Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca: دفتر مفصل ولايت كورجستان; Gürcüce: გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი; okunuşu.: "gurcist'anis vilaetis didi davtari": "Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri"), Osmanlı Devleti tarafından 1595 yılında, hazine gelirlerini tespit etmek amacıyla, Gürcistan’dan ele geçirilmiş toprakların tahririyle oluşturulmuş mufassal defterdir. Tahrir defteri, Osmanlıların ele geçirdiği Samtshe-Saatabago topraklarının 16. yüzyılın son çeyreğindeki toplumsal ve ekonomik, siyasal tarih ve tarihsel coğrafya konularında araştırma yapanlar için eşsiz bir kaynaktır.
Osmanlı Devleti'nin daha erken dönemde Gürcülerden ele geçirdiği toprakların 1574 yılındaki tahririyle oluşmuş olan mufassal defter de Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adını taşımaktadır.
Osmanlı Devleti, tarihsel Gürcistan’ın güney bölümünü 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirdi ve Gürcistan Vilayeti olarak adlandırdı. Bu bölgenin tahrirlerini kapsayan "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan"a göre Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar liva denilen 8 bölgeye bölündü. Bu livalar Ahasihe (اخسخه ; Gürcüce: Ahaltsihe), Hertvis (خرتوس ; Gürcüce: Hertvisi), Ahalkalak (اخلكلك ; Gürcüce: Ahalkalaki), Çıldır (چلدر ; Gürcüce: Çrdili), Poshov (پوسخو ; Gürcüce: Potshovi), Bedre (بدره ; Gürcüce: Petre), Penek (پنك ; Gürcüce: Panaki) ve Ardahan-i Büzürg (اردهان بزرك ; Gürcüce: Didi Artaani) adını taşıyordu. Livalar ise nahiyelere bölünmüştü. Defterde 1.160 yerleşim birimi kaydedilmiştir. Bu yerleşim yerlerinde yaşayanların temel uğraşının tarım olduğu defterdeki kayıtlardan anlaşılmaktadır.
Defterde her köyün ne kadar vergi vereceği sayılarla belirtilmiştir. Köylüler neredeyse hepsi aynı cins ürünle vergi vermeye yükümlü kılınmıştır. "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan"da değişik nedenlerden dolayı 53 köyün tahriri yapılmamış ve Osmanlı Devleti’ne vergi vermekle yükümlü kılınmamıştır. Defterde vakıf, tımar, zeamet gibi vergiler öngörülmüştür. "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan"daki kayıtlar üzerinden sonradan adları değiştirilmiş yerleşim birimlerinin eski adlarının saptanması da mümkün hale gelmektedir. "Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan", Gürcü Türkolog Sergi Cikia tarafından özgün metin (1. cilt; 1947), çeviri (2. cilt; 1941), inceleme ve açıklamalarla (3. cilt; 1958) Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი; 1941-1958, 3 cilt) adı altında yayımlanmıştır.
Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'ın iki nüshası mevcuttur. Bunlardan biri Ankara’da Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nde, diğeri Tiflis’te Gürcistan Devlet Müzesi'nin Elyazmaları Bölümü'nde korunmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, 1. cilt: s. XIX-XX". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, 1. cilt: s. VII". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica دفتر مفصل ولايت كورجستان Gurcuce გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი okunusu gurcist anis vilaetis didi davtari Gurcistan Vilayeti Buyuk Defteri Osmanli Devleti tarafindan 1595 yilinda hazine gelirlerini tespit etmek amaciyla Gurcistan dan ele gecirilmis topraklarin tahririyle olusturulmus mufassal defterdir Tahrir defteri Osmanlilarin ele gecirdigi Samtshe Saatabago topraklarinin 16 yuzyilin son ceyregindeki toplumsal ve ekonomik siyasal tarih ve tarihsel cografya konularinda arastirma yapanlar icin essiz bir kaynaktir 1595 tarihli Gurcistan Vilayeti mufassal defterindeki hane reisleri adlari uzerinden hazirlanmis etnik harita Kirmizi renk Gurcu mavi renk Ermeni yasil renk Musluman Osmanli nufusunu ici beyaz yerlesim yeri isareti ise bosalmis koyleri gostermektedir Osmanli Devleti nin daha erken donemde Gurculerden ele gecirdigi topraklarin 1574 yilindaki tahririyle olusmus olan mufassal defter de Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adini tasimaktadir Osmanli Devleti tarihsel Gurcistan in guney bolumunu 16 yuzyilin ikinci yarisinda ele gecirdi ve Gurcistan Vilayeti olarak adlandirdi Bu bolgenin tahrirlerini kapsayan Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan a gore Osmanlilarin Gurculerden ele gecirdigi topraklar liva denilen 8 bolgeye bolundu Bu livalar Ahasihe اخسخه Gurcuce Ahaltsihe Hertvis خرتوس Gurcuce Hertvisi Ahalkalak اخلكلك Gurcuce Ahalkalaki Cildir چلدر Gurcuce Crdili Poshov پوسخو Gurcuce Potshovi Bedre بدره Gurcuce Petre Penek پنك Gurcuce Panaki ve Ardahan i Buzurg اردهان بزرك Gurcuce Didi Artaani adini tasiyordu Livalar ise nahiyelere bolunmustu Defterde 1 160 yerlesim birimi kaydedilmistir Bu yerlesim yerlerinde yasayanlarin temel ugrasinin tarim oldugu defterdeki kayitlardan anlasilmaktadir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan ozgun tahrir defteri Fotograf Caba Labadze Defterde her koyun ne kadar vergi verecegi sayilarla belirtilmistir Koyluler neredeyse hepsi ayni cins urunle vergi vermeye yukumlu kilinmistir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan da degisik nedenlerden dolayi 53 koyun tahriri yapilmamis ve Osmanli Devleti ne vergi vermekle yukumlu kilinmamistir Defterde vakif timar zeamet gibi vergiler ongorulmustur Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan daki kayitlar uzerinden sonradan adlari degistirilmis yerlesim birimlerinin eski adlarinin saptanmasi da mumkun hale gelmektedir Defter i Mufassal Vilayet i Gurcistan Gurcu Turkolog Sergi Cikia tarafindan ozgun metin 1 cilt 1947 ceviri 2 cilt 1941 inceleme ve aciklamalarla 3 cilt 1958 Gurcistan Vilayeti Buyuk Defteri გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი 1941 1958 3 cilt adi altinda yayimlanmistir Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan in iki nushasi mevcuttur Bunlardan biri Ankara da Tapu Kadastro Genel Mudurlugu nde digeri Tiflis te Gurcistan Devlet Muzesi nin Elyazmalari Bolumu nde korunmaktadir Kaynakca Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt 1 cilt s XIX XX 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt 1 cilt s VII 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2020