Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çayır köpeği (Cynomys), sincapgiller familyasının yer sincapları oymağına ait Kuzey Amerika'nın otlaklarında doğal olarak bulunan bir kemirici hayvan cinsidir.
| Çayır köpeği | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Türler | ||||||||||||||||
|
|
İri gövdesi kuyruğuyla beraber yaklaşık olarak 30–40 cm boylarındadır. ABD, Kanada ve Meksika'da yaşarlar. Amerika'da birkaç doğu bölgede bulunsalar da, daha çoğunlukla Mississippi nehrinin batısında yerleşim gösterirler.
Etimoloji
Çayır köpekleri, isimlerini yaşadıkları habitatdan ve köpek havlamasına benzer olan bağırışlarından alırlar. Latince adları Cynomys, Yunanca'da "fare köpek" anlamına gelir.
Yaşam ve davranış
Çayır köpekleri büyük koloniler halinde yaşarlar, koloniler yüzlerce dönüm araziye yayılabilirler. Aileler genellikle 1 erkek ve onun hükmettiği 2 ila 4 dişiden oluşur. Yavrular eşeysel olgunluğa 3 yaşları civarında ulaşır, üçüncü kışlarında baskın erkek koloninin diğer taraflarında ailesini kurmak üzere yavruyu aileden uzaklaştırır. Baskın erkek, ailesinin sınırlarını rakip çayır köpeklerinden korur, tartışmalar kavgayla çözümlenir.
Çayır köpekleri avcıları olan porsuklara ve yılanlara karşı da oldukça sinirlidirler. Sosyal hayvanlardır, birbirlerini oldukça sık ziyaret ederler ve koklaşarak selamlaşırlar.
Çayır köpeklerinin yuvaları olan tünel sistemleri, yağmur suyunun yataktan akmasını ve erozyonu engeller, otlamayla sıkışmış olan bölgelerde toprağın kompozisyonunu değiştirebilir. Tünellerin genellikle birkaç odası olur, dikey olarak 5 metreye, yatay olarak 30 metreye kadar uzayabilir. Tünellerin bir tarafının yüksek, diğer tarafının alçak olan yapısı nedeniyle içeride sürekli temiz hava bulunur.
Çayır köpekleri, oyuklarının çevresini izole etmek için otlarla çevrelerler, yuvaları için kazdıkları toprak yığınını deliğin çevresine yığarlar. Bu tümsekleri etrafı gözlemek için kullanırlar.
Çayır köpekleri avcılarına karşı da uyum sağlamışlardır. görme özelliklerini kullanarak, avcılarını uzaktan görürler ve yüksek sesle tehlike alarmı verirler. Bilim adamları bu ses sistemli iletişimin avcılara özel olduğunu ispatlamışlardır.
Çayır köpekleri ayrıca kolonilerin etraflarındaki bitkileri de temizlerler, bunun sebebinin avcılarına karşı daha iyi gözlem yapmak olduğu sanılmaktadır.
Çayır köpekleri, bazı böcekleri yeseler de, çoğunlukla otçul olarak beslenirler. Öncelikli besinleri otlar ve çiçekli bitkilerin sürgünleridir.
Çayır köpekleri her yıl 4 üzerinde meydana getirirler, yavrular doğduklarında kör ve tüysüzdürler, yaklaşık 30 gün annelerinin yanında bakılırlar.
Önemleri
Ekologlar, bu kemirici türünün "kilittaşı tür" olduğunu düşünmektedirler. Önemli avcı türlerin, öncelikle kara ayaklı gelincik, ova tilkisi, kaya kartalı, porsuk ve gibi türlerin besinlerini oluşturmaktadırlar.
Diğer türlerden, ve de çayır köpeklerine yuvalama alanları için güvenirler. Hatta otlayan türlerden, bizonlar, antiloplar ve katır geyikleri, çayır köpekleriyle aynı alanlarda otlama eğilimi gösterirler. Bu türlerin, çayır köpeklerinin sonrasında bıraktıkları otlak alanlarını tercih ettikleri sanılmaktadır.
Kolonilerindeki sayılarının 400 milyon civarında olduğu fakat, bu sayının zehirlenmiş ürünler ve ekili alanların yok olması yüzünden azaldığı bilinmektedir. Bu nedenle onları avlayan bazı hayvanlar korkutularak kaçırtılmaktadır.
Ekolojik önemlerine rağmen, sık sık büyük hayvan çiftliği sahiplerince ürünlere zarar verdikleri gerekçesiyle yok edilmektedirler.
Çayır köpekleri, çiftçiler ve hayvan çiftliği sahipleri tarafınca bulundukları alanlardan sürülmektedirler. Günümüzdeki azalmış tür sayıları bunun bir sonucudur.
Tutsaklıkları
2003'e kadar, öncelikle kara kuyruklu çayır köpeği başta olarak, vahşi doğalarından alınıp, Kanada, Amerika, Japonya ve Avrupa'daki bazı egzotik hayvan dükkânlarına gönderilmekteydiler. Yeraltı yuvalarındaki her kaynaktan yavrular vakum cihazlarıyla alınmakta, doğal hayatlarından koparılmaları pazar taleplerinin sonucunda olmaktadır.
Ev hayvanı olarak bakılmaları zordur, düzenli dikkat ve çok özel beslenme gerektirirler. Tutsaklıkları sırasında doğurmaları güçtür, fakat bunun için bazı fırsatlar olabilir. Her yılın birkaç ayı kızışma dönemlerine girerler, kişilikleri kendilerini savunma yönünde ve kızışma sinirliliği olarak değişir. Çayır köpekleri ihtiyaçları doğrultusunda çok üreyen hayvanlardır. Kolonilerine onları görmeye gelen insanlara, isimlerinin doğrultusunda "havlayarak" yanıt verirler.
Çayır köpeklerinin esarete alınmasına 2003'ün başlarına kadar izin verilmiş; ticaretlerinin yapılamayacağı ya da veterinere karantina prosüdürlerine uymadan götürelemeyeceği bildirilmiştir.
Resim galerisi
-
![image]()
Yuvadan çıkan genç bir çayır köpeği. -
![image]()
Çayır köpekleri etraflarına meraklı hayvanlardır. -
![image]()
Gözlem yapan bir çayır köpeği. -
![image]()
Bir çayır köpeği ailesi.
Kaynakça
- ^ a b Mondadori, Arnoldo Ed. Great Book of the Animal Kingdom. Arch Cape Press, NY 1988 p271
- ^ . 1 Eylül 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2007.
- ^ Nebraska Game and Park Commission: the Prairie Dog 19 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Slobodchikoff, C. N., Judith Kiriazis, C. Fischer, and E. Creef (1991). "http://jan.ucc.nau.edu/~cns3/SlobodchikoffSemantics1991.pdf 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .," Animal Behaviour, 42, 713-719.
Dış bağlantılar
- Çayır köpeği videoları3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İtalyan çayır köpeği topluluğu7 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Dramatik çayır köpeği" videosu 23 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cayir kopegi Cynomys sincapgiller familyasinin yer sincaplari oymagina ait Kuzey Amerika nin otlaklarinda dogal olarak bulunan bir kemirici hayvan cinsidir Cayir kopegiKorunma durumuNeredeyse tehdit altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim Rodentia Kemiriciler Familya Sciuridae Sincapgiller Cins Cynomys Rafinesque 1817TurlerCayir kopekleri cogunlukla otcul beslenirler Koklasan cayir kopekleriDovusen cayir kopekleri Iri govdesi kuyruguyla beraber yaklasik olarak 30 40 cm boylarindadir ABD Kanada ve Meksika da yasarlar Amerika da birkac dogu bolgede bulunsalar da daha cogunlukla Mississippi nehrinin batisinda yerlesim gosterirler EtimolojiCayir kopekleri isimlerini yasadiklari habitatdan ve kopek havlamasina benzer olan bagirislarindan alirlar Latince adlari Cynomys Yunanca da fare kopek anlamina gelir Yasam ve davranisCayir kopekleri buyuk koloniler halinde yasarlar koloniler yuzlerce donum araziye yayilabilirler Aileler genellikle 1 erkek ve onun hukmettigi 2 ila 4 disiden olusur Yavrular eseysel olgunluga 3 yaslari civarinda ulasir ucuncu kislarinda baskin erkek koloninin diger taraflarinda ailesini kurmak uzere yavruyu aileden uzaklastirir Baskin erkek ailesinin sinirlarini rakip cayir kopeklerinden korur tartismalar kavgayla cozumlenir Cayir kopekleri avcilari olan porsuklara ve yilanlara karsi da oldukca sinirlidirler Sosyal hayvanlardir birbirlerini oldukca sik ziyaret ederler ve koklasarak selamlasirlar Cayir kopeklerinin yuvalari olan tunel sistemleri yagmur suyunun yataktan akmasini ve erozyonu engeller otlamayla sikismis olan bolgelerde topragin kompozisyonunu degistirebilir Tunellerin genellikle birkac odasi olur dikey olarak 5 metreye yatay olarak 30 metreye kadar uzayabilir Tunellerin bir tarafinin yuksek diger tarafinin alcak olan yapisi nedeniyle iceride surekli temiz hava bulunur Cayir kopekleri oyuklarinin cevresini izole etmek icin otlarla cevrelerler yuvalari icin kazdiklari toprak yiginini deligin cevresine yigarlar Bu tumsekleri etrafi gozlemek icin kullanirlar Cayir kopekleri avcilarina karsi da uyum saglamislardir gorme ozelliklerini kullanarak avcilarini uzaktan gorurler ve yuksek sesle tehlike alarmi verirler Bilim adamlari bu ses sistemli iletisimin avcilara ozel oldugunu ispatlamislardir Cayir kopekleri ayrica kolonilerin etraflarindaki bitkileri de temizlerler bunun sebebinin avcilarina karsi daha iyi gozlem yapmak oldugu sanilmaktadir Cayir kopekleri bazi bocekleri yeseler de cogunlukla otcul olarak beslenirler Oncelikli besinleri otlar ve cicekli bitkilerin surgunleridir Cayir kopekleri her yil 4 uzerinde meydana getirirler yavrular dogduklarinda kor ve tuysuzdurler yaklasik 30 gun annelerinin yaninda bakilirlar OnemleriEkologlar bu kemirici turunun kilittasi tur oldugunu dusunmektedirler Onemli avci turlerin oncelikle kara ayakli gelincik ova tilkisi kaya kartali porsuk ve gibi turlerin besinlerini olusturmaktadirlar Diger turlerden ve de cayir kopeklerine yuvalama alanlari icin guvenirler Hatta otlayan turlerden bizonlar antiloplar ve katir geyikleri cayir kopekleriyle ayni alanlarda otlama egilimi gosterirler Bu turlerin cayir kopeklerinin sonrasinda biraktiklari otlak alanlarini tercih ettikleri sanilmaktadir Kolonilerindeki sayilarinin 400 milyon civarinda oldugu fakat bu sayinin zehirlenmis urunler ve ekili alanlarin yok olmasi yuzunden azaldigi bilinmektedir Bu nedenle onlari avlayan bazi hayvanlar korkutularak kacirtilmaktadir Ekolojik onemlerine ragmen sik sik buyuk hayvan ciftligi sahiplerince urunlere zarar verdikleri gerekcesiyle yok edilmektedirler Cayir kopekleri ciftciler ve hayvan ciftligi sahipleri tarafinca bulunduklari alanlardan surulmektedirler Gunumuzdeki azalmis tur sayilari bunun bir sonucudur Tutsakliklari2003 e kadar oncelikle kara kuyruklu cayir kopegi basta olarak vahsi dogalarindan alinip Kanada Amerika Japonya ve Avrupa daki bazi egzotik hayvan dukkanlarina gonderilmekteydiler Yeralti yuvalarindaki her kaynaktan yavrular vakum cihazlariyla alinmakta dogal hayatlarindan koparilmalari pazar taleplerinin sonucunda olmaktadir Ev hayvani olarak bakilmalari zordur duzenli dikkat ve cok ozel beslenme gerektirirler Tutsakliklari sirasinda dogurmalari guctur fakat bunun icin bazi firsatlar olabilir Her yilin birkac ayi kizisma donemlerine girerler kisilikleri kendilerini savunma yonunde ve kizisma sinirliligi olarak degisir Cayir kopekleri ihtiyaclari dogrultusunda cok ureyen hayvanlardir Kolonilerine onlari gormeye gelen insanlara isimlerinin dogrultusunda havlayarak yanit verirler Cayir kopeklerinin esarete alinmasina 2003 un baslarina kadar izin verilmis ticaretlerinin yapilamayacagi ya da veterinere karantina prosudurlerine uymadan goturelemeyecegi bildirilmistir Resim galerisiYuvadan cikan genc bir cayir kopegi Cayir kopekleri etraflarina merakli hayvanlardir Gozlem yapan bir cayir kopegi Bir cayir kopegi ailesi Kaynakca a b Mondadori Arnoldo Ed Great Book of the Animal Kingdom Arch Cape Press NY 1988 p271 1 Eylul 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2007 Nebraska Game and Park Commission the Prairie Dog 19 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Slobodchikoff C N Judith Kiriazis C Fischer and E Creef 1991 http jan ucc nau edu cns3 SlobodchikoffSemantics1991 pdf 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Animal Behaviour 42 713 719 Dis baglantilarCayir kopegi videolari3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyan cayir kopegi toplulugu7 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dramatik cayir kopegi videosu23 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde