Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cengel Operasyonu, (İngilizce:Operation Jungle) istihbarat ve direniş ajanlarının Polonya'ya ve Baltık ülkelerine gizlice sokulması için Soğuk Savaş'ın (1948-1955) başında İngiliz Gizli İstihbarat Servisi'nin (MI6) yürüttüğü gizli programın adı. Ajanların çoğu, İngiltere ve İsveç'te özel olarak eğitilen; Polonyalı, , Leton ve Litvanyalı sürgünlerden oluşuyordu. Bu ajanlar sızdıkları ülkelerde, ya da Orman Kardeşleri gibi Sovyet karşıtı gruplarla bağlantı kuruyorlardı. Operasyonun deniz ayağı Royal Navy ve 'ne (Deutscher Minenräumdienst) bağlı askerlerdi. Amerikan destekli da Doğu Avrupa'dan ajan teminine dahil oldu. KGB bu casusluk ağına sızdı; ajanların çoğunu yakalayarak veya taraf değiştirmelerini sağlayarak, operasyonu çökertti.
| Cengel Operasyonu Operation Jungle | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 Operasyonda kullanılan Silbermöwe-sınıfı motorbotlar | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık Batı Almanya İsveç Danimarka ABD |  Sovyetler Birliği Polonya Halk Cumhuriyeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Harry S. Truman Henry Carr  Hans-Helmut Klose Reinhard Gehlen VI. Gustaf Adolf |  Bolesław Bierut | ||||||
| Güçler | |||||||
| 2 3 motorbot | Sovyet devriye gemileri | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3 ajan öldürüldü Bazı ajanlar ele geçirildi | Bilinmiyor | ||||||
Olayların gelişimi
1940'ların sonlarında MI6, Londra'da Chelsea'de, Baltık ülkelerine gönderilecek ajanları eğitmek için özel bir merkez kurdu. "Cengel" kod adı verilen operasyon, MI6'nın Kuzey Avrupa Bölümü başkanı ve Baltık Bölümü başkanı tarafından yürütüldü. Estonya grubu, Estonya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali esnasında Waffen-SS'te Standartenführer rütbesiyle yer alan Alfons Rebane tarafından yönetilmekteydi. Letonya grubu, eski Luftwaffe subayı tarafından, Litvanya grubu ise bir tarih profesörü olan tarafından yönetilmekteydi.
1946'da Almanya'daki Amerikan işgal komutanlığı tarafından kurulan ve Wehrmacht'ın Fremde Heere Ost (Yabancı Doğu Orduları) eski üyelerinden müteşekkil bir istihbarat ajansı olan , operasyonlar için, Doğu Avrupa göçmen örgütlerinin temsilcilerini de işe aldı. Ajanlar, İngiliz işgali altındaki Almanya'dan başlatılan ve "İkinci Dünya Savaşı II" tipi bir E-bot kullanılarak dönüştürülen "İngiliz Baltık Balıkçılık Koruma Servisi" nin (BBFPS) kapağının altında taşınırlar. Ajanlar, İngiliz gizli servisinin, faaliyetlerini gizlemek amacıyla İşgal Almanyası'nda Britanya Baltık Balıkçılık Koruma Hizmetleri (British Baltic Fishery Protection Service) adıyla kurduğu sözde balıkçılık örgütü tarafından taşınmaktaydı. Nakliye sırasında, II: Dünya Savaşı sırasında da kullanılmış, modifiye edilmiş kullanılmaktaydı. Kraliyet Donanması komutanlarından , daha önce potansiyelini görerek, bu teknelerin yapabileceklerinden oldukça etkilenmişti. 'nden (Naval Intelligence Division) bu işle görevlendirildi. Courtney kısa bir araştırmadan sonra, Kraliyet Donanması'nın halen P5230 ve P5208 isimli iki E-bota sahip olduğunu keşfetti. Bu tekneler gerekli değişiklikler yapılmak üzere Portsmouth'a gönderildi. Burada teknelerden birinin ağırlığı azaltılarak, gücü arttırıldı. Gerektiğinde inkâr edebilmek amacıyla, tekneye mürettebat olarak, daha önce de E-botlarda görev yapmış kaptan Hans-Helmut Klose ve eski Alman denizciler seçildi.
Ajanlar; Estonya'da Saaremaa'ya, Letonya'da, ve Ventspils'e, Litvanya'da Palanga'ya, Polonya'da Ustka'ya sızdılar. Danimarka'da ise Adası ajanların yerleştirildiği son bölgeydi. Zira İngiltere'den gelen radyo sinyalleri, bu ada üzerinden Sovyet karasularına sızan teknelere ve diğer ajanlara iletiliyordu. Tekneler gecenin karanlığından istifade ederek, düşman kıyılarının birkaç mil açığına kadar yanaşıyor, buradan filikalarla kıyıya çıkarak, burada kendilerini bekleyen iş birlikçileriyle buluşuyor ve varsa geri götürecekleri ajanları da alarak geri dönüyorlardı.
Operasyonun aşamaları
Operasyonlar, zaman içinde birkaç aşamaya bölündü. Mayıs 1949'da Kiel'den altı ajanın tekneye binmesiyle operasyon başladı. Bot kaptanı Klose ve mürettebatın tamamı Almanlardan oluşuyordu. Tekne, Klose ve Alman mürettebat tarafından yönetiliyordu. Gemide bulunan İngiliz subaylar, teknenin komutasını, İsveç'in güneyinde, Simrishamn'daki İsveçli subaylara teslim ettiler. Mürettebat, Öland Adası'nın arkasından gizlenerek, Klaipėda'nın kuzeyindeki Palanga'ya,saat 10: 30'da ulaştı. Kıyıdan 300 metre uzakta, altı ajan kauçuk bir botla kıyıya ulaştı. Tekne Simrishamn'daki İngiliz subayları alarak ve Borkum'da yakıt ikmali yaparak 'a geri döndü.
İlk sevkiyatın başarılı olması üzerine, MI6 arkasından birkaç operasyon daha yaptı. 1 Kasım 1949'da Ventspils'e iki ajan, 12 Nisan 1950'de Ventspils'in güneyine üç ajan ve Aralık 1950'de de Polonya'ya iki ajan daha gönderildi.
1950 yılının sonlarında, Kraliyet Denizcilik İstihbarat Dairesi ve MI6, 14 Alman denizciyi daha işe alıp, Klose ile birlikte, 'e üslenerek, daha kalıcı bir örgütlenme yoluna gitti. Sovyet askerlerinin Alman balıkçılara yönelik tacizlerinin önüne geçmek üzere de Britanya Baltık Balıkçılık Koruma Hizmetleri adıyla paravan bir organizasyon kuruldu. Operasyonun ikinci aşamasında, Estonya'da , Doğu Almanya'daki Rügen'e uzanan ve Baltık sahilleride görsel ve elektronik keşif çalışmalarına başlandı. Bu amaçla, teknenin menzilini arttırmak için ilave yakıt tankları eklendi. Uzun menzilli antenler takıldı. Elektronik iletişimi ve sinyalleşme için ABD donanımları eklendi. Operasyonun bu aşamasında, 1951-1952 yılları arasında, dört ayrı çıkarma ile 16 ajan Doğu Bloku'na sızdırıldı ve beş ajan da geri getirildi.
Ağustos 1952'de ikinci bir E-bot, II. Dünya Savaşı sırasında Klose'nin emrinde görev yapan eski bir Teğmen E. G. Müller'in komutasında, elektronik istihbarat operasyonları için, yakıt ikmal ve destek gemisi olarak devreye sokuldu. Operasyonun bu aşamasında ise, Polonyalı sekiz ajan daha, denizden havalandırılan balonlarla düşman arazisine indirildi.
1954-55 döneminde Silbermöwe sınıfı, üç yeni Alman yapımı motorbot, eski E-botların yerini aldı. Tekneler Silbermöwe, (H. H. Klose yönetiminde), Sturmmöwe, (E. G . Müller yönetiminde) ve Wildschwan (D. Ehrhardt yönetiminde) olarak adlandırıldı. Tekneler Batı Almanya Sınır Polisi için 'ta Tersanesi'nde inşa edilmişti. Fakat bu teknelerin 'nda belirtilen hız limtlerini aşacak kapasitede olmaları bahane edilerek, özellikle bu operasyonda kullanılmak üzere Fransız ve İngiliz yetkililerce el konulmuştu. 1955 Şubat ayında, Brüsterort'tan Libau'ya doğru yapılan bir elektronik dinleme görevi sırasında, Sovyet devriyelerle karşılaşan Ehrhardt'ın Wildschwan isimli teknesi, 15 dakika boyunca Sovyet kuvvetlerinin takibinde ve ateşi altında kalmasına rağmen, hızı sayesinde yakalanmaktan kurtuldu.
Operasyonun açığa çıkması
Operasyon, "Cambridge Beşlisi" tarafından Sovyet karşı istihbarat birimlerine sağlanan bilgiler sayesinde açığa çıkartıldı. NKVD / KGB, tarafından yürütülen ve (E-botların üreticisi Lürssen'den esinlenerek) Lürssen Operasyonu adı verilen, yoğun bir çalışmasıyla, sahada bulunan 42 ajanın tamamına yakını öldürüldü.Ele geçirilen batılı casusların bir kısmı, çift taraflı ajan olarak kullanıldı ve Baltık ülkelerindeki direniş hareketine büyük darbe indirildi.
Estonya'da KGB tarafından Estonya'da yakalanan ajanlardan biri olan Mart Männik, yazdığı otobiyogrifadie, olayları teferruatıyla anlattı.
Çok sayıda ajanını kaybetmesi üzerine ve operasyonun açığa çıktığı kuşkusuyla, MI6, 1955 yılında tüm harekâtı askıya aldı. Son ajan, 1955 Nisan ayında Saaremaa'ya gönderildi.Kurlandiya'da yürütülen tüm operasyon tam bir fiyasko olsa da, Klose tarafından denizde yürütülen elektronik casusluk başarılı olarak addedilmektedir.
Operasyonlarda kullanılan tekneler, sonrasında Alman Deniz Kuvvetleri'ne devredildi.
Bibliyografya
- Hess, Sigurd. The British Baltic Fishery Protection Service (BBFPS) and the Clandestine Operations of Hans Helmut Klose 1949-1956. vol. 1, no. 2 (Winter 2001)
- Account of covert E-boat operations 11 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . British Military Powerboat Trust, (2004)
- [1] 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Operation Jungle: the failed British SIS mission in the Baltic states 1945 - 56 from latvianhistory.com
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l Hess, Sigurd. "The Clandestine Operations of Hans Helmut Klose and the British Baltic Fishery Protection Service (BBFPS) 1945-1956". The Journal of Intelligence History. 1 (2). LIT Verlag Münster. ss. 169-178. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ Dorril, Stephen (2002). MI6: Inside the Covert World of Her Majesty's Secret Intelligence Service. Simon and Schuster, p. 292.
- ^ Laar, Mart; Tiina Ets; Tonu Parming (1992). War in the Woods: Estonia's Struggle for Survival, 1944-1956. Howells House. s. 211. ISBN .
- ^ Höhne, Heinz; Zolling, Hermann (1972). The General Was a Spy: The Truth about General Gehlen and his spy ring. New York: Coward, McCann & Geoghegan. pp. 150-53.
- ^ Peebles, Curtis (2005). Twilight Warriors. Naval Institute Press. ss. 38-39. ISBN .
- ^ . s-boot.net. 15 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016.
- ^ Männik, Mart (2008). . Tallinn: Grenader Publishing. ISBN . 5 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017.
- ^ Adams, Jefferson (2009). Historical Dictionary of German Intelligence. Scarecrow Press. s. 235. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cengel Operasyonu Ingilizce Operation Jungle istihbarat ve direnis ajanlarinin Polonya ya ve Baltik ulkelerine gizlice sokulmasi icin Soguk Savas in 1948 1955 basinda Ingiliz Gizli Istihbarat Servisi nin MI6 yuruttugu gizli programin adi Ajanlarin cogu Ingiltere ve Isvec te ozel olarak egitilen Polonyali Leton ve Litvanyali surgunlerden olusuyordu Bu ajanlar sizdiklari ulkelerde ya da Orman Kardesleri gibi Sovyet karsiti gruplarla baglanti kuruyorlardi Operasyonun deniz ayagi Royal Navy ve ne Deutscher Minenraumdienst bagli askerlerdi Amerikan destekli da Dogu Avrupa dan ajan teminine dahil oldu KGB bu casusluk agina sizdi ajanlarin cogunu yakalayarak veya taraf degistirmelerini saglayarak operasyonu cokertti Cengel Operasyonu Operation JungleSoguk SavasOperasyonda kullanilan Silbermowe sinifi motorbotlarTarih1949 1955BolgeBaltik Denizi Polonya LitvanyaSonucTum operasyon basarisizlikla sonuclandi Donanma BasarisiTaraflar Birlesik Krallik Bati Almanya Isvec Danimarka ABD Sovyetler Birligi Polonya Halk CumhuriyetiKomutanlar ve liderlerHarry S Truman Henry Carr Hans Helmut Klose Reinhard Gehlen VI Gustaf AdolfBoleslaw BierutGucler2 3 motorbotSovyet devriye gemileriKayiplar3 ajan olduruldu Bazi ajanlar ele gecirildiBilinmiyorOlaylarin gelisimi1940 larin sonlarinda MI6 Londra da Chelsea de Baltik ulkelerine gonderilecek ajanlari egitmek icin ozel bir merkez kurdu Cengel kod adi verilen operasyon MI6 nin Kuzey Avrupa Bolumu baskani ve Baltik Bolumu baskani tarafindan yurutuldu Estonya grubu Estonya nin Nazi Almanyasi tarafindan isgali esnasinda Waffen SS te Standartenfuhrer rutbesiyle yer alan Alfons Rebane tarafindan yonetilmekteydi Letonya grubu eski Luftwaffe subayi tarafindan Litvanya grubu ise bir tarih profesoru olan tarafindan yonetilmekteydi 1946 da Almanya daki Amerikan isgal komutanligi tarafindan kurulan ve Wehrmacht in Fremde Heere Ost Yabanci Dogu Ordulari eski uyelerinden mutesekkil bir istihbarat ajansi olan operasyonlar icin Dogu Avrupa gocmen orgutlerinin temsilcilerini de ise aldi Ajanlar Ingiliz isgali altindaki Almanya dan baslatilan ve Ikinci Dunya Savasi II tipi bir E bot kullanilarak donusturulen Ingiliz Baltik Balikcilik Koruma Servisi nin BBFPS kapaginin altinda tasinirlar Ajanlar Ingiliz gizli servisinin faaliyetlerini gizlemek amaciyla Isgal Almanyasi nda Britanya Baltik Balikcilik Koruma Hizmetleri British Baltic Fishery Protection Service adiyla kurdugu sozde balikcilik orgutu tarafindan tasinmaktaydi Nakliye sirasinda II Dunya Savasi sirasinda da kullanilmis modifiye edilmis kullanilmaktaydi Kraliyet Donanmasi komutanlarindan daha once potansiyelini gorerek bu teknelerin yapabileceklerinden oldukca etkilenmisti nden Naval Intelligence Division bu isle gorevlendirildi Courtney kisa bir arastirmadan sonra Kraliyet Donanmasi nin halen P5230 ve P5208 isimli iki E bota sahip oldugunu kesfetti Bu tekneler gerekli degisiklikler yapilmak uzere Portsmouth a gonderildi Burada teknelerden birinin agirligi azaltilarak gucu arttirildi Gerektiginde inkar edebilmek amaciyla tekneye murettebat olarak daha once de E botlarda gorev yapmis kaptan Hans Helmut Klose ve eski Alman denizciler secildi Ajanlar Estonya da Saaremaa ya Letonya da ve Ventspils e Litvanya da Palanga ya Polonya da Ustka ya sizdilar Danimarka da ise Adasi ajanlarin yerlestirildigi son bolgeydi Zira Ingiltere den gelen radyo sinyalleri bu ada uzerinden Sovyet karasularina sizan teknelere ve diger ajanlara iletiliyordu Tekneler gecenin karanligindan istifade ederek dusman kiyilarinin birkac mil acigina kadar yanasiyor buradan filikalarla kiyiya cikarak burada kendilerini bekleyen is birlikcileriyle bulusuyor ve varsa geri goturecekleri ajanlari da alarak geri donuyorlardi Operasyonun asamalariOperasyonlar zaman icinde birkac asamaya bolundu Mayis 1949 da Kiel den alti ajanin tekneye binmesiyle operasyon basladi Bot kaptani Klose ve murettebatin tamami Almanlardan olusuyordu Tekne Klose ve Alman murettebat tarafindan yonetiliyordu Gemide bulunan Ingiliz subaylar teknenin komutasini Isvec in guneyinde Simrishamn daki Isvecli subaylara teslim ettiler Murettebat Oland Adasi nin arkasindan gizlenerek Klaipeda nin kuzeyindeki Palanga ya saat 10 30 da ulasti Kiyidan 300 metre uzakta alti ajan kaucuk bir botla kiyiya ulasti Tekne Simrishamn daki Ingiliz subaylari alarak ve Borkum da yakit ikmali yaparak a geri dondu Ilk sevkiyatin basarili olmasi uzerine MI6 arkasindan birkac operasyon daha yapti 1 Kasim 1949 da Ventspils e iki ajan 12 Nisan 1950 de Ventspils in guneyine uc ajan ve Aralik 1950 de de Polonya ya iki ajan daha gonderildi 1950 yilinin sonlarinda Kraliyet Denizcilik Istihbarat Dairesi ve MI6 14 Alman denizciyi daha ise alip Klose ile birlikte e uslenerek daha kalici bir orgutlenme yoluna gitti Sovyet askerlerinin Alman balikcilara yonelik tacizlerinin onune gecmek uzere de Britanya Baltik Balikcilik Koruma Hizmetleri adiyla paravan bir organizasyon kuruldu Operasyonun ikinci asamasinda Estonya da Dogu Almanya daki Rugen e uzanan ve Baltik sahilleride gorsel ve elektronik kesif calismalarina baslandi Bu amacla teknenin menzilini arttirmak icin ilave yakit tanklari eklendi Uzun menzilli antenler takildi Elektronik iletisimi ve sinyallesme icin ABD donanimlari eklendi Operasyonun bu asamasinda 1951 1952 yillari arasinda dort ayri cikarma ile 16 ajan Dogu Bloku na sizdirildi ve bes ajan da geri getirildi Agustos 1952 de ikinci bir E bot II Dunya Savasi sirasinda Klose nin emrinde gorev yapan eski bir Tegmen E G Muller in komutasinda elektronik istihbarat operasyonlari icin yakit ikmal ve destek gemisi olarak devreye sokuldu Operasyonun bu asamasinda ise Polonyali sekiz ajan daha denizden havalandirilan balonlarla dusman arazisine indirildi 1954 55 doneminde Silbermowe sinifi uc yeni Alman yapimi motorbot eski E botlarin yerini aldi Tekneler Silbermowe H H Klose yonetiminde Sturmmowe E G Muller yonetiminde ve Wildschwan D Ehrhardt yonetiminde olarak adlandirildi Tekneler Bati Almanya Sinir Polisi icin ta Tersanesi nde insa edilmisti Fakat bu teknelerin nda belirtilen hiz limtlerini asacak kapasitede olmalari bahane edilerek ozellikle bu operasyonda kullanilmak uzere Fransiz ve Ingiliz yetkililerce el konulmustu 1955 Subat ayinda Brusterort tan Libau ya dogru yapilan bir elektronik dinleme gorevi sirasinda Sovyet devriyelerle karsilasan Ehrhardt in Wildschwan isimli teknesi 15 dakika boyunca Sovyet kuvvetlerinin takibinde ve atesi altinda kalmasina ragmen hizi sayesinde yakalanmaktan kurtuldu Operasyonun aciga cikmasiOperasyon Cambridge Beslisi tarafindan Sovyet karsi istihbarat birimlerine saglanan bilgiler sayesinde aciga cikartildi NKVD KGB tarafindan yurutulen ve E botlarin ureticisi Lurssen den esinlenerek Lurssen Operasyonu adi verilen yogun bir calismasiyla sahada bulunan 42 ajanin tamamina yakini olduruldu Ele gecirilen batili casuslarin bir kismi cift tarafli ajan olarak kullanildi ve Baltik ulkelerindeki direnis hareketine buyuk darbe indirildi Estonya da KGB tarafindan Estonya da yakalanan ajanlardan biri olan Mart Mannik yazdigi otobiyogrifadie olaylari teferruatiyla anlatti Cok sayida ajanini kaybetmesi uzerine ve operasyonun aciga ciktigi kuskusuyla MI6 1955 yilinda tum harekati askiya aldi Son ajan 1955 Nisan ayinda Saaremaa ya gonderildi Kurlandiya da yurutulen tum operasyon tam bir fiyasko olsa da Klose tarafindan denizde yurutulen elektronik casusluk basarili olarak addedilmektedir Operasyonlarda kullanilan tekneler sonrasinda Alman Deniz Kuvvetleri ne devredildi BibliyografyaHess Sigurd The British Baltic Fishery Protection Service BBFPS and the Clandestine Operations of Hans Helmut Klose 1949 1956 vol 1 no 2 Winter 2001 Account of covert E boat operations 11 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde British Military Powerboat Trust 2004 1 6 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Operation Jungle the failed British SIS mission in the Baltic states 1945 56 from latvianhistory comKaynakca a b c d e f g h i j k l Hess Sigurd The Clandestine Operations of Hans Helmut Klose and the British Baltic Fishery Protection Service BBFPS 1945 1956 The Journal of Intelligence History 1 2 LIT Verlag Munster ss 169 178 12 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Dorril Stephen 2002 MI6 Inside the Covert World of Her Majesty s Secret Intelligence Service Simon and Schuster p 292 ISBN 0743217780 Laar Mart Tiina Ets Tonu Parming 1992 War in the Woods Estonia s Struggle for Survival 1944 1956 Howells House s 211 ISBN 0 929590 08 2 Hohne Heinz Zolling Hermann 1972 The General Was a Spy The Truth about General Gehlen and his spy ring New York Coward McCann amp Geoghegan pp 150 53 ISBN 0698104307 Peebles Curtis 2005 Twilight Warriors Naval Institute Press ss 38 39 ISBN 1 59114 660 7 s boot net 15 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2016 Mannik Mart 2008 Tallinn Grenader Publishing ISBN 978 9949 448 18 0 5 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2017 Adams Jefferson 2009 Historical Dictionary of German Intelligence Scarecrow Press s 235 ISBN 9780810855434