Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Darülfünun (Osmanlıca: دار الفنون), Arapça dar (yer, yurt) ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.
Darülfünun tarihçesi
Kuruluş Hazırlıkları
Osmanlı İmparatorluğu'nda medrese dışında bir yüksekokul açılması fikri ilk defa Sultan Abdülmecid zamanında Meclis-i Muvakkat-i Maarif (Geçici Eğitim Meclisi) tarafından 1845'te düzenlenen eğitim programında yer almıştı. Meclis-i Vala tarafından onaylanan rapora göre sıbyan ve rüşdiye okullarının üstünde bir “darülfünun” kurulacaktı.
Meclis-i Maarif, Darülfünun için Sultanahmet ile Ayasofya arasında üç katlı bir bina yapımını başlattı. Binanın yapım işi, Ayasofya'nın restorasyonunu gerçekleştiren mimar Gaspare Fossati'ye verildi. Bina, ancak 18 yılda (1845-1863) tamamlanabildi. Çünkü Kırım Savaşı'nın başlaması üzerine henüz tamamlanmamış bina askerî hastane olarak kullanıma sokulmuştu.
Darülfünun binasının inşaatı sürerken ders kitaplarının seçilmesi ve hazırlanması için bir danışma meclisi oluşturuldu; öğretim üyesi yetiştirmek amacıyla Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye
Darülfünun ile ilgili her türlü iş için "Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye" adıyla bir cemiyet kuruldu. Maarif Nazırlarından Münif Paşa tarafından kurulan cemiyet, "Mecmua-i Fünun" adlı bir dergi çıkardı. Dergide felsefe, tarih, coğrafya, siyaset, edebiyat (gramer ve cümle yapısı), kimya (madenler ilmî olarak) jeoloji, eğitim, fotoğrafya, ekonomi, astronomi ve tıp alanlarıyla ilgili yazılar yer almaktaydı ve çok geniş bir yazar kadrosu vardı.
Dârülmaarif
Darülfünun'daki eğitimi takip edebilecek seviyede öğrenci yetiştirmek düşüncesiyle 1849’da "Dârülmaarif" adlı okul kuruldu. Okulun masraflarını, tutucu çevrelerin tepki göstermemesi için Sultan Abdülmecid'in annesi Bezmiâlem Valide Sultan karşılamış ve bir de vakıf kurmuştu. Bu nedenle II. Mahmud Türbesi bitişiğinde yapılan abidevi yapı "Valide Mektebi" olarak anılır (bugünkü adıyla Cağaloğlu Anadolu Lisesi). Osmanlı Devleti'nde planı mektep olarak çizilen ilk büyük binadır. 28 Nisan 1850'de padişahın da katıldığı, açılış nutkunu sadrazam Mustafa Reşid Paşa'nın yaptığı bir törenle açılan okul, Osmanlı Devleti'nin ilk sivil lisesi olma özelliğini taşır.
Hoca Tahsin ve Selim Sabit Efendi
1857 yılında Maarif Nezareti (Eğitim Bakanlığı) tarafından eğitim için Paris’e Hoca Tahsin Efendi ile Selim Sabit Efendi gönderildi. Bu iki kişi, Osmanlı eğitim sistemine büyük katkı sağladı.
Halka Açık Toplantılar (İlk Açılış)
Kırım Savaşı sırasında hastane olarak kullanılmış olan Darülfünun’un binası 1863 yılında içinde ders vermeye hazır hale gelince, bu binadaki ilk ders, 13 Ocak 1863 (22 Receb 1279) tarihinde 'nın verdiği herkese açık fizik dersi idi. Bu dönemde biyoloji, Ahmet Vefik Paşa tarih dersi verdi. Ders verenlerin büyük bölümü kültür sahibi yüksek devlet memurları idi. Ancak konferansları takip edenlerin bilgi düzeyi dersleri almaya yeterli değildi. Bu ilk deneme, bir yıl devam ettikten sonra muhafazakâr çevrelerden gelen baskılar ve devlet işlerinin aksadığı gerekçesiyle sonlandı. Darülfünun binası, 1864'te Maliye Nezaretine tahsis edildi.
Halka açık toplantılar 1864 yılından sonra Çemberlitaş'taki Nuri Efendi Konağı'nda yeniden başlatıldı. Konakta, mükemmel fizik ve kimya laboratuvarları ve büyük bir kütüphane oluşturulmuştu. Eylül 1865’teki yangında konak ile beraber laboratuvarlar ve kütüphane de yok oldu. Bu olaydan sonra derslere devam edilmedi.
İkinci açılış
1869 yılında yayımlanan "Maarif-i Umumiye Nizamnamesi" ile İstanbul'da "Darülfünun-u Osmanî" kurulacağı, üç yıl eğitim süreli olacağı belirlendi ve öğretim biçimi hakkında geniş bilgi verildi. Okulun eğitim dili Türkçe idi. Öğrenciler üç yıl sonunda bitirme tezi hazırlamakla yükümlü idi.
Darülfünun, 1869 yılında, Divanyolu'da yaptırılan binada (bugünkü (Basın Müzesi binası)) yeniden açıldı. Hoca Tahsin Efendi kurumun ilk müdürü oldu. Binden fazla istekli arasından 450 öğrenci okula kabul edildi. Kabul edilen öğrencilerin çoğu medrese tatili olan üç aylar (Recep, Şaban, Ramazan) boyunca köylerde harçlık karışılığı dini hizmet vermekte olduğundan eğitime hemen başlanamadı. Ramazan boyunca geceleri halka açık konferanslar verildi.
Resmi açılış, 20 Şubat 1870'te hükûmet üyelerinin katıldığı bir törenle gerçekleşti. Eğitim, askeri okullardan sağlanan eğitim kadrosu ile bir yıl devam ettirilebildi. Ertesi sene Ramazan ayında yine geceleri halka açık konferanslar verildi. O sırada İstanbul'da bulunan ve bu konferanslardan birisinde konuşmacı olan Cemaleddin Afgani’nin peygamberliğin bir sanat olduğunu söylemesi olaylara neden oldu. Afgani İstanbul'dan uzaklaştırıldı ve Hoca Tahsin görevden alındı. Bir yıl daha eğitim devam etti ancak 1872'de okul tatil edildi.
Üçüncü Açılış
Darülfünun üçüncü defa 1874 yılında “Darülfünun-u Sultani” adıyla, Galatasaray Sultanisi'nin içinde açıldı. Sultani'yi kurmuş olan Mehmed Esad Saffet Paşa, Darülfünun'un yeniden açılması için büyük gayret sarf etmişti. Türkçe ders verecek kimse bulunamadığından öğrenim dili Fransızca oldu ve bu nedenle okul yalnız Galatasaray Sultanisi mezunlarının devam edebileceği bir yer hâline geldi. Okul üç defa mezun vermeyi başardı ancak 1877’den önce tasarruf gerekçeleri ve fen kısmına öğrenci bulma sorunu nedeniyle önce Hukuk ve Mühendislik şubesi; son olarak 1880-81 yılında Edebiyat bölümü kapatıldı.
Dördüncü Açılış
1896'da Sadrazam Mehmed Said Paşa'nın hazırladığı bir layiha üzerine Darülfünunu yeniden açmak için bir çalışma yapıldıysa da 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı nedeniyle ertelendi.
Darülfünun, II. Abdülhamid'in isteğiyle Maarif Nazırı Ahmed Zühdü Paşa tarafından “Darülfünun-u Şahane” adıyla 1900 yılında Mekteb-i Mülkiye binasında yeniden açıldı. Bu yeni dönemde her şey hükûmetin kontrolünde idi ve tüm dersleri müfettişler dinlemekte idi.
II. Meşrutiyet döneminde okul, Vezneciler'deki Zeynep Hanım Konağı'na taşındı; program yeniden düzenlendi; çeşitli öğrenci dernekleri kuruldu. 1909’da ismi “Darülfünun-u Osmanî” olarak değiştirildi, eğitim ücretsiz hale getirildi. 1912'de çıkarılan bir düzenleme ile kuruma bir miktar mali ve idari özerklik verildi; adı “İstanbul Darülfünunu” olarak değişti. Beyrut ve Bağdat ve Konya Hukuk mektepleri, İstanbul’daki Dişçilik ve Eczacılık okulları Darülfünun bünyesine katıldı. Zeynep Hanım Konağı'nın yetersiz gelmesi üzerine Yerebatan'da kimya, Feyzullah Efendi Konağı'nda jeoloji, İbrahimpaşa Konağı'nda Doğu dilleri ve Saffetpaşa Konağı'nda coğrafya enstitüleri kuruldu.
Öğrencilerin tamamı erkek olan Darülfünun'da Balkan Savaşları'ndan sonra kız öğrenciler için konferanslar verildi. Kız öğrencilerin yükseköğrenim görme talebine yanıt vermek için 12 Eylül 1914'te ayrı bir bina içinde “İnâs Darülfünunu” hizmete girdi. 1917'de kız öğrenciler Tıp Fakültesi'ne de kabul edilmeye başlandı ve dersleri peçesiz olarak izleyebilme hakkına sahip oldular. 1918 yılında üniversitede kız ve erkek öğrencilerin birlikte takip edebildiği konferanslar verildi.
I. Dünya Savaşı sırasında Alman profesörlerin katılımı ile kadrosu güçlenen üniversiteye savaştan sonra Beyazıt'taki "Harbiye Nezareti binası" verildi. Yapılan yeni düzenleme ile dört fakültenin temsilcisinin bir emin (rektör) başkanlığında toplanması ile oluşturulan bir divan (senato) tarafından üniversitenin yönetilmesi kararlaştırıldı. İlk emin İsmail Hakkı Bey oldu.
1924 yılında tüzel bir kişilik verilen Darülfünun, 1933 Temmuz ayında çıkarılan 2252 sayılı yasa ile kapatıldı. Yerine İstanbul'da Maarif Vekâletine bağlı yeni bir üniversite kurulması öngörüldü. 1 Ağustos 1933'te yeni bir kadro ve yapı ile İstanbul Üniversitesi açıldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Tolga Gök. . 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
- ^ Mehmet Akgün. . 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
- ^ a b c Arzu Sezer. . 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
- ^ a b . 8 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
- ^ Adil Giray Çelik. (PDF). Türkiye Barolar Birliği. s. 59. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Darulfunun Osmanlica دار الفنون Arapca dar yer yurt ve funun fenler sozcuklerinden turetilmis universite anlaminda kullanilan bir sozcuktur Ayni zamanda 1900 yilinda Avrupa universiteleri tarzinda kurulan Darulfunun i Sahane veya Istanbul Darulfunununu ifade eder Bu kurum 1933 reformuyla Istanbul Universitesi ne donusturulmustur Darulfunun tarihcesiKurulus Hazirliklari Osmanli Imparatorlugu nda medrese disinda bir yuksekokul acilmasi fikri ilk defa Sultan Abdulmecid zamaninda Meclis i Muvakkat i Maarif Gecici Egitim Meclisi tarafindan 1845 te duzenlenen egitim programinda yer almisti Meclis i Vala tarafindan onaylanan rapora gore sibyan ve rusdiye okullarinin ustunde bir darulfunun kurulacakti Meclis i Maarif Darulfunun icin Sultanahmet ile Ayasofya arasinda uc katli bir bina yapimini baslatti Binanin yapim isi Ayasofya nin restorasyonunu gerceklestiren mimar Gaspare Fossati ye verildi Bina ancak 18 yilda 1845 1863 tamamlanabildi Cunku Kirim Savasi nin baslamasi uzerine henuz tamamlanmamis bina askeri hastane olarak kullanima sokulmustu Darulfunun binasinin insaati surerken ders kitaplarinin secilmesi ve hazirlanmasi icin bir danisma meclisi olusturuldu ogretim uyesi yetistirmek amaciyla Avrupa ya ogrenci gonderildi Cemiyet i Ilmiye i Osmaniye Darulfunun ile ilgili her turlu is icin Cemiyet i Ilmiye i Osmaniye adiyla bir cemiyet kuruldu Maarif Nazirlarindan Munif Pasa tarafindan kurulan cemiyet Mecmua i Funun adli bir dergi cikardi Dergide felsefe tarih cografya siyaset edebiyat gramer ve cumle yapisi kimya madenler ilmi olarak jeoloji egitim fotografya ekonomi astronomi ve tip alanlariyla ilgili yazilar yer almaktaydi ve cok genis bir yazar kadrosu vardi Darulmaarif Darulfunun daki egitimi takip edebilecek seviyede ogrenci yetistirmek dusuncesiyle 1849 da Darulmaarif adli okul kuruldu Okulun masraflarini tutucu cevrelerin tepki gostermemesi icin Sultan Abdulmecid in annesi Bezmialem Valide Sultan karsilamis ve bir de vakif kurmustu Bu nedenle II Mahmud Turbesi bitisiginde yapilan abidevi yapi Valide Mektebi olarak anilir bugunku adiyla Cagaloglu Anadolu Lisesi Osmanli Devleti nde plani mektep olarak cizilen ilk buyuk binadir 28 Nisan 1850 de padisahin da katildigi acilis nutkunu sadrazam Mustafa Resid Pasa nin yaptigi bir torenle acilan okul Osmanli Devleti nin ilk sivil lisesi olma ozelligini tasir Hoca Tahsin ve Selim Sabit Efendi 1857 yilinda Maarif Nezareti Egitim Bakanligi tarafindan egitim icin Paris e Hoca Tahsin Efendi ile Selim Sabit Efendi gonderildi Bu iki kisi Osmanli egitim sistemine buyuk katki sagladi Halka Acik Toplantilar Ilk Acilis Kirim Savasi sirasinda hastane olarak kullanilmis olan Darulfunun un binasi 1863 yilinda icinde ders vermeye hazir hale gelince bu binadaki ilk ders 13 Ocak 1863 22 Receb 1279 tarihinde nin verdigi herkese acik fizik dersi idi Bu donemde biyoloji Ahmet Vefik Pasa tarih dersi verdi Ders verenlerin buyuk bolumu kultur sahibi yuksek devlet memurlari idi Ancak konferanslari takip edenlerin bilgi duzeyi dersleri almaya yeterli degildi Bu ilk deneme bir yil devam ettikten sonra muhafazakar cevrelerden gelen baskilar ve devlet islerinin aksadigi gerekcesiyle sonlandi Darulfunun binasi 1864 te Maliye Nezaretine tahsis edildi Halka acik toplantilar 1864 yilindan sonra Cemberlitas taki Nuri Efendi Konagi nda yeniden baslatildi Konakta mukemmel fizik ve kimya laboratuvarlari ve buyuk bir kutuphane olusturulmustu Eylul 1865 teki yanginda konak ile beraber laboratuvarlar ve kutuphane de yok oldu Bu olaydan sonra derslere devam edilmedi Ikinci acilis 1869 yilinda yayimlanan Maarif i Umumiye Nizamnamesi ile Istanbul da Darulfunun u Osmani kurulacagi uc yil egitim sureli olacagi belirlendi ve ogretim bicimi hakkinda genis bilgi verildi Okulun egitim dili Turkce idi Ogrenciler uc yil sonunda bitirme tezi hazirlamakla yukumlu idi Darulfunun 1869 yilinda Divanyolu da yaptirilan binada bugunku Basin Muzesi binasi yeniden acildi Hoca Tahsin Efendi kurumun ilk muduru oldu Binden fazla istekli arasindan 450 ogrenci okula kabul edildi Kabul edilen ogrencilerin cogu medrese tatili olan uc aylar Recep Saban Ramazan boyunca koylerde harclik karisiligi dini hizmet vermekte oldugundan egitime hemen baslanamadi Ramazan boyunca geceleri halka acik konferanslar verildi Resmi acilis 20 Subat 1870 te hukumet uyelerinin katildigi bir torenle gerceklesti Egitim askeri okullardan saglanan egitim kadrosu ile bir yil devam ettirilebildi Ertesi sene Ramazan ayinda yine geceleri halka acik konferanslar verildi O sirada Istanbul da bulunan ve bu konferanslardan birisinde konusmaci olan Cemaleddin Afgani nin peygamberligin bir sanat oldugunu soylemesi olaylara neden oldu Afgani Istanbul dan uzaklastirildi ve Hoca Tahsin gorevden alindi Bir yil daha egitim devam etti ancak 1872 de okul tatil edildi Ucuncu Acilis Darulfunun ucuncu defa 1874 yilinda Darulfunun u Sultani adiyla Galatasaray Sultanisi nin icinde acildi Sultani yi kurmus olan Mehmed Esad Saffet Pasa Darulfunun un yeniden acilmasi icin buyuk gayret sarf etmisti Turkce ders verecek kimse bulunamadigindan ogrenim dili Fransizca oldu ve bu nedenle okul yalniz Galatasaray Sultanisi mezunlarinin devam edebilecegi bir yer haline geldi Okul uc defa mezun vermeyi basardi ancak 1877 den once tasarruf gerekceleri ve fen kismina ogrenci bulma sorunu nedeniyle once Hukuk ve Muhendislik subesi son olarak 1880 81 yilinda Edebiyat bolumu kapatildi Dorduncu Acilis Darulfunun a verilen Harbiye Nezareti Binasi 1896 da Sadrazam Mehmed Said Pasa nin hazirladigi bir layiha uzerine Darulfununu yeniden acmak icin bir calisma yapildiysa da 1897 Osmanli Yunan Savasi nedeniyle ertelendi Darulfunun II Abdulhamid in istegiyle Maarif Naziri Ahmed Zuhdu Pasa tarafindan Darulfunun u Sahane adiyla 1900 yilinda Mekteb i Mulkiye binasinda yeniden acildi Bu yeni donemde her sey hukumetin kontrolunde idi ve tum dersleri mufettisler dinlemekte idi II Mesrutiyet doneminde okul Vezneciler deki Zeynep Hanim Konagi na tasindi program yeniden duzenlendi cesitli ogrenci dernekleri kuruldu 1909 da ismi Darulfunun u Osmani olarak degistirildi egitim ucretsiz hale getirildi 1912 de cikarilan bir duzenleme ile kuruma bir miktar mali ve idari ozerklik verildi adi Istanbul Darulfununu olarak degisti Beyrut ve Bagdat ve Konya Hukuk mektepleri Istanbul daki Discilik ve Eczacilik okullari Darulfunun bunyesine katildi Zeynep Hanim Konagi nin yetersiz gelmesi uzerine Yerebatan da kimya Feyzullah Efendi Konagi nda jeoloji Ibrahimpasa Konagi nda Dogu dilleri ve Saffetpasa Konagi nda cografya enstituleri kuruldu Ogrencilerin tamami erkek olan Darulfunun da Balkan Savaslari ndan sonra kiz ogrenciler icin konferanslar verildi Kiz ogrencilerin yuksekogrenim gorme talebine yanit vermek icin 12 Eylul 1914 te ayri bir bina icinde Inas Darulfununu hizmete girdi 1917 de kiz ogrenciler Tip Fakultesi ne de kabul edilmeye baslandi ve dersleri pecesiz olarak izleyebilme hakkina sahip oldular 1918 yilinda universitede kiz ve erkek ogrencilerin birlikte takip edebildigi konferanslar verildi I Dunya Savasi sirasinda Alman profesorlerin katilimi ile kadrosu guclenen universiteye savastan sonra Beyazit taki Harbiye Nezareti binasi verildi Yapilan yeni duzenleme ile dort fakultenin temsilcisinin bir emin rektor baskanliginda toplanmasi ile olusturulan bir divan senato tarafindan universitenin yonetilmesi kararlastirildi Ilk emin Ismail Hakki Bey oldu 1924 yilinda tuzel bir kisilik verilen Darulfunun 1933 Temmuz ayinda cikarilan 2252 sayili yasa ile kapatildi Yerine Istanbul da Maarif Vekaletine bagli yeni bir universite kurulmasi ongoruldu 1 Agustos 1933 te yeni bir kadro ve yapi ile Istanbul Universitesi acildi Ayrica bakinizOsmanli da egitim Istanbul Universitesi Eski Darulfunun binasiKaynakca a b Tolga Gok 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2011 Mehmet Akgun 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2011 a b c Arzu Sezer 24 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2011 a b 8 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2011 Adil Giray Celik PDF Turkiye Barolar Birligi s 59 19 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2021