Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Değinakça ya da Değinak dili (kendilerince Deg Xinag; Holikaçukça: Digenegh Qinag; İngilizce Deg Xinag, Deg Hitʼan, Kuskokwim Ingalik, Ingalik, Kaiyuhkhotana), ABD'nin Alaska eyaletinde Yukon ırmağının aşağılarında Shageluk (Łeggi Jitno’) ile Anvik (Gitr’ingithchagg) yörelerinde konuşulan Atabask dillerinden yok olmak üzere olan Kızılderili dilidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 250 kişilik nüfustan 14 kadarı anadillerini konuşabiliyor. En yakın akrabaları Holikaçukça ile Koyukoncadır.
| Değinakça | |
|---|---|
| Deg Xinag | |
| Ana dili olanlar | Amerika Birleşik Devletleri (Alaska) |
| Konuşan sayısı | 14 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Latin (Kuzey Atabask varyantı) |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | ath |
| ISO 639-3 | ing |
Değinaklar, kendileri için Deg Hitʼan (harfiyen: 'yerli halk'), dilleri için de Deg Xinag (harfiyen: 'yerli dil') adını verirler. Eski yaygın adları olan İngalik, komşuları Yupik Eskimoları tarafından verilmiştir. Yupikçede Ingqiliq sözü Kızılderili anlamına gelir.
Bu dildeki Rusça alıntılar, Alaska'nın Rus döneminden (1733 - 1867) kalmadır. Örnek vermek gerekirse chaynik (< ча́йник) 'çaydanlık', den-gi (< деньги) 'para', veliq (< мыло) 'sabun', vasdliq (< масло) 'tereyağı'.
Diyalektler ve kabileler
Değinakçanın birbirine çok benzeyen iki ağzı (sub-dialect) bulunur: Shageluk ağzı ile Anvik ağzı. Daha çok aynı kavram için farklı kelimelerde kendini gösterir.
- Lower Yukon River (Yukon Ingalik)
- Middle Kuskokwim (Kuskokwim Ingalik)
Örnekler
- q'unt'ogh uçak
- ggagg hayvan
- ggagg chux ayı (harfiyen: 'büyük hayvan')
- sraqay çocuk
- dran gün
- xik'ugił'anh doktor, hekim
- łegg balık
- łek köpek
- sileg köpeğim
- vileg köpeği
- tso tl'ogh iy mamut
- dina' k'idz bebek (oyuncak)
- xidondiditey oda
- ngan' dit'anh deprem
- sito' babam
- vito' babası
- yix ev
- tinh buz
- dangan demir, metal
- deloy dağ
- vanhgiq Kızılderili dondurması (Indian ice cream)
- choghlugguy (Anvik) niq'asrt'ay (Shageluk) tilki
- vinixiłyiq sabahleyin
- giłiq bir
- teqa iki
- togg üç
- denhch'e dört
- niłq'osnal giłiggi viq'idz iy on bir
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- http://ankn.uaf.edu/ANL/course/view.php?id=71 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Deg Xinag Ałixi Ni’elyoy / Deg Xinag Learners' Dictionary (2007)
- http://faculty.washington.edu/sharon/Vowel_quality.pdf 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Vowel quality and duration in Deg Xinag by Sharon Hargus (2008)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deginakca ya da Deginak dili kendilerince Deg Xinag Holikacukca Digenegh Qinag Ingilizce Deg Xinag Deg Hitʼan Kuskokwim Ingalik Ingalik Kaiyuhkhotana ABD nin Alaska eyaletinde Yukon irmaginin asagilarinda Shageluk Leggi Jitno ile Anvik Gitr ingithchagg yorelerinde konusulan Atabask dillerinden yok olmak uzere olan Kizilderili dilidir Alaska Yerli Dil Merkezine gore 250 kisilik nufustan 14 kadari anadillerini konusabiliyor En yakin akrabalari Holikacukca ile Koyukoncadir DeginakcaDeg XinagAna dili olanlarAmerika Birlesik Devletleri Alaska Konusan sayisi14 tarih gerekli Dil ailesiDenesey Na DeneEyak AtabaskAtabaskKuzey dd dd dd DeginakcaYazi sistemiLatin Kuzey Atabask varyanti Dil kodlariISO 639 2athISO 639 3ing3 Deginak cografyasi Deginaklar kendileri icin Deg Hitʼan harfiyen yerli halk dilleri icin de Deg Xinag harfiyen yerli dil adini verirler Eski yaygin adlari olan Ingalik komsulari Yupik Eskimolari tarafindan verilmistir Yupikcede Ingqiliq sozu Kizilderili anlamina gelir Bu dildeki Rusca alintilar Alaska nin Rus doneminden 1733 1867 kalmadir Ornek vermek gerekirse chaynik lt cha jnik caydanlik den gi lt dengi para veliq lt mylo sabun vasdliq lt maslo tereyagi Diyalektler ve kabilelerDeginakcanin birbirine cok benzeyen iki agzi sub dialect bulunur Shageluk agzi ile Anvik agzi Daha cok ayni kavram icin farkli kelimelerde kendini gosterir Lower Yukon River Yukon Ingalik Middle Kuskokwim Kuskokwim Ingalik Orneklerq unt ogh ucak ggagg hayvan ggagg chux ayi harfiyen buyuk hayvan sraqay cocuk dran gun xik ugil anh doktor hekim legg balik lek kopek sileg kopegim vileg kopegi tso tl ogh iy mamut dina k idz bebek oyuncak xidondiditey oda ngan dit anh deprem sito babam vito babasi yix ev tinh buz dangan demir metal deloy dag vanhgiq Kizilderili dondurmasi Indian ice cream choghlugguy Anvik niq asrt ay Shageluk tilki vinixilyiq sabahleyin giliq bir teqa iki togg uc denhch e dort nilq osnal giliggi viq idz iy on birAyrica bakinizAlaska Yerli Dil MerkeziKaynakca a b 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2012 Dis baglantilarhttp ankn uaf edu ANL course view php id 71 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Deg Xinag Alixi Ni elyoy Deg Xinag Learners Dictionary 2007 http faculty washington edu sharon Vowel quality pdf 29 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vowel quality and duration in Deg Xinag by Sharon Hargus 2008