Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ya da kısaca DİSK), 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş'ten ayrılan Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş ve bağımsız Gıda-İş, Türk Maden-İş (Zonguldak) sendikaları ve onların genel başkanları olan Kemal Türkler, Rıza Kuas, İbrahim Güzelce, ve Kemal Nebioğlu tarafından kurulan işçi sendikaları konfederasyonudur. 12 Eylül Askeri Darbesi ile kapatılmasının ardından 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmuştur. DİSK, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütüdür.
| Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | DİSK |
| Kuruluş | 13 Şubat 1967 (57 yıl, 122 gün önce.) |
| Tür | İşçi Sendikaları Konfederasyonu |
| Merkez | Dikilitaş Mah. Eren Sokak No. 4 Beşiktaş, İstanbul, Türkiye |
| Üyeler | 112.534 kişi |
| Genel Başkan | Arzu Çerkezoğlu |
| Genel Sekreter | Adnan Serdaroğlu |
| Üyelik | ETUC Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu ITUC |
| Resmî site | www.disk.org.tr |
 Bayrak | |
Mevcut başkanı Arzu Çerkezoğlu'dur. Genel merkezi Şişli, İstanbul'da bulunmaktadır.
DİSK, ve Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu üyesidir.
Tarihçe
1961-1967: Türkiye İşçi Partisi ve sendikal mücadele
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
1967-1971: DİSK’in kuruluşu
Maden-İş, Lastik-İş ve Basın-İş sendikaları, 12 Şubat 1967’de yaptıkları olağanüstü kongrede, Türk-İş’ten ayrılma ve konfederasyonlaşma kararı aldılar. 13 Şubat 1967’de Bağımsız Gıda-İş ve merkezi Zonguldak’ta bulunan Türk Maden-İş’in de katılımı ile DİSK kuruldu. Bu tarihte kendilerine verilen temsil yetkisiyle İstanbul Valiliğine giden dilekçe sahibi 5 kişi; Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler, Lastik-İş Genel Başkanı ve TİP Ankara Milletvekili Rıza Kuas, Basın-İş Genel Başkanı İbrahim Güzelce, Gıda-İş Genel Başkanı ve TİP Tekirdağ Milletvekili Kemal Nebioğlu ile T. Maden-İş (Zonguldak) Genel Başkanı Mehmet Alpdündar’dı. Aynı gün İstanbul Çemberlitaş'taki Şafak Sineması'nda yapılan ilk genel kurulda Kemal Türkler yeni konfederasyonun genel başkanlığına seçildi.
Genel Kurulu 15 Haziran’da Bank-Sen-İş Kongre Salonu’nda toplanan Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun kurucu Yürütme Kurulu Kemal Türkler’in Genel Başkanlığında İbrahim Güzelce (Genel Sekreter), , ve ’den oluştu ve Rıza Kuas, Kemal Nebioğlu, , ve ise kurucu Yönetim Kurulu üyesi seçildiler.
Kuruluşun hemen ardından 24 Haziran 1967 tarihinde yürürlükte olan İş Kanunu’nu protesto etmek için Ankara’da Tandoğan Meydanı’nda tarafından bir miting düzenlenmiş, bu DİSK’in ilk kitlesel eylemi olmuştur. Aynı dönemde İstanbul’da bulunan Gevriyeloğlu Mensucat fabrikasında çalışan Tekstil üyesi işçiler uyuşmazlık üzerine greve çıkmış, grev 29 Ağustos’ta anlaşmayla kaldırılmıştır.
1968 yılında 24-25 Şubat tarihlerinde DİSK 2. Genel Kurulu Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) salonunda toplanmıştır. Aynı tarihlerde, Zonguldak’ın Kozlu ve Üzülmez bölgelerindeki 25.000 işçi toplu sözleşmelerden sonuç alınamaması üzerine 6 ve 7 Şubattan itibaren iş bırakmaktaydı. Yürüyüşlerin ve güvenlik güçleriyle çatışmalardan yaşandığı eylemlerde 13 polis yaralandı, bir başkomiser kayboldu. Olaylar sonrasında köyüne dönmekte olan iki maden işçisi öldürüldü. 21 Şubat’ta imzalanan toplu sözleşme ile eylemler sona erdi.
1969 yılında Singer fabrikasında çalışan 520 DİSK - T. Maden-İş üyesi işçi sendika seçme özgürlüğünü savunmak, işten çıkarmaları protesto etmek ve haftalık çalışma süresinin 48 saate indirilmesi için 11 Ocak’ta iş yerini işgal etti ve aynı yıl içerisinde Türkiye’de ilk kez bir sinemada grev ilan edildi. Yeni Sinema’da çalışan ve OLEYİS üyesi on dokuz işçi 11 Ocak’ta greve başladı. Grev 26 Ocak’a kadar sürdürüldü. 13 Haziran 1969 tarihinde Çorum, Alpagut linyit işletmesinde çalışan maden işçileri ücretlerini alamadıkları için ocakların işletilmesine el koydu ve 1 Ağustos 1969’da Türk Demir Döküm fabrikasında çalışan 2300 T. Maden-İş üyesi işçi toplu sözleşme görüşmelerinin sürüncemede bırakılması nedeniyle fabrikayı işgal etti. 19 Ağustos’ta Koç Holding ile T. Maden-İş arasında bir protokol imzalandı.
13-15 Haziran 1970 tarihlerinde DİSK 3. Genel Kurulu Yeşilköy’de, Çınar Oteli salonunda toplandı. Bu dönemde, hükûmetin Türk-İş’in de desteğiyle 274 ve 275 sayılı yasaları değiştirerek ve sendika seçme özgürlüğünü ortadan kaldırarak sendikal tekel yaratmayı ve DİSK’i fiilen etkisiz kılmayı hedeflemesi üzerine işçiler sendikalarına ve özgürlüklerine getirilen bu kısıtlama nedeniyle 15-16 Haziran’da İstanbul sokaklarını işgal ettiler. Tarihe 15-16 Haziran Olayları olarak geçen gelişmelerde DİSK’in çağrısıyla işçiler fabrikalarda üretimleri durdurmuş ve kent merkezlerinde toplanarak eyleme geçmiştir. Türkiye tarihinde ilk defa gösteriler sebebiyle Haliç Köprüsü açılarak iki ayrı işçi grubunun birleşmesi önlenmeye çalışılmış, boğaz’da vapur ve motor ulaşımı kesilmiştir. 16 Haziran’da İstanbul Kadıköy Meydanı’nda işçilerin üzerine polis tarafından ateş açılması sonucu Mutlu Akü Fabrikası’dan Yaşar Yıldırım, Vinleks’ten Mustafa Bayram ve Cevizli Tekel Fabrikası’ndan Mehmet Gıdak adlı işçilerle birlikte bir esnaf ve bir de polis yaşamını yitirdi, yüzlerce işçi yaralanmıştır. 15 Haziran günü, 115 iş yeri ve yaklaşık 75 bin işçiyle başlayıp, 16 Haziran günü 168 fabrika ve 150 bine yakın işçi ile devam eden 15-16 Haziran Olayları, sanayi işçilerinin yoğun olarak bulundukları İstanbul ve Kocaeli bölgelerinde etkili oldu. Olaylar ancak 1.Ordu Komutanlığı’na davet edilen DİSK yöneticilerinin çağrısı ile son bulmuştur.
DİSK, 1967-1971 tarihleri arasında aktif bir biçimde Türkiye İşçi Partisi desteklemiş ve parti ile sendika arasında karşılıklı bir etkileşim gelişmişti. DİSK kurucularından Kemal Nebioğlu ve Rıza Kuas 1965 seçimlerinde TİP milletvekili olarak TBMM’ye girmiş, 1968’de DİSK ve Maden-İş Başkanvekili Şinasi Kaya TİP’ten İstanbul Belediye Başkanı adayı olmuş, Rıza Kuas 1969’da yeniden milletvekili seçilmişti. DİSK 1969 genel seçimlerinde ve ara seçimlerde TİP’e oy verilmesi çağrısında bulunmuştu. 1971 yılına gelindiğinde ise sosyalist hareket içindeki bölünmeler ve Türkiye İşçi Partisi içerisinde yaşanan ayrışmalar DİSK’i de etkilemiş, güç kaybeden TİP’in özellikle 1971’deki son kongresinden sonra DİSK ile ilişkileri çoğunlukla sona ermiş ve üzerindeki etkisi yavaş yavaş ortadan kalkmıştı. Bu dönemde DİSK, 12 Mart 1971 tarihinde askeri kuvvetlerin bir muhtıra vererek hükûmetin istifaya zorlandığı askerî müdahaleye karşı bir tavır geliştirmemiş, aksine yayınladığı bildiriyle 12 Mart Muhtırası’nı desteklediğini açıklamış ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin yanında olduğunu belirtmiştir.
1971-1980 dönemi
12 Mart 1971 Muhtırasıyla başlayan süreçte sürmekte olan Sıkıyönetimden dolayı bütün grev, direniş ve toplantıları yasaklanmış ve izne tabi kılınmıştı. DİSK büyük ölçüde sessizliğe çekilmiş, ve bu durum ancak 14 Ekim 1973’te yapılan milletvekili ve senato seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nin galip çıkması ile beraber tersine dönmeye başlamıştır.
DİSK'in 4. Genel Kurulu 12-13 Şubat 1973 tarihlerinde Şişli’de, Nis Düğün Salonu’nda toplanmış ve Genel Kurul’da toplu sözleşme yetkisinin alınmasında en geçerli ve en kısa yolun “Referandum” olduğu savunulmuştur. Bu dönemde DİSK, sosyal demokrat bir söylem geliştirmek iddiasında olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin etkisi altına girmiştir. DİSK Yönetim Kurulu’nun 8 ve 12 Eylül 1973 tarihlerinde yaptığı iki toplantı sonucunda 14 Ekim 1973’te yapılacak olan milletvekili ve senato seçimlerinde tüm işçileri Cumhuriyet Halk Partisi'ne oy vermeye çağırmış ve gerekçelerini şu şekilde açıklamıştır:
12 Mart sonrası tavrı, anayasa ve demokratik hayata aykırı yasaların iptali için uğraş vermesi, insanca ve demokratik bir çalışma hayatını gerçekleştirecek bir düzen değişikliği anlayışına yönelmesi, grevleri yasaklayan, lokavtları serbest bırakan devlet politikasına karşı çıkması, seçim bildirgesinde ‘halkının bütün fertlerinin yaşama ve çalışma koşullarının demokrasi ve özgürlükler içinde gelişmesini ve mutluluğa ulaşmasını sağlayıcı tedbirler’ getirmeyi öngörmesi, .... DİSK 1973 genel seçimlerinde Anayasal özgürlükleri ve demokratik hakları ve uygarlıkçı bir anlayışı savunan tek parti durumunda olduğu için işçileri, köylüleri, esnafı, memurları ve tüm dar gelirli vatandaşı CHP’ye oy vermeye çağırır.
DİSK, CHP’ye oy verme çağrısını 9 Aralık 1973’te yapılan mahalli seçimlerde de tekrarlamıştır. Aynı dönemde 13 Şubat 1974’te kutlanan DİSK'in 7. kuruluş yıldönümüne Başbakan Bülent Ecevit kutlama mesajı göndermiştir. Seçimlerde önemli bir başarı elde eden CHP, 25 Ocak 1974’te MSP ile koalisyon hükûmeti kurmasının ardından Sıkıyönetim büyük ölçüde kaldırılmış, bu da sendikal mücadelede bir canlanmayı beraberinde getirmiştir. 1974 yılında gerçekleşen grev sayısı bir önceki yılın iki katına çıkmış, bu grevlerin büyük bir kısmı DİSK’e bağlı sendikalar tarafından gerçekleştirilmiştir. DİSK'in gösterdiği mücadele çizgisi birçok işçinin DİSK'e katılımını hızlandırmış ve bu da birçok gerilimin ortaya çıkmasına sebep olmuştur Örneğin, 11 Mart 1974’te Ülker işçilerinin Türk-İş’e bağlı Tekgıda-İş’ten topluca istifa ederek DİSK/Gıda-İş’e üye olmalarıyla ile birlikte olaylar meydana gelmiş, işverenin Gıda-İş’i tanımadığını açıklaması üzerine işçiler 17 Eylül’de fabrikada üretimi durdurmuşlardır. Ayrıca bu dönemde, DİSK Kıbrıs Barış Harekatı'nı yayınladığı bildiri ile desteklemiş, işçileri devletin Savaş Fonuna birer brüt yevmiye ile katılmaya çağıran bir kampanya açmış ve Genel Başkan Kemal Türkler ve T. Maden-İş Genel Başkan Vekili Şinasi Kaya Ekim ayı içinde bir dizi ziyaret gerçekleştirerek Avrupalı sendikacılara Kıbrıs’a yapılan çıkarmanın gerekçesini anlatmışlardır.
1975 yılı ve gerçekleşen 5.Kongre DİSK açısından önemli dönüm noktalarından biri olmuştur ve 12 Eylül'e kadar sürecek olan ikinci yükseliş dönemi olarak adlandırabilecek döneme girmiştir. DİSK'in 5. Genel Kurulu 21-24 Mayıs 1975 tarihlerinde Tepebaşı’ndaki Kazablanka Düğün Salonu’da toplanmıştır. DİSK bu genel kuruluna ilk kez Sovyetler Birliği Sendikalar Merkezi’nden ve Fransız Komünist Partisi’nin denetimi altındaki Genel Emek Konfederasyonu’ndan (CGT) delegasyonlar katılmıştır ve genel kurul sonunda, DİSK yönetimi büyük ölçüde Türkiye Komünist Partisi'ne bağlı kişilere geçmiştir. Türkiye Komünist Partisi, özellikle Türkiye’den Partizan grubunun (, Nabi Yağcı ve arkadaşları) 1972 yılında TKP’ye katılması sonrasında 1973 yılında bir atılım sürecine girmiş ve 1 Ocak 1974 tarihinde Atılım Dergisi yayımlanmaya başlanmıştı. Bu yıllarda DİSK’in en önemli sendikası olan Maden-İş’te Partizan grubundan uzmanlar çalışmaktaydı ve bu kişilerin de çabalarıyla Maden-İş yönetiminde Kemal Türkler ve dışındakiler değiştirilmişti. Bu durum, DİSK Genel Kurulu'na yansımış, özellikle TİP, TSİP ile DİSK yöneticileri arasında özellikle Cumhuriyet Halk Partisi'ne verilen destek konusunda çıkan tartışmaların dolayı, TİP'lilerin DİSK yönetimi tarafından tamamen tasfiye edilmesinin ardından TKP kadroları DİSK yönetime gelmeyi başarmıştı. TİP’in ve DİSK’in kuruluşlarında yer almış ve Almanya’da çalıştığı süre içinde TKP ile ilişkisini geliştirmiş sendikacı İbrahim Güzelce genel sekreterliğe seçilmiş, o yıllarda Türkiye Komünist Partisi'nin en üst düzey yöneticilerinden biri olan de DİSK Genel Sekreter Yardımcısı olmuştu. Böylelikle, temel amaç olarak işçi sınıfında içinde örgütlenmeyi ve işçi sınıfını siyasal mücadelenin öncüsü haline getirmeyi benimseyen Türkiye Komünist Partisi 1977 yılında yapılacak 6.Genel Kurul'a kadar faaliyetlerini DİSK aracılığıyla yürütme fırsatını elde etmiştir.
Aynı zamanda bu dönemde DİSK için siyasal amaçlı yaygın kitle eylemlerini gündeme gelmiş ve sendikal hareketlerde ciddi bir yükseliş gerçekleşmiştir. Fakat 1. Milliyetçi Cephe (MC) hükûmetinin kurulmasının ardından DİSK üzerindeki siyasi baskılar da artmıştır. 17 Ocak 1975’te İstanbul’da Beko Teknik’te Maden-İş’e geçmek isteyen, 15 Martta İstanbul’da Northern Electric fabrikasında yine Maden-İş’e üye olmak için direniş yapan işçilere polis saldırmış, Genel-İş üyesi 6000 ve Sosyal-İş üyesi 5000 işçinin SSK iş yerlerindeki grevleri gibi pek çok greve mahkeme ya da sıkıyönetim kararları ile izin verilmemiş, Konya’da Maden-İş’e üye olmak isteyen Seydişehir Alüminyum işçilerinin üzerine 26 Aralık 1975’te ateş açılmıştır. Artan baskılara karşı, DİSK 6 Eylül’de İzmir, 20 Eylül’de İstanbul'da Demokratik Hak ve Özgürlükler İçin Mücadele Mitingleri mitinglerini düzenlenmiş, çeşitli demokratik kitle örgütleri tarafından da desteklenen bu mitinglere on binlerce işçi katılmıştır.
1976 yılının Şubat ayında çeşitli yazarlar ve sanatçıların katılımı ile DİSK'in 9.kuruluş yıl dönümü kutlanmış, Genel Başkan Kemal Türkler DİSK'in mücadelesini şu sözleri ile açıklamıştır:
Sınıf uzlaşmacılığına ve Amerikan sendikacılığına karşı 13 Şubat 1967 günü kurulan DİSK, kısa süre içinde sayıca gücünün ötesinde bir prestij ve saygınlık kazandı. Bunda en önemli pay, tabanın söz ve karar sahibi olma ilkesinin, sendika içi demokrasinin uygulanmasıydı. Yüzlerce, binlerce bilinçli işçi, gece gündüz ve yorgunluk bilmeden DİSK’e sahip çıktı... Görmediğimiz, tanımadığımız binlerce işçi sınıfı yandaşı DİSK’in yücelmesi için yiğitçe kavga verdiler. DİSK’in adı, iş yerleri duvarlarına, İstanbul sokaklarına, yurt toprağına bu kahırlı, sabırlı ve kararlı mücadeleyle kazındı.
Aynı yıl, 1 Mayıs Türkiye'de ilk defa Taksim Meydanı'nda DİSK'in organize ettiği gösteriler ile kutlandı. Yine aynı dönemde, DİSK/Yeni Haber-İş’in örgütlü olduğu İstanbul Telefon Başmüdürlüğüne bağlı beş şantiye, taşıtlar amirliği ve Ümraniye PTT fabrikası işçileri 11 Mart’ta, Yeraltı Maden-İş’in örgütlü olduğu Yeni Çeltek Kömür ve Madencilik AŞ iş yerinde çalışan 980 işçi 5 Mayıs’ta greve başlamış, Bursa Tofaş Fabrikası işçisi, DİSK/T. Maden-İş üyesi Muammer Çetinbaş öldürülmüş, DİSK/Barder-İş Genel Başkanı Kenan Budak 2 Kasım’da uğradığı silahlı bir saldırıda yaralanmıştır. Öte yandan, Anayasa Mahkemesinin 11 Ekim 1975’te iptal ettiği Devlet Güvenlik Mahkemeleri Yasasının Milliyetçi Cephe iktidarı tarafından bir yıl içinde yeniden yasalaştırılmak istenmesi üzerine DİSK bu durumu sıkıyönetimsiz sıkıyönetim olarak değerlendirerek, Türkiye genelinde Genel Yas ilan etti ve DGM’ye Hayır!, MC’ye Hayır sloganları ile kitlesel eylemler örgütledi.
1973 genel seçimlerinde olduğu gibi, 21 Şubat 1977’deki genel seçimlerinde de DİSK, Cumhuriyet Halk Partisi’ni destekleyeceğini açıkladı. Konuya ilişkin yapılan açıklamada “DİSK, hem demokratik bir ortamdan yana, hem de hükümeti kurmaya en yakın parti olduğu için 1977 Genel Seçimlerinde CHP’yi destekleme kararı almıştır” denildi. O yıl, 1 Mayıs'ın gösterileri yine DİSK tarafından yine Taksim Meydan'ında organize edilmiş, fakat nereden geldiği ve kim tarafından açıldığı belli olmayan silahlı saldırı sonucunda 37 kişi hayatını kaybetmiş, 136 kişi ise yaralanmıştır.
DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in 28 Temmuz 1977’de iktidarda bulunan 2. Milliyetçi Cephe hükûmeti ve politikalarına karşı Ulusal Demokratik Cephe (UDC) kurulması için çağrı yapmış, yayınlanan çağrı mesajında şu görüşleri dile getirmiştir:
Milliyetçi Cephe işbirlikçi tekelci sermayenin en gerici, şoven kesimlerinin oluşturduğu gericilik ve faşizm cephesidir. Bu cepheye karşı ve güvenoyu aldığı takdirde 2. MC’yi bir an önce iktidardan uzaklaştırmak için, ulusal bağımsızlıktan, demokrasi, barış ve toplumsal ilerlemeden yana olan parlamento içindeki ve dışındaki tüm örgüt ve güçlerin Ulusal Demokratik Cephe (UDC) içinde bir araya gelmeleri ve UDCyi güçlendirmeleri acil bir görev ve zorunluluktur... Demokrasi düşmanlarınca yaratılan bu cepheleşmenin Demokrasi Bölümü’nde CHP’nin gerekli yerini alması, işlev ve görevlerini daha somut biçimde yerine getirmesi önemli bir zorunluluk haline gelmiştir.
Fakat bu çağrı ve Kemal Türkler, özellikle Cumhuriyet Halk Partisi'ne yakın sendika yöneticileri tarafından ağır bir şekilde eleştirilmiş ve sonrasında DİSK'te yönetim düzeyinde ayrılığa neden olmuştur. DİSK Yürütme Kurulu “4’ler”, “3’ler” olarak ikiye ayrılmış ve yeni bir genel sekreter Yönetim Kurulunca atanmıştır. Yaşanan tartışmalar Cumhuriyet Halk Partisi'ne yakın Abdullah Baştürk'ün öncülük ettiği üyelerce TKP kadrolarına karşı başlatılmış, olağanüstü genel kurul kararı alınmıştır. DİSK 6. Genel Kurulu 22-27 Aralık 1977 tarihlerinde Harbiye Şehir Tiyatrosu Salonu’nda toplanmış, Abdullah Baştürk’ün DİSK Genel Başkanlığına, daha önce Kemal Türkler ile hareket etmesine rağmen Fehmi Işıklar DİSK Genel Sekreterliğine seçilmiştir. Genel kurul sonucunda TKP'li kadroları etkinliği büyük ölçüde DİSK'te sona ermiştir ve bir süre sonra Kemal Türkler disiplinsizlik suçu ile ihraç edilmiştir.
Bu yönetim değişikliği sendikanın yürüttüğü mücadelede çok büyük bir değişikliğe sebep olmamış, 1978-1980 yılları arasında DİSK ve ona bağlı sendikaların grevleri,mitingleri sürmüştür. 19-26 Aralık 1978 tarihlerinde meydana gelen Maraş Katliamı'na karşı 5 Ocak 1979 "Faşizmi Lanetleme Eylemleri"ni düzenlemiştir. 1 Mayıs 1979 kutlamalarında dönemin Bülent Ecevit'in Cumhuriyet Halk Partisi hükümetinin yasaklamasına rağmen DİSK yine de Taksim Meydanı için çağrı yapmış , bunun üzerine DİSK Genel Merkezi polis tarafından basılmış ve 1 Mayıs afişlerine ve gazetelerine el konmuştur. Aynı gün DİSK genel başkanı Abdullah Baştürk ve Yürütme Kurulu üyeleri gözaltına alınmıştır. Yaşananlar rağmen, DİSK CHP'ye önceki seçimlerde verdiği destek 14 Ekim 1979 tarihinde gerçekleşen ara seçimlerde de sürmüş, DİSK yaptığı açıklama ile MHP, CGP, AP ve MSP'nin mutlaka yenilmesi ve geri itilmesi gerektiğini vurgulamış, faşizme karşı mücadelede önemli görevler yapabileceğini öne sürdüğü CHP’ye oy verilerek desteklenmesini istemiştir.
1980 yılında ise Tariş ve Antbirlik direnişleri DİSK'in dahil olduğu en önemli gelişmelerdir. Bu yıl 1 Mayıs gösterileri sıkıyönetim tarafından yasaklanmasına rağmen, DİSK üyeleri birçok ilde gösteriler düzenlemiştir 30 Nisan ve onu izleyen günlerde başta DİSK Yürütme Kurulu üyeleri olmak üzere değişik illerde 515 DİSK üyesi gözaltına alınmıştır. Ardından, 25-30 Haziran tarihlerinde DİSK 7. Genel Kurulu, İstanbul Harbiye Şehir Tiyatrosu Salonu’nda toplanmıştır.
12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koymasının ardından İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, 14 Eylül’de yayınladığı 4 No’lu bildiri ile DİSK yöneticilerini “Güvence” için teslim olmaya çağırmış, Millî Güvenlik Konseyi, 18 Eylül’de yayınlanan 8 No’lu kararı ile DİSK’in taşınır ve taşınmaz mal varlıklarına el koyduğunu açıklamıştır ve 11 Kasım’da DİSK üyesi sendikaların yönetimine Sıkıyönetim Komutanlarınca belirlenen kayyımlar atanmıştır. 7 Aralık’tan itibaren 2364 sayılı Yasa ile tüm sendika üyelerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu uygulamasına geçilmiş, 12 Eylül’de gözaltına alınan altmış yedi DİSK yöneticisi tutuklanmıştır. DİSK hakkında 78 kişinin idamının istendiği 1477 sanıklı bir dava açılmıştır.
12 Eylül sonrası ve yeniden kuruluş
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
2000'ler
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Genel Başkanlar
- Kemal Türkler (1967-1977)
- Abdullah Baştürk (1977-1992)
- Kemal Nebioğlu (1992-1994)
- Rıdvan Budak (1994-2000)
- Süleyman Çelebi (2000-2011)
- (2011-2013)
- Kani Beko (2013-2018)
- Arzu Çerkezoğlu (2018-günümüz)
Üye Sendikalar
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sendika | İş Kolu ve Üye Sayısı | |||||||
| # | Adı | Kısaltma | Kuruluş | Genel Başkan | İş Kolu ve İş Kolu Kodu | Üye sayısı | ||
| 1 | Türkiye Gıda Sanayii İşçileri Sendikası | GIDA-İŞ | 1947 | Seyit ASLAN | Gıda Sanayii (02) | 1.869 | ||
| 2 | Türkiye Devrimci Maden Arama ve İşletme İşçileri Sendikası | DEV MADEN-SEN | 1959 | Tayfun GÖRGÜN | Madencilik ve Taş Ocakları (03) | 1.445 | ||
| 3 | Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik Sanayii İşçileri Sendikası | LASTİK-İŞ | 1949 | Alaaddin SARI | Petrol,Kimya,Lastik,Plastik ve İlaç (04) | 16.690 | ||
| 4 | Tekstil İşçileri Sendikası | TEKSTİL | 1965 | Kazım Doğan | Dokuma,Hazır Giyim ve Deri (05) | 13.823 | ||
| 5 | Türkiye Tüm Kağıt Selüloz Sanayii İşçileri Sendikası | TÜMKA-İŞ | 1971 | Muammer ÇİFÇİLER | Ağaç ve Kağıt (06) | 163 | ||
| 6 | İLETİŞİM-İŞ | 2013 | Fatma TULUM ERYOLDAŞ | İletişim (07) | 466 | |||
| 7 | BASIN-İŞ | 1967 | Faruk EREN | Basın, Yayın ve Gazetecilik (08) | 3.053 | |||
| 8 | Türkiye Devrimci Banka ve Sigorta İşçileri Sendikası | BANK-SEN | 1972 | Duygu Çalışkan | Banka, Finans ve Sigorta (09) | 120 | ||
| 9 | Sinema Emekçileri Sendikası | SİNE-SEN | 1978 | Zafer AYDEN | Ticaret,Büro,Eğitim ve Güzel Sanatlar (10) | 162 | ||
| 10 | Türkiye Sosyal Sigortalar, Eğitim, Büro, Ticaret, Kooperatif ve Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası | SOSYAL-İŞ | 1966 | Mustafa AGUŞ | Ticaret,Büro,Eğitim ve Güzel Sanatlar (10) | 5.156 | ||
| 11 | Türkiye Porselen, Çimento, Cam, Tuğla ve Toprak Sanayi İşçileri Sendikası | CAM KERAMİK-İŞ | 1968 | Birol SARIKAŞ | Çimento, Toprak ve Cam(11) | 239 | ||
| 12 | Birleşik Metal İşçileri Sendikası | BİRLEŞİK METAL-İŞ | 1947 | Adnan SERDAROĞLU | Metal (12) | 36.239 | ||
| 13 | DEV YAPI-İŞ | 1970 | Özgür KARABULUT | İnşaat (13) | 1.344 | |||
| 14 | ENERJİ-SEN | 2006 | Süleyman KESKİN | Enerji (14) | 2.973 | |||
| 15 | NAKLİYAT-İŞ | 1975 | Ali Rıza KÜÇÜKOSMANOĞLU | Taşımacılık (15) | 11.827 | |||
| 16 | Liman, Tersane Gemi Yapım-Onarım İşçileri Sendikası | LİMTER-İŞ | 1976 | Kamber SAYGILI | Gemi Yapımı ve Deniz Taşımacılığı, Ardiye ve Antropoloculuk (16) | 383 | ||
| 17 | DEV SAĞLIK-İŞ | 1973 | Arzu Çerkezoğlu | Sağlık ve Sosyal Hizmetler (17) | 2.766 | |||
| 18 | DEV TURİZM-İŞ | 2011 | Mustafa Safvet YAHYAOĞLU | Konaklama ve Eğlence İşleri (18) | 1.165 | |||
| 19 | GÜVENLİK-SEN | - | Serdar ASLAN | Savunma ve Güvenlik (19) | 1.875 | |||
| 20 | Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası | GENEL-İŞ | 1962 | Remzi ÇALIŞKAN | Genel İşler (20) | 130.041 | ||
| Toplam | 231.799 | |||||||
| Source: . Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2019. . Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu. 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2019. | ||||||||
Ödüller
- Sosyal Demokrasi Vakfı İnsan Hakları Demokrasi Barış ve Dayanışma Ödülü (2009)
Dış bağlantılar
- Resmî site
- DİSK TARİHİ Kitabı 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
- ^ . 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
- ^ Suavi Aydın, Yüksel Taşkın (2014). 1960'tan Günümüze Türkiye Tarihi (2014 bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. s. 168. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ a b c d e f g h i "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ Yıldırım Koç (1 Nisan 2007). "TKP'SİZ DİSK TARİHİ YAZILABİLİR Mİ?" (PDF). Aydınlık Dergisi. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. (Türkçe)
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye Devrimci Isci Sendikalari Konfederasyonu ya da kisaca DISK 13 Subat 1967 tarihinde Turk Is ten ayrilan Maden Is Lastik Is Basin Is ve bagimsiz Gida Is Turk Maden Is Zonguldak sendikalari ve onlarin genel baskanlari olan Kemal Turkler Riza Kuas Ibrahim Guzelce ve Kemal Nebioglu tarafindan kurulan isci sendikalari konfederasyonudur 12 Eylul Askeri Darbesi ile kapatilmasinin ardindan 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmustur DISK bagimsiz bir sinif ve kitle orgutudur Turkiye Devrimci Isci Sendikalari KonfederasyonuKisaltmaDISKKurulus13 Subat 1967 57 yil 122 gun once TurIsci Sendikalari KonfederasyonuMerkezDikilitas Mah Eren Sokak No 4 Besiktas Istanbul TurkiyeUyeler112 534 kisiGenel BaskanArzu CerkezogluGenel SekreterAdnan SerdarogluUyelikETUC Uluslararasi Sendikalar Konfederasyonu ITUCResmi sitewww disk org trBayrakMars 50 Yil Marsi 2017 gunumuz Mevcut baskani Arzu Cerkezoglu dur Genel merkezi Sisli Istanbul da bulunmaktadir DISK ve Uluslararasi Sendikalar Konfederasyonu uyesidir Tarihce1961 1967 Turkiye Isci Partisi ve sendikal mucadele Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 1967 1971 DISK in kurulusu Maden Is Lastik Is ve Basin Is sendikalari 12 Subat 1967 de yaptiklari olaganustu kongrede Turk Is ten ayrilma ve konfederasyonlasma karari aldilar 13 Subat 1967 de Bagimsiz Gida Is ve merkezi Zonguldak ta bulunan Turk Maden Is in de katilimi ile DISK kuruldu Bu tarihte kendilerine verilen temsil yetkisiyle Istanbul Valiligine giden dilekce sahibi 5 kisi Maden Is Genel Baskani Kemal Turkler Lastik Is Genel Baskani ve TIP Ankara Milletvekili Riza Kuas Basin Is Genel Baskani Ibrahim Guzelce Gida Is Genel Baskani ve TIP Tekirdag Milletvekili Kemal Nebioglu ile T Maden Is Zonguldak Genel Baskani Mehmet Alpdundar di Ayni gun Istanbul Cemberlitas taki Safak Sinemasi nda yapilan ilk genel kurulda Kemal Turkler yeni konfederasyonun genel baskanligina secildi DISK in ilk logosu Genel Kurulu 15 Haziran da Bank Sen Is Kongre Salonu nda toplanan Turkiye Devrimci Isci Sendikalari Konfederasyonu nun kurucu Yurutme Kurulu Kemal Turkler in Genel Baskanliginda Ibrahim Guzelce Genel Sekreter ve den olustu ve Riza Kuas Kemal Nebioglu ve ise kurucu Yonetim Kurulu uyesi secildiler Kurulusun hemen ardindan 24 Haziran 1967 tarihinde yururlukte olan Is Kanunu nu protesto etmek icin Ankara da Tandogan Meydani nda tarafindan bir miting duzenlenmis bu DISK in ilk kitlesel eylemi olmustur Ayni donemde Istanbul da bulunan Gevriyeloglu Mensucat fabrikasinda calisan Tekstil uyesi isciler uyusmazlik uzerine greve cikmis grev 29 Agustos ta anlasmayla kaldirilmistir 1968 yilinda 24 25 Subat tarihlerinde DISK 2 Genel Kurulu Turkiye Ogretmenler Sendikasi TOS salonunda toplanmistir Ayni tarihlerde Zonguldak in Kozlu ve Uzulmez bolgelerindeki 25 000 isci toplu sozlesmelerden sonuc alinamamasi uzerine 6 ve 7 Subattan itibaren is birakmaktaydi Yuruyuslerin ve guvenlik gucleriyle catismalardan yasandigi eylemlerde 13 polis yaralandi bir baskomiser kayboldu Olaylar sonrasinda koyune donmekte olan iki maden iscisi olduruldu 21 Subat ta imzalanan toplu sozlesme ile eylemler sona erdi 1969 yilinda Singer fabrikasinda calisan 520 DISK T Maden Is uyesi isci sendika secme ozgurlugunu savunmak isten cikarmalari protesto etmek ve haftalik calisma suresinin 48 saate indirilmesi icin 11 Ocak ta is yerini isgal etti ve ayni yil icerisinde Turkiye de ilk kez bir sinemada grev ilan edildi Yeni Sinema da calisan ve OLEYIS uyesi on dokuz isci 11 Ocak ta greve basladi Grev 26 Ocak a kadar surduruldu 13 Haziran 1969 tarihinde Corum Alpagut linyit isletmesinde calisan maden iscileri ucretlerini alamadiklari icin ocaklarin isletilmesine el koydu ve 1 Agustos 1969 da Turk Demir Dokum fabrikasinda calisan 2300 T Maden Is uyesi isci toplu sozlesme gorusmelerinin suruncemede birakilmasi nedeniyle fabrikayi isgal etti 19 Agustos ta Koc Holding ile T Maden Is arasinda bir protokol imzalandi 13 15 Haziran 1970 tarihlerinde DISK 3 Genel Kurulu Yesilkoy de Cinar Oteli salonunda toplandi Bu donemde hukumetin Turk Is in de destegiyle 274 ve 275 sayili yasalari degistirerek ve sendika secme ozgurlugunu ortadan kaldirarak sendikal tekel yaratmayi ve DISK i fiilen etkisiz kilmayi hedeflemesi uzerine isciler sendikalarina ve ozgurluklerine getirilen bu kisitlama nedeniyle 15 16 Haziran da Istanbul sokaklarini isgal ettiler Tarihe 15 16 Haziran Olaylari olarak gecen gelismelerde DISK in cagrisiyla isciler fabrikalarda uretimleri durdurmus ve kent merkezlerinde toplanarak eyleme gecmistir Turkiye tarihinde ilk defa gosteriler sebebiyle Halic Koprusu acilarak iki ayri isci grubunun birlesmesi onlenmeye calisilmis bogaz da vapur ve motor ulasimi kesilmistir 16 Haziran da Istanbul Kadikoy Meydani nda iscilerin uzerine polis tarafindan ates acilmasi sonucu Mutlu Aku Fabrikasi dan Yasar Yildirim Vinleks ten Mustafa Bayram ve Cevizli Tekel Fabrikasi ndan Mehmet Gidak adli iscilerle birlikte bir esnaf ve bir de polis yasamini yitirdi yuzlerce isci yaralanmistir 15 Haziran gunu 115 is yeri ve yaklasik 75 bin isciyle baslayip 16 Haziran gunu 168 fabrika ve 150 bine yakin isci ile devam eden 15 16 Haziran Olaylari sanayi iscilerinin yogun olarak bulunduklari Istanbul ve Kocaeli bolgelerinde etkili oldu Olaylar ancak 1 Ordu Komutanligi na davet edilen DISK yoneticilerinin cagrisi ile son bulmustur DISK 1967 1971 tarihleri arasinda aktif bir bicimde Turkiye Isci Partisi desteklemis ve parti ile sendika arasinda karsilikli bir etkilesim gelismisti DISK kurucularindan Kemal Nebioglu ve Riza Kuas 1965 secimlerinde TIP milletvekili olarak TBMM ye girmis 1968 de DISK ve Maden Is Baskanvekili Sinasi Kaya TIP ten Istanbul Belediye Baskani adayi olmus Riza Kuas 1969 da yeniden milletvekili secilmisti DISK 1969 genel secimlerinde ve ara secimlerde TIP e oy verilmesi cagrisinda bulunmustu 1971 yilina gelindiginde ise sosyalist hareket icindeki bolunmeler ve Turkiye Isci Partisi icerisinde yasanan ayrismalar DISK i de etkilemis guc kaybeden TIP in ozellikle 1971 deki son kongresinden sonra DISK ile iliskileri cogunlukla sona ermis ve uzerindeki etkisi yavas yavas ortadan kalkmisti Bu donemde DISK 12 Mart 1971 tarihinde askeri kuvvetlerin bir muhtira vererek hukumetin istifaya zorlandigi askeri mudahaleye karsi bir tavir gelistirmemis aksine yayinladigi bildiriyle 12 Mart Muhtirasi ni destekledigini aciklamis ve Turk Silahli Kuvvetlerinin yaninda oldugunu belirtmistir 1971 1980 donemi 12 Mart 1971 Muhtirasiyla baslayan surecte surmekte olan Sikiyonetimden dolayi butun grev direnis ve toplantilari yasaklanmis ve izne tabi kilinmisti DISK buyuk olcude sessizlige cekilmis ve bu durum ancak 14 Ekim 1973 te yapilan milletvekili ve senato secimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi nin galip cikmasi ile beraber tersine donmeye baslamistir DISK in 4 Genel Kurulu 12 13 Subat 1973 tarihlerinde Sisli de Nis Dugun Salonu nda toplanmis ve Genel Kurul da toplu sozlesme yetkisinin alinmasinda en gecerli ve en kisa yolun Referandum oldugu savunulmustur Bu donemde DISK sosyal demokrat bir soylem gelistirmek iddiasinda olan Cumhuriyet Halk Partisi nin etkisi altina girmistir DISK Yonetim Kurulu nun 8 ve 12 Eylul 1973 tarihlerinde yaptigi iki toplanti sonucunda 14 Ekim 1973 te yapilacak olan milletvekili ve senato secimlerinde tum iscileri Cumhuriyet Halk Partisi ne oy vermeye cagirmis ve gerekcelerini su sekilde aciklamistir 12 Mart sonrasi tavri anayasa ve demokratik hayata aykiri yasalarin iptali icin ugras vermesi insanca ve demokratik bir calisma hayatini gerceklestirecek bir duzen degisikligi anlayisina yonelmesi grevleri yasaklayan lokavtlari serbest birakan devlet politikasina karsi cikmasi secim bildirgesinde halkinin butun fertlerinin yasama ve calisma kosullarinin demokrasi ve ozgurlukler icinde gelismesini ve mutluluga ulasmasini saglayici tedbirler getirmeyi ongormesi DISK 1973 genel secimlerinde Anayasal ozgurlukleri ve demokratik haklari ve uygarlikci bir anlayisi savunan tek parti durumunda oldugu icin iscileri koyluleri esnafi memurlari ve tum dar gelirli vatandasi CHP ye oy vermeye cagirir DISK CHP ye oy verme cagrisini 9 Aralik 1973 te yapilan mahalli secimlerde de tekrarlamistir Ayni donemde 13 Subat 1974 te kutlanan DISK in 7 kurulus yildonumune Basbakan Bulent Ecevit kutlama mesaji gondermistir Secimlerde onemli bir basari elde eden CHP 25 Ocak 1974 te MSP ile koalisyon hukumeti kurmasinin ardindan Sikiyonetim buyuk olcude kaldirilmis bu da sendikal mucadelede bir canlanmayi beraberinde getirmistir 1974 yilinda gerceklesen grev sayisi bir onceki yilin iki katina cikmis bu grevlerin buyuk bir kismi DISK e bagli sendikalar tarafindan gerceklestirilmistir DISK in gosterdigi mucadele cizgisi bircok iscinin DISK e katilimini hizlandirmis ve bu da bircok gerilimin ortaya cikmasina sebep olmustur Ornegin 11 Mart 1974 te Ulker iscilerinin Turk Is e bagli Tekgida Is ten topluca istifa ederek DISK Gida Is e uye olmalariyla ile birlikte olaylar meydana gelmis isverenin Gida Is i tanimadigini aciklamasi uzerine isciler 17 Eylul de fabrikada uretimi durdurmuslardir Ayrica bu donemde DISK Kibris Baris Harekati ni yayinladigi bildiri ile desteklemis iscileri devletin Savas Fonuna birer brut yevmiye ile katilmaya cagiran bir kampanya acmis ve Genel Baskan Kemal Turkler ve T Maden Is Genel Baskan Vekili Sinasi Kaya Ekim ayi icinde bir dizi ziyaret gerceklestirerek Avrupali sendikacilara Kibris a yapilan cikarmanin gerekcesini anlatmislardir 1975 yili ve gerceklesen 5 Kongre DISK acisindan onemli donum noktalarindan biri olmustur ve 12 Eylul e kadar surecek olan ikinci yukselis donemi olarak adlandirabilecek doneme girmistir DISK in 5 Genel Kurulu 21 24 Mayis 1975 tarihlerinde Tepebasi ndaki Kazablanka Dugun Salonu da toplanmistir DISK bu genel kuruluna ilk kez Sovyetler Birligi Sendikalar Merkezi nden ve Fransiz Komunist Partisi nin denetimi altindaki Genel Emek Konfederasyonu ndan CGT delegasyonlar katilmistir ve genel kurul sonunda DISK yonetimi buyuk olcude Turkiye Komunist Partisi ne bagli kisilere gecmistir Turkiye Komunist Partisi ozellikle Turkiye den Partizan grubunun Nabi Yagci ve arkadaslari 1972 yilinda TKP ye katilmasi sonrasinda 1973 yilinda bir atilim surecine girmis ve 1 Ocak 1974 tarihinde Atilim Dergisi yayimlanmaya baslanmisti Bu yillarda DISK in en onemli sendikasi olan Maden Is te Partizan grubundan uzmanlar calismaktaydi ve bu kisilerin de cabalariyla Maden Is yonetiminde Kemal Turkler ve disindakiler degistirilmisti Bu durum DISK Genel Kurulu na yansimis ozellikle TIP TSIP ile DISK yoneticileri arasinda ozellikle Cumhuriyet Halk Partisi ne verilen destek konusunda cikan tartismalarin dolayi TIP lilerin DISK yonetimi tarafindan tamamen tasfiye edilmesinin ardindan TKP kadrolari DISK yonetime gelmeyi basarmisti TIP in ve DISK in kuruluslarinda yer almis ve Almanya da calistigi sure icinde TKP ile iliskisini gelistirmis sendikaci Ibrahim Guzelce genel sekreterlige secilmis o yillarda Turkiye Komunist Partisi nin en ust duzey yoneticilerinden biri olan de DISK Genel Sekreter Yardimcisi olmustu Boylelikle temel amac olarak isci sinifinda icinde orgutlenmeyi ve isci sinifini siyasal mucadelenin oncusu haline getirmeyi benimseyen Turkiye Komunist Partisi 1977 yilinda yapilacak 6 Genel Kurul a kadar faaliyetlerini DISK araciligiyla yurutme firsatini elde etmistir Ayni zamanda bu donemde DISK icin siyasal amacli yaygin kitle eylemlerini gundeme gelmis ve sendikal hareketlerde ciddi bir yukselis gerceklesmistir Fakat 1 Milliyetci Cephe MC hukumetinin kurulmasinin ardindan DISK uzerindeki siyasi baskilar da artmistir 17 Ocak 1975 te Istanbul da Beko Teknik te Maden Is e gecmek isteyen 15 Martta Istanbul da Northern Electric fabrikasinda yine Maden Is e uye olmak icin direnis yapan iscilere polis saldirmis Genel Is uyesi 6000 ve Sosyal Is uyesi 5000 iscinin SSK is yerlerindeki grevleri gibi pek cok greve mahkeme ya da sikiyonetim kararlari ile izin verilmemis Konya da Maden Is e uye olmak isteyen Seydisehir Aluminyum iscilerinin uzerine 26 Aralik 1975 te ates acilmistir Artan baskilara karsi DISK 6 Eylul de Izmir 20 Eylul de Istanbul da Demokratik Hak ve Ozgurlukler Icin Mucadele Mitingleri mitinglerini duzenlenmis cesitli demokratik kitle orgutleri tarafindan da desteklenen bu mitinglere on binlerce isci katilmistir 1976 yilinin Subat ayinda cesitli yazarlar ve sanatcilarin katilimi ile DISK in 9 kurulus yil donumu kutlanmis Genel Baskan Kemal Turkler DISK in mucadelesini su sozleri ile aciklamistir Sinif uzlasmaciligina ve Amerikan sendikaciligina karsi 13 Subat 1967 gunu kurulan DISK kisa sure icinde sayica gucunun otesinde bir prestij ve sayginlik kazandi Bunda en onemli pay tabanin soz ve karar sahibi olma ilkesinin sendika ici demokrasinin uygulanmasiydi Yuzlerce binlerce bilincli isci gece gunduz ve yorgunluk bilmeden DISK e sahip cikti Gormedigimiz tanimadigimiz binlerce isci sinifi yandasi DISK in yucelmesi icin yigitce kavga verdiler DISK in adi is yerleri duvarlarina Istanbul sokaklarina yurt topragina bu kahirli sabirli ve kararli mucadeleyle kazindi Ayni yil 1 Mayis Turkiye de ilk defa Taksim Meydani nda DISK in organize ettigi gosteriler ile kutlandi Yine ayni donemde DISK Yeni Haber Is in orgutlu oldugu Istanbul Telefon Basmudurlugune bagli bes santiye tasitlar amirligi ve Umraniye PTT fabrikasi iscileri 11 Mart ta Yeralti Maden Is in orgutlu oldugu Yeni Celtek Komur ve Madencilik AS is yerinde calisan 980 isci 5 Mayis ta greve baslamis Bursa Tofas Fabrikasi iscisi DISK T Maden Is uyesi Muammer Cetinbas oldurulmus DISK Barder Is Genel Baskani Kenan Budak 2 Kasim da ugradigi silahli bir saldirida yaralanmistir Ote yandan Anayasa Mahkemesinin 11 Ekim 1975 te iptal ettigi Devlet Guvenlik Mahkemeleri Yasasinin Milliyetci Cephe iktidari tarafindan bir yil icinde yeniden yasalastirilmak istenmesi uzerine DISK bu durumu sikiyonetimsiz sikiyonetim olarak degerlendirerek Turkiye genelinde Genel Yas ilan etti ve DGM ye Hayir MC ye Hayir sloganlari ile kitlesel eylemler orgutledi 1973 genel secimlerinde oldugu gibi 21 Subat 1977 deki genel secimlerinde de DISK Cumhuriyet Halk Partisi ni destekleyecegini acikladi Konuya iliskin yapilan aciklamada DISK hem demokratik bir ortamdan yana hem de hukumeti kurmaya en yakin parti oldugu icin 1977 Genel Secimlerinde CHP yi destekleme karari almistir denildi O yil 1 Mayis in gosterileri yine DISK tarafindan yine Taksim Meydan inda organize edilmis fakat nereden geldigi ve kim tarafindan acildigi belli olmayan silahli saldiri sonucunda 37 kisi hayatini kaybetmis 136 kisi ise yaralanmistir DISK Genel Baskani Kemal Turkler in 28 Temmuz 1977 de iktidarda bulunan 2 Milliyetci Cephe hukumeti ve politikalarina karsi Ulusal Demokratik Cephe UDC kurulmasi icin cagri yapmis yayinlanan cagri mesajinda su gorusleri dile getirmistir Milliyetci Cephe isbirlikci tekelci sermayenin en gerici soven kesimlerinin olusturdugu gericilik ve fasizm cephesidir Bu cepheye karsi ve guvenoyu aldigi takdirde 2 MC yi bir an once iktidardan uzaklastirmak icin ulusal bagimsizliktan demokrasi baris ve toplumsal ilerlemeden yana olan parlamento icindeki ve disindaki tum orgut ve guclerin Ulusal Demokratik Cephe UDC icinde bir araya gelmeleri ve UDCyi guclendirmeleri acil bir gorev ve zorunluluktur Demokrasi dusmanlarinca yaratilan bu cephelesmenin Demokrasi Bolumu nde CHP nin gerekli yerini almasi islev ve gorevlerini daha somut bicimde yerine getirmesi onemli bir zorunluluk haline gelmistir Fakat bu cagri ve Kemal Turkler ozellikle Cumhuriyet Halk Partisi ne yakin sendika yoneticileri tarafindan agir bir sekilde elestirilmis ve sonrasinda DISK te yonetim duzeyinde ayriliga neden olmustur DISK Yurutme Kurulu 4 ler 3 ler olarak ikiye ayrilmis ve yeni bir genel sekreter Yonetim Kurulunca atanmistir Yasanan tartismalar Cumhuriyet Halk Partisi ne yakin Abdullah Basturk un onculuk ettigi uyelerce TKP kadrolarina karsi baslatilmis olaganustu genel kurul karari alinmistir DISK 6 Genel Kurulu 22 27 Aralik 1977 tarihlerinde Harbiye Sehir Tiyatrosu Salonu nda toplanmis Abdullah Basturk un DISK Genel Baskanligina daha once Kemal Turkler ile hareket etmesine ragmen Fehmi Isiklar DISK Genel Sekreterligine secilmistir Genel kurul sonucunda TKP li kadrolari etkinligi buyuk olcude DISK te sona ermistir ve bir sure sonra Kemal Turkler disiplinsizlik sucu ile ihrac edilmistir Bu yonetim degisikligi sendikanin yuruttugu mucadelede cok buyuk bir degisiklige sebep olmamis 1978 1980 yillari arasinda DISK ve ona bagli sendikalarin grevleri mitingleri surmustur 19 26 Aralik 1978 tarihlerinde meydana gelen Maras Katliami na karsi 5 Ocak 1979 Fasizmi Lanetleme Eylemleri niduzenlemistir 1 Mayis 1979 kutlamalarinda donemin Bulent Ecevit in Cumhuriyet Halk Partisi hukumetinin yasaklamasina ragmen DISK yine de Taksim Meydani icin cagri yapmis bunun uzerine DISK Genel Merkezi polis tarafindan basilmis ve 1 Mayis afislerine ve gazetelerine el konmustur Ayni gun DISK genel baskani Abdullah Basturk ve Yurutme Kurulu uyeleri gozaltina alinmistir Yasananlar ragmen DISK CHP ye onceki secimlerde verdigi destek 14 Ekim 1979 tarihinde gerceklesen ara secimlerde de surmus DISK yaptigi aciklama ile MHP CGP AP ve MSP nin mutlaka yenilmesi ve geri itilmesi gerektigini vurgulamis fasizme karsi mucadelede onemli gorevler yapabilecegini one surdugu CHP ye oy verilerek desteklenmesini istemistir 1980 yilinda ise Taris ve Antbirlik direnisleri DISK in dahil oldugu en onemli gelismelerdir Bu yil 1 Mayis gosterileri sikiyonetim tarafindan yasaklanmasina ragmen DISK uyeleri bircok ilde gosteriler duzenlemistir 30 Nisan ve onu izleyen gunlerde basta DISK Yurutme Kurulu uyeleri olmak uzere degisik illerde 515 DISK uyesi gozaltina alinmistir Ardindan 25 30 Haziran tarihlerinde DISK 7 Genel Kurulu Istanbul Harbiye Sehir Tiyatrosu Salonu nda toplanmistir 12 Eylul 1980 tarihinde Turk Silahli Kuvvetlerinin yonetime el koymasinin ardindan Istanbul Sikiyonetim Komutanligi 14 Eylul de yayinladigi 4 No lu bildiri ile DISK yoneticilerini Guvence icin teslim olmaya cagirmis Milli Guvenlik Konseyi 18 Eylul de yayinlanan 8 No lu karari ile DISK in tasinir ve tasinmaz mal varliklarina el koydugunu aciklamistir ve 11 Kasim da DISK uyesi sendikalarin yonetimine Sikiyonetim Komutanlarinca belirlenen kayyimlar atanmistir 7 Aralik tan itibaren 2364 sayili Yasa ile tum sendika uyelerini kapsayan Yuksek Hakem Kurulu uygulamasina gecilmis 12 Eylul de gozaltina alinan altmis yedi DISK yoneticisi tutuklanmistir DISK hakkinda 78 kisinin idaminin istendigi 1477 sanikli bir dava acilmistir 12 Eylul sonrasi ve yeniden kurulus Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 2000 ler Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Genel BaskanlarKemal Turkler 1967 1977 Abdullah Basturk 1977 1992 Kemal Nebioglu 1992 1994 Ridvan Budak 1994 2000 Suleyman Celebi 2000 2011 2011 2013 Kani Beko 2013 2018 Arzu Cerkezoglu 2018 gunumuz Uye SendikalarTurkiye Devrimci Isci Sendikalari KonfederasyonuSendika Is Kolu ve Uye Sayisi Adi Kisaltma Kurulus Genel Baskan Is Kolu ve Is Kolu Kodu Uye sayisi1 Turkiye Gida Sanayii Iscileri Sendikasi GIDA IS 1947 Seyit ASLAN Gida Sanayii 02 1 8692 Turkiye Devrimci Maden Arama ve Isletme Iscileri Sendikasi DEV MADEN SEN 1959 Tayfun GORGUN Madencilik ve Tas Ocaklari 03 1 4453 Turkiye Petrol Kimya ve Lastik Sanayii Iscileri Sendikasi LASTIK IS 1949 Alaaddin SARI Petrol Kimya Lastik Plastik ve Ilac 04 16 6904 Tekstil Iscileri Sendikasi TEKSTIL 1965 Kazim Dogan Dokuma Hazir Giyim ve Deri 05 13 8235 Turkiye Tum Kagit Seluloz Sanayii Iscileri Sendikasi TUMKA IS 1971 Muammer CIFCILER Agac ve Kagit 06 1636 ILETISIM IS 2013 Fatma TULUM ERYOLDAS Iletisim 07 4667 BASIN IS 1967 Faruk EREN Basin Yayin ve Gazetecilik 08 3 0538 Turkiye Devrimci Banka ve Sigorta Iscileri Sendikasi BANK SEN 1972 Duygu Caliskan Banka Finans ve Sigorta 09 1209 Sinema Emekcileri Sendikasi SINE SEN 1978 Zafer AYDEN Ticaret Buro Egitim ve Guzel Sanatlar 10 16210 Turkiye Sosyal Sigortalar Egitim Buro Ticaret Kooperatif ve Guzel Sanatlar Iscileri Sendikasi SOSYAL IS 1966 Mustafa AGUS Ticaret Buro Egitim ve Guzel Sanatlar 10 5 15611 Turkiye Porselen Cimento Cam Tugla ve Toprak Sanayi Iscileri Sendikasi CAM KERAMIK IS 1968 Birol SARIKAS Cimento Toprak ve Cam 11 23912 Birlesik Metal Iscileri Sendikasi BIRLESIK METAL IS 1947 Adnan SERDAROGLU Metal 12 36 23913 DEV YAPI IS 1970 Ozgur KARABULUT Insaat 13 1 34414 ENERJI SEN 2006 Suleyman KESKIN Enerji 14 2 97315 NAKLIYAT IS 1975 Ali Riza KUCUKOSMANOGLU Tasimacilik 15 11 82716 Liman Tersane Gemi Yapim Onarim Iscileri Sendikasi LIMTER IS 1976 Kamber SAYGILI Gemi Yapimi ve Deniz Tasimaciligi Ardiye ve Antropoloculuk 16 38317 DEV SAGLIK IS 1973 Arzu Cerkezoglu Saglik ve Sosyal Hizmetler 17 2 76618 DEV TURIZM IS 2011 Mustafa Safvet YAHYAOGLU Konaklama ve Eglence Isleri 18 1 16519 GUVENLIK SEN Serdar ASLAN Savunma ve Guvenlik 19 1 87520 Turkiye Genel Hizmetler Iscileri Sendikasi GENEL IS 1962 Remzi CALISKAN Genel Isler 20 130 041Toplam 231 799Source Turkiye Cumhuriyeti Calisma ve Sosyal Guvenlik Bakanligi 20 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2019 Turkiye Devrimci Isci Sendikalari Konfederasyonu 9 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2019 OdullerSosyal Demokrasi Vakfi Insan Haklari Demokrasi Baris ve Dayanisma Odulu 2009 Dis baglantilarResmi site DISK TARIHI Kitabi 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin a b Arsivlenmis kopya 19 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2014 18 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2014 Arsivlenmis kopya 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2018 Arsivlenmis kopya 14 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 a b c Arsivlenmis kopya 18 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2014 Suavi Aydin Yuksel Taskin 2014 1960 tan Gunumuze Turkiye Tarihi 2014 bas Istanbul Iletisim Yayinlari s 168 ISBN 978 975 05 1462 3 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c d e f g h i j k l m n Arsivlenmis kopya 23 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 a b c Arsivlenmis kopya 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 a b c d e f g h i Arsivlenmis kopya 21 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 a b Arsivlenmis kopya PDF 28 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ekim 2014 Yildirim Koc 1 Nisan 2007 TKP SIZ DISK TARIHI YAZILABILIR MI PDF Aydinlik Dergisi 28 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Ocak 2015 Turkce a b Arsivlenmis kopya 22 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 Arsivlenmis kopya PDF 26 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Haziran 2023