Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Devredilemez tek oy sisteminde seçim çevrelerinde birden fazla aday seçilir (geniş bölge) ancak seçmenler partilere değil yalnızca tek bir adaya oy verirler.Tek İsimli Tek Turlu Sistemi ve Devredilemez Tek Oy Sisteminin arasındaki fark, bir seçim çevresinde birden fazla adayın kazanmasıdır.
Her seçmenin birden çok oy kullandığı blok oylamanın aksine, Devredilemez Tek Oy Sisteminde her seçmen yalnızca bir oy kullanır. Bu genellikle bölge düzeyinde yarı nispi temsil sağlar, yani küçük partilerin yanı sıra büyük partilerin de temsil edilme şansı vardır. Devredilebilir Tek Oy Sistemi, Devredilemez Tek Oy Sistemine göre daha orantılı bir alternatiftir.
Bu sistem günümüzde Kuveyt, Umman ve Vanuatu’da kullanılmaktadır. Bir dönem Moğolistan’da ve 1947-1993 yılları arasında Japonya’da bu sistem kullanılmıştır.
Uygulanışı
En fazla oyu alan adaylar seçilir. Bu sistem siyasi partiler için şöyle bir zorluk teşkil edebilmektedir: Örneğin dört milletvekilinin seçildiği bir seçim çevresinde %20’nin üzerinde oy alan bir adayın seçilmesi garantidir. O bölgede %50’lik bir oy oranına sahip olan bir partinin iki milletvekili çıkarması beklenebilir. Bu beklentinin gerçekleşmesi içinse her iki adayın da %25’ler civarında bir oy alması gerekmektedir. Bununla birlikte oylar eşit dağılmaz da örneğin bir aday %40 diğeri %10 oy alırsa bu durumda %50 oyla yalnızca bir milletvekili çıkarma riski ortaya çıkmaktadır. Partinin üç ya da dört aday çıkarması halinde ise oyların bölünmesi sebebiyle %50’lik oy oranıyla bile iki hatta bir milletvekili dahi çıkaramaması muhtemeldir.
Avantajlar
Devredilemez Tek Oy Sisteminin çoğunluk sistemlerine göre avantajı küçük partilerin ve bağımsız adayların seçilmesine imkân tanıyan bir yapıda olmasıdır. Seçim çevresi başına düşen temsilci sayısı arttıkça sistem, daha orantılı sonuçlar vermektedir. Ayrıca, sistemin geçmişte Ürdün’de olduğu gibi parti sisteminin yeni oluşmaya başladığı ülkelerde parti sisteminin konsolide olması için bir avantaj sağladığı düşünülmektedir.
Bu sistemde partiler oy potansiyellerini sandalyeye çevirmek için organize olmak ve seçmenleri belli adaylara yönlendirmek zorundadır. Buradan hareketle sistemin, saf nispi temsile göre parti bölünmesinin daha az yaşandığı bir sistem olduğu, geçmişteki Japonya örneği verilerek ileri sürülmektedir.
Sistem ayrıca basittir ve uygulanması kolaydır.
Dezavantajları
Oyları aşırı derecede dağılmış olan küçük partiler bu sistemde milletvekili çıkaramayabilir; daha büyük partiler de bu durumdan faydalanarak daha fazla sayıda milletvekili çıkarabilirler. Sistemin nispi temsile yakınlığı seçim çevrelerinden seçilecek milletvekili sayısını artırabilse de bu durum seçmen-milletvekili ilişkisini çoğunluk sistemlerine göre zayıflatabilmektedir. Çok sayıda milletvekili seçilen bölgelerde bir partinin adayları aynı oy için mücadele ettiğinde parti içi çekişmeler ve bölünmeler artabilir. Sistem, oylama stratejileri ve oyların yönetilmesi açısından partilerin zorluklar yaşamasına sebep olabilir. Bir seçim çevresinden fazla sayıda aday göstermek oyları bölebilir. Ayrıca seçmenlerin belli adaylara yönlendirilmesi güçlü bir parti disiplini gerektirmektedir.
Bu sistem, seçmenlere yalnızca bir oy hakkı verdiğinden siyasi partilerin geniş bir seçmen yelpazesine hitap etmelerini teşvik etmemektedir. Yeterli sayıda kemikleşmiş oyu bulunan partiler, “dışarıda kalan” seçmenlere hitap etmeksizin sandalye kazanabilmektedir.
Devredilemez Tek Oy Sistemi, özellikle partiden aday olma şartlarının sınırlayıcı olmaması halinde ve dolayısıyla çok sayıda adayın çıkması durumunda önemli miktarda oyun parlamentoya yansımamasına (boşa gitmesine) sebep olabilmektedir.
Dış bağlantılar
- A Handbook of Electoral System Design 24 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from International IDEA 9 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ACE Project 5 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .—Expert site providing encyclopedia on Electoral Systems and Management, country by country data, a library of electoral materials, latest election news, the opportunity to submit questions to a network of electoral experts, and a forum to discuss all of the above
- Electoral Design Reference Materials 25 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from the ACE Project
Kaynaklar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Devredilemez tek oy sisteminde secim cevrelerinde birden fazla aday secilir genis bolge ancak secmenler partilere degil yalnizca tek bir adaya oy verirler Tek Isimli Tek Turlu Sistemi ve Devredilemez Tek Oy Sisteminin arasindaki fark bir secim cevresinde birden fazla adayin kazanmasidir Her secmenin birden cok oy kullandigi blok oylamanin aksine Devredilemez Tek Oy Sisteminde her secmen yalnizca bir oy kullanir Bu genellikle bolge duzeyinde yari nispi temsil saglar yani kucuk partilerin yani sira buyuk partilerin de temsil edilme sansi vardir Devredilebilir Tek Oy Sistemi Devredilemez Tek Oy Sistemine gore daha orantili bir alternatiftir Bu sistem gunumuzde Kuveyt Umman ve Vanuatu da kullanilmaktadir Bir donem Mogolistan da ve 1947 1993 yillari arasinda Japonya da bu sistem kullanilmistir UygulanisiEn fazla oyu alan adaylar secilir Bu sistem siyasi partiler icin soyle bir zorluk teskil edebilmektedir Ornegin dort milletvekilinin secildigi bir secim cevresinde 20 nin uzerinde oy alan bir adayin secilmesi garantidir O bolgede 50 lik bir oy oranina sahip olan bir partinin iki milletvekili cikarmasi beklenebilir Bu beklentinin gerceklesmesi icinse her iki adayin da 25 ler civarinda bir oy almasi gerekmektedir Bununla birlikte oylar esit dagilmaz da ornegin bir aday 40 digeri 10 oy alirsa bu durumda 50 oyla yalnizca bir milletvekili cikarma riski ortaya cikmaktadir Partinin uc ya da dort aday cikarmasi halinde ise oylarin bolunmesi sebebiyle 50 lik oy oraniyla bile iki hatta bir milletvekili dahi cikaramamasi muhtemeldir AvantajlarDevredilemez Tek Oy Sisteminin cogunluk sistemlerine gore avantaji kucuk partilerin ve bagimsiz adaylarin secilmesine imkan taniyan bir yapida olmasidir Secim cevresi basina dusen temsilci sayisi arttikca sistem daha orantili sonuclar vermektedir Ayrica sistemin gecmiste Urdun de oldugu gibi parti sisteminin yeni olusmaya basladigi ulkelerde parti sisteminin konsolide olmasi icin bir avantaj sagladigi dusunulmektedir Bu sistemde partiler oy potansiyellerini sandalyeye cevirmek icin organize olmak ve secmenleri belli adaylara yonlendirmek zorundadir Buradan hareketle sistemin saf nispi temsile gore parti bolunmesinin daha az yasandigi bir sistem oldugu gecmisteki Japonya ornegi verilerek ileri surulmektedir Sistem ayrica basittir ve uygulanmasi kolaydir DezavantajlariOylari asiri derecede dagilmis olan kucuk partiler bu sistemde milletvekili cikaramayabilir daha buyuk partiler de bu durumdan faydalanarak daha fazla sayida milletvekili cikarabilirler Sistemin nispi temsile yakinligi secim cevrelerinden secilecek milletvekili sayisini artirabilse de bu durum secmen milletvekili iliskisini cogunluk sistemlerine gore zayiflatabilmektedir Cok sayida milletvekili secilen bolgelerde bir partinin adaylari ayni oy icin mucadele ettiginde parti ici cekismeler ve bolunmeler artabilir Sistem oylama stratejileri ve oylarin yonetilmesi acisindan partilerin zorluklar yasamasina sebep olabilir Bir secim cevresinden fazla sayida aday gostermek oylari bolebilir Ayrica secmenlerin belli adaylara yonlendirilmesi guclu bir parti disiplini gerektirmektedir Bu sistem secmenlere yalnizca bir oy hakki verdiginden siyasi partilerin genis bir secmen yelpazesine hitap etmelerini tesvik etmemektedir Yeterli sayida kemiklesmis oyu bulunan partiler disarida kalan secmenlere hitap etmeksizin sandalye kazanabilmektedir Devredilemez Tek Oy Sistemi ozellikle partiden aday olma sartlarinin sinirlayici olmamasi halinde ve dolayisiyla cok sayida adayin cikmasi durumunda onemli miktarda oyun parlamentoya yansimamasina bosa gitmesine sebep olabilmektedir Dis baglantilarA Handbook of Electoral System Design 24 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde from International IDEA 9 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ACE Project 5 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Expert site providing encyclopedia on Electoral Systems and Management country by country data a library of electoral materials latest election news the opportunity to submit questions to a network of electoral experts and a forum to discuss all of the above Electoral Design Reference Materials 25 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the ACE ProjectKaynaklar a b c Emrah Hurma 1 Eylul 2020 PDF TBMM 18 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2023