harbiye Nezareti olarak değiştirilmişse de daha sonra tekrar seraskerlik yapılmıştır.
Çoğu müşir (mareşal), bazıları ise vezir rütbesine sahip olan toplam 58 serasker Osmanlı Devleti'nin kabinesinde görev almışlardır. 5 Eylül 1891'den 23 Temmuz 1908'e dek seraskerlik görevini yürüten Mehmed Rıza Paşa son serasker olmuş, aynı tarihte Meşrutiyetin İlanını müteakip Harbiye Nezareti makamının oluşturulmasıyla seraskerlik de tarihe karışmıştır.
Bab-ı Seraskeri
II. Mahmud tarafından seraskerlik makamı oluşturulduktan sonra bu makama önce Ağa Kapısı sonra ise 1836 yılında Eski Saray yapısı karargah olarak kullanılmak üzere tahsis edilmiştir. II. Mahmud devrinde buraya büyük bir ahşap karargah ve büyük bir kapı inşa ettirilmiştir. Günümüzde İstanbul Üniversitesinin Beyazıt Kampüsünün Süleymaniye Camii tarafında yer alan kuzey kapısının bu kapı olduğu düşünülmektedir. Ancak kapı üzerinde herhangi bir kitabe yoktur.
Sultan Abdulaziz zamanında Eski Saray bölgesinde II. Mahmud tarafından yaptırılan ahşap yapılar yıktırılmış ve yerine Fransız Mimar Bourgeois tarafından 1864-1866 arasında büyük bir bina inşa edilmiştir. Bu bina günümüzde İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası olarak kullanılmaktadır.
Günümüzde İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsü giriş kapısı olarak kullanılan yapı da 1865 yılında yine Sultan Abdülaziz tarafından Seraskerlik makamının giriş kapısı olarak yaptırılmıştı. Kapının üzerinde arap harfleriyle Dâire-i Umûr-ı Askeriyye yazmaktadır. En üst kısımda Sultan Abdülaziz'in tuğrası, bunun sağında Fetih sûresinin birinci âyeti (إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا Biz sana apaçık bir fetih yolu açtık),solunda ise aynı sûrenin üçüncü âyeti (وَيَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْرًا عَزِيزًا Seni kıymetli bir zaferle destekledik) yazılıdır. Altında ise Şefik Bey’in imzası ile 1282 (1865) tarihi yer alır.Yeşil zemin üzerine altın varakla yazılmış bu kitâbe düzeni kapının iç tarafında da yer almakta, ancak burada Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin hattıyla tarih beyti, Askere Nüzhet kulu tebşîr eder târîhini / Lutf-i Şâh Abdülazîz açtı der-i nasr-ı azîz olan manzume bulunmaktadır.
Seraskerler listesi
Seraskerlerin listesi şöyledir:
- Ağa Hüseyin Paşa (1826-1827)
- Koca Hüsrev Mehmed Paşa (1827-1836)
- Damat Gürcü Halil Rifat Paşa (1836-1838)
- Damad Mehmed Said Paşa (1838-1839)
- Damat Gürcü Halil Rifat Paşa (1839-1840)
- Mustafa Nuri Paşa (1840-1842)
- Çerkes Hafız Mehmed Paşa (1842-1843)
- Darbhor Mehmed Reşid Paşa (1843)
- Hasan Rıza Paşa (1843-1845)
- Süleyman Refet Paşa (1845-1846)
- Koca Hüsrev Mehmed Paşa (1846-1847)
- Damad Mehmed Said Paşa (1847-1848)
- Hasan Rıza Paşa (1848-1849)
- Damad Mehmed Ali Paşa (1849-1851)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1851-1853)
- Damad Mehmed Ali Paşa (1853-1854)
- Hasan Rıza Paşa (1854-1855)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1855)
- Hasan Rıza Paşa (1855-1857)
- Mühendis Mehmed Kâmil Paşa (1857)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1857)
- Hasan Rıza Paşa (1857-1861)
- Mehmed Namık Paşa (1861)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1861-1863)
- Mehmed Raşid Paşa (1863)
- Keçecizade Fuat Paşa (1863)
- İbrahim Halil Paşa (1863)
- Hüseyin Avni Paşa (1863-1866)
- Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa (1866)
- Hasan Rıza Paşa (1866-1867)
- Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1867-1869)
- Mehmed Namık Paşa (1869)
- Hüseyin Avni Paşa (1869-1871)
- Ahmed Esad Paşa (1871-1872)
- Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa (1872)
- Fosfor Mustafa Sıdkı Paşa (1872)
- Mehmed Yaver Paşa (1872)
- Ahmed Esad Paşa (1872-1873)
- Hüseyin Avni Paşa (1873-1874)
- Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa (1874-1875)
- Ali Saib Paşa (1875)
- Hüseyin Avni Paşa (1875)
- Hasan Rıza Paşa (1875-1876)
- Derviş İbrahim Paşa (1876)
- Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa (1876)
- Hüseyin Avni Paşa (1876)
- Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa (1876)
- Mehmed Redif Paşa (1876-1877)
- Mahmud Celaleddin Paşa (1877)
- Mehmed Rauf Paşa (1877-1878)
- İstanbullu Mehmed İzzet Paşa (1878)
- Mahmud Celaleddin Paşa (1878)
- Gazi Osman Paşa (1878-1880)
- (1880)
- Gazi Osman Paşa (1880-1881)
- (1881)
- Gazi Osman Paşa (1881-1885)
- Ali Saib Paşa (1885-1891)
- Gazi Osman Paşa (1891)
- Mehmed Rıza Paşa (1891-1908)
Kaynakça
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, "Serasker Maddesi". 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
- ^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt:2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara (1996), s.1009
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, "Bab-ı Seraskeri Maddesi". 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya, Yayına Hazırlayan: Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996, Sayfa:1770-1771, .
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, , 1999
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Devleti nde 1826 da kurulan ve bugunku Milli Savunma Bakanligi ve Genelkurmay Baskanligi na denk gelen devlet kurumu 1880 yilinda Erkan i Harbiye i Umumiye Riyaseti nin Gunumuz Genelkurmay Baskanligi kurulmasi ile gorevlerinin bir kismini bu kuruma devretmistir SeraskerlikGunumuzde Istanbul Universitesi olarak kullanilan Seraskerlik binasinin girisi 1898 Genel bilgilerKurulus tarihi15 Haziran 1826Onceki kurumYeniceri AgasiKapanis tarihi23 Temmuz 1908Sonraki kurumHarbiye NezaretiTuruBakanlikBagliligiSadaretAdresEski Saray Bab i Seraskeri Istanbul Osmanli DevletiAlt birimlerErkan i Harbiye i Umumiye RiyasetiAsakir i Mansure i Muhammediyye Bas anlamindaki Farsca sozcuk ser ile Arapca asker sozcuklerinin birlestirilmesinden olusturulan bu sozcuk askerlerin basi basasker anlamina gelmektedir Fatih Kanunnamesi nde serasker terimi kullanilmamakla beraber o devirde de harplerde ordu komutanlarina serasker unvani verildigi gorulmektedir Genelde ilk defa Kanuni Sultan Suleyman doneminde Ibrahim Pasa ya veziriazamlik yaninda genis yetkilerle seraskerlik unvaninin tevcih edildigi belirtilir Yeniceri Ocagi nin 1826 yilinda II Mahmud tarafindan ortadan kaldirilmasindan sonra orduyu avrupa standartlarinda modernize calismalari dogrultusunda padisah tarafindan seraskerlik makaminin ihdas edilmesine karar verilmis ve 15 Haziran 1826 tarihinde Ruscuklu Aga Huseyin Pasa ilk serasker olarak Bakanlar Kurulu na dahil olmustur Bu bakan protokolde sadrazam ve seyhulislamdan sonra ucuncu sirada geliyordu Gorev sahasina bugunku Milli Savunma Bakanligi Genelkurmay Baskanligi Kara Kuvvetleri Komutanligi ve askeri okullar girmekteydi Deniz kuvvetleri ile basta topcu ve istihkam imalathaneleri olmak uzere askeri fabrikalar ise bu bakanligin gorev alanina dahil degildi 1879 1884 yillari arasinda Seraskerlik makaminin adi Harbiye Nezareti olarak degistirilmisse de daha sonra tekrar seraskerlik yapilmistir Cogu musir maresal bazilari ise vezir rutbesine sahip olan toplam 58 serasker Osmanli Devleti nin kabinesinde gorev almislardir 5 Eylul 1891 den 23 Temmuz 1908 e dek seraskerlik gorevini yuruten Mehmed Riza Pasa son serasker olmus ayni tarihte Mesrutiyetin Ilanini muteakip Harbiye Nezareti makaminin olusturulmasiyla seraskerlik de tarihe karismistir Bab i SeraskeriSultan Abdulaziz tarafindan yaptirilan Bab i Seraskeri karargah binasi Gunumuzde Istanbul Universitesi rektorluk binasi olarak kullanilmaktadir II Mahmud tarafindan seraskerlik makami olusturulduktan sonra bu makama once Aga Kapisi sonra ise 1836 yilinda Eski Saray yapisi karargah olarak kullanilmak uzere tahsis edilmistir II Mahmud devrinde buraya buyuk bir ahsap karargah ve buyuk bir kapi insa ettirilmistir Gunumuzde Istanbul Universitesinin Beyazit Kampusunun Suleymaniye Camii tarafinda yer alan kuzey kapisinin bu kapi oldugu dusunulmektedir Ancak kapi uzerinde herhangi bir kitabe yoktur Sultan Abdulaziz zamaninda Eski Saray bolgesinde II Mahmud tarafindan yaptirilan ahsap yapilar yiktirilmis ve yerine Fransiz Mimar Bourgeois tarafindan 1864 1866 arasinda buyuk bir bina insa edilmistir Bu bina gunumuzde Istanbul Universitesi Rektorluk Binasi olarak kullanilmaktadir Gunumuzde Istanbul Universitesi Beyazit Kampusu giris kapisi olarak kullanilan yapi da 1865 yilinda yine Sultan Abdulaziz tarafindan Seraskerlik makaminin giris kapisi olarak yaptirilmisti Kapinin uzerinde arap harfleriyle Daire i Umur i Askeriyye yazmaktadir En ust kisimda Sultan Abdulaziz in tugrasi bunun saginda Fetih suresinin birinci ayeti إ ن ا ف ت ح ن ا ل ك ف ت ح ا م ب ين ا Biz sana apacik bir fetih yolu actik solunda ise ayni surenin ucuncu ayeti و ي ن ص ر ك الل ه ن ص ر ا ع ز يز ا Seni kiymetli bir zaferle destekledik yazilidir Altinda ise Sefik Bey in imzasi ile 1282 1865 tarihi yer alir Yesil zemin uzerine altin varakla yazilmis bu kitabe duzeni kapinin ic tarafinda da yer almakta ancak burada Kazasker Mustafa Izzet Efendi nin hattiyla tarih beyti Askere Nuzhet kulu tebsir eder tarihini Lutf i Sah Abdulaziz acti der i nasr i aziz olan manzume bulunmaktadir Seraskerlik makaminin giris kapisi ve arka kisimda gorulen Beyazit KulesiSeraskerler listesiSeraskerlerin listesi soyledir Aga Huseyin Pasa 1826 1827 Koca Husrev Mehmed Pasa 1827 1836 Damat Gurcu Halil Rifat Pasa 1836 1838 Damad Mehmed Said Pasa 1838 1839 Damat Gurcu Halil Rifat Pasa 1839 1840 Mustafa Nuri Pasa 1840 1842 Cerkes Hafiz Mehmed Pasa 1842 1843 Darbhor Mehmed Resid Pasa 1843 Hasan Riza Pasa 1843 1845 Suleyman Refet Pasa 1845 1846 Koca Husrev Mehmed Pasa 1846 1847 Damad Mehmed Said Pasa 1847 1848 Hasan Riza Pasa 1848 1849 Damad Mehmed Ali Pasa 1849 1851 Mutercim Mehmed Rusdi Pasa 1851 1853 Damad Mehmed Ali Pasa 1853 1854 Hasan Riza Pasa 1854 1855 Mutercim Mehmed Rusdi Pasa 1855 Hasan Riza Pasa 1855 1857 Muhendis Mehmed Kamil Pasa 1857 Mutercim Mehmed Rusdi Pasa 1857 Hasan Riza Pasa 1857 1861 Mehmed Namik Pasa 1861 Mutercim Mehmed Rusdi Pasa 1861 1863 Mehmed Rasid Pasa 1863 Kececizade Fuat Pasa 1863 Ibrahim Halil Pasa 1863 Huseyin Avni Pasa 1863 1866 Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa 1866 Hasan Riza Pasa 1866 1867 Mutercim Mehmed Rusdi Pasa 1867 1869 Mehmed Namik Pasa 1869 Huseyin Avni Pasa 1869 1871 Ahmed Esad Pasa 1871 1872 Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa 1872 Fosfor Mustafa Sidki Pasa 1872 Mehmed Yaver Pasa 1872 Ahmed Esad Pasa 1872 1873 Huseyin Avni Pasa 1873 1874 Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa 1874 1875 Ali Saib Pasa 1875 Huseyin Avni Pasa 1875 Hasan Riza Pasa 1875 1876 Dervis Ibrahim Pasa 1876 Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa 1876 Huseyin Avni Pasa 1876 Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa 1876 Mehmed Redif Pasa 1876 1877 Mahmud Celaleddin Pasa 1877 Mehmed Rauf Pasa 1877 1878 Istanbullu Mehmed Izzet Pasa 1878 Mahmud Celaleddin Pasa 1878 Gazi Osman Pasa 1878 1880 1880 Gazi Osman Pasa 1880 1881 1881 Gazi Osman Pasa 1881 1885 Ali Saib Pasa 1885 1891 Gazi Osman Pasa 1891 Mehmed Riza Pasa 1891 1908 Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi Serasker Maddesi 4 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2024 Oztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Cilt 2 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 s 1009 TDV Islam Ansiklopedisi Bab i Seraskeri Maddesi 3 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2024 Sicil i Osmani Mehmet Sureyya Yayina Hazirlayan Nuri Akbayar Tarih Vakfi Yurt Yayinlari 1996 Sayfa 1770 1771 ISBN 975 333 038 3 Son Donem Osmanli Erkan ve Ricali 1839 1922 Prosopografik Rehber Sinan Kuneralp ISIS Press Istanbul ISBN 9784281181 1999