Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Charles Adolphe Wurtz (26 Kasım 1817; Strasbourg – 10 Mayıs 1884; Paris), Alsaslı Fransız kimyager. Marcellin Berthelot ve Henri Étienne Sainte-Claire Deville gibi kimyagerlerin şüpheci görüşlerine karşı, atom teorisini ve kimyasal bileşiklerin yapıları hakkındaki fikirleri onlarca yıldır savunduğu için en iyi hatırlanan bilim insanlarından biridir. Wurtz, organik kimyacılar tarafından Wurtz reaksiyonu, alkil halojenürlerin sodyum ile reaksiyona sokulmasıyla karbon-karbon bağları oluşturulması ve etilamin, etilen glikol ve aldol reaksiyonu keşifleriyle tanınır. Wurtz aynı zamanda etkili bir yazar ve eğitimciydi.
Adolphe Wurtz | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Kasım 1817 Wolfisheim, near Strazburg,  Fransa |
| Ölüm | 10 Mayıs 1884 (66 yaşında) Paris, Fransa |
| Milliyet | Fransız |
| Eğitim | Strasbourg Üniversitesi |
| Ödüller | (1879) Copley Medal (1881) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya |
| Doktora danışmanı | Amédée Cailliot |
| Diğer akademik danışmanlar | Justus von Liebig |
| Doktora öğrencileri | Charles Friedel |
| Diğer önemli öğrencileri | Jacobus Henricus van 't Hoff |
Hayatı
Adolphe Wurtz (hiçbir zaman "Charles" adını kullanmadı), Lutherci babası Johann Jacob (Jean Jacques) Wurtz'un papaz olduğu Wolfisheim kasabasının yakınındaki Strazburg'da doğdu. Adolphe'nin annesi Sophie Kreiss 1878'de öldü.
1834'te Strazburg'daki Protestan spor salonundan ayrıldığında babası, teoloji ile birlikte tıp okumasına izin verdi. Kendisini özellikle mesleğinin kimya yönüne adadı ve o kadar başarılı oldu ki, 1839'da Strasbourg Tıp Fakültesi'nde Fransızca: Chef des travaux chimiques olarak atandı. 1842 yaz döneminde Giessen Üniversitesi'nde Justus von Liebig'in yanında çalıştı. 1843 yılında Strazburg'dan albümin ve fibrin üzerine yazdığı tezle tıp doktoru olarak mezun olduktan sonra Paris'e gitti ve burada ilk olarak Jean Baptiste Dumas tarafından Antoine Balard'a yönlendirildi. Balard'daki işi birkaç ay sürdü ve ardından Wurtz, Dumas'ın özel laboratuvarında çalışmaya başladı. 1845'te Dumas'nın asistanı oldu ve dört yıl sonra onun yerine organik kimya dersleri vermeye başladı.
Ecole de Médecine'de kendisine ait bir laboratuvar bulunmadığından, 1850'de Rue Garanciere'de özel bir laboratuvar açtı; ancak üç yıl sonra bina satıldı ve laboratuvaru terk etmek zorunda kaldı. 1850'de Versay'daki yeni Institut National Agronomique'de kimya profesörlüğü derecesi aldı, ancak enstitü 1852'de kapatıldı. Ertesi yıl tıp fakültesindeki "eczacılık ve organik kimya" kürsüsü Dumas'nın istifası ile; "tıbbi kimya" kürsüsü ise Mathieu Orfila'nın ölümüyle boşaldı. Bu bölümlerin her ikisi de kaldırıldı ve Wurtz, yeni tanımlanan "organik ve mineral kimyası" görevine atandı. (Aynı zamanda Eugene Soubeiran'a yalnızca eczacılığa ayrılmış yeni bir bölümde görev verildi). 1866 yılında Wurtz tıp fakültesi dekanlığı görevini üstlendi. Bu pozisyonda, bilimsel eğitime ayrılan binaların yeniden düzenlenmesi ve yeniden inşasını sağlamak için çaba harcadı ve uygun şekilde donatılmış öğretim laboratuvarlarının sağlanmasında Fransa'nın Almanya'dan çok geride olduğunu öne sürdü (bkz. Les Hautes Etudes pratiques dans les universités allemandes, 1870).
1875'te dekanlık görevinden istifa ederek fahri dekan unvanını koruyarak, hükûmetin kurduğu Sorbonne'daki yeni organik kimya kürsüsünün ilk sahibi oldu. Ancak yeterli laboratuvarı bulmakta büyük zorluk yaşadı. Yeni Sorbonne'un modern bilimsel laboratuvarlar sağlayan binaları, ölümünden on yıl sonra, 1894'e kadar tamamlanmadı.
Wurtz, Avrupa'daki hemen hemen her bilimsel topluluğun onursal üyesiydi. Paris Kimya Derneği'nin (1858) ana kurucusuydu, ilk sekreteriydi ve üç kez başkan olarak görev yaptı. 1867'de Théophile-Jules Pelouze'den sonra 1880'de Fransız Bilimler Akademisi'nin başkan yardımcısı ve 1881'de başkanı oldu. 1881'de Wurtz ömür boyu senatör seçildi. Ve Wurtz'un adı Eyfel kulesine yazılan 72 isimden biridir.
Wurtz, 10 Mayıs 1884'te, muhtemelen şeker hastalığına bağlı komplikasyonlar nedeniyle Paris'te öldü ve şehrin kuzeydoğusundaki Père Lachaise Mezarlığı'na gömüldü.
Bilimsel ve akademik çalışmaları
Liebig ve Dumas gibi önde gelen isimlerden etkilenen Wurtz, 1856'da kimya teorisinde bir reformun güçlü bir savunucusu haline geldi ve ardından Charles Gerhardt ve Alexander Williamson tarafından yönetildi. 1850'lerin bu yeni kimyası, kimyasal atomlar fikrini ciddiye aldı, modern olanlara çok benzeyen elementlerin atom ağırlıklarını benimsedi ve Jons Jacob Berzelius'un çalışmalarından türetilen dualistik teoriye karşı çıkan üniter bir şematik plan önerdi. Kısa bir süre sonra Wurtz, August Kekulé gibi genç kimyagerlerin çalışmalarından gelişen yeni yapısal teoriyi de benimsedi. Bununla birlikte, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da bir tür şüpheci pozitivizm etkili oldu ve Wurtz'un kendi ülkesinde atomizm ve yapısalcılık konusunda olumlu bir ses kazanma çabaları büyük ölçüde hüsrana uğradı.
Wurtz'un yayınlanan ilk makalesi hipofosfor asit (1841) üzerineydi ve fosfor asitleri (1845) üzerindeki çalışmasının devamı, bakır hidrürün yanı sıra ve fosfor oksiklorürün keşfiyle sonuçlandı. Ancak Wurtz'un asıl çalışması esas olarak organik kimya alanındaydı. araştırması ile (1848), organik kimyada yeni bir alan açan bir madde sınıfını ortaya çıkardı; çünkü bu eterleri kostik potasla işleyerek, amonyağın en basit organik türevi olan metilamini (1849) ve daha sonra (1851) üre bileşiğini elde etti. 1855 yılında gliserinden elde edilen çeşitli maddeleri gözden geçirerek, gliserinin, sıradan alkolün bir molekülden oluşması gibi, üç su molekülünden oluşan alkolik yapıda bir cisim olduğu sonucuna vardı ve 1856 yılında benzer şekilde çift su tipiyle ilişkili cisimler olan glikolleri ve diatomik alkolleri keşfetmiştir. Bu keşfini etilen oksit ve polietilen alkoller üzerine yaptığı araştırmalarda çok detaylı bir şekilde gerçekleştirdi. Glikollerin oksidasyonu Wurtz'u laktik asit homologlarına yöneltti ve ikincisinin oluşumu hakkında Hermann Kolbe ile yapılan bir tartışma, birçok yeni gerçeğin keşfedilmesine ve oksi- ile amido (tek değerli bir radikal) arasındaki ilişkilerin daha iyi anlaşılmasına yol açtı. 1855'te Wurtz, şu anda Wurtz reaksiyonu olarak bilinen şey üzerine çalışmasını yayınladı.
1867'de Wurtz, "trimetilamin"in üzerindeki etkisiyle nörin (balıklar, mantarlar ve sakatatdan kaynaklanan proteinleri parçalayarak zehir etkisi gösteren bir amin) sentezledi. 1872'de aldol reaksiyonunu keşfetti ve ürünün hem alkol hem de aldehit özelliklerini gösterdiğini belirtti. Alexander Borodin aynı yıl reaksiyonu bağımsız olarak keşfetti. Ürüne çift karakterine işaret eden aldol adı verildi. Bu, Wurtz'un, Alman kimyager Hermann Kolbe ile ikinci kez yüzleşmesine yol açtı.
Wurtz'un hazırladığı bazı yeni maddelerden oluşan bu listeye ek olarak, anormal buhar yoğunlukları üzerine yaptığı çalışmaya da atıfta bulunulabilir. Wurtz, olefinler üzerinde çalışırken, sıcaklık arttıkça amilen hidroklorür, hidrojen bromür vb. buharının yoğunluğunda bir değişiklik meydana geldiğini ve yaklaşık olarak normal yoğunluktaki bir gazdan yarı normal yoğunluktaki bir gaza kademeli geçtiğini fark etti. Yoğunlukla ilgili olarak Amonyum klorür veya fosfor pentaklorür tarafından sergilenenler gibi anormal buhar yoğunluklarının olduğu görüşünü destekleyen güçlü bir argüman gördü. Wurtz'un bu argümanı ayrışmayla açıklanabilir. Wurtz, 1865'ten itibaren bu soruyu çeşitli makalelerinde ele aldı ve Etienne Henri Sainte-Claire Deville ve Marcellin Berthelot'a karşı özellikle kloralhidrat buharının ayrışmasını savundu.
Yirmi bir yıl boyunca (1852-1872) Wurtz, Annales de chimie et dephysique'de Fransa dışında yapılan kimyasal çalışmaların özetlerini yayınladı. Birçok Fransız kimyagerin yayınlanması için kendisine yardım ettiği Dictionnaire de chimie pure et apliquée'nin yayınlanmasına 1869'da başlandı ve 1878'de sona erdi; 1880-1886'da iki ek cilt yayınlandı ve 1892'de ikinci ekin yayımlanmasına başlandı. Kitapları arasında;
- Chimie médicale (1864),
- Leçons élémentaires de chimie moderne (1867),
- Théorie des atomes dans la konsept générale du monde (1874),
- La Théorie atomique (1878),
- Progrés de l'industrie des matières colorantes artificielles (1876),
- Traité de chimie biologique (1880–1885)
bulunmaktadır.
Dictionnaire'in (yine 1869'da ayrı olarak basılan) giriş konuşması olan Histoire des doctrines chimiques, (Fransızca: La chimie est une science française) her ne kadar Almanya'da bir protesto fırtınası yaratsa da bu cümle göründüğünden daha az milliyetçi; bilimin yalnızca Fransız ulusal mülkiyetinde olduğunu ileri sürmek yerine, yalnızca büyük bilim insanı Antoine Lavoisier döneminde kimyanın doğuşuna atıfta bulunmayı amaçladı.
Çalışmaları
- Historie des doctrines chimiques depuis Lavoisier jusqu'à nos jours (Fransızca). Paris: Hachette et C.ie. 1868.
- Dictionnaire de chimie pure et appliqueée (Fransızca). A–B. Paris: Hachette et C.ie. 1869.
- Dictionnaire de chimie pure et appliqueée (Fransızca). C–G. Paris: Hachette et C.ie. 1870.
- Dictionnaire de chimie pure et appliqueée (Fransızca). P–S. Paris: Hachette et C.ie. 1876.
- Dictionnaire de chimie pure et appliqueée (Fransızca). S–Z. Paris: Hachette et C.ie. 1878.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Chisholm 1911.
- ^ Rocke, Alan (2001). Nationalizing Science: Adolphe Wurtz and the Battle for French Chemistry. Cambridge, MA: The MIT Press. ss. 103-104.
- ^ Williamson, A. W. (1885). "Obituary of Charles Adolphe Wurtz". Proceedings of the Royal Society. 38: xxiii - xxxiv.
- ^ . www.nedirnedemek.com. 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
- ^ Wurtz, C. A. (1872). "Sur un aldéhyde-alcool". 74: 1361. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Charles Adolphe Wurtz 26 Kasim 1817 Strasbourg 10 Mayis 1884 Paris Alsasli Fransiz kimyager Marcellin Berthelot ve Henri Etienne Sainte Claire Deville gibi kimyagerlerin supheci goruslerine karsi atom teorisini ve kimyasal bilesiklerin yapilari hakkindaki fikirleri onlarca yildir savundugu icin en iyi hatirlanan bilim insanlarindan biridir Wurtz organik kimyacilar tarafindan Wurtz reaksiyonu alkil halojenurlerin sodyum ile reaksiyona sokulmasiyla karbon karbon baglari olusturulmasi ve etilamin etilen glikol ve aldol reaksiyonu kesifleriyle taninir Wurtz ayni zamanda etkili bir yazar ve egitimciydi Adolphe WurtzDogum26 Kasim 1817 1817 11 26 Wolfisheim near Strazburg FransaOlum10 Mayis 1884 66 yasinda Paris FransaMilliyetFransizEgitimStrasbourg UniversitesiOduller 1879 Copley Medal 1881 KariyeriDaliKimyaDoktora danismaniAmedee CailliotDiger akademik danismanlarJustus von LiebigDoktora ogrencileriCharles FriedelDiger onemli ogrencileriJacobus Henricus van t HoffHayatiCharles Adolphe Wurtz un Strasburg daki heykeli Adolphe Wurtz hicbir zaman Charles adini kullanmadi Lutherci babasi Johann Jacob Jean Jacques Wurtz un papaz oldugu Wolfisheim kasabasinin yakinindaki Strazburg da dogdu Adolphe nin annesi Sophie Kreiss 1878 de oldu 1834 te Strazburg daki Protestan spor salonundan ayrildiginda babasi teoloji ile birlikte tip okumasina izin verdi Kendisini ozellikle mesleginin kimya yonune adadi ve o kadar basarili oldu ki 1839 da Strasbourg Tip Fakultesi nde Fransizca Chef des travaux chimiques olarak atandi 1842 yaz doneminde Giessen Universitesi nde Justus von Liebig in yaninda calisti 1843 yilinda Strazburg dan albumin ve fibrin uzerine yazdigi tezle tip doktoru olarak mezun olduktan sonra Paris e gitti ve burada ilk olarak Jean Baptiste Dumas tarafindan Antoine Balard a yonlendirildi Balard daki isi birkac ay surdu ve ardindan Wurtz Dumas in ozel laboratuvarinda calismaya basladi 1845 te Dumas nin asistani oldu ve dort yil sonra onun yerine organik kimya dersleri vermeye basladi Ecole de Medecine de kendisine ait bir laboratuvar bulunmadigindan 1850 de Rue Garanciere de ozel bir laboratuvar acti ancak uc yil sonra bina satildi ve laboratuvaru terk etmek zorunda kaldi 1850 de Versay daki yeni Institut National Agronomique de kimya profesorlugu derecesi aldi ancak enstitu 1852 de kapatildi Ertesi yil tip fakultesindeki eczacilik ve organik kimya kursusu Dumas nin istifasi ile tibbi kimya kursusu ise Mathieu Orfila nin olumuyle bosaldi Bu bolumlerin her ikisi de kaldirildi ve Wurtz yeni tanimlanan organik ve mineral kimyasi gorevine atandi Ayni zamanda Eugene Soubeiran a yalnizca eczaciliga ayrilmis yeni bir bolumde gorev verildi 1866 yilinda Wurtz tip fakultesi dekanligi gorevini ustlendi Bu pozisyonda bilimsel egitime ayrilan binalarin yeniden duzenlenmesi ve yeniden insasini saglamak icin caba harcadi ve uygun sekilde donatilmis ogretim laboratuvarlarinin saglanmasinda Fransa nin Almanya dan cok geride oldugunu one surdu bkz Les Hautes Etudes pratiques dans les universites allemandes 1870 1875 te dekanlik gorevinden istifa ederek fahri dekan unvanini koruyarak hukumetin kurdugu Sorbonne daki yeni organik kimya kursusunun ilk sahibi oldu Ancak yeterli laboratuvari bulmakta buyuk zorluk yasadi Yeni Sorbonne un modern bilimsel laboratuvarlar saglayan binalari olumunden on yil sonra 1894 e kadar tamamlanmadi Wurtz Avrupa daki hemen hemen her bilimsel toplulugun onursal uyesiydi Paris Kimya Dernegi nin 1858 ana kurucusuydu ilk sekreteriydi ve uc kez baskan olarak gorev yapti 1867 de Theophile Jules Pelouze den sonra 1880 de Fransiz Bilimler Akademisi nin baskan yardimcisi ve 1881 de baskani oldu 1881 de Wurtz omur boyu senator secildi Ve Wurtz un adi Eyfel kulesine yazilan 72 isimden biridir Wurtz 10 Mayis 1884 te muhtemelen seker hastaligina bagli komplikasyonlar nedeniyle Paris te oldu ve sehrin kuzeydogusundaki Pere Lachaise Mezarligi na gomuldu Bilimsel ve akademik calismalari 1818 1881 Antoine Jerome Balard 1802 1876 ve Charles Adolphe Wurtz un 1817 1884 fotografi Parigi Ecole Normale Superieure deki kimya belgeleri Liebig ve Dumas gibi onde gelen isimlerden etkilenen Wurtz 1856 da kimya teorisinde bir reformun guclu bir savunucusu haline geldi ve ardindan Charles Gerhardt ve Alexander Williamson tarafindan yonetildi 1850 lerin bu yeni kimyasi kimyasal atomlar fikrini ciddiye aldi modern olanlara cok benzeyen elementlerin atom agirliklarini benimsedi ve Jons Jacob Berzelius un calismalarindan turetilen dualistik teoriye karsi cikan uniter bir sematik plan onerdi Kisa bir sure sonra Wurtz August Kekule gibi genc kimyagerlerin calismalarindan gelisen yeni yapisal teoriyi de benimsedi Bununla birlikte on dokuzuncu yuzyilin ikinci yarisinda Fransa da bir tur supheci pozitivizm etkili oldu ve Wurtz un kendi ulkesinde atomizm ve yapisalcilik konusunda olumlu bir ses kazanma cabalari buyuk olcude husrana ugradi Wurtz un yayinlanan ilk makalesi hipofosfor asit 1841 uzerineydi ve fosfor asitleri 1845 uzerindeki calismasinin devami bakir hidrurun yani sira ve fosfor oksiklorurun kesfiyle sonuclandi Ancak Wurtz un asil calismasi esas olarak organik kimya alanindaydi arastirmasi ile 1848 organik kimyada yeni bir alan acan bir madde sinifini ortaya cikardi cunku bu eterleri kostik potasla isleyerek amonyagin en basit organik turevi olan metilamini 1849 ve daha sonra 1851 ure bilesigini elde etti 1855 yilinda gliserinden elde edilen cesitli maddeleri gozden gecirerek gliserinin siradan alkolun bir molekulden olusmasi gibi uc su molekulunden olusan alkolik yapida bir cisim oldugu sonucuna vardi ve 1856 yilinda benzer sekilde cift su tipiyle iliskili cisimler olan glikolleri ve diatomik alkolleri kesfetmistir Bu kesfini etilen oksit ve polietilen alkoller uzerine yaptigi arastirmalarda cok detayli bir sekilde gerceklestirdi Glikollerin oksidasyonu Wurtz u laktik asit homologlarina yoneltti ve ikincisinin olusumu hakkinda Hermann Kolbe ile yapilan bir tartisma bircok yeni gercegin kesfedilmesine ve oksi ile amido tek degerli bir radikal arasindaki iliskilerin daha iyi anlasilmasina yol acti 1855 te Wurtz su anda Wurtz reaksiyonu olarak bilinen sey uzerine calismasini yayinladi 1867 de Wurtz trimetilamin in uzerindeki etkisiyle norin baliklar mantarlar ve sakatatdan kaynaklanan proteinleri parcalayarak zehir etkisi gosteren bir amin sentezledi 1872 de aldol reaksiyonunu kesfetti ve urunun hem alkol hem de aldehit ozelliklerini gosterdigini belirtti Alexander Borodin ayni yil reaksiyonu bagimsiz olarak kesfetti Urune cift karakterine isaret eden aldol adi verildi Bu Wurtz un Alman kimyager Hermann Kolbe ile ikinci kez yuzlesmesine yol acti Wurtz un hazirladigi bazi yeni maddelerden olusan bu listeye ek olarak anormal buhar yogunluklari uzerine yaptigi calismaya da atifta bulunulabilir Wurtz olefinler uzerinde calisirken sicaklik arttikca amilen hidroklorur hidrojen bromur vb buharinin yogunlugunda bir degisiklik meydana geldigini ve yaklasik olarak normal yogunluktaki bir gazdan yari normal yogunluktaki bir gaza kademeli gectigini fark etti Yogunlukla ilgili olarak Amonyum klorur veya fosfor pentaklorur tarafindan sergilenenler gibi anormal buhar yogunluklarinin oldugu gorusunu destekleyen guclu bir arguman gordu Wurtz un bu argumani ayrismayla aciklanabilir Wurtz 1865 ten itibaren bu soruyu cesitli makalelerinde ele aldi ve Etienne Henri Sainte Claire Deville ve Marcellin Berthelot a karsi ozellikle kloralhidrat buharinin ayrismasini savundu Yirmi bir yil boyunca 1852 1872 Wurtz Annales de chimie et dephysique de Fransa disinda yapilan kimyasal calismalarin ozetlerini yayinladi Bircok Fransiz kimyagerin yayinlanmasi icin kendisine yardim ettigi Dictionnaire de chimie pure et apliquee nin yayinlanmasina 1869 da baslandi ve 1878 de sona erdi 1880 1886 da iki ek cilt yayinlandi ve 1892 de ikinci ekin yayimlanmasina baslandi Kitaplari arasinda Chimie medicale 1864 Lecons elementaires de chimie moderne 1867 Theorie des atomes dans la konsept generale du monde 1874 La Theorie atomique 1878 Progres de l industrie des matieres colorantes artificielles 1876 Traite de chimie biologique 1880 1885 bulunmaktadir Dictionnaire in yine 1869 da ayri olarak basilan giris konusmasi olan Histoire des doctrines chimiques Fransizca La chimie est une science francaise her ne kadar Almanya da bir protesto firtinasi yaratsa da bu cumle gorundugunden daha az milliyetci bilimin yalnizca Fransiz ulusal mulkiyetinde oldugunu ileri surmek yerine yalnizca buyuk bilim insani Antoine Lavoisier doneminde kimyanin dogusuna atifta bulunmayi amacladi CalismalariWurtz un 1869 yilinda basilan arastirma kitabinin ilk sayfasi Dictionnaire de chimie pure et apliqueeeHistorie des doctrines chimiques depuis Lavoisier jusqu a nos jours Fransizca Paris Hachette et C ie 1868 Dictionnaire de chimie pure et appliqueee Fransizca A B Paris Hachette et C ie 1869 Dictionnaire de chimie pure et appliqueee Fransizca C G Paris Hachette et C ie 1870 Dictionnaire de chimie pure et appliqueee Fransizca P S Paris Hachette et C ie 1876 Dictionnaire de chimie pure et appliqueee Fransizca S Z Paris Hachette et C ie 1878 Kaynakca a b c d e f g Chisholm 1911 Rocke Alan 2001 Nationalizing Science Adolphe Wurtz and the Battle for French Chemistry Cambridge MA The MIT Press ss 103 104 Williamson A W 1885 Obituary of Charles Adolphe Wurtz Proceedings of the Royal Society 38 xxiii xxxiv www nedirnedemek com 1 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2023 Wurtz C A 1872 Sur un aldehyde alcool 74 1361 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2023