Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Yıl | Jüpiter | Satürn | Uranüs | Neptün |
|---|---|---|---|---|
| 2009 | 0,32° | 0,93° | 1,02° | 0,72° |
| 142400 | 0,48° | 0,79° | 1,04° | 0,55° |
| 168000 | 0,23° | 1,01° | 1,12° | 0,55° |
Bir gezegen sisteminin değişmeyen düzlemi (diğer adıyla Laplace'ın değişmeyen düzlemi), sistemin ağırlık merkezinden geçen ve açısal momentum vektörüne dik olan düzlemdir.
Güneş Sistemi
Güneş Sistemi'nde bu etkinin yaklaşık %98'i dört büyük gezegenin (Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün) yörüngesel açısal momentumları tarafından sağlanmaktadır. Değişmeyen düzlem Jüpiter'in yörünge düzleminin 0,5° içindedir ve tüm gezegenlerin yörünge ve dönüş düzlemlerinin ağırlıklı ortalaması olarak kabul edilebilir.
Terminoloji ve tanım
Bu düzleme bazen "Laplasyen", "Laplace düzlemi" veya "Laplace'ın değişmeyen düzlemi" olarak bilinmekte olup, gezegen uydularının bireysel yörünge düzlemlerinin etrafında döndüğü düzlem olan Laplace düzlemi ile karıştırılmamalıdır. Her ikisi de Fransız gök bilimci Pierre Simon Laplace'ın çalışmalarından türemiştir. Bu iki düzlem sadece tüm tedirgin ediciler ve rezonansların dönmekte olan cisimden uzak olduğu durumlarda eşdeğerdir. Değişmeyen düzlem açısal momentumların toplamından türetilir ve tüm sistem üzerinde "değişmez" iken, bir sistem içindeki farklı yörüngelerdeki nesneler için Laplace düzlemi farklı olabilir. Laplace değişmeyen düzlemi maksimum alanlar düzlemi olarak adlandırmıştır; bu durumda "alan" R yarıçapı ile dRdt zaman değişim oranının, yani radyal hızının kütle ile çarpımıdır.
| Cisim | Eğiklik | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ekliptik | Güneş ekvatoru | Değişmeyen düzlem | |||||||||
| Karasal | Merkür | 7,01° | 3,38° | 6,34° | |||||||
| Venüs | 3,39° | 3,86° | 2,19° | ||||||||
| Dünya | 0° | 7,155° | 1,57° | ||||||||
| Mars | 1,85° | 5,65° | 1,67° | ||||||||
| Gaz ve Buz devleri | Jüpiter | 1,31° | 6,09° | 0,32° | |||||||
| Satürn | 2,49° | 5,51° | 0,93° | ||||||||
| Uranüs | 0,77° | 6,48° | 1,02° | ||||||||
| Neptün | 1,77° | 6,43° | 0,72° | ||||||||
| Küçük gezegenler | Plüton | 17,14° | 11,88° | 15,55° | |||||||
| Ceres | 10,59° | 9,20° | |||||||||
| Pallas | 34,83° | 34,21° | |||||||||
| Vesta | 5,58° | 7,13° | |||||||||
Tanım
Bir gezegenin yörüngesel açısal momentum vektörünün büyüklüğü 
'dır. Burada 
gezegenin yörünge yarıçapı (ağırlık merkezinden), 
gezegenin kütlesi ve 
yörünge açısal hızıdır. Jüpiter'in vektör büyüklüğü Güneş Sistemi'nin açısal momentumunun %60,3'üne katkıda bulunur. Ardından %24,5 ile Satürn, %7,9 ile Neptün ve %5,3 ile Uranüs gelir. Güneş tüm gezegenlere karşı bir denge oluşturur, bu nedenle Jüpiter bir tarafta ve diğer üç dev gezegeni diğer tarafta taban tabana zıt olduğunda çift merkeze yakındır, ancak tüm dev gezegenler diğer tarafta aynı hizada olduğunda Güneş çift merkezden 2,17 R☉ uzağa hareket eder. Güneş'in ve tüm dev olmayan gezegenlerin, uyduların ve küçük Güneş Sistemi cisimlerinin yörüngesel açısal momentumlarının yanı sıra Güneş de dahil olmak üzere tüm cisimlerin eksenel dönüş momentumlarının toplamı sadece yaklaşık %2'dir.
Eğer tüm Güneş Sistemi cisimleri noktasal kütleler olsalardı ya da küresel simetrik kütle dağılımına sahip katı cisimler olsalardı ve Samanyolu Galaksisi'nin düzensiz çekiminden kaynaklanan hiçbir dış etki olmasaydı, o zaman sadece yörüngeler üzerinde tanımlanan değişmeyen düzlem gerçekten değişmez olurdu ve eylemsiz bir referans çerçevesi oluştururdu. Ancak neredeyse hiçbiri böyle değildir, gelgit sürtünmesi ve cisimlerin küresel olmaması nedeniyle eksenel dönüşlerden yörünge dönüşlerine çok az miktarda momentum aktarılmasına izin verir. Bu da yörünge açısal momentumunun büyüklüğünde bir değişikliğe ve dönme eksenleri yörünge eksenlerine paralel olmadığından yönünün değişmesine (presesyon) neden olur.
Bununla birlikte, bu değişiklikler sistemin toplam açısal momentumuna kıyasla son derece küçüktür ve bu etkilere rağmen neredeyse korunur. Hemen hemen tüm nedenlerle, sadece dev gezegenlerin yörüngelerinden tanımlanan düzlem, Newton dinamiğinde çalışırken, Güneş Sistemi'ni terk eden materyal ve kütleçekim dalgalarıyla fırlatılan daha da küçük miktarlardaki açısal momentumu ve yakınından geçen diğer yıldızlar, Samanyolu galaktik gelgitleri vb. tarafından Güneş Sistemi'ne uygulanan son derece küçük torkları da göz ardı ederek değişmez olarak kabul edilebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 8 Nisan 2009. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2009.
- ^ . 6 Nisan 2009. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2009.
- ^ "invariable plane". Oxford Reference (İngilizce). doi:10.1093/oi/authority.20110803100009480. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ Souami, D.; Souchay, J. (1 Temmuz 2012). "The solar system's invariable plane". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). 543: A133. doi:10.1051/0004-6361/201219011. ISSN 0004-6361. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ Tremaine, S.; Touma, J.; Namouni, F. (2009). "Satellite dynamics on the Laplace surface". . 137 (3). ss. 3706-3717. arXiv:0809.0237 $2. Bibcode:2009AJ....137.3706T. doi:10.1088/0004-6256/137/3/3706.
- ^ La Place, P.-S., Marquis de (1829) [1799–1825]. Celestial Mechanics. Bowditch, Nathaniel tarafından çevrildi. volume I, chapter V, esp. page 121.
- ^ Heider, K.P. (3 April 2009). . 3 June 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 April 2009.
- produced using
- produced using
İlave okuma
- Souami, D.; Souchay, J. (2012). "The solar system's invariable plane" (PDF). . 543: A133. doi:10.1051/0004-6361/201219011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dev gezegenlerin degismeyen duzleme gore egiklik acilari Yil Jupiter Saturn Uranus Neptun2009 0 32 0 93 1 02 0 72 142400 0 48 0 79 1 04 0 55 168000 0 23 1 01 1 12 0 55 Bir gezegen sisteminin degismeyen duzlemi diger adiyla Laplace in degismeyen duzlemi sistemin agirlik merkezinden gecen ve acisal momentum vektorune dik olan duzlemdir Gunes SistemiGunes Sistemi nde bu etkinin yaklasik 98 i dort buyuk gezegenin Jupiter Saturn Uranus ve Neptun yorungesel acisal momentumlari tarafindan saglanmaktadir Degismeyen duzlem Jupiter in yorunge duzleminin 0 5 icindedir ve tum gezegenlerin yorunge ve donus duzlemlerinin agirlikli ortalamasi olarak kabul edilebilir Terminoloji ve tanimBu duzleme bazen Laplasyen Laplace duzlemi veya Laplace in degismeyen duzlemi olarak bilinmekte olup gezegen uydularinin bireysel yorunge duzlemlerinin etrafinda dondugu duzlem olan Laplace duzlemi ile karistirilmamalidir Her ikisi de Fransiz gok bilimci Pierre Simon Laplace in calismalarindan turemistir Bu iki duzlem sadece tum tedirgin ediciler ve rezonanslarin donmekte olan cisimden uzak oldugu durumlarda esdegerdir Degismeyen duzlem acisal momentumlarin toplamindan turetilir ve tum sistem uzerinde degismez iken bir sistem icindeki farkli yorungelerdeki nesneler icin Laplace duzlemi farkli olabilir Laplace degismeyen duzlemi maksimum alanlar duzlemi olarak adlandirmistir bu durumda alan R yaricapi ile dR dt zaman degisim oraninin yani radyal hizinin kutle ile carpimidir Cisim EgiklikEkliptik Gunes ekvatoru Degismeyen duzlemKarasal Merkur 7 01 3 38 6 34 Venus 3 39 3 86 2 19 Dunya 0 7 155 1 57 Mars 1 85 5 65 1 67 Gaz ve Buz devleri Jupiter 1 31 6 09 0 32 Saturn 2 49 5 51 0 93 Uranus 0 77 6 48 1 02 Neptun 1 77 6 43 0 72 Kucuk gezegenler Pluton 17 14 11 88 15 55 Ceres 10 59 9 20 Pallas 34 83 34 21 Vesta 5 58 7 13 TanimBir gezegenin yorungesel acisal momentum vektorunun buyuklugu L R2M8 displaystyle L R 2 M dot theta dir Burada R displaystyle R gezegenin yorunge yaricapi agirlik merkezinden M displaystyle M gezegenin kutlesi ve 8 displaystyle dot theta yorunge acisal hizidir Jupiter in vektor buyuklugu Gunes Sistemi nin acisal momentumunun 60 3 une katkida bulunur Ardindan 24 5 ile Saturn 7 9 ile Neptun ve 5 3 ile Uranus gelir Gunes tum gezegenlere karsi bir denge olusturur bu nedenle Jupiter bir tarafta ve diger uc dev gezegeni diger tarafta taban tabana zit oldugunda cift merkeze yakindir ancak tum dev gezegenler diger tarafta ayni hizada oldugunda Gunes cift merkezden 2 17 R uzaga hareket eder Gunes in ve tum dev olmayan gezegenlerin uydularin ve kucuk Gunes Sistemi cisimlerinin yorungesel acisal momentumlarinin yani sira Gunes de dahil olmak uzere tum cisimlerin eksenel donus momentumlarinin toplami sadece yaklasik 2 dir Eger tum Gunes Sistemi cisimleri noktasal kutleler olsalardi ya da kuresel simetrik kutle dagilimina sahip kati cisimler olsalardi ve Samanyolu Galaksisi nin duzensiz cekiminden kaynaklanan hicbir dis etki olmasaydi o zaman sadece yorungeler uzerinde tanimlanan degismeyen duzlem gercekten degismez olurdu ve eylemsiz bir referans cercevesi olustururdu Ancak neredeyse hicbiri boyle degildir gelgit surtunmesi ve cisimlerin kuresel olmamasi nedeniyle eksenel donuslerden yorunge donuslerine cok az miktarda momentum aktarilmasina izin verir Bu da yorunge acisal momentumunun buyuklugunde bir degisiklige ve donme eksenleri yorunge eksenlerine paralel olmadigindan yonunun degismesine presesyon neden olur Bununla birlikte bu degisiklikler sistemin toplam acisal momentumuna kiyasla son derece kucuktur ve bu etkilere ragmen neredeyse korunur Hemen hemen tum nedenlerle sadece dev gezegenlerin yorungelerinden tanimlanan duzlem Newton dinamiginde calisirken Gunes Sistemi ni terk eden materyal ve kutlecekim dalgalariyla firlatilan daha da kucuk miktarlardaki acisal momentumu ve yakinindan gecen diger yildizlar Samanyolu galaktik gelgitleri vb tarafindan Gunes Sistemi ne uygulanan son derece kucuk torklari da goz ardi ederek degismez olarak kabul edilebilir Ayrica bakinizLaplace duzlemi Referans duzlemi Temel duzlem Yorunge duzlemiKaynakca 8 Nisan 2009 3 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2009 6 Nisan 2009 3 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2009 invariable plane Oxford Reference Ingilizce doi 10 1093 oi authority 20110803100009480 6 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Souami D Souchay J 1 Temmuz 2012 The solar system s invariable plane Astronomy amp Astrophysics Ingilizce 543 A133 doi 10 1051 0004 6361 201219011 ISSN 0004 6361 4 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Tremaine S Touma J Namouni F 2009 Satellite dynamics on the Laplace surface 137 3 ss 3706 3717 arXiv 0809 0237 2 Bibcode 2009AJ 137 3706T doi 10 1088 0004 6256 137 3 3706 La Place P S Marquis de 1829 1799 1825 Celestial Mechanics Bowditch Nathaniel tarafindan cevrildi volume I chapter V esp page 121 Heider K P 3 April 2009 3 June 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 April 2009 produced usingVitagliano Aldo computer program 2015 05 24 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2010 11 23 Ilave okumaSouami D Souchay J 2012 The solar system s invariable plane PDF 543 A133 doi 10 1051 0004 6361 201219011