Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Umman (Arapça: عُمَان, ʿUmān; Arapça telaffuz: ) ya da resmî adıyla Umman Sultanlığı (Arapça: سلْطنةُ عُمان, Salṭanat(u) ʻUmān), güneybatı Asya'da, Arap Yarımadası'nın güneydoğu kıyısında yer alan Arap ülkesidir. Kuzeybatıda Birleşik Arap Emirlikleri, batıda Suudi Arabistan, güneybatıda ise Yemen ile sınır komşusudur. Güneyde ve doğuda Umman Denizi (Hint Okyanusu), kuzeydoğuda ise Umman Körfezi ile çevrilidir. Ülkenin Birleşik Arap Emirlikleri tarafından çevrelenmiş, Madha ve Müsendem olmak üzere 2 adet eksklavı bulunmaktadır. Maskat en büyük şehir ve başkenttir.
Umman سلطنة عمان Saltanatü ʻUmān Umman Sultanlığı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Maskat | ||||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||
| Resmî din | İslam | ||||||
| Demonim | |||||||
| Hükûmet | Üniter mutlak monarşi | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 309.501 km2 (70..) | ||||||
• Su (%) | önemsiz miktar | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2018 tahminî | 4.829.473 (125..) | ||||||
• 2010 sayımı | 2.773.479 | ||||||
• Yoğunluk | 15/km2 (177..) | ||||||
| GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||||
• Toplam | $139 milyar (80..) | ||||||
• Kişi başına | $30.404 (47..) | ||||||
| GSYİH (nominal) | 2023 tahminî | ||||||
• Toplam | $74,12 milyar (71..) | ||||||
• Kişi başına | $16.212 (46..) | ||||||
| İGE (2022) |  0.816çok yüksek · 54. | ||||||
| Para birimi | Umman riyali (OMR) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC+04:00 | ||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||
| Telefon kodu | +968 | ||||||
| İnternet alan adı | .om | ||||||
| |||||||
17. yüzyıldan itibaren Umman Sultanlığı, Basra Körfezi ve Hint Okyanusu'nda nüfuz için Portekiz ve Britanya İmparatorluklarıyla rekabet eden bir imparatorluktu. Ummanın etkisi ve kontrolü 19. yüzyılda zirveye ulaştığında toprakları Hürmüz Boğazı'ndan doğuda İran ve Pakistan'a ve güneyde Zanzibar'a kadar uzanıyordu.
20. yüzyılda saltanat İngiltere'nin etkisi altına girdi. 300 yılı aşkın süredir iki imparatorluk arasında kurulan ilişkiler karşılıklı faydaya dayalıydı. Birleşik Krallık, Umman'ın, Basra Körfezi ve Hint Okyanusu'ndaki ticaret yollarını güvence altına alan ve Hint alt kıtasındaki imparatorluğunu koruyan bir ticaret merkezi olarak coğrafi önemini kabul etti. Umman, bir Sultan tarafından yönetilen ve gücün erkek soyundan geçen mutlak monarşidir. Kâbus bin Said, 1970'ten 10 Ocak 2020'deki ölümüne kadar padişahtı. Çocuksuz ölen Kabus, bir vasiyette kuzeni Heysem bin Tarık'ı halefi olarak adlandırmıştı ve aile onu Sultan olarak seçti.
Eskiden bir denizcilik imparatorluğu olan Umman, Arap dünyasında sürekli bağımsız olan en eski devlettir. Birleşmiş Milletler, Arap Birliği, Körfez İşbirliği Konseyi, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Örgütü üyesidir.
Umman'ın nüfusu yaklaşık 5,1 milyon kişidir. Nüfusun çoğu Arap olup, önemli Afrikalı, Pakistanlı, Hintli ve Bangladeşli göçmen azınlıklara ev sahipliği yapmaktadır. İslam en yaygın ve resmî dindir. Arapça, İngilizce ve Hint dilleri bölgede yaygınca kullanılan dillerdir.
Tarih
Erken tarih
Bugünkü Umman topraklarında insan yerleşiminin izleri en az 10 bin yıl önceye dayanır. Umman'ın bugünkü kabile sisteminin kökleri Arap Yarımadası'nın güneybatısından MS 2. yüzyılda başlayan göç hareketine kadar uzanır. Kabile çekişmeleri ve İran'dan gelen saldırılar, bölgenin İslam dinini benimsediği 7. yüzyıla değin sürdü. Arap Yarımadasının coğrafî kopukluğunun yarattığı elverişli ortamda kolayca yayılma olanağı bulan Hariciliğe bağlı İbadiyye mezhebi, aynı zamanda bölgede siyasi birliğin sağlanmasına zemin hazırladı. Culende bin Mesud'un 751'de imam seçilmesiyle kabileleri bir araya getiren dinsel bir rejim ortaya çıktı. Büyük kabileler ve dinsel önderler arasındaki anlaşmayla belirlenen imamların yönetimi, Benu Nabhan'ın başa geçtiği 1154'ten sonra yerini istikrarsız hanedanlara bıraktı.
Deniz ticaretine bağımlılık nedeniyle güçlerini kıyı şeridine kaydıran hanedanlar, imamlık kurumunun 1428'de yeniden ortaya çıkmasıyla iç kesim üzerindeki denetimi büyük ölçüde kaybettiler. Öte yandan, 1507'de Maskat'a saldıran Portekizliler, kısa sürede bütün kıyı şeridini ele geçirdiler. 1521'de Osmanlı İmparatorluğu donamasının kısa süreliğine eline geçmiş Maskat, 1581 ile 1588 yılları arasında yeniden Osmanlı kontrolüne girmiştir. Daha sonraki dönemlerde devam etmiş Portekiz egemenliği, 1624'te imam seçilen ve kabile çatışmalarına son veren Nasr bin Mürşid'in Portekizlileri bölgeden çıkarması ile son bulmuştur. Umman İmparatorluğu olarak adlandırılan bu devlet, İran ve Doğu Afrika'daki Portekiz kolonilerini de Umman'a bağladı ve kendi sömürgelerini kurdu.
Umman İmparatorluğu ve modern dönem
18. yüzyılda Hinavi ve Gafiri kabileleri arasında başlayan iç savaş, İran hükümdarı Nadir Şah'ın 1737'de Umman'ı ele geçirmesiyle sonuçlandı. İran kuvvetlerini yenilgiye uğratan ve tarafların uzlaşmasıyla imamlığa seçilen Ahmed bin Said, güçlü bir yönetim kuran bin Said hanedanının temellerini attı. Önce Seyyid, daha sonra da, sultan olarak anılan hanedan üyeleri, yeni fetihlerle Umman'ın deniz ticaretini güvence altına aldılar. İngilizlerle sıkı bir iş birliğine giden Said bin Sultan (1806-56) Zanzibar'ı önemli bir gelir kaynağı durumuna getirdi. Onun ölümünden sonra oğulları iktidar kavgasına düştüler ve 6 Nisan 1861'de Sultanlık, Zanzibar ile olarak ikiye bölündü. 6. oğul (1834-1870) Zanzibar Sultanı, 3. oğul ise Umman Sultanı olmuştur. Böylece Umman ve Zanzibar hanedanın iki ayrı koluna geçti.
Umman'da İbadiyye imamına bağlı kabilelerin saldırılarına karşı koyamayan Teymur bin Faysal (1913-32), İngilizlerin arabuluculuğuyla iç kesimde özerk bir imamlık yönetimi kurulmasını kabul etti. Suudi Arabistan'dan destek gören İbadiyye imamının bağımsızlık girişimini gene İngilizlerin yardımıyla boşa çıkaran ve 1959'da bütün ülkede denetimi sağlayan Said bin Teymur'un (1932-70) baskıcı politikaları, 1965'te Zufar bölgesinde sol eğilimli 'nin bir gerilla mücadelesine yol açtı. Bir saray darbesiyle babasının yerine geçen Kâbus bin Seyd El Ebu Seyd, 1975'te bu ayaklanmayı bastırdıktan sonra yönetimini sağlamlaştırma yönünde adımlar atarak geniş çaplı bir modernleştirme programına girişti.
Arap Birliği ve Birleşmiş Milletler'e 1971'de katılan Umman, 1981'de de Körfez İşbirliği Konseyi'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. ABD ile sıkı ilişkilerin yanı sıra ılımlı Arap devletleriyle yakınlaşmaya girerek Umman'ı dış dünyaya açılmasını sağlayan Kâbus yönetimi, İran-Irak Savaşı boyunca tarafsızlık politikası izledi. Körfez Savaşı sırasında belirgin bir rol oynamamasına karşın, üslerini batılı güçlere açmayı kabul etti. 1992'de Yemen'le imzaladığı anlaşmayla bu ülkeyle yaşadığı 25 yıllık sınır sorununa son verdi.
Coğrafya
Suudi Arabistan'la 676 km, Birleşik Arap Emirlikleri 410 km ve Yemen'le 288 km boyunca sınırı bulunan ülke Orta Doğu topraklarına yerleşmiştir. Kıyıda sıcak ve nemli, iç kısımlarda sıcak ve kuru iklim görülür. Ülkenin orta kısımları çöl ovalarından, kuzey ve güney kısımları ise engebeli dağlık bölgelerden oluşur. En yüksek noktası 2,980 m ile Cebel Şems'dir. Petrol, bakır, asbest, mermer, kireçtaşı, krom, alçıtaşı, doğal gaz ülkedeki başlıca doğal zenginliklerdir.
Ülkenin Birleşik Arap Emirlikleri tarafından çevrelenmiş, Madha ve Müsendem olmak üzere 2 adet eksklavı bulunmaktadır. Müsendem Hürmüz Boğazı'nın güney yakasını oluşturur.
Demografi
2020 verilerine göre Umman'ın nüfusu 5,106,458 kişidir. 2,994,601 (%59.98) kişi olup, nüfusun 1,997,763 (40.02%) kişiye tekabül eden geri kalanı Hindistan, Pakistan, Bangladeş gibi Güneydoğu Asya ülkelerinden çalışmaya gelmiş göçmenlerden oluşmaktadır. Okuryazarlık oranı 2015 verilerine göre yaklaşık %94'tür ve cinsiyete göre (erkeklerde %96, kadınlarda %86) farklılık göstermektedir.
Din
The World Factbook'a göre ülkede baskın din aynı zamanda ülkenin resmî dini olan İslam'dır. 2020 verilerine göre Müslümanlar toplumun %85,9'unu oluştururken, Hristiyanlar %6,4'ünü, Hindular %5,7'sini, diğer inançlar ise %2'sini oluşturmaktadır. Umman vatandaşları ağırlıklı olarak İbadi veya Sünni, küçük bir kesim ise Şiidir.
Dil
Arapça ülkedeki en yaygın ve resmî dildir. Ülkede halk tarafından kullanılan Arapça değişkeleri arasında doğu bölgelerinde konuşulan , güneybatı bölgelerinde, Salalah şehri ve çevresinde bulunan ve BAE'ye sınır bölgelerinde yer alan bulunur. Tüm bu lehçeler Yarımada Arapçasının alt lehçeleri olarak sınıflandırılmaktadır.
Arapçanın yanı sıra Beluçça, Urdu, Bengalce, Hintçe, Malayalam, Tulu ve diğer Hint dilleri de yaygındır. İngilizce kullanımı da yaygın olup, çoğu turistik bölgede levhalar çift dillidir. Tarihî nedenlerden ötürü Svahili konuşan azınlıklar da yer almaktadır.
Siyaset ve idari yapılanma
Umman, mutlak monarşi altında yönetilen bir üniter devlettir. Yasama, yargı ve yürütme organları sultanın elinde toplanmış olup, ülkede güçler birliği gözlemlenmektedir. Sultanlık soy vasıtasıyla belirlenmektedir. Sultan, dış ilişkiler ve savunma gibi hususlarda mutlak yetkiye sahiptir ve yasalar sultanın kararnameleri ile oluşturulur.Freedom House, ülkedeki politik sistemi "Özgür değil" olarak sınıflandırmaktadır.
Yönetim birimleri
Umman, idarî açıdan "muhafaza" adı verilen 11 bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgeler kendi içerisinde daha küçük vilayetlere bölünmüştür. Umman 2011'den önce 4 valilik (muhafaza) ve 5 bölgeye ayrılmıştı. Şarkiye ve Batıne bölgelerinin kuzey ve güney kısımlarına ayrılmasıyla yeni valilikler oluşturulmuştur.
| Muhafaza | Baş vilayet | Vilayet sayısı | Harita |
|---|---|---|---|
| Dahile (محافظة الداخلية) | Nizva | 8 |  |
| Zahire (محافظة الظاهرة) | Ibri | 3 | |
| (محافظة شمال الباطنة) | Sahar | 6 | |
| (محافظة جنوب الباطنة) | 6 | ||
| Büreymi (محافظة البريمي) | 3 | ||
| Vüsta (منطقة الوسطى) | 4 | ||
| (مُحَافَظَة شَمَال ٱلشَّرْقِيَّة) | 6 | ||
| (مُحَافَظَة جَنُوب ٱلشَّرْقِيَّة) | Sur | 5 | |
| Zufar (محافظة ظفار) | 10 | ||
| Maskat (محافظة مسقط) | Maskat | 6 | |
| Müsendem (محافظة مسندم) | 4 |
Kaynakça
- ^ http://encarta.msn.com/encyclopedia_761561099_7/Oman.html#s28Fourth 28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . line down from the top of the history section: "In 751 Ibadi Muslims, a moderate branch of the Kharijites, established an imamate in Oman. Despite interruptions, the Ibadi imamate survived until the mid-20th century.". 2009-11-01.
- ^ (PDF). National Center for Statistics & Information. 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2012.
- ^ a b c d "Uluslararası Para Fonu 2023 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023.
- ^ "Human Development Report 2023/2024" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ . web.archive.org. 11 Ocak 2020. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
- ^ Holt, Peter Malcolm; Lambton, Ann K. S. ve Lewis, Bernard (1977) The Cambridge history of Islam, Cambridge University Press, .
- ^ "Literacy Rate by Country 2022". worldpopulationreview.com. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ "Middle East OMAN". CIA The World Factbook. 21 Aralık 2021. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ (PDF). Ministry Of Legal Affairs. 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Oman". CIA – The World Factbook. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2011.
- ^ Kharusi, N. S.; Salman, A. (September 2011). "The English Transliteration of Place Names in Oman". Journal of Academic and Applied Studies. 1 (3). ss. 1-27.
- ^ Kharusi, N. S. (2012). "The ethnic label Zinjibari: Politics and language choice implications among Swahili speakers in Oman". Ethnicities. 12 (3). ss. 335-353. doi:10.1177/1468796811432681.
- ^ "OMAN Majles A'Shura (Consultative Council)". Inter-Parliamentary Union. 27 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ "Oman". Freedom in the World 2012. Freedom House. 17 Ocak 2012. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ "Waking up too". The Economist. 23 Haziran 2012. 28 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ "Oman". Freedom House. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Umman Arapca ع م ان ʿUman Arapca telaffuz ʕʊˈmaːn ya da resmi adiyla Umman Sultanligi Arapca سل طنة ع مان Salṭanat u ʻUman guneybati Asya da Arap Yarimadasi nin guneydogu kiyisinda yer alan Arap ulkesidir Kuzeybatida Birlesik Arap Emirlikleri batida Suudi Arabistan guneybatida ise Yemen ile sinir komsusudur Guneyde ve doguda Umman Denizi Hint Okyanusu kuzeydoguda ise Umman Korfezi ile cevrilidir Ulkenin Birlesik Arap Emirlikleri tarafindan cevrelenmis Madha ve Musendem olmak uzere 2 adet eksklavi bulunmaktadir Maskat en buyuk sehir ve baskenttir Ummanسلطنة عمان Saltanatu ʻUman Umman SultanligiBayrak ArmaMilli mars Nesid es Selam es Sultani source source track track track track Baskent ve en buyuk sehirMaskatResmi dil ler ArapcaResmi dinIslamDemonimHukumetUniter mutlak monarsi SultanHeysem bin TarikTarihce Imamlik kuruldu 751 Anayasa1966 Birlesik Krallik tan bagimsizlik1970Yuzolcumu Toplam309 501 km2 70 Su onemsiz miktarNufus 2018 tahmini4 829 473 125 2010 sayimi2 773 479 Yogunluk15 km2 177 GSYIH SAGP 2023 tahmini Toplam 139 milyar 80 Kisi basina 30 404 47 GSYIH nominal 2023 tahmini Toplam 74 12 milyar 71 Kisi basina 16 212 46 IGE 2022 0 816 cok yuksek 54 Para birimiUmman riyali OMR Zaman dilimiUTC 04 00Trafik akisisagTelefon kodu 968Internet alan adi omTahmini nufus ulkede yasayan 693 000 yabanciyi icermektedir 17 yuzyildan itibaren Umman Sultanligi Basra Korfezi ve Hint Okyanusu nda nufuz icin Portekiz ve Britanya Imparatorluklariyla rekabet eden bir imparatorluktu Ummanin etkisi ve kontrolu 19 yuzyilda zirveye ulastiginda topraklari Hurmuz Bogazi ndan doguda Iran ve Pakistan a ve guneyde Zanzibar a kadar uzaniyordu 20 yuzyilda saltanat Ingiltere nin etkisi altina girdi 300 yili askin suredir iki imparatorluk arasinda kurulan iliskiler karsilikli faydaya dayaliydi Birlesik Krallik Umman in Basra Korfezi ve Hint Okyanusu ndaki ticaret yollarini guvence altina alan ve Hint alt kitasindaki imparatorlugunu koruyan bir ticaret merkezi olarak cografi onemini kabul etti Umman bir Sultan tarafindan yonetilen ve gucun erkek soyundan gecen mutlak monarsidir Kabus bin Said 1970 ten 10 Ocak 2020 deki olumune kadar padisahti Cocuksuz olen Kabus bir vasiyette kuzeni Heysem bin Tarik i halefi olarak adlandirmisti ve aile onu Sultan olarak secti Eskiden bir denizcilik imparatorlugu olan Umman Arap dunyasinda surekli bagimsiz olan en eski devlettir Birlesmis Milletler Arap Birligi Korfez Isbirligi Konseyi Baglantisizlar Hareketi ve Islam Isbirligi Orgutu uyesidir Umman in nufusu yaklasik 5 1 milyon kisidir Nufusun cogu Arap olup onemli Afrikali Pakistanli Hintli ve Bangladesli gocmen azinliklara ev sahipligi yapmaktadir Islam en yaygin ve resmi dindir Arapca Ingilizce ve Hint dilleri bolgede yayginca kullanilan dillerdir TarihErken tarih Bugunku Umman topraklarinda insan yerlesiminin izleri en az 10 bin yil onceye dayanir Umman in bugunku kabile sisteminin kokleri Arap Yarimadasi nin guneybatisindan MS 2 yuzyilda baslayan goc hareketine kadar uzanir Kabile cekismeleri ve Iran dan gelen saldirilar bolgenin Islam dinini benimsedigi 7 yuzyila degin surdu Arap Yarimadasinin cografi kopuklugunun yarattigi elverisli ortamda kolayca yayilma olanagi bulan Haricilige bagli Ibadiyye mezhebi ayni zamanda bolgede siyasi birligin saglanmasina zemin hazirladi Culende bin Mesud un 751 de imam secilmesiyle kabileleri bir araya getiren dinsel bir rejim ortaya cikti Buyuk kabileler ve dinsel onderler arasindaki anlasmayla belirlenen imamlarin yonetimi Benu Nabhan in basa gectigi 1154 ten sonra yerini istikrarsiz hanedanlara birakti Deniz ticaretine bagimlilik nedeniyle guclerini kiyi seridine kaydiran hanedanlar imamlik kurumunun 1428 de yeniden ortaya cikmasiyla ic kesim uzerindeki denetimi buyuk olcude kaybettiler Ote yandan 1507 de Maskat a saldiran Portekizliler kisa surede butun kiyi seridini ele gecirdiler 1521 de Osmanli Imparatorlugu donamasinin kisa sureligine eline gecmis Maskat 1581 ile 1588 yillari arasinda yeniden Osmanli kontrolune girmistir Daha sonraki donemlerde devam etmis Portekiz egemenligi 1624 te imam secilen ve kabile catismalarina son veren Nasr bin Mursid in Portekizlileri bolgeden cikarmasi ile son bulmustur Umman Imparatorlugu olarak adlandirilan bu devlet Iran ve Dogu Afrika daki Portekiz kolonilerini de Umman a bagladi ve kendi somurgelerini kurdu Umman Imparatorlugu ve modern donem 17 ve 19 yuzyil arasinda Umman etkisi altindaki bolgeler 18 yuzyilda Hinavi ve Gafiri kabileleri arasinda baslayan ic savas Iran hukumdari Nadir Sah in 1737 de Umman i ele gecirmesiyle sonuclandi Iran kuvvetlerini yenilgiye ugratan ve taraflarin uzlasmasiyla imamliga secilen Ahmed bin Said guclu bir yonetim kuran bin Said hanedaninin temellerini atti Once Seyyid daha sonra da sultan olarak anilan hanedan uyeleri yeni fetihlerle Umman in deniz ticaretini guvence altina aldilar Ingilizlerle siki bir is birligine giden Said bin Sultan 1806 56 Zanzibar i onemli bir gelir kaynagi durumuna getirdi Onun olumunden sonra ogullari iktidar kavgasina dustuler ve 6 Nisan 1861 de Sultanlik Zanzibar ile olarak ikiye bolundu 6 ogul 1834 1870 Zanzibar Sultani 3 ogul ise Umman Sultani olmustur Boylece Umman ve Zanzibar hanedanin iki ayri koluna gecti Umman da Ibadiyye imamina bagli kabilelerin saldirilarina karsi koyamayan Teymur bin Faysal 1913 32 Ingilizlerin arabuluculuguyla ic kesimde ozerk bir imamlik yonetimi kurulmasini kabul etti Suudi Arabistan dan destek goren Ibadiyye imaminin bagimsizlik girisimini gene Ingilizlerin yardimiyla bosa cikaran ve 1959 da butun ulkede denetimi saglayan Said bin Teymur un 1932 70 baskici politikalari 1965 te Zufar bolgesinde sol egilimli nin bir gerilla mucadelesine yol acti Bir saray darbesiyle babasinin yerine gecen Kabus bin Seyd El Ebu Seyd 1975 te bu ayaklanmayi bastirdiktan sonra yonetimini saglamlastirma yonunde adimlar atarak genis capli bir modernlestirme programina giristi Arap Birligi ve Birlesmis Milletler e 1971 de katilan Umman 1981 de de Korfez Isbirligi Konseyi nin kurucu uyeleri arasinda yer aldi ABD ile siki iliskilerin yani sira ilimli Arap devletleriyle yakinlasmaya girerek Umman i dis dunyaya acilmasini saglayan Kabus yonetimi Iran Irak Savasi boyunca tarafsizlik politikasi izledi Korfez Savasi sirasinda belirgin bir rol oynamamasina karsin uslerini batili guclere acmayi kabul etti 1992 de Yemen le imzaladigi anlasmayla bu ulkeyle yasadigi 25 yillik sinir sorununa son verdi CografyaMuskat taki Al Alam SarayiSab Vadisi Suudi Arabistan la 676 km Birlesik Arap Emirlikleri 410 km ve Yemen le 288 km boyunca siniri bulunan ulke Orta Dogu topraklarina yerlesmistir Kiyida sicak ve nemli ic kisimlarda sicak ve kuru iklim gorulur Ulkenin orta kisimlari col ovalarindan kuzey ve guney kisimlari ise engebeli daglik bolgelerden olusur En yuksek noktasi 2 980 m ile Cebel Sems dir Petrol bakir asbest mermer kirectasi krom alcitasi dogal gaz ulkedeki baslica dogal zenginliklerdir Ulkenin Birlesik Arap Emirlikleri tarafindan cevrelenmis Madha ve Musendem olmak uzere 2 adet eksklavi bulunmaktadir Musendem Hurmuz Bogazi nin guney yakasini olusturur DemografiUmmanlilar 2020 verilerine gore Umman in nufusu 5 106 458 kisidir 2 994 601 59 98 kisi olup nufusun 1 997 763 40 02 kisiye tekabul eden geri kalani Hindistan Pakistan Banglades gibi Guneydogu Asya ulkelerinden calismaya gelmis gocmenlerden olusmaktadir Okuryazarlik orani 2015 verilerine gore yaklasik 94 tur ve cinsiyete gore erkeklerde 96 kadinlarda 86 farklilik gostermektedir Din The World Factbook a gore ulkede baskin din ayni zamanda ulkenin resmi dini olan Islam dir 2020 verilerine gore Muslumanlar toplumun 85 9 unu olustururken Hristiyanlar 6 4 unu Hindular 5 7 sini diger inanclar ise 2 sini olusturmaktadir Umman vatandaslari agirlikli olarak Ibadi veya Sunni kucuk bir kesim ise Siidir Dil Arapca ulkedeki en yaygin ve resmi dildir Ulkede halk tarafindan kullanilan Arapca degiskeleri arasinda dogu bolgelerinde konusulan guneybati bolgelerinde Salalah sehri ve cevresinde bulunan ve BAE ye sinir bolgelerinde yer alan bulunur Tum bu lehceler Yarimada Arapcasinin alt lehceleri olarak siniflandirilmaktadir Arapcanin yani sira Belucca Urdu Bengalce Hintce Malayalam Tulu ve diger Hint dilleri de yaygindir Ingilizce kullanimi da yaygin olup cogu turistik bolgede levhalar cift dillidir Tarihi nedenlerden oturu Svahili konusan azinliklar da yer almaktadir Siyaset ve idari yapilanmaUmman mutlak monarsi altinda yonetilen bir uniter devlettir Yasama yargi ve yurutme organlari sultanin elinde toplanmis olup ulkede gucler birligi gozlemlenmektedir Sultanlik soy vasitasiyla belirlenmektedir Sultan dis iliskiler ve savunma gibi hususlarda mutlak yetkiye sahiptir ve yasalar sultanin kararnameleri ile olusturulur Freedom House ulkedeki politik sistemi Ozgur degil olarak siniflandirmaktadir Yonetim birimleri Umman idari acidan muhafaza adi verilen 11 bolgeye ayrilmistir Bu bolgeler kendi icerisinde daha kucuk vilayetlere bolunmustur Umman 2011 den once 4 valilik muhafaza ve 5 bolgeye ayrilmisti Sarkiye ve Batine bolgelerinin kuzey ve guney kisimlarina ayrilmasiyla yeni valilikler olusturulmustur Muhafaza Bas vilayet Vilayet sayisi HaritaDahile محافظة الداخلية Nizva 8Zahire محافظة الظاهرة Ibri 3 محافظة شمال الباطنة Sahar 6 محافظة جنوب الباطنة 6Bureymi محافظة البريمي 3Vusta منطقة الوسطى 4 م ح اف ظ ة ش م ال ٱلش ر ق ي ة 6 م ح اف ظ ة ج ن وب ٱلش ر ق ي ة Sur 5Zufar محافظة ظفار 10Maskat محافظة مسقط Maskat 6Musendem محافظة مسندم 4Kaynakca http encarta msn com encyclopedia 761561099 7 Oman html s28Fourth 28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde line down from the top of the history section In 751 Ibadi Muslims a moderate branch of the Kharijites established an imamate in Oman Despite interruptions the Ibadi imamate survived until the mid 20th century 2009 11 01 PDF National Center for Statistics amp Information 18 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2012 a b c d Uluslararasi Para Fonu 2023 GYSIH Tahminleri Dunya Ekonomi Tahmini Uluslararasi Para Fonu 10 Ekim 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Human Development Report 2023 2024 PDF Ingilizce Birlesmis Milletler Kalkinma Programi 13 Mart 2024 13 Mart 2024 tarihinde kaynagindan PDF a b c Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 web archive org 11 Ocak 2020 11 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2023 Holt Peter Malcolm Lambton Ann K S ve Lewis Bernard 1977 The Cambridge history of Islam Cambridge University Press 0521291364 Literacy Rate by Country 2022 worldpopulationreview com 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Middle East OMAN CIA The World Factbook 21 Aralik 2021 13 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 PDF Ministry Of Legal Affairs 26 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Oman CIA The World Factbook 13 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2011 Kharusi N S Salman A September 2011 The English Transliteration of Place Names in Oman Journal of Academic and Applied Studies 1 3 ss 1 27 Kharusi N S 2012 The ethnic label Zinjibari Politics and language choice implications among Swahili speakers in Oman Ethnicities 12 3 ss 335 353 doi 10 1177 1468796811432681 OMAN Majles A Shura Consultative Council Inter Parliamentary Union 27 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Oman Freedom in the World 2012 Freedom House 17 Ocak 2012 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Waking up too The Economist 23 Haziran 2012 28 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2023 Oman Freedom House 23 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2013