Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Corto Maltese, karmaşık karakterli, soyadı Malta adasından türemiş bir seri çizgi roman başkahramanı, maceracı denizcidir. İtalya vatandaşı sanatçı Hugo Pratt tarafından 1967 tarihinde yaratılmış olan Corto Maltese serileri birçok dile çevrilmiş ve dünya çapında tanınır hale gelmiştir.
| Corto Maltese | |
|---|---|
 Corto Maltese suluboya çizim | |
| Yayım bilgileri | |
| İlk görünüm | 1967 |
| Yaratan | Hugo Pratt |
| Partnerleri | Rasputin |
Yayım tarihçesi
İtalyan çizer Hugo Pratt'ın yarattığı Corto Maltese 1887'de Malta'da doğar. 1936'da Uluslararası Tugaylar'a katıldığı İspanya İç Savaşı'nda ölür, ancak kaybolduğu da söylenir. Corto 13 yaşından itibaren "kahramanlıklar" sergilemeye başlar. Giderek dünyanın her yerinde ve farklı zamanlarında maceralara atılmak, varlığının bir parçası hâline gelir. Cortoya hikâyelerinde hem kurgu hem de tarihsel figürler eşlik eder: Stalin'den Jack London'a, Enver Paşa'dan John Reed'e kadar. (Çizgi romanın Tolstoy'u gibi bir benzetmeyle anılan) Corto'nun maceralarında Rasputin ise eksik olmamıştır.
Hugo Pratt'ın bir çizgi virtüözü olup olmadığı tartışılabilir ancak bir virtüöz olduğu herkesçe kabul edilen Milo Manara, Pratt'ı bu alanın en büyüğü olarak tanımlar. Umberto Eco'ya göre de Pratt engin bilgisi ve zekâsıyla tam bir entelektüeldir ve biz insanlığa Corto’yu miras bırakmıştır. Çizgi romanlarındaki coğrafya ve tarihi tahrifine rağmen yarattığı paradigma, Pratt'ın dokunulmazlıklarındandır.
Türkiye'de Corto Maltese
Hugo Pratt'ın eserleri Türkiye'de ilk olarak 70'li yıllarda, Milliyet Çocuk ve Doğan Kardeş dergilerinde yayınlandı. Hugo Pratt'ın ünlü Corto Maltese serisi ise kitap formatında ilk defa 1999'da, Dost Kitabevi Yayınları tarafından basıldı. Sadece 10 albümü yayınlanan bu seri, siyah beyaz bir baskıya ve büyük baskı boyutlarına sahiptir.
Yayınlanan 10 kitap içinde Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev yaşadığımız coğrafyada geçmekte olup, netameli konuların etrafında dönmektedir. 1921'de Rodos'ta başlayan hikâye Adana ve Van'da devam ediyor. İttihatçılar, Kızılelmacılar, Panturancı Kürtler, Ermeni komitacılar, Yezidiler hikâyenin kahramanları arasındadır. Enver Paşa'nın son konuşmasını yaptığı kişi, yine Corto’dur. Enver Paşa Corto ile konuştuktan sonra atına biner yaşamının finali -Hugo Pratt yorumuyla- bu serüvende çizilmiş gibidir. Türkçe olarak Dost Yayınları tarafından on albüm yayımlanmıştır.
2012'den itibaren NTV Yayınları tarafından basılan Corto Maltese maceralarıysa, bilgisayar ortamında renklendirilmiş olması ve orijinalinden daha küçük boyutlarda basılması gibi nedenlerle çizgi roman sevenlerin çeşitli olumsuz eleştirileriyle karşılaştı.
Corto Maltese serisi, 2019 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından Casterman baskısı esas alınarak kaliteli bir kağıt ve sayfa düzenlemesiyle yeniden yayınlanmaya başlandı.
Karakter
Corto Maltese, Muhtemelen Venedik dilinde 'Maltalı' olarak geçen bir tabirdir, 20. yüzyıl başlarında (1900-1920 civarı) maceradan maceraya seyreden, az ve özcesi bir açık deniz kaptanıdır. Valletta'da 10 Temmuz 1887 tarihinde, İngiltere vatandaşı denizci Cornwall ve "Cebelitarıklı Nina" olarak bilinen çingene yosma Endülüslü Nina'nın oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Çocukluğu Yahudi mahallesi olarak bilinen Córdoba'da geçmiştir. Bir gün bir falcı Corto'nun avucunda kader çizgisi olmadığını fark eder ve o an Corto Maltese avucuna bir usturayla kendi seçimi olan kaderini kazır. Yaşam çizgisini bile avucuna kendi çizen Corto, kendi hayatının tek efendisidir.
Karakter, çizerinin ulusal, ideolojik ve dinsel iddialarının cisimleşmiş halidir. Corto her meşrepten insanla kolayca arkadaşlık kurabilen birisidir. Bu arkadaşlar eli kanlı katil Rasputin'den (Çar Rasputinle Rasputin, bazı kişi özellikleri ve görünümü dışında bir bağlantısı yoktur), İngiliz mirasyedi Tristan Bantam, Vudu rahibi Altın Ağız ve Çekya bilim adamı Jeremiah Steiner'e dek değişik kişiliklerdir. Corto ayrıca kimi tarihi şahsiyetleri bilir ve tanır. Örneğin Jack London, Ernest Hemingway, , , Beyaz Rus General Roman Ungern von Sternberg ve Enver Paşa. Bu tanışıklık onun olmadık durumlardan kolayca sıyrılmasına vesile olur, mesela bir keresinde Türkiye-Ermenistan sınırında kurşuna dizilmekten son anda Stalin'den gelen bir telefon sayesinde kurtulabilmiştir. Her ne kadar tarafsız bir kahraman gibi gözükse de mağdurların ve ezilmişlerin yanındadır.
Corto'nun başucu kitabı yazar Thomas More'un Ütopya'sıdır ancak onu okumayı asla bitirememiştir. Corto ayrıca London, , Stevenson, Melville ve Conrad gibi yazarların kitaplarını da okur ve atıfta bulunur.
Corto Maltese öyküleri tarihi serüven öykülerinden esrarengiz okült rüya seanslarına akar. O Kızıl Baron vurulduğunda yanındadır, Güney Amerika'da yardım etmektedir ve Venedik'te faşistlerden kaçmaktadır, kimi zamanda farkında olmadan ve 'a İngiltere'yi korumada yardım etmektedir ve ardından 'yu ziyaret etmektedir.
Kronolojik olarak, ilk Corto Maltese serüveni olan La Giovinezza (Gençlik Yılları), Rus-Japon Savaşı'nda geçmektedir. Diğer albümlerinde I. Dünya Savaşı'nı birkaç değişik cephede yaşar, Ekim Devrimi'nden sonra patlak veren Rus İç Savaşı'na katılır, Faşist İtalya'nın ilk dönemlerinde gezinir. Pratt'ın ayrı bir serisinde, Gli Scorpioni del Deserto (Çöl Akrepleri) İspanyol İç Savaşı esnasında kaybolduğu tasvir edilir. Corto, kurgu karakterlerde karşılaşılan olağan yazgıdan olmak üzere "gerçekle köşe kapmaca" oynar. Arada yaratıcılarından rolde çaldıkları olur, Corto'nun ortadan kaybolması bir zihin sürçmesidir.
Kronoloji
Burada 12 adet Corto Maltese romanının kronolojik sıralaması bulunmaktadır. Özgün başlıkları ilk olarak Fransızca veya İtalyanca verilmiş olup, İngilizce ve Türkçesi takip etmektedir. Tüm albümlerin Türkçede yayımlanmamış olduklarına dikkat ediniz, bazı albümlerin özgün isimlerle uyumlu olmadığı görülebilecektir. Fransızca basımlar , İtalyanca basımlar , Türkçe basımlar Dost Kitabevi tarafından yayımlanmıştır.
- 1905 (Fransızca) La Jeunesse (siyah beyaz 1981, renkli1985); İtalyanca La giovinezza adıyla (renkli 1983); İngilizce adı The Early Years (Türkçe basımı yapılmamıştır).
- 1913-1915 (Fransızca/İtalyanca) Una ballata del mare salato/La ballade de la mer salée (siyah beyaz 1967-1969; renkli 1991); İngilizce The Ballad of the Salt Sea ve Türkçe Bir Tuz Denizi Şarkısı [1]
- 1916-1917 (Fransızca) Sous le signe du Capricorne; Türkçesi Oğlak Burcu Altında'[2] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1917 (Fransızca) Corto toujours un peu plus loin (siyah beyaz 1970-1971); Türkçede Corto Git Gidebildiğin Kadar[3]
- 1917-1918 (Fransızca) Les Celtiques (siyah beyaz 1971-1972); İngilizce The Celts, Türkçesi Keltler[4] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1918 (Fransızca) Les Éthiopiques (siyah beyaz 1972-1973); İngilizcesi Corto Maltese in Africa, Türkçesi Etiyopyalılar [5]
- 1918-1920 Corte sconta detta Arcana (siyah beyaz 1974-1975), daha çok Fransızca ismiyle tanınır Corto Maltese en Sibérie; İngilizce Corto Maltese in Siberia, Türkçede Corto Maltese Sibirya'da[6] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1921 (İtalyanca) Favola di Venezia - Sirat Al-Bunduqiyyah (siyah beyaz 1977; colour 1984), Fransızcada Fable de Venise, İngilizcede Fable of Venice, Türkçede Venedik Masalı[7] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1921-1922 (Fransızca/İtalyanca) La maison dorée de Samarkand/La Casa Dorata di Samarcanda (her iki dilde de eşzamanlı olarak, siyah beyaz 1980, renkli 1992); İngilizcede The Golden House of Samarkand, Türkçede Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev[8] 5 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1923 Tango... y todo a media luz (İtalyanca, siyah beyaz 1985; diğer diller ve Türkçede Tango[9] 6 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1924 (İtalyanca) Le helvetiche - Rosa alchemica (renkli 1987; ayrıca La rosa alchemica adıyla da); Fransızcada Les hélvétiques, İngilizcede The Secret Rose (Türkçe basımı yapılmamıştır)
- 1925 Mu (İtalyanca, ilk kısım 1988–1989, ikinci kısım 1988-1989). Fransızcada Mû (siyah beyaz ve renkli, 1992). İngilizce baskısı yapılmayan albüm Türkçede Kayıp Kıta Mu[10]
Uyarlamalar
1975–1977 arasında, Secondo Bignardi yarı animasyon Corto Maltese öykülerini italyan RAI televizyonu Supergulp, fumetti in TV! programı için hazırlamıştır.
2002 yılında Fransızca animasyon filmi olarak, Corto Maltese: La Cour secrète des Arcanes ismiyle orijinal roman Corto Maltese Sibirya'da'dan uyarlama hazırlanmıştır. Ayrıca 2002'de Fransız televizyonu Bir Tuz Denizi Şarkısı, Oğlak Burcu Altında, Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev ve Keltler orijinal eserlerinden uyarlamalar sipariş etmiştir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Le Monde'un Yüzyılın 100 Kitabı listesi
- "Soyu tükenmek üzere olan bir hanedanın son temsilcisi: Corto Maltese"-Kıvanç Koçak (Agos Kitap/Kirk, Eylül 2012) 20 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- Corto Maltese Türkçe konuşuyor 14 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- Corto Maltese üzerine (Türkçe)
- Corto Maltese official site 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İspanyolca)
Kaynakça
- ^ Şencan, Ziyaver. . Milliyet blog. 24 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015.
- ^ Uralcan, Berk. . AltEvren. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ Fondazione Franco Fossati. (İtalyanca). 17 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Corto Maltese karmasik karakterli soyadi Malta adasindan turemis bir seri cizgi roman baskahramani maceraci denizcidir Italya vatandasi sanatci Hugo Pratt tarafindan 1967 tarihinde yaratilmis olan Corto Maltese serileri bircok dile cevrilmis ve dunya capinda taninir hale gelmistir Corto MalteseCorto Maltese suluboya cizimYayim bilgileriIlk gorunum1967YaratanHugo PrattPartnerleriRasputinYayim tarihcesiItalyan cizer Hugo Pratt in yarattigi Corto Maltese 1887 de Malta da dogar 1936 da Uluslararasi Tugaylar a katildigi Ispanya Ic Savasi nda olur ancak kayboldugu da soylenir Corto 13 yasindan itibaren kahramanliklar sergilemeye baslar Giderek dunyanin her yerinde ve farkli zamanlarinda maceralara atilmak varliginin bir parcasi haline gelir Cortoya hikayelerinde hem kurgu hem de tarihsel figurler eslik eder Stalin den Jack London a Enver Pasa dan John Reed e kadar Cizgi romanin Tolstoy u gibi bir benzetmeyle anilan Corto nun maceralarinda Rasputin ise eksik olmamistir Hugo Pratt in bir cizgi virtuozu olup olmadigi tartisilabilir ancak bir virtuoz oldugu herkesce kabul edilen Milo Manara Pratt i bu alanin en buyugu olarak tanimlar Umberto Eco ya gore de Pratt engin bilgisi ve zekasiyla tam bir entelektueldir ve biz insanliga Corto yu miras birakmistir Cizgi romanlarindaki cografya ve tarihi tahrifine ragmen yarattigi paradigma Pratt in dokunulmazliklarindandir Turkiye de Corto Maltese Hugo Pratt in eserleri Turkiye de ilk olarak 70 li yillarda Milliyet Cocuk ve Dogan Kardes dergilerinde yayinlandi Hugo Pratt in unlu Corto Maltese serisi ise kitap formatinda ilk defa 1999 da Dost Kitabevi Yayinlari tarafindan basildi Sadece 10 albumu yayinlanan bu seri siyah beyaz bir baskiya ve buyuk baski boyutlarina sahiptir Yayinlanan 10 kitap icinde Semerkant taki Altin Yaldizli Ev yasadigimiz cografyada gecmekte olup netameli konularin etrafinda donmektedir 1921 de Rodos ta baslayan hikaye Adana ve Van da devam ediyor Ittihatcilar Kizilelmacilar Panturanci Kurtler Ermeni komitacilar Yezidiler hikayenin kahramanlari arasindadir Enver Pasa nin son konusmasini yaptigi kisi yine Corto dur Enver Pasa Corto ile konustuktan sonra atina biner yasaminin finali Hugo Pratt yorumuyla bu seruvende cizilmis gibidir Turkce olarak Dost Yayinlari tarafindan on album yayimlanmistir 2012 den itibaren NTV Yayinlari tarafindan basilan Corto Maltese maceralariysa bilgisayar ortaminda renklendirilmis olmasi ve orijinalinden daha kucuk boyutlarda basilmasi gibi nedenlerle cizgi roman sevenlerin cesitli olumsuz elestirileriyle karsilasti Corto Maltese serisi 2019 yilinda Yapi Kredi Yayinlari tarafindan Casterman baskisi esas alinarak kaliteli bir kagit ve sayfa duzenlemesiyle yeniden yayinlanmaya baslandi KarakterCorto Maltese animasyon filminden bir sahne Corto Maltese Muhtemelen Venedik dilinde Maltali olarak gecen bir tabirdir 20 yuzyil baslarinda 1900 1920 civari maceradan maceraya seyreden az ve ozcesi bir acik deniz kaptanidir Valletta da 10 Temmuz 1887 tarihinde Ingiltere vatandasi denizci Cornwall ve Cebelitarikli Nina olarak bilinen cingene yosma Enduluslu Nina nin oglu olarak dunyaya gelmistir Cocuklugu Yahudi mahallesi olarak bilinen Cordoba da gecmistir Bir gun bir falci Corto nun avucunda kader cizgisi olmadigini fark eder ve o an Corto Maltese avucuna bir usturayla kendi secimi olan kaderini kazir Yasam cizgisini bile avucuna kendi cizen Corto kendi hayatinin tek efendisidir Karakter cizerinin ulusal ideolojik ve dinsel iddialarinin cisimlesmis halidir Corto her mesrepten insanla kolayca arkadaslik kurabilen birisidir Bu arkadaslar eli kanli katil Rasputin den Car Rasputinle Rasputin bazi kisi ozellikleri ve gorunumu disinda bir baglantisi yoktur Ingiliz mirasyedi Tristan Bantam Vudu rahibi Altin Agiz ve Cekya bilim adami Jeremiah Steiner e dek degisik kisiliklerdir Corto ayrica kimi tarihi sahsiyetleri bilir ve tanir Ornegin Jack London Ernest Hemingway Beyaz Rus General Roman Ungern von Sternberg ve Enver Pasa Bu tanisiklik onun olmadik durumlardan kolayca siyrilmasina vesile olur mesela bir keresinde Turkiye Ermenistan sinirinda kursuna dizilmekten son anda Stalin den gelen bir telefon sayesinde kurtulabilmistir Her ne kadar tarafsiz bir kahraman gibi gozukse de magdurlarin ve ezilmislerin yanindadir Corto nun basucu kitabi yazar Thomas More un Utopya sidir ancak onu okumayi asla bitirememistir Corto ayrica London Stevenson Melville ve Conrad gibi yazarlarin kitaplarini da okur ve atifta bulunur Corto Maltese oykuleri tarihi seruven oykulerinden esrarengiz okult ruya seanslarina akar O Kizil Baron vuruldugunda yanindadir Guney Amerika da yardim etmektedir ve Venedik te fasistlerden kacmaktadir kimi zamanda farkinda olmadan ve a Ingiltere yi korumada yardim etmektedir ve ardindan yu ziyaret etmektedir Kronolojik olarak ilk Corto Maltese seruveni olan La Giovinezza Genclik Yillari Rus Japon Savasi nda gecmektedir Diger albumlerinde I Dunya Savasi ni birkac degisik cephede yasar Ekim Devrimi nden sonra patlak veren Rus Ic Savasi na katilir Fasist Italya nin ilk donemlerinde gezinir Pratt in ayri bir serisinde Gli Scorpioni del Deserto Col Akrepleri Ispanyol Ic Savasi esnasinda kayboldugu tasvir edilir Corto kurgu karakterlerde karsilasilan olagan yazgidan olmak uzere gercekle kose kapmaca oynar Arada yaraticilarindan rolde caldiklari olur Corto nun ortadan kaybolmasi bir zihin surcmesidir KronolojiBurada 12 adet Corto Maltese romaninin kronolojik siralamasi bulunmaktadir Ozgun basliklari ilk olarak Fransizca veya Italyanca verilmis olup Ingilizce ve Turkcesi takip etmektedir Tum albumlerin Turkcede yayimlanmamis olduklarina dikkat ediniz bazi albumlerin ozgun isimlerle uyumlu olmadigi gorulebilecektir Fransizca basimlar Italyanca basimlar Turkce basimlar Dost Kitabevi tarafindan yayimlanmistir 1905 Fransizca La Jeunesse siyah beyaz 1981 renkli1985 Italyanca La giovinezza adiyla renkli 1983 Ingilizce adi The Early Years Turkce basimi yapilmamistir 1913 1915 Fransizca Italyanca Una ballata del mare salato La ballade de la mer salee siyah beyaz 1967 1969 renkli 1991 Ingilizce The Ballad of the Salt Sea ve Turkce Bir Tuz Denizi Sarkisi 1 1916 1917 Fransizca Sous le signe du Capricorne Turkcesi Oglak Burcu Altinda 2 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1917 Fransizca Corto toujours un peu plus loin siyah beyaz 1970 1971 Turkcede Corto Git Gidebildigin Kadar 3 1917 1918 Fransizca Les Celtiques siyah beyaz 1971 1972 Ingilizce The Celts Turkcesi Keltler 4 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1918 Fransizca Les Ethiopiques siyah beyaz 1972 1973 Ingilizcesi Corto Maltese in Africa Turkcesi Etiyopyalilar 5 1918 1920 Corte sconta detta Arcana siyah beyaz 1974 1975 daha cok Fransizca ismiyle taninir Corto Maltese en Siberie Ingilizce Corto Maltese in Siberia Turkcede Corto Maltese Sibirya da 6 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1921 Italyanca Favola di Venezia Sirat Al Bunduqiyyah siyah beyaz 1977 colour 1984 Fransizcada Fable de Venise Ingilizcede Fable of Venice Turkcede Venedik Masali 7 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1921 1922 Fransizca Italyanca La maison doree de Samarkand La Casa Dorata di Samarcanda her iki dilde de eszamanli olarak siyah beyaz 1980 renkli 1992 Ingilizcede The Golden House of Samarkand Turkcede Semerkant taki Altin Yaldizli Ev 8 5 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1923 Tango y todo a media luz Italyanca siyah beyaz 1985 diger diller ve Turkcede Tango 9 6 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1924 Italyanca Le helvetiche Rosa alchemica renkli 1987 ayrica La rosa alchemica adiyla da Fransizcada Les helvetiques Ingilizcede The Secret Rose Turkce basimi yapilmamistir 1925 Mu Italyanca ilk kisim 1988 1989 ikinci kisim 1988 1989 Fransizcada Mu siyah beyaz ve renkli 1992 Ingilizce baskisi yapilmayan album Turkcede Kayip Kita Mu 10 Uyarlamalar1975 1977 arasinda Secondo Bignardi yari animasyon Corto Maltese oykulerini italyan RAI televizyonu Supergulp fumetti in TV programi icin hazirlamistir 2002 yilinda Fransizca animasyon filmi olarak Corto Maltese La Cour secrete des Arcanes ismiyle orijinal roman Corto Maltese Sibirya da dan uyarlama hazirlanmistir Ayrica 2002 de Fransiz Canal televizyonu Bir Tuz Denizi Sarkisi Oglak Burcu Altinda Semerkant taki Altin Yaldizli Ev ve Keltler orijinal eserlerinden uyarlamalar siparis etmistir Ayrica bakinizCorto Maltese dergisiDis baglantilarLe Monde un Yuzyilin 100 Kitabi listesi Soyu tukenmek uzere olan bir hanedanin son temsilcisi Corto Maltese Kivanc Kocak Agos Kitap Kirk Eylul 2012 20 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Corto Maltese Turkce konusuyor 14 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Corto Maltese uzerine Turkce Corto Maltese official site 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ispanyolca Kaynakca Sencan Ziyaver Milliyet blog 24 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2015 Uralcan Berk AltEvren 24 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2016 Fondazione Franco Fossati Italyanca 17 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi