Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kolorado Platosu (İngilizce : Colorado Plateau), ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.
Kolorado Platosu ABD'de en çok sayıda federal devlet koruması altında bulunan bölgedir. Bu platoda 9 tane "Ulusal Park", 17 tane "" ve birçok "Vahşi Doğa Bölgesi" statülü korumalı araziler bulunmaktadır.
Nitelendirme ve belirtme
Kolorado Platosu'nun arazisini çoğu bazı ormanlar da bulunmakla beraber, yüksek rakımlı çöl arazisidir.
Kolorado Platosu'nun güneybatı köşesinde Kolorado Nehri'nin geçtiği Büyük Kanyon bulunur. Platoda bulunan arazilerin çoğunluğu, hem görüntü itibarıyla hem de jeolojik tarih itibarıyla, bu kanyon arazisi ile gayet ilişkilidir. Bu arazilere verilen "Kırmızı Kaya Arazisi" lakabı bu plato arazilerini çok parlak renkli ve iklim kuruluğu ve erozyon dolayısıyla yeryüzünde açığa çıkmış kayaçları olarak iyi tasvir etmektedir. Bu platoda kayaların aldığı acayip şekillere verilen "kubbeler", "peribacaları", "balık yüzgeçleri", "cinler", "ırmak daralmaları", "doğal köprü veya kemerler" gibi niteleyici sözcükler de bu platoda bulunan özel arazi-kaya şekillerine gayet uygun olmaktadır.
Kolorado Platosu'nu nitelendirilmesi için başlıca özellik bu platonun Kolorado Nehri ve altkollarının su toplama havzası olmasıdır. Kolorado Platosu'nda bulunan Kolorado Nehri'nin en önemli altkolları Green Irmağı, ve 'dır. Bu ırmakların güzergahlarında çok kavisler yapıp akmaları ve bu akarsuların geçtiği platodaki kayalık araziler içinde çok derin kanyonlar içinden geçmeleri de özel niteliklerden kabul edilmiştir. Bu kanyonların en iyi bilineni Arizona'da bulunan Büyük Kanyon'dur.
Kolorado Platosu'nun nitelendirilip belirtilmesi Amerikalı coğrafya bilim insanı olan 'ın ilk defa 1917'de ortaya attığı ABD arazilerini "Fiziyografik Bölge"ye ayırmasıdır. Bu ayırıma göre ABD'de 8 "", 25 "" ve 85 "" bulunmaktadır. Bunlardan "İntermontane Plato Bölgesi" adını verdiği VII. "Bölge"de bulunan 3 "vilayet" içinde "Kolorado Platosu" bulunmaktadır. Bu ayırıma göre Kolarado Platosu "vilayet"i içerisinde 7 "kısım" bulunmaktadır. Bunlar:
- "Utah Yüksek Platoları",
- "Uinta Havzası",
- "Kanyon Arazileri",
- "Navajo Kısmı",
- "Büyük Canyon Kısmı",
- "Datıl-Mogollon Kısmı",
- "Acoma-Zuni Kısmı"
olarak adlandırılmıştır.
Kolorado Platosu "vilayet"inin sınırları Colorado'da Rocky Dağları ve kuzey ve merkezi Utah'da Rocky Dağlarının kısımları olan "Uinta Dağları", "Wasatch Dağları" olarak belirlenmiştir. Diğer sınırlar Rio Grande Çatlağı (Rift), "Mogollan Rim" (Kenar) ve "Havza ve Sıradağ Vilayeti"dir. Güney Rocky Sıradağları ve Kolorada'da bulunan "San Juan Sıra Dağları" ve Utah'da "La Sal Dağları" diğer sıradağlardan ayrık olmakla beraber Kolorado Platosu'nun merkezi ve güney kısmı sınırlarını oluştururlar.
Korumalı araziler
Kolarado Platosu'nda Federal devletin Ulusal Park Hizmeti büro-dairesi tarafından idare edilen 9 tane ulusal park; 17 tane "Ulusal anıt" ve 30 tane federal "vahşi doga arazisi" bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Ulusal Parklar (guneyden kuzeye doğru)
- Petrified Forest Ulusal Parkı
- Büyük Kanyon Ulusal Parkı
- Zion Ulusal Parkı
- Bryce Kanyonu Ulusal Parkı
- Capitol Reef Ulusal Parkı
- Canyonlands Ulusal Parkı
- Arches Ulusal Parkı
- Gunnison'un Black Kanyonu Ulusal Parkı
- Mesa Verde Ulusal Parkı
Ulusal Anıtlar (alfabetik sıra)
"Vahşi Doğa Bölgesi" (en:Wilderness area)
| | |
Resimler
-
![image]()
-
![image]()
Anıtı -
![image]()
Blue Mesa masa dağı, Painted Desert (Boyalı Çöl)'de
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Kıver, Eugene P. ve David V. Harris, (1999) Geology of U.S. Parklands, Wiley, 5th ed., s.395,
- ^ İlk bildiri: Fenneman, Nevin M. (Ocak 1917). "Physiographic Subdivision of the United States". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (İngilizce). 3 (1). s. 17–22. OCLC 43473694. (PMC) 1091163 $2. (PMID) 16586678.
- ^ 1931 tarihli kitap:Fenneman, Nevin Melancthon (1931). Physiography of Western United States (İngilizce). McGraw-Hill. OCLC 487636.
- ^ 1938 tarihli kitap: Fenneman, Nevin Melancthon (1938). Physiography of Eastern United States (İngilizce). McGraw-Hill. OCLC 487628.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Colorado Platosu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kolorado Platosu Ingilizce Colorado Plateau ABD nin guney dogusunda cografik ve jeolojik niteliklere gore belirlenmis cok buyuk bir bolgedir Tum yuzolcumu 337 000 km olup Utah Arizona New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayilmistir Colorado ile birlikte Utah Arizona New Mexico eyaletlerinde bulunan Kolorado Platosu Kolorado Platosu ABD de en cok sayida federal devlet korumasi altinda bulunan bolgedir Bu platoda 9 tane Ulusal Park 17 tane Ulusal Anit ve bircok Vahsi Doga Bolgesi statulu korumali araziler bulunmaktadir Nitelendirme ve belirtmeKolorado Platosu nun arazisini cogu bazi ormanlar da bulunmakla beraber yuksek rakimli col arazisidir Kolorado Platosu nun guneybati kosesinde Kolorado Nehri nin gectigi Buyuk Kanyon bulunur Platoda bulunan arazilerin cogunlugu hem goruntu itibariyla hem de jeolojik tarih itibariyla bu kanyon arazisi ile gayet iliskilidir Bu arazilere verilen Kirmizi Kaya Arazisi lakabi bu plato arazilerini cok parlak renkli ve iklim kurulugu ve erozyon dolayisiyla yeryuzunde aciga cikmis kayaclari olarak iyi tasvir etmektedir Bu platoda kayalarin aldigi acayip sekillere verilen kubbeler peribacalari balik yuzgecleri cinler irmak daralmalari dogal kopru veya kemerler gibi niteleyici sozcukler de bu platoda bulunan ozel arazi kaya sekillerine gayet uygun olmaktadir Kolorado Platosu nu nitelendirilmesi icin baslica ozellik bu platonun Kolorado Nehri ve altkollarinin su toplama havzasi olmasidir Kolorado Platosu nda bulunan Kolorado Nehri nin en onemli altkollari Green Irmagi ve dir Bu irmaklarin guzergahlarinda cok kavisler yapip akmalari ve bu akarsularin gectigi platodaki kayalik araziler icinde cok derin kanyonlar icinden gecmeleri de ozel niteliklerden kabul edilmistir Bu kanyonlarin en iyi bilineni Arizona da bulunan Buyuk Kanyon dur Kolorado Platosu nun nitelendirilip belirtilmesi Amerikali cografya bilim insani olan in ilk defa 1917 de ortaya attigi ABD arazilerini Fiziyografik Bolge ye ayirmasidir Bu ayirima gore ABD de 8 bolge region 25 vilayet province ve 85 kisim section bulunmaktadir Bunlardan Intermontane Plato Bolgesi adini verdigi VII Bolge de bulunan 3 vilayet icinde Kolorado Platosu bulunmaktadir Bu ayirima gore Kolarado Platosu vilayet i icerisinde 7 kisim bulunmaktadir Bunlar Utah Yuksek Platolari Uinta Havzasi Kanyon Arazileri Navajo Kismi Buyuk Canyon Kismi Datil Mogollon Kismi Acoma Zuni Kismi olarak adlandirilmistir Kolorado Platosu vilayet inin sinirlari Colorado da Rocky Daglari ve kuzey ve merkezi Utah da Rocky Daglarinin kisimlari olan Uinta Daglari Wasatch Daglari olarak belirlenmistir Diger sinirlar Rio Grande Catlagi Rift Mogollan Rim Kenar ve Havza ve Siradag Vilayeti dir Guney Rocky Siradaglari ve Kolorada da bulunan San Juan Sira Daglari ve Utah da La Sal Daglari diger siradaglardan ayrik olmakla beraber Kolorado Platosu nun merkezi ve guney kismi sinirlarini olustururlar Korumali arazilerKolarado Platosu nda Federal devletin Ulusal Park Hizmeti buro dairesi tarafindan idare edilen 9 tane ulusal park 17 tane Ulusal anit ve 30 tane federal vahsi doga arazisi bulunmaktadir Bunlar soyle siralanabilir Ulusal Parklar guneyden kuzeye dogru Petrified Forest Ulusal Parki Buyuk Kanyon Ulusal Parki Zion Ulusal Parki Bryce Kanyonu Ulusal Parki Capitol Reef Ulusal Parki Canyonlands Ulusal Parki Arches Ulusal Parki Gunnison un Black Kanyonu Ulusal Parki Mesa Verde Ulusal ParkiUlusal Anitlar alfabetik sira Vahsi Doga Bolgesi en Wilderness area ResimlerAniti Blue Mesa masa dagi Painted Desert Boyali Col deAyrica bakinizBuyuk Kanyon Arches Ulusal Parki Zion Ulusal Parki Bryce Kanyonu Ulusal ParkiKaynakca Kiver Eugene P ve David V Harris 1999 Geology of U S Parklands Wiley 5th ed s 395 ISBN 0 471 33218 6 Ilk bildiri Fenneman Nevin M Ocak 1917 Physiographic Subdivision of the United States Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America Ingilizce 3 1 s 17 22 OCLC 43473694 PMC 1091163 2 PMID 16586678 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim 1931 tarihli kitap Fenneman Nevin Melancthon 1931 Physiography of Western United States Ingilizce McGraw Hill OCLC 487636 1938 tarihli kitap Fenneman Nevin Melancthon 1938 Physiography of Eastern United States Ingilizce McGraw Hill OCLC 487628 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Colorado Platosu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir