Denisova Mağarası (Rusça: Денисова пещера; Denísova peshchéra, Altayca: Аю-Таш; Ayu Taş), Rusya, Sibirya'daki Altay Dağları'nda bulunan bir mağaradır. Mağara büyük paleoarkeolojik ve paleontolojik öneme sahiptir. Denisova insanının kemik parçaları ve yaklaşık GÖ 40.000'e tarihlenen kalıntılar mağarada bulunmuştur. Mağarada 32.000 yıllık bir tarih öncesi at türü de keşfedilmiştir.
Rusça: Денисова пещера | |
2008'de mağara. | |
Konum | Altay Krayı, Rusya |
---|---|
Rakım | 700 m (2.297 ft) |
Yüzölçümü | 270 m² |
Tarihçe | |
Malzeme | Kalker, karst |
Devir(ler) | Paleolitik Çağ, 30,000 ila 40,000 yıl önce. |
Kültür(ler) | Denisova, Neandertal, Homo sapiens sapiens |
Mağara, geçmişte Neandertaller ve modern insanların aynı anda yaşamış olduğu düşünülen bir bölgede yer almaktadır. 2016 yılında arkeolojik alanda 50.000 yıl öncesine tarihlenen bir kemik iğnesi keşfedildi ve bilinen en eski iğne olarak tanımlandı. Denisova'lar, Neandertaller ve melezleri, Denisova Mağarası'nda uzun süre yaşamışlardır, ancak aynı anda yaşamamış olabilecekleri de düşünülmektedir.
Arkeogenetik
Mağaranın ortalama yıllık sıcaklığı 0 °C'dir ve bu bulunan kalıntıların arkaik DNA'sının korunmasına katkıda bulunmuştur.
Denisova insanı
Mağarayı Novosibirsk Arkeoloji ve Etnoloji Enstitüsü'nden bilim adamları araştırdı. Yaklaşık 30.000 ila 48.000 yıl öncesinden kalma parçalar arasında (tabaka 9-11) kemikler tespit edildi. Bu kemiklerden biri Doğu Galerisi'nin 11.2. katında bulunan bir çocuğun falanksının (parmak kemiği) bir parçasıydı. Fosil parçası Svante Pääbo ve Leipzig'deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'ndeki meslektaşları tarafından analiz edildi. Sonuçlar fosilin mitokondriyal DNA'sının bilinen insan modellerinden farklı bir yapıda olduğunu ortaya çıkardı ve soyu tükenmiş bir hominin türü veya alt türü olduğuna kanaat getirildi. Hominine "Denisova hominini" ismi verildi. Daha sonraki analizler, Denisova'ların Neandertallerle ilişkili olduğunu ve modern Melanezyalıların atalarıyla melezleştiklerini ortaya koydu.
Neandertal kalıntıları: Altay Neandertali
2010 yılında mağaranın Doğu Galeri'sinin Denisova parmak kemiklerinin de bulunduğu 11.4 katında bir ayak parmağı kemiği tespit edildi. Kemiğin mitokondriyal DNA'sının ön karakterizasyonu, bir Denisova insanı değil, Neandertal'e ait olduğunu ortaya koydu. Daha sonra yapılan analizler parmak kemiğinin bir Neandertal'den geldiğini doğruladı. Neandertallerin ilk yüksek kapsama genomu bu ayak kemiğinden alınmıştır.
Bu Neandertal, Altay Neandertali olarak adlandırılır. Altay Neandertali'nin yaklaşık 120.000 yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Nükleer DNA'nın incelendiği diğer Neandertallerin tümü, Altay Neandertali'ne kıyasla genetik olarak birbirlerine daha yakındır. Modern insanlar ve da diğer Neandertallerle, Altay Neandertali ile olandan daha fazla alel paylaşır. Bu, Neandertaller ve insanlar arasındaki melezleşmenin, muhtemelen Altay Neandertal'in diğer Neandertallerin soyundan ayrılmasından sonra gerçekleştiğini göstermektedir.
Denisova 11: birinci nesil Neandertal ve Denisova melezi
Denisova 11'in Bütün genom dizilimi, bu örneğin ölüm anında en az on üç yaşında bir kadına ait olduğunu gösterdi. Denisova 11'in, bir Neandertal anne ile Denisova bir babaya sahip bir melez olduğu bulundu. Tüm arkaik homininlerin genomları ile karşılaştırıldığında Denisova 11, Denisova 3 ile en yakın ilişkiye sahiptir ve bu bireyin babasının Denisova 3 ile annesinin diğer Neandertallere olandan daha yakın bir ilişkide olduğunu ortaya koyar. Denisova 3 gibi, melez bireyin Denisova babası da 300'den fazla nesil önce gerçekleştiği tahmin edilen melezleşme sonucunda genomunda az miktarda Altay Neandertaline benzer Neandertal DNA'sı taşır. Bununla birlikte, Denisova 11'in annesi, Hırvatistan'daki Vindija Mağarası'nda bulunmuş Neandertal "Vindija 33.19" ile diğer Neandertal bireylere genetik olarak Altay Neandertali'nden daha yakındır. Bu, Denisova mağarasını çevreleyen bölgenin Neandertal popülasyonlarını içeren bir göç veya nüfus değişimi olduğunu göstermektedir.
Ovodov atı
MtDNA, Denisova Mağarası'ndan bulunmuş yaklaşık 32.000 yıl öncesine dayanan atgillere ait bi fosilden de alındı. Bu fosilin, Rusya'nın Hakasya bölgesindeki Proskuryakova Mağarası'nda bulunmuş 40.000 yıllık bir fosil sayesinde tanımlanmış, soyu tükenmiş bir tür olan Equus ovodovi'den (Ovodov atı) geldiği tespit edildi. Denisovadaki fosilden alınmış mtDNA, Proskuryakova Mağarası'ndan alınan Ovodov fosillerininkilerle yakınlık göstermektedir. DNA analizleri Equus ovodovi'yi, zebralarla en yakın genetik yakınlığa sahip olan caballin olmayan atlar sınıfı içinde filogenetik olarak bir bazal grup olarak tanımlamıştır.
Fosiller
Şimdiye kadar Denisova Mağarası'ndan altı ayrı bireyin fosilleri, DNA'ları aracılığıyla tespit edildi. Dört birey, Denisova 2, Denisova 3, Denisova 4 ve Denisova 8, Denisova insanı olarak sınıflandırılmaktadır. Denisova 2 ve Denisova 3 genç kızlar iken, Denisova 4 ve Denisova 8 yetişkin erkeklerdir. Denisova bireylerinin mtDNA analizi, Denisova 2’nin en yaşlı fosil olduğunu ve bunu Denisova 8’in takip ettiğini, buna karşın Denisova 3 ve Denisova 4’ün kabaca eş zamanlı yaşamış olduklarını ileri sürdü.
Altay Neandertali olarak adlandırılan fosil ise bir Neandertal kadınıdır. DNA'sı incelenmeden önce Altay Neandertali'ne Denisova 5 ismi geçici olarak verildi. 2018 yılında Denisova 11'in tüm genom dizilimine dayanarak bireyin bir Neandertal/Denisova melezi olduğu bildirildi.
İsim | Parça | Tabaka | Yer | Tür | Yaş | Cinsiyet | Keşif | İlk yayınlama | Görüntü | Durum |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Denisova 2 | alt süt azı dişi | 22.1 | Ana Galeri | Denisova | > 100 ka | ♀ | 1984 | |||
Denisova 3 veya X Kadını | parmak falanksı | 11.2 | Doğu Galerisi | Denisova | 30–50 ka | ♀ | 2008 Michael Shunkov Takımı | Johannes Krause, vd. | MtDNA'yı araştırmak için yok edildi. | |
Denisova 4 | üst azı dişi | 11.1 | Güney Galeri | Denisova | 30–50 ka | ♂ | 2000 | |||
Altay Neandertali veya Denisova 5 | proksimal ayak parmağı falanksı | 11.4 | Doğu Galerisi | Neandertal | 30–50 ka | ♀ | 2010 | MB Mednikova (2011) | ||
Denisova 8 | üst azı dişi | 11,4-12 | Doğu Galerisi | Denisova | ♂ | |||||
Denisova 11 | uzun kemik parçası | 12 | Doğu Galerisi | Neandertal /Denisova melezi | ~ 90 ka | ♀ | 2014 | Samantha Brown ve diğ. (2016) |
Kaynakça
- ^ Anatoly P. Derevianko; Alexander V. Postnov; Eugeny P. Rybin; Yaroslav V. Kuzmin; Susan G. Keates (2007). . Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. Cilt 25. ss. 57-68. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
- ^ The Siberian Times reporter, World's oldest needle found in Siberian cave that stitches together human history 21 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Siberian Times, Ağustos 23, 2016
- ^ (30 Ocak 2019). "High Ceilings and a Lovely View: Denisova Cave Was Home to a Lost Branch of Humanity - The mysterious Denisovans may have occupied a cave in what is now Siberia for more than 250,000 years". The New York Times. 31 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2019.
- ^ Mitchell, Alanna, DNA Turning Human Story Into a Tell-All 1 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New York Times, Science section, p. D1, Ocak 30, 2012
- ^ Rex Dalton (24 Mart 2010). "Fossil finger points to new human species. DNA analysis reveals lost relative from 40,000 years ago". Nature. 464 (7288). ss. 472-73. doi:10.1038/464472a. (PMID) 20336101.
- ^ (22 Aralık 2010). "Denisovans Were Neanderthals' Cousins, DNA Analysis Reveals". NYTimes.com. 1 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ Gibbons, Ann (Ağustos 2011). (PDF). Science. 333 (6046). ss. 1084-87. doi:10.1126/science.333.6046.1084. (PMID) 21868646. 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013.
- ^ a b c d Prüfer, Kay (2013). "The complete genome sequence of a Neanderthal from the Altai Mountains". Nature. 505 (1). ss. 43-49. Bibcode:2014Natur.505...43P. doi:10.1038/nature12886. (PMC) 4031459 $2. (PMID) 24352235.
- ^ Hajdinjak, Mateja; Fu, Qiaomei; Hübner, Alexander; Petr, Martin; Mafessoni, Fabrizio; Grote, Steffi; Skoglund, Pontus; Narasimham, Vagheesh; Rougier, Hélène; Crevecoeur, Isabelle; Semal, Patrick; Soressi, Marie; Talamo, Sahra; Hublin, Jean-Jacques; Gušić, Ivan; Kućan, Željko; Rudan, Pavao; Golovanova, Liubov V.; Doronichev, Vladimir B.; Posth, Cosimo; Krause, Johannes; Korlević, Petra; Nagel, Sarah; Nickel, Birgit; Slatkin, Montgomery; Patterson, Nick; Reich, David; Prüfer, Kay; Meyer, Matthias; Pääbo, Svante; Kelso, Janet (2018). "Reconstructing the genetic history of late Neanderthals". Nature. 555 (7698). ss. 652-656. Bibcode:2018Natur.555..652H. doi:10.1038/nature26151. ISSN 0028-0836. (PMID) 29562232.
- ^ a b c Slon, Viviane; Mafessoni, Fabrizio; Vernot, Benjamin; de Filippo, Cesare; Grote, Steffi; Viola, Bence; Hajdinjak, Mateja; Peyrégne, Stéphane; Nagel, Sarah; Brown, Samantha; Douka, Katerina; Higham, Tom; Kozlikin, Maxim B.; Shunkov, Michael V.; Derevianko, Anatoly P.; Kelso, Janet; Meyer, Matthias; Prüfer, Kay; Pääbo, Svante (22 Ağustos 2018). "The genome of the offspring of a Neanderthal mother and a Denisovan father". Nature. 561 (7721). ss. 113-116. doi:10.1038/s41586-018-0455-x. ISSN 0028-0836. (PMC) 6130845 $2. (PMID) 30135579.
- ^ a b c Warren, Matthew (22 Ağustos 2018). "Mum's a Neanderthal, Dad's a Denisovan: First discovery of an ancient-human hybrid - Genetic analysis uncovers a direct descendant of two different groups of early humans". Nature. 560 (7719). ss. 417-418. doi:10.1038/d41586-018-06004-0. (PMID) 30135540.
- ^ Druzhkova, Anna S.; Makunin, Alexey I.; Vorobieva, Nadezhda V.; Vasiliev, Sergey K.; Ovodov, Nikolai D.; Shunkov, Mikhail V.; Trifonov, Vladimir A.; Graphodatsky, Alexander S. (2017). "Complete mitochondrial genome of an extinct Equus (Sussemionus) ovodovi specimen from Denisova cave (Altai, Russia)". Mitochondrial DNA Part B. 2 (1). ss. 79-81. doi:10.1080/23802359.2017.1285209. ISSN 2380-2359.
- ^ a b c d e ; Viola, Bence; Renaud, Gabriel; Gansauge, Marie-Theres; Benazzi, Stefano; Sawyer, Susanna; Hublin, Jean-Jacques; Shunkov, Michael V.; Derevianko, Anatoly P.; Kelso, Janet; Prüfer, Kay; Meyer, Matthias; Pääbo, Svante (1 Temmuz 2017). "A fourth Denisovan individual". Science Advances. 3 (7). ss. e1700186. Bibcode:2017SciA....3E0186S. doi:10.1126/sciadv.1700186. ISSN 2375-2548. (PMC) 5501502 $2. (PMID) 28695206.
- ^ a b c Sawyer, Susanna; Renaud, Gabriel; Viola, Bence; Hublin, Jean-Jacques; Gansauge, Marie-Theres; Shunkov, Michael V.; Derevianko, Anatoly P.; Prüfer, Kay; Kelso, Janet; Pääbo, Svante (11 Kasım 2015). "Nuclear and mitochondrial DNA sequences from two Denisovan individuals". PNAS. 112 (51). ss. 15696-15700. Bibcode:2015PNAS..11215696S. doi:10.1073/pnas.1519905112. (PMC) 4697428 $2. (PMID) 26630009. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Kasım 2015.
- ^ Reich D, Green RE, Kircher M, Krause J, Patterson N, Durand EY, Viola B, Briggs AW, Stenzel U, Johnson PLF, Maricic T, Good JM, Marques-Bonet T, Alkan C, Fu Q, Mallick S, Li H, Meyer M, Eichler EE, Stoneking M, Richards M, Talamo S, Shunkov MV, Derevianko AP, Hublin J-J, Kelso J, Slatkin M, Pääbo S (2011). Supplementary Information: Genetic History of an Archaic Hominin group from Denisova Cave in Siberia (PDF). 3 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015.
- ^ Wong, K. (24 Mart 2010). "No bones about it: ancient DNA from Siberia hints at previously unknown human relative". Scientific American. ISSN 0036-8733. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015.
- ^ ; Fu, Qiaomei; Good, Jeffrey M.; Viola, Bence; Shunkov, Michael V.; Derevianko, Anatoli P.; Pääbo, Svante (2010). "The complete mitochondrial DNA genome of an unknown hominin from southern Siberia". Nature. 464 (7290). ss. 894-97. Bibcode:2010Natur.464..894K. doi:10.1038/nature08976. ISSN 0028-0836. (PMID) 20336068.
- ^ Reich D, Green RE, Kircher M, Krause J, Patterson N, Durand EY, Viola B, Briggs AW, Stenzel U, Johnson PLF, Maricic T, Good JM, Marques-Bonet T, Alkan C, Fu Q, Mallick S, Li H, Meyer M, Eichler EE, Stoneking M, Richards M, Talamo S, Shunkov MV, Derevianko AP, Hublin J-J, Kelso J, Slatkin M, Pääbo S (2011). Supplementary Information: Genetic History of an Archaic Hominin group from Denisova Cave in Siberia (PDF). 3 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015.
- ^ Ewen Callaway (22 Aralık 2010). "News: Fossil genome reveals ancestral link: A distant cousin raises questions about human origins". Nature. 468 (1012). s. 1012. Bibcode:2010Natur.468.1012C. doi:10.1038/4681012a. ISSN 0028-0836. (PMID) 21179140.
- ^ Reich, D.; Richard, E. G. (23 Aralık 2010). "Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia". Nature. 468 (1012). ss. 1053-60. Bibcode:2010Natur.468.1053R. doi:10.1038/nature09710. ISSN 0028-0836. (PMC) 4306417 $2. (PMID) 21179161.
- ^ . 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2019.
- ^ M.B. Mednikova (Mart 2011). "A proximal pedal phalanx of a Paleolithic hominin from Denisova cave, Altai". Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia. 39 (1). ss. 129-38. doi:10.1016/j.aeae.2011.06.017.
- ^ . 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2019.
- ^ Brown, Samantha; Higham, Thomas; Slon, Viviane; Pääbo, Svante (29 Mart 2016). "Identification of a new hominin bone from Denisova Cave, Siberia using collagen fingerprinting and mitochondrial DNA analysis". Scientific Reports. Cilt 6. s. 23559. Bibcode:2016NatSR...623559B. doi:10.1038/srep23559. (PMC) 4810434 $2. (PMID) 27020421.
Dış bağlantılar
- Denisova Mağarası - gizemli hominin meskenleri26 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Denisova Magarasi Rusca Denisova peshera Denisova peshchera Altayca Ayu Tash Ayu Tas Rusya Sibirya daki Altay Daglari nda bulunan bir magaradir Magara buyuk paleoarkeolojik ve paleontolojik oneme sahiptir Denisova insaninin kemik parcalari ve yaklasik GO 40 000 e tarihlenen kalintilar magarada bulunmustur Magarada 32 000 yillik bir tarih oncesi at turu de kesfedilmistir Denisova MagarasiRusca Denisova peshera2008 de magara KonumAltay Krayi RusyaRakim700 m 2 297 ft Yuzolcumu270 m TarihceMalzemeKalker karstDevir ler Paleolitik Cag 30 000 ila 40 000 yil once Kultur ler Denisova Neandertal Homo sapiens sapiens Magara gecmiste Neandertaller ve modern insanlarin ayni anda yasamis oldugu dusunulen bir bolgede yer almaktadir 2016 yilinda arkeolojik alanda 50 000 yil oncesine tarihlenen bir kemik ignesi kesfedildi ve bilinen en eski igne olarak tanimlandi Denisova lar Neandertaller ve melezleri Denisova Magarasi nda uzun sure yasamislardir ancak ayni anda yasamamis olabilecekleri de dusunulmektedir ArkeogenetikMagaranin ortalama yillik sicakligi 0 C dir ve bu bulunan kalintilarin arkaik DNA sinin korunmasina katkida bulunmustur Denisova insani Magarayi Novosibirsk Arkeoloji ve Etnoloji Enstitusu nden bilim adamlari arastirdi Yaklasik 30 000 ila 48 000 yil oncesinden kalma parcalar arasinda tabaka 9 11 kemikler tespit edildi Bu kemiklerden biri Dogu Galerisi nin 11 2 katinda bulunan bir cocugun falanksinin parmak kemigi bir parcasiydi Fosil parcasi Svante Paabo ve Leipzig deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitusu ndeki meslektaslari tarafindan analiz edildi Sonuclar fosilin mitokondriyal DNA sinin bilinen insan modellerinden farkli bir yapida oldugunu ortaya cikardi ve soyu tukenmis bir hominin turu veya alt turu olduguna kanaat getirildi Hominine Denisova hominini ismi verildi Daha sonraki analizler Denisova larin Neandertallerle iliskili oldugunu ve modern Melanezyalilarin atalariyla melezlestiklerini ortaya koydu Neandertal kalintilari Altay Neandertali Magaranin ici 2008 2010 yilinda magaranin Dogu Galeri sinin Denisova parmak kemiklerinin de bulundugu 11 4 katinda bir ayak parmagi kemigi tespit edildi Kemigin mitokondriyal DNA sinin on karakterizasyonu bir Denisova insani degil Neandertal e ait oldugunu ortaya koydu Daha sonra yapilan analizler parmak kemiginin bir Neandertal den geldigini dogruladi Neandertallerin ilk yuksek kapsama genomu bu ayak kemiginden alinmistir Bu Neandertal Altay Neandertali olarak adlandirilir Altay Neandertali nin yaklasik 120 000 yasinda oldugu tahmin edilmektedir Nukleer DNA nin incelendigi diger Neandertallerin tumu Altay Neandertali ne kiyasla genetik olarak birbirlerine daha yakindir Modern insanlar ve da diger Neandertallerle Altay Neandertali ile olandan daha fazla alel paylasir Bu Neandertaller ve insanlar arasindaki melezlesmenin muhtemelen Altay Neandertal in diger Neandertallerin soyundan ayrilmasindan sonra gerceklestigini gostermektedir Denisova 11 birinci nesil Neandertal ve Denisova melezi Denisova 11 in Butun genom dizilimi bu ornegin olum aninda en az on uc yasinda bir kadina ait oldugunu gosterdi Denisova 11 in bir Neandertal anne ile Denisova bir babaya sahip bir melez oldugu bulundu Tum arkaik homininlerin genomlari ile karsilastirildiginda Denisova 11 Denisova 3 ile en yakin iliskiye sahiptir ve bu bireyin babasinin Denisova 3 ile annesinin diger Neandertallere olandan daha yakin bir iliskide oldugunu ortaya koyar Denisova 3 gibi melez bireyin Denisova babasi da 300 den fazla nesil once gerceklestigi tahmin edilen melezlesme sonucunda genomunda az miktarda Altay Neandertaline benzer Neandertal DNA si tasir Bununla birlikte Denisova 11 in annesi Hirvatistan daki Vindija Magarasi nda bulunmus Neandertal Vindija 33 19 ile diger Neandertal bireylere genetik olarak Altay Neandertali nden daha yakindir Bu Denisova magarasini cevreleyen bolgenin Neandertal populasyonlarini iceren bir goc veya nufus degisimi oldugunu gostermektedir Ovodov ati MtDNA Denisova Magarasi ndan bulunmus yaklasik 32 000 yil oncesine dayanan atgillere ait bi fosilden de alindi Bu fosilin Rusya nin Hakasya bolgesindeki Proskuryakova Magarasi nda bulunmus 40 000 yillik bir fosil sayesinde tanimlanmis soyu tukenmis bir tur olan Equus ovodovi den Ovodov ati geldigi tespit edildi Denisovadaki fosilden alinmis mtDNA Proskuryakova Magarasi ndan alinan Ovodov fosillerininkilerle yakinlik gostermektedir DNA analizleri Equus ovodovi yi zebralarla en yakin genetik yakinliga sahip olan caballin olmayan atlar sinifi icinde filogenetik olarak bir bazal grup olarak tanimlamistir FosillerSimdiye kadar Denisova Magarasi ndan alti ayri bireyin fosilleri DNA lari araciligiyla tespit edildi Dort birey Denisova 2 Denisova 3 Denisova 4 ve Denisova 8 Denisova insani olarak siniflandirilmaktadir Denisova 2 ve Denisova 3 genc kizlar iken Denisova 4 ve Denisova 8 yetiskin erkeklerdir Denisova bireylerinin mtDNA analizi Denisova 2 nin en yasli fosil oldugunu ve bunu Denisova 8 in takip ettigini buna karsin Denisova 3 ve Denisova 4 un kabaca es zamanli yasamis olduklarini ileri surdu Altay Neandertali olarak adlandirilan fosil ise bir Neandertal kadinidir DNA si incelenmeden once Altay Neandertali ne Denisova 5 ismi gecici olarak verildi 2018 yilinda Denisova 11 in tum genom dizilimine dayanarak bireyin bir Neandertal Denisova melezi oldugu bildirildi Isim Parca Tabaka Yer Tur Yas Cinsiyet Kesif Ilk yayinlama Goruntu DurumDenisova 2 alt sut azi disi 22 1 Ana Galeri Denisova gt 100 ka 1984Denisova 3 veya X Kadini parmak falanksi 11 2 Dogu Galerisi Denisova 30 50 ka 2008 Michael Shunkov Takimi Johannes Krause vd Falanksin kopyasi MtDNA yi arastirmak icin yok edildi MtDNA yi arastirmak icin yok edildi Denisova 4 ust azi disi 11 1 Guney Galeri Denisova 30 50 ka 2000 Denisova molarinin kopyasi MtDNA yi incelemek icin koklerin bir kismi tahrip edildi Boyutlari ve sekilleri Neandertal ve H sapiens olmadigini gostermektedir Altay Neandertali veya Denisova 5 proksimal ayak parmagi falanksi 11 4 Dogu Galerisi Neandertal 30 50 ka 2010 MB Mednikova 2011 Denisova 8 ust azi disi 11 4 12 Dogu Galerisi Denisova Denisova 11 uzun kemik parcasi 12 Dogu Galerisi Neandertal Denisova melezi 90 ka 2014 Samantha Brown ve dig 2016 Kaynakca Anatoly P Derevianko Alexander V Postnov Eugeny P Rybin Yaroslav V Kuzmin Susan G Keates 2007 Bulletin of the Indo Pacific Prehistory Association Cilt 25 ss 57 68 25 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mart 2018 The Siberian Times reporter World s oldest needle found in Siberian cave that stitches together human history 21 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Siberian Times Agustos 23 2016 30 Ocak 2019 High Ceilings and a Lovely View Denisova Cave Was Home to a Lost Branch of Humanity The mysterious Denisovans may have occupied a cave in what is now Siberia for more than 250 000 years The New York Times 31 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2019 Mitchell Alanna DNA Turning Human Story Into a Tell All 1 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times Science section p D1 Ocak 30 2012 Rex Dalton 24 Mart 2010 Fossil finger points to new human species DNA analysis reveals lost relative from 40 000 years ago Nature 464 7288 ss 472 73 doi 10 1038 464472a PMID 20336101 22 Aralik 2010 Denisovans Were Neanderthals Cousins DNA Analysis Reveals NYTimes com 1 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Gibbons Ann Agustos 2011 PDF Science 333 6046 ss 1084 87 doi 10 1126 science 333 6046 1084 PMID 21868646 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2013 a b c d Prufer Kay 2013 The complete genome sequence of a Neanderthal from the Altai Mountains Nature 505 1 ss 43 49 Bibcode 2014Natur 505 43P doi 10 1038 nature12886 PMC 4031459 2 PMID 24352235 Hajdinjak Mateja Fu Qiaomei Hubner Alexander Petr Martin Mafessoni Fabrizio Grote Steffi Skoglund Pontus Narasimham Vagheesh Rougier Helene Crevecoeur Isabelle Semal Patrick Soressi Marie Talamo Sahra Hublin Jean Jacques Gusic Ivan Kucan Zeljko Rudan Pavao Golovanova Liubov V Doronichev Vladimir B Posth Cosimo Krause Johannes Korlevic Petra Nagel Sarah Nickel Birgit Slatkin Montgomery Patterson Nick Reich David Prufer Kay Meyer Matthias Paabo Svante Kelso Janet 2018 Reconstructing the genetic history of late Neanderthals Nature 555 7698 ss 652 656 Bibcode 2018Natur 555 652H doi 10 1038 nature26151 ISSN 0028 0836 PMID 29562232 a b c Slon Viviane Mafessoni Fabrizio Vernot Benjamin de Filippo Cesare Grote Steffi Viola Bence Hajdinjak Mateja Peyregne Stephane Nagel Sarah Brown Samantha Douka Katerina Higham Tom Kozlikin Maxim B Shunkov Michael V Derevianko Anatoly P Kelso Janet Meyer Matthias Prufer Kay Paabo Svante 22 Agustos 2018 The genome of the offspring of a Neanderthal mother and a Denisovan father Nature 561 7721 ss 113 116 doi 10 1038 s41586 018 0455 x ISSN 0028 0836 PMC 6130845 2 PMID 30135579 a b c Warren Matthew 22 Agustos 2018 Mum s a Neanderthal Dad s a Denisovan First discovery of an ancient human hybrid Genetic analysis uncovers a direct descendant of two different groups of early humans Nature 560 7719 ss 417 418 doi 10 1038 d41586 018 06004 0 PMID 30135540 Druzhkova Anna S Makunin Alexey I Vorobieva Nadezhda V Vasiliev Sergey K Ovodov Nikolai D Shunkov Mikhail V Trifonov Vladimir A Graphodatsky Alexander S 2017 Complete mitochondrial genome of an extinct Equus Sussemionus ovodovi specimen from Denisova cave Altai Russia Mitochondrial DNA Part B 2 1 ss 79 81 doi 10 1080 23802359 2017 1285209 ISSN 2380 2359 a b c d e Viola Bence Renaud Gabriel Gansauge Marie Theres Benazzi Stefano Sawyer Susanna Hublin Jean Jacques Shunkov Michael V Derevianko Anatoly P Kelso Janet Prufer Kay Meyer Matthias Paabo Svante 1 Temmuz 2017 A fourth Denisovan individual Science Advances 3 7 ss e1700186 Bibcode 2017SciA 3E0186S doi 10 1126 sciadv 1700186 ISSN 2375 2548 PMC 5501502 2 PMID 28695206 a b c Sawyer Susanna Renaud Gabriel Viola Bence Hublin Jean Jacques Gansauge Marie Theres Shunkov Michael V Derevianko Anatoly P Prufer Kay Kelso Janet Paabo Svante 11 Kasim 2015 Nuclear and mitochondrial DNA sequences from two Denisovan individuals PNAS 112 51 ss 15696 15700 Bibcode 2015PNAS 11215696S doi 10 1073 pnas 1519905112 PMC 4697428 2 PMID 26630009 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Kasim 2015 Reich D Green RE Kircher M Krause J Patterson N Durand EY Viola B Briggs AW Stenzel U Johnson PLF Maricic T Good JM Marques Bonet T Alkan C Fu Q Mallick S Li H Meyer M Eichler EE Stoneking M Richards M Talamo S Shunkov MV Derevianko AP Hublin J J Kelso J Slatkin M Paabo S 2011 Supplementary Information Genetic History of an Archaic Hominin group from Denisova Cave in Siberia PDF 3 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Agustos 2015 Wong K 24 Mart 2010 No bones about it ancient DNA from Siberia hints at previously unknown human relative Scientific American ISSN 0036 8733 29 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Agustos 2015 Fu Qiaomei Good Jeffrey M Viola Bence Shunkov Michael V Derevianko Anatoli P Paabo Svante 2010 The complete mitochondrial DNA genome of an unknown hominin from southern Siberia Nature 464 7290 ss 894 97 Bibcode 2010Natur 464 894K doi 10 1038 nature08976 ISSN 0028 0836 PMID 20336068 Reich D Green RE Kircher M Krause J Patterson N Durand EY Viola B Briggs AW Stenzel U Johnson PLF Maricic T Good JM Marques Bonet T Alkan C Fu Q Mallick S Li H Meyer M Eichler EE Stoneking M Richards M Talamo S Shunkov MV Derevianko AP Hublin J J Kelso J Slatkin M Paabo S 2011 Supplementary Information Genetic History of an Archaic Hominin group from Denisova Cave in Siberia PDF 3 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Agustos 2015 Ewen Callaway 22 Aralik 2010 News Fossil genome reveals ancestral link A distant cousin raises questions about human origins Nature 468 1012 s 1012 Bibcode 2010Natur 468 1012C doi 10 1038 4681012a ISSN 0028 0836 PMID 21179140 Reich D Richard E G 23 Aralik 2010 Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia Nature 468 1012 ss 1053 60 Bibcode 2010Natur 468 1053R doi 10 1038 nature09710 ISSN 0028 0836 PMC 4306417 2 PMID 21179161 21 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2019 M B Mednikova Mart 2011 A proximal pedal phalanx of a Paleolithic hominin from Denisova cave Altai Archaeology Ethnology and Anthropology of Eurasia 39 1 ss 129 38 doi 10 1016 j aeae 2011 06 017 21 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2019 Brown Samantha Higham Thomas Slon Viviane Paabo Svante 29 Mart 2016 Identification of a new hominin bone from Denisova Cave Siberia using collagen fingerprinting and mitochondrial DNA analysis Scientific Reports Cilt 6 s 23559 Bibcode 2016NatSR 623559B doi 10 1038 srep23559 PMC 4810434 2 PMID 27020421 Dis baglantilarDenisova Magarasi gizemli hominin meskenleri26 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde