Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Filtre (Great Filter), Yaşamın abiyogenezin ilk aşamalarından Kardashev ölçeğindeki en yüksek gelişim seviyelerine ulaşmasına kadar olan gelişiminde, tespit edilebilir dünya dışı yaşamı son derece nadir kılan bir gelişim engeli olduğu fikridir. Büyük Filtre, Fermi paradoksunun olası çözümlerinden biridir.
Kavram, Robin Hanson'un, gözlemlenebilir evrende herhangi bir dünya dışı uygarlık bulmadaki başarısızlığın, gelişmiş akıllı yaşamın ortaya çıkmasının muhtemel olduğuna dair (çeşitli bilimsel disiplinlerden gelen) bir veya daha fazla argümanda bir sorun olduğu anlamına geldiği yönündeki argümanından kaynaklanmaktadır; bu gözlem, akıllı yaşamın ortaya çıkabileceği çok sayıda alanı, gerçekten gözlemlenen gelişmiş uygarlıklara sahip az sayıdaki akıllı türe (şu anda sadece bir tane: insan) indirgeyen bir "Büyük Filtre" açısından kavramsallaştırılmıştır. Geçmişte ya da insanın neslinin tükenmesinden sonra olabilecek bu olasılık eşiği, akıllı yaşamın evrimi önünde bir engel ya da yüksek bir kendini yok etme olasılığı olarak işleyebilir. Bu argümanın ana sonucu, yaşamın şu anki aşamaya evrimleşmesi ne kadar kolay olursa, insanlığın gelecekteki şansının muhtemelen o kadar zayıf olacağıdır.
Bu fikir ilk olarak ekonomist Robin Hanson tarafından yazılan "The Great Filter – Are We Almost Past It?" başlıklı çevrimiçi bir makalede tasarlandı. İlk versiyon Ağustos 1996'da yazılmış ve makale en son 15 Eylül 1998'de güncellenmiştir. Hanson'ın formülasyonu, Fermi paradoksu ve sonuçlarını tartışan birçok yayınlanmış kaynakta kabul görmüştür.
Ana argüman
Fermi paradoksu
Uzaylıların Dünya'yı ziyaret ettiğine dair güvenilir bir kanıt yok; ne mevcut teknolojiyle dünya dışı akıllı bir yaşam gözlemledik ne de SETI diğer uygarlıklardan herhangi bir aktarım bulamadı. Evren, Dünya dışında "ölü" görünüyor; Hanson şunları söylüyor:
Bununla birlikte, gezegenimiz ve güneş sistemimiz yıldızlardan gelen gelişmiş rekabetçi yaşam tarafından büyük ölçüde kolonileştirilmiş gibi görünmüyor ve gördüğümüz başka hiçbir şey de öyle görünmüyor. Aksine, gezegenimizin ve güneş sistemimizin, yakın yıldızların, galaksimizin ve hatta diğer galaksilerin davranışlarını, gelişmiş yaşamın karmaşık amaçlı süreçlerinden ziyade basit "ölü" fiziksel süreçlerle açıklamakta büyük başarı elde ettik.
Yaşamın mevcut tüm boşlukları dolduracak şekilde genişlemesi bekleniyor. Kendini kopyalayan uzay aracı gibi teknolojilerle bu nişler, komşu yıldız sistemlerini ve hatta evrenin yaşıyla karşılaştırıldığında hala küçük olan daha uzun zaman ölçeklerinde diğer galaksileri içerecektir. Hanson şunu belirtiyor: "Eğer bu kadar gelişmiş yaşam gezegenimizi büyük ölçüde kolonileştirmiş olsaydı, bunu şimdiye kadar biliyor olurduk."
Büyük Filtre
Dünya dışındaki yerlerde akıllı yaşama dair hiçbir kanıt bulunmadığından, bir yıldızla başlayıp "gelişmiş patlayıcı kalıcı yaşamla" sona erme sürecinin pek olası olmadığı görülüyor. Bu, bu süreçteki en az bir adımın olasılık dışı olması gerektiği anlamına gelir. Hanson'un listesi, eksik olmasına rağmen, gözlemlenebilir evrenin kolonileştirilmesiyle sonuçlanan bir "evrimsel yol"daki aşağıdaki dokuz adımı açıklamaktadır:
- Doğru yıldız sistemi (organikler ve potansiyel olarak yaşanabilir gezegenler dahil)
- Üreme molekülleri (örneğin RNA)
- Basit (prokaryotik) tek hücreli yaşam
- Karmaşık (ökaryotik) tek hücreli yaşam
- Eşeyli üreme
- Çok hücreli yaşam
- Zeki, alet kullanan hayvanlar
- Kolonizasyon patlaması potansiyeline doğru ilerleyen bir medeniyet (şu anda bulunduğumuz yer)
- Kolonizasyon patlaması
Büyük Filtre hipotezine göre, eğer liste tam olsaydı, bu adımlardan en az birinin olasılık dışı olması gerekirdi. Eğer bu erken bir adım değilse (yani geçmişte), o zaman bunun anlamı, olası olmayan adımın gelecekte olduğu ve insanlığın 9. adıma (yıldızlararası kolonizasyon) ulaşma ihtimalinin hala kasvetli olduğudur. Eğer geçmişteki adımlar muhtemel olsaydı, o zaman pek çok uygarlık insan türünün bugünkü seviyesine ulaşmış olurdu. Ancak hiçbiri 9. adıma ulaşamamış gibi görünüyor, yoksa Samanyolu kolonilerle dolu olurdu. Dolayısıyla belki de 9. adım olası olmayan adımdır ve bizi 9. adımdan alıkoyması muhtemel görünen tek şey bir tür felaket, teknoloji varoluşun yükünü giderek hafifletirken ertelemenin etkisinin hafife alınması veya mevcut kaynakların tüketilmesi nedeniyle adımı atmanın imkansız hale gelmesine yol açan kaynak tükenmesidir (örneğin oldukça kısıtlı enerji kaynakları). Dolayısıyla bu argümana göre, Mars'ta çok hücreli yaşam bulmak (bağımsız olarak evrimleşmesi koşuluyla) kötü haber olacaktır, çünkü bu, 2'den 6'ya kadar olan adımların kolay olduğu ve dolayısıyla yalnızca büyük sorun olan 1, 7, 8 veya 9'un (veya bilinmeyen bir adımın) mümkün olabileceği anlamına gelecektir.
Her ne kadar 1'den 8'e kadar olan adımlar Dünya'da gerçekleşmiş olsa da, bunlardan herhangi biri olası olmayabilir. Eğer ilk yedi adım, olasılığı hesaplamak için gerekli önkoşullar ise (yerel çevreyi kullanarak), o zaman antropik açıdan önyargılı bir gözlemci, (önceden belirlenmiş) çevresinden genel olasılıklar hakkında hiçbir sonuç çıkaramaz .
2020 tarihli bir makalede Jacob Haqq-Misra, Ravi Kumar Kopparapu ve Edward Schwieterman, morötesinden yakın kızılötesine kadar dalga boylarında biyoimzalar arayan mevcut ve gelecekteki teleskopların galakside yaşama ev sahipliği yapan gezegenlerin fraksiyonuna üst sınırlar koyabileceğini savundu. Bu arada, orta-kızılötesi dalga boylarındaki tekno-imzaları tespit edebilen teleskopların evrimi, Büyük Filtreye dair içgörüler sağlayabilir. Eğer teknoimzaya sahip gezegenler bolsa, o zaman bunun Büyük Filtrenin geçmişte olduğuna dair güveni artırabileceğini söylüyorlar. Öte yandan, eğer teknoimzalar yokken yaşamın sıradan olduğu ortaya çıkarsa, bu durum Büyük Filtre'nin gelecekte yer alma ihtimalini artıracaktır.
"Berserker hipotezi" adı verilen özel bir formülasyonda, 8. ve 9. adımlar arasında, her medeniyetin daha gelişmiş bir medeniyet tarafından yaratılan ölümcül bir Von Neumann sondası tarafından yok edildiği bir filtre bulunur.
Tepkiler
Zeki yaşamın evriminin, felaket niteliğinde bir kendi kendini yok etme veya göz kamaştırıcı görünür kanıtlar olmadan birden çok kez gerçekleşmesine izin verebilecek birçok alternatif senaryo vardır. Bunlar Fermi paradoksunun olası çözümleridir: "Varlar ama hiçbir kanıt göremiyoruz". Diğer fikirler arasında şunlar yer alıyor: fiziksel olarak galaksiye yayılmanın çok pahalı olması; Dünya kasıtlı olarak izole edilmiştir; iletişim kurmak tehlikelidir ve bu nedenle medeniyetler diğerlerinin yanı sıra aktif olarak gizlenir.
Yakınsak evrim de dahil olmak üzere Dünya üzerindeki yaşamın tarihini inceleyen astrobiyolog Dirk Schulze-Makuch ve William Bains, oksijenli fotosentez, ökaryotik hücre, çok hücrelilik ve alet kullanan zeka gibi geçişlerin yeterli zaman olduğu takdirde Dünya benzeri herhangi bir gezegende meydana gelmesinin muhtemel olduğu sonucuna vardılar. Büyük Filtrenin abiyogenez, teknolojik insan düzeyindeki zekanın yükselişi veya kendi kendini yok etme veya kaynak eksikliği nedeniyle diğer dünyalara yerleşememe olabileceğini iddia ediyorlar.
SETI Enstitüsü'nden gök bilimci Seth Shostak, Dünya'yı kolonileştirmeyi başaramayan zeki dünya dışı uygarlıklarla dolu bir galaksinin varsayılabileceğini öne sürüyor. Belki uzaylılar kolonileştirme niyeti ve amacından yoksundu veya kaynaklarını tükettiler ya da galaksi heterojen bir şekilde kolonileştirilmiş olabilir ya da Dünya "galaktik bir durgun su" içinde yer alıyor olabilir. Kanıtın yokluğu genellikle yokluğun yalnızca zayıf bir kanıtı olsa da, örneğin dünya dışı mega ölçekli mühendislik projelerinin yokluğu Büyük Filtrenin iş başında olduğuna işaret edebilir. Bu, akıllı yaşama giden adımlardan birinin olası olmadığı anlamına mı geliyor? Shostak'a göre:
Bu elbette Fermi paradoksunun bir çeşididir: Yaygın, büyük ölçekli mühendisliğin ipuçlarını görmüyoruz ve sonuç olarak yalnız olduğumuz sonucuna varmalıyız. Ancak burada muhtemelen hatalı olan varsayım, oldukça görünür inşaat projelerinin istihbaratın kaçınılmaz bir sonucu olduğunu söylememizdir. Kaçınılmaz olan, büyükten ziyade küçük olanın mühendisliği olabilir. Bu, eylemsizlik yasalarından (daha küçük makineler daha hızlıdır ve çalışması için daha az enerji gerektirir) ve ışık hızından (küçük bilgisayarların iç iletişimi daha hızlıdır) kaynaklanır. Gelişmiş toplumların küçük teknolojiler geliştirdiği ve örneğin kendi mahallelerindeki yıldızları yeniden düzenleme konusunda çok az teşvikleri veya ihtiyaçları olduğu olabilir ve bu elbette bir spekülasyondur. Bunun yerine nanobotlar yapmayı tercih edebilirler. Şunu da unutmamak gerekir ki, Arthur C. Clarke'ın dediği gibi, gerçek anlamda ileri mühendislik bizim için sihir gibi görünecektir ya da tamamen tanınmaz hale gelecektir. Bu arada, Dyson küreleri gibi şeyleri aramaya yeni başladık, bu yüzden onları gerçekten göz ardı edemeyiz.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Hanson, Robin (1998). . 7 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Hanson" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Overbye, Dennis (3 Ağustos 2015). . New York Times. 19 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ Hanson 1998: "No alien civilizations have substantially colonized our solar system or systems nearby. Thus among the billion trillion stars in our past universe, none has reached the level of technology and growth that we may soon reach. This one data point implies that a Great Filter stands between ordinary dead matter and advanced exploding lasting life. And the big question is: How far along this filter are we?"
- ^ a b Bostrom, Nick (May–June 2008). (PDF). . Massachusetts Institute of Technology: 72-77. CiteSeerX live $2
|citeseerx=değerini kontrol edin (). 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2008. Kaynak hatası: Geçersiz<ref>etiketi: "Bostrom" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Papagiannis, Michael D. (1978). . Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society. 19: 277. CiteSeerX live $2
|citeseerx=değerini kontrol edin (). 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. - ^ Baum, Seth (8 Şubat 2010). "Is Humanity Doomed? Insights from Astrobiology". Sustainability. 2 (2): 591-603. doi:10.3390/su2020591. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(); - ^ Haqq-Misra, Jacob; Ravi Kumar Kopparapu; Schwieterman, Edward (2020). "Observational Constraints on the Great Filter". Astrobiology. 20 (5): 572-579. arXiv:2002.08776 $2. doi:10.1089/ast.2019.2154. (PMID) 32364797.
- ^ Williams, Matt (23 Ağustos 2020). . . 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022.
- ^ Schulze-Makuch, Dirk; Bains, William (2017). (İngilizce). Springer. ss. 201-206. ISBN . 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2020.
- ^ a b Pethokoukis, James M. (4 Kasım 2003). . . 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Shostak" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Joseph Voros in "Macro-Perspectives Beyond the World System" (2007) points out that some researchers have attempted to search for energy signatures that could be traced to Dyson-like structures (shells, swarms, or spheres). So far, none have been found. See for example, Tilgner & Heinrichsen, "A Program to Search for Dyson Spheres with the Infrared Space Observatory", Acta Astronautica Vol. 42 (May–June, 1998), pp. 607–612; and Timofeev et al. "A search of the IRAS database for evidence of Dyson Spheres", Acta Astronautica Vol. 46, (June 2000), pp. 655–659.
İleri okumalar
- Bostrom, Nick (Mar 2002). "Existential Risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards". . 9.
- Ćirković, Milan M.; Vesna Milosevic-Zdjelar (2003). "Extraterrestrial Intelligence and Doomsday: A Critical Assessment of the No-Outsider Requirement" (PDF). Serbian Astronomical Journal. 166 (166): 1-11. doi:10.2298/saj0366001c. Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=() - Ćirković, Milan M. (27 Ağustos 2004). "Permanence - An Adaptationist Solution to Fermi's Paradox?". Journal of the British Interplanetary Society. 58: 62. arXiv:astro-ph/0408521 $2.
- Ćirković, Milan M.; Robert J. Bradbury (Jul 2006). "Galactic Gradients, Postbiological Evolution and the Apparent Failure of SETI". . 11 (8): 628-639. arXiv:astro-ph/0506110 $2. doi:10.1016/j.newast.2006.04.003.
- Ćirković, Milan M. (Jul 2008). "Against the Empire". . 61: 246-254. arXiv:0805.1821 $2.
- Ćirković, Milan M. (2008). "Observation selection effects and global catastrophic risks". Milan M. Ćirković (Ed.). Global Catastrophic Risks. Oxford University Press. r
|ad1=eksik|soyadı1=(); r eksik|soyadı2=() - Dvorsky, George (4 Ağustos 2007). . . 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Hanlon, Michael (2008). Eternity: Our Next Billion Years. . ISBN .
Dış bağlantılar
- The Great Filter – Are We Almost Past It? (1998), Robin Hanson
- Why Alien Life Would be our Doom - The Great Filter (2018), Kurzgesagt – In a Nutshell
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Filtre Great Filter Yasamin abiyogenezin ilk asamalarindan Kardashev olcegindeki en yuksek gelisim seviyelerine ulasmasina kadar olan gelisiminde tespit edilebilir dunya disi yasami son derece nadir kilan bir gelisim engeli oldugu fikridir Buyuk Filtre Fermi paradoksunun olasi cozumlerinden biridir Kavram Robin Hanson un gozlemlenebilir evrende herhangi bir dunya disi uygarlik bulmadaki basarisizligin gelismis akilli yasamin ortaya cikmasinin muhtemel olduguna dair cesitli bilimsel disiplinlerden gelen bir veya daha fazla argumanda bir sorun oldugu anlamina geldigi yonundeki argumanindan kaynaklanmaktadir bu gozlem akilli yasamin ortaya cikabilecegi cok sayida alani gercekten gozlemlenen gelismis uygarliklara sahip az sayidaki akilli ture su anda sadece bir tane insan indirgeyen bir Buyuk Filtre acisindan kavramsallastirilmistir Gecmiste ya da insanin neslinin tukenmesinden sonra olabilecek bu olasilik esigi akilli yasamin evrimi onunde bir engel ya da yuksek bir kendini yok etme olasiligi olarak isleyebilir Bu argumanin ana sonucu yasamin su anki asamaya evrimlesmesi ne kadar kolay olursa insanligin gelecekteki sansinin muhtemelen o kadar zayif olacagidir Bu fikir ilk olarak ekonomist Robin Hanson tarafindan yazilan The Great Filter Are We Almost Past It baslikli cevrimici bir makalede tasarlandi Ilk versiyon Agustos 1996 da yazilmis ve makale en son 15 Eylul 1998 de guncellenmistir Hanson in formulasyonu Fermi paradoksu ve sonuclarini tartisan bircok yayinlanmis kaynakta kabul gormustur Ana argumanFermi paradoksu Uzaylilarin Dunya yi ziyaret ettigine dair guvenilir bir kanit yok ne mevcut teknolojiyle dunya disi akilli bir yasam gozlemledik ne de SETI diger uygarliklardan herhangi bir aktarim bulamadi Evren Dunya disinda olu gorunuyor Hanson sunlari soyluyor Bununla birlikte gezegenimiz ve gunes sistemimiz yildizlardan gelen gelismis rekabetci yasam tarafindan buyuk olcude kolonilestirilmis gibi gorunmuyor ve gordugumuz baska hicbir sey de oyle gorunmuyor Aksine gezegenimizin ve gunes sistemimizin yakin yildizlarin galaksimizin ve hatta diger galaksilerin davranislarini gelismis yasamin karmasik amacli sureclerinden ziyade basit olu fiziksel sureclerle aciklamakta buyuk basari elde ettik Yasamin mevcut tum bosluklari dolduracak sekilde genislemesi bekleniyor Kendini kopyalayan uzay araci gibi teknolojilerle bu nisler komsu yildiz sistemlerini ve hatta evrenin yasiyla karsilastirildiginda hala kucuk olan daha uzun zaman olceklerinde diger galaksileri icerecektir Hanson sunu belirtiyor Eger bu kadar gelismis yasam gezegenimizi buyuk olcude kolonilestirmis olsaydi bunu simdiye kadar biliyor olurduk Buyuk Filtre Dunya disindaki yerlerde akilli yasama dair hicbir kanit bulunmadigindan bir yildizla baslayip gelismis patlayici kalici yasamla sona erme surecinin pek olasi olmadigi goruluyor Bu bu surecteki en az bir adimin olasilik disi olmasi gerektigi anlamina gelir Hanson un listesi eksik olmasina ragmen gozlemlenebilir evrenin kolonilestirilmesiyle sonuclanan bir evrimsel yol daki asagidaki dokuz adimi aciklamaktadir Dogru yildiz sistemi organikler ve potansiyel olarak yasanabilir gezegenler dahil Ureme molekulleri ornegin RNA Basit prokaryotik tek hucreli yasam Karmasik okaryotik tek hucreli yasam Eseyli ureme Cok hucreli yasam Zeki alet kullanan hayvanlar Kolonizasyon patlamasi potansiyeline dogru ilerleyen bir medeniyet su anda bulundugumuz yer Kolonizasyon patlamasi Buyuk Filtre hipotezine gore eger liste tam olsaydi bu adimlardan en az birinin olasilik disi olmasi gerekirdi Eger bu erken bir adim degilse yani gecmiste o zaman bunun anlami olasi olmayan adimin gelecekte oldugu ve insanligin 9 adima yildizlararasi kolonizasyon ulasma ihtimalinin hala kasvetli oldugudur Eger gecmisteki adimlar muhtemel olsaydi o zaman pek cok uygarlik insan turunun bugunku seviyesine ulasmis olurdu Ancak hicbiri 9 adima ulasamamis gibi gorunuyor yoksa Samanyolu kolonilerle dolu olurdu Dolayisiyla belki de 9 adim olasi olmayan adimdir ve bizi 9 adimdan alikoymasi muhtemel gorunen tek sey bir tur felaket teknoloji varolusun yukunu giderek hafifletirken ertelemenin etkisinin hafife alinmasi veya mevcut kaynaklarin tuketilmesi nedeniyle adimi atmanin imkansiz hale gelmesine yol acan kaynak tukenmesidir ornegin oldukca kisitli enerji kaynaklari Dolayisiyla bu argumana gore Mars ta cok hucreli yasam bulmak bagimsiz olarak evrimlesmesi kosuluyla kotu haber olacaktir cunku bu 2 den 6 ya kadar olan adimlarin kolay oldugu ve dolayisiyla yalnizca buyuk sorun olan 1 7 8 veya 9 un veya bilinmeyen bir adimin mumkun olabilecegi anlamina gelecektir Her ne kadar 1 den 8 e kadar olan adimlar Dunya da gerceklesmis olsa da bunlardan herhangi biri olasi olmayabilir Eger ilk yedi adim olasiligi hesaplamak icin gerekli onkosullar ise yerel cevreyi kullanarak o zaman antropik acidan onyargili bir gozlemci onceden belirlenmis cevresinden genel olasiliklar hakkinda hicbir sonuc cikaramaz 2020 tarihli bir makalede Jacob Haqq Misra Ravi Kumar Kopparapu ve Edward Schwieterman morotesinden yakin kizilotesine kadar dalga boylarinda biyoimzalar arayan mevcut ve gelecekteki teleskoplarin galakside yasama ev sahipligi yapan gezegenlerin fraksiyonuna ust sinirlar koyabilecegini savundu Bu arada orta kizilotesi dalga boylarindaki tekno imzalari tespit edebilen teleskoplarin evrimi Buyuk Filtreye dair icgoruler saglayabilir Eger teknoimzaya sahip gezegenler bolsa o zaman bunun Buyuk Filtrenin gecmiste olduguna dair guveni artirabilecegini soyluyorlar Ote yandan eger teknoimzalar yokken yasamin siradan oldugu ortaya cikarsa bu durum Buyuk Filtre nin gelecekte yer alma ihtimalini artiracaktir Berserker hipotezi adi verilen ozel bir formulasyonda 8 ve 9 adimlar arasinda her medeniyetin daha gelismis bir medeniyet tarafindan yaratilan olumcul bir Von Neumann sondasi tarafindan yok edildigi bir filtre bulunur TepkilerZeki yasamin evriminin felaket niteliginde bir kendi kendini yok etme veya goz kamastirici gorunur kanitlar olmadan birden cok kez gerceklesmesine izin verebilecek bircok alternatif senaryo vardir Bunlar Fermi paradoksunun olasi cozumleridir Varlar ama hicbir kanit goremiyoruz Diger fikirler arasinda sunlar yer aliyor fiziksel olarak galaksiye yayilmanin cok pahali olmasi Dunya kasitli olarak izole edilmistir iletisim kurmak tehlikelidir ve bu nedenle medeniyetler digerlerinin yani sira aktif olarak gizlenir Yakinsak evrim de dahil olmak uzere Dunya uzerindeki yasamin tarihini inceleyen astrobiyolog Dirk Schulze Makuch ve William Bains oksijenli fotosentez okaryotik hucre cok hucrelilik ve alet kullanan zeka gibi gecislerin yeterli zaman oldugu takdirde Dunya benzeri herhangi bir gezegende meydana gelmesinin muhtemel oldugu sonucuna vardilar Buyuk Filtrenin abiyogenez teknolojik insan duzeyindeki zekanin yukselisi veya kendi kendini yok etme veya kaynak eksikligi nedeniyle diger dunyalara yerlesememe olabilecegini iddia ediyorlar SETI Enstitusu nden gok bilimci Seth Shostak Dunya yi kolonilestirmeyi basaramayan zeki dunya disi uygarliklarla dolu bir galaksinin varsayilabilecegini one suruyor Belki uzaylilar kolonilestirme niyeti ve amacindan yoksundu veya kaynaklarini tukettiler ya da galaksi heterojen bir sekilde kolonilestirilmis olabilir ya da Dunya galaktik bir durgun su icinde yer aliyor olabilir Kanitin yoklugu genellikle yoklugun yalnizca zayif bir kaniti olsa da ornegin dunya disi mega olcekli muhendislik projelerinin yoklugu Buyuk Filtrenin is basinda olduguna isaret edebilir Bu akilli yasama giden adimlardan birinin olasi olmadigi anlamina mi geliyor Shostak a gore Bu elbette Fermi paradoksunun bir cesididir Yaygin buyuk olcekli muhendisligin ipuclarini gormuyoruz ve sonuc olarak yalniz oldugumuz sonucuna varmaliyiz Ancak burada muhtemelen hatali olan varsayim oldukca gorunur insaat projelerinin istihbaratin kacinilmaz bir sonucu oldugunu soylememizdir Kacinilmaz olan buyukten ziyade kucuk olanin muhendisligi olabilir Bu eylemsizlik yasalarindan daha kucuk makineler daha hizlidir ve calismasi icin daha az enerji gerektirir ve isik hizindan kucuk bilgisayarlarin ic iletisimi daha hizlidir kaynaklanir Gelismis toplumlarin kucuk teknolojiler gelistirdigi ve ornegin kendi mahallelerindeki yildizlari yeniden duzenleme konusunda cok az tesvikleri veya ihtiyaclari oldugu olabilir ve bu elbette bir spekulasyondur Bunun yerine nanobotlar yapmayi tercih edebilirler Sunu da unutmamak gerekir ki Arthur C Clarke in dedigi gibi gercek anlamda ileri muhendislik bizim icin sihir gibi gorunecektir ya da tamamen taninmaz hale gelecektir Bu arada Dyson kureleri gibi seyleri aramaya yeni basladik bu yuzden onlari gercekten goz ardi edemeyiz Ayrica bakinizKaynakca a b c d Hanson Robin 1998 7 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Hanson adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Overbye Dennis 3 Agustos 2015 New York Times 19 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2015 Hanson 1998 No alien civilizations have substantially colonized our solar system or systems nearby Thus among the billion trillion stars in our past universe none has reached the level of technology and growth that we may soon reach This one data point implies that a Great Filter stands between ordinary dead matter and advanced exploding lasting life And the big question is How far along this filter are we a b Bostrom Nick May June 2008 PDF Massachusetts Institute of Technology 72 77 CiteSeerX live 2 citeseerx degerini kontrol edin yardim 24 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2008 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Bostrom adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Papagiannis Michael D 1978 Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 19 277 CiteSeerX live 2 citeseerx degerini kontrol edin yardim 8 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2022 Baum Seth 8 Subat 2010 Is Humanity Doomed Insights from Astrobiology Sustainability 2 2 591 603 doi 10 3390 su2020591 Tarih degerini gozden gecirin erisimtarihi yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Haqq Misra Jacob Ravi Kumar Kopparapu Schwieterman Edward 2020 Observational Constraints on the Great Filter Astrobiology 20 5 572 579 arXiv 2002 08776 2 doi 10 1089 ast 2019 2154 PMID 32364797 Williams Matt 23 Agustos 2020 18 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2022 Schulze Makuch Dirk Bains William 2017 Ingilizce Springer ss 201 206 ISBN 978 3 319 62045 9 31 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2020 a b Pethokoukis James M 4 Kasim 2003 U S News amp World Report 19 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Shostak adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Joseph Voros in Macro Perspectives Beyond the World System 2007 points out that some researchers have attempted to search for energy signatures that could be traced to Dyson like structures shells swarms or spheres So far none have been found See for example Tilgner amp Heinrichsen A Program to Search for Dyson Spheres with the Infrared Space Observatory Acta Astronautica Vol 42 May June 1998 pp 607 612 and Timofeev et al A search of the IRAS database for evidence of Dyson Spheres Acta Astronautica Vol 46 June 2000 pp 655 659 Ileri okumalarBostrom Nick Mar 2002 Existential Risks Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards 9 Cirkovic Milan M Vesna Milosevic Zdjelar 2003 Extraterrestrial Intelligence and Doomsday A Critical Assessment of the No Outsider Requirement PDF Serbian Astronomical Journal 166 166 1 11 doi 10 2298 saj0366001c Erisim tarihi free Tarih degerini gozden gecirin erisimtarihi yardim Cirkovic Milan M 27 Agustos 2004 Permanence An Adaptationist Solution to Fermi s Paradox Journal of the British Interplanetary Society 58 62 arXiv astro ph 0408521 2 Cirkovic Milan M Robert J Bradbury Jul 2006 Galactic Gradients Postbiological Evolution and the Apparent Failure of SETI 11 8 628 639 arXiv astro ph 0506110 2 doi 10 1016 j newast 2006 04 003 Cirkovic Milan M Jul 2008 Against the Empire 61 246 254 arXiv 0805 1821 2 Cirkovic Milan M 2008 Observation selection effects and global catastrophic risks Milan M Cirkovic Ed Global Catastrophic Risks Oxford University Press r ad1 eksik soyadi1 yardim r eksik soyadi2 yardim Dvorsky George 4 Agustos 2007 9 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hanlon Michael 2008 Eternity Our Next Billion Years ISBN 978 0 230 21931 1 Dis baglantilarThe Great Filter Are We Almost Past It 1998 Robin Hanson Why Alien Life Would be our Doom The Great Filter 2018 Kurzgesagt In a Nutshell