Diriye Emirliği veya İlk Suûdi Devleti, 1744 yılında (Hicrî 1157) kuruldu. Şeyh Muhammed bin Abdülvahhab, Diriye'ye yerleştiğinde Diriye Prensi Muhammed bin Suud Vahhabî'nin dâvâsını desteklemeye ve benimsemeye hazırdı.
Suudi Arabistan | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1744-1818 | |||||||||
Diriye Emirliği Bayrağı | |||||||||
Başkent | Diriye | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Arapça | ||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||
İmam | |||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
|
Suudi Arabistan Krallığı'nın Kraliyet ailesi ve onun müttefikleri Arabistan'da egemen devlet olmak için ayaklandılar. İlkin Necd'i zaptettiler. Daha sonra etkilerini Kuveyt'in doğu kıyısından aşağı Umman sınırına kadar genişlettiler. Suûdiler daha sonra doğuya yönelerek sınırlarını Asir'in tepelerine kadar teşmîl ettiler.
Daha sonra Vahhâbî kuvvetleri Irak ve Suriye vilâyetlerine de hücum etmeye başladı. 1801'de bu taarruzlar Şiîlerin kutsal mekânı Kerbelâ'yı yağmalamalarıyla doruğa çıktı. 1802 yılında Vahhâbîler İslâm'in iki kutsal şehri Mekke ve Medine'yi de elde ederek Hicaz bölgesinin kontrolünü ele geçirdi. Özellikle bu son olaylar Osmanlı İmparatorluğu'nun prestijini sarsacak nitelikteydi, zîrâ Osmanlı Devleti bu iki kutsal şehir üzerinde 1517'den beri hükümranlığını kesintisiz sürdürmekteydi.
Bu iki şehrin de düşmesiyle Osmanlı Devleti harekete geçti. Dönemin padişahı II. Mahmud, Vahhâbîleri tahrip etme görevini Mısır Vâlîsi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya verdi. Mehmet Ali Paşa, oğlu Tosun Paşa komutasındaki güçlü bir piyade ordusunu deniz yoluyla Hicaz'a gönderdi.
İlk aşamada 1813'te Mekke, Medine ve Cidde zaptedildi. Mehmet Ali Paşa, gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra diğer oğlu İbrahim Paşa komutasındaki ordusunu Arabistan'ın kalbi olan Necid'e sevk etti.
İbrahim Paşa, rotası üzerindeki bütün şehirleri fethetti ve 1817 Aralık ayında Suûdi başkenti Diriye'ye ulaşarak kenti kuşattı. Birkaç aylık kuşatmadan sonra kent teslim oldu. İbrahim Paşa fethedilen başkenti yerle bir etti, daha sonra pek çok Suud ve Abdülvahhab kabile üyesini gemilerle Mısır'a ve İstanbul'a gönderdi. Son Suûdi İmamı Abdullah bin Suud, daha sonra Osmanlı başkenti İstanbul'da îdam edildi. Kesik başı Boğaz'ın sularına atıldı. Böylece İlk Suûdi Devleti târihe karıştı. Fakat Vahhabilik ve Suud kabilesinin geride kalanları 1824'te daha zayıf olan Necid Emirliği'ni kurdularsa da bu devlet de Osmanlıların müttefîki El Reşid Devleti tarafından 1891 yılında ortadan kaldırıldı. 1902'de kurulan üçüncü devlet olan Suudi Arabistan ise bugün hâlâ devam etmektedir.
Diriye Emirliği hükümdarları
- İmam Muhammed bin Suud 1725-1745 (Diriye emiri), 1744-1765 (Suûdi devleti İmamı)
- İmam 1765-1803
- İmam (Suud el-Kebîr) 1803-1814
- İmam Abdullah bin Suud 1814-1818
Notlar
- İmamın buradaki anlamı İslâm toplumundaki politik önder olup cemaate âit olan dini önder değildir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 37, sayfa: 585
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diriye Emirligi veya Ilk Suudi Devleti 1744 yilinda Hicri 1157 kuruldu Seyh Muhammed bin Abdulvahhab Diriye ye yerlestiginde Diriye Prensi Muhammed bin Suud Vahhabi nin davasini desteklemeye ve benimsemeye hazirdi Suudi Arabistan Imara ad Dir iyya Arapca إمارة الدرعية Diriye Emirligi1744 1818Diriye Emirligi BayragiBaskentDiriyeYaygin dil ler ArapcaHukumetMonarsiImam 1744 1765Muhammed bin Suud 1765 1803Abdulaziz bin Muhammed bin Suud 1803 1814Suud bin Abdulaziz bin Muhammed 1814 1818Abdullah bin SuudTarihce Kurulusu1744 Dagilisi1818Onculler ArdillarMisir Eyaleti Necid Emirligi Suudi Arabistan Kralligi nin Kraliyet ailesi ve onun muttefikleri Arabistan da egemen devlet olmak icin ayaklandilar Ilkin Necd i zaptettiler Daha sonra etkilerini Kuveyt in dogu kiyisindan asagi Umman sinirina kadar genislettiler Suudiler daha sonra doguya yonelerek sinirlarini Asir in tepelerine kadar tesmil ettiler Daha sonra Vahhabi kuvvetleri Irak ve Suriye vilayetlerine de hucum etmeye basladi 1801 de bu taarruzlar Siilerin kutsal mekani Kerbela yi yagmalamalariyla doruga cikti 1802 yilinda Vahhabiler Islam in iki kutsal sehri Mekke ve Medine yi de elde ederek Hicaz bolgesinin kontrolunu ele gecirdi Ozellikle bu son olaylar Osmanli Imparatorlugu nun prestijini sarsacak nitelikteydi zira Osmanli Devleti bu iki kutsal sehir uzerinde 1517 den beri hukumranligini kesintisiz surdurmekteydi Bu iki sehrin de dusmesiyle Osmanli Devleti harekete gecti Donemin padisahi II Mahmud Vahhabileri tahrip etme gorevini Misir Valisi Kavalali Mehmet Ali Pasa ya verdi Mehmet Ali Pasa oglu Tosun Pasa komutasindaki guclu bir piyade ordusunu deniz yoluyla Hicaz a gonderdi Ilk asamada 1813 te Mekke Medine ve Cidde zaptedildi Mehmet Ali Pasa gerekli hazirliklar tamamlandiktan sonra diger oglu Ibrahim Pasa komutasindaki ordusunu Arabistan in kalbi olan Necid e sevk etti Ibrahim Pasa rotasi uzerindeki butun sehirleri fethetti ve 1817 Aralik ayinda Suudi baskenti Diriye ye ulasarak kenti kusatti Birkac aylik kusatmadan sonra kent teslim oldu Ibrahim Pasa fethedilen baskenti yerle bir etti daha sonra pek cok Suud ve Abdulvahhab kabile uyesini gemilerle Misir a ve Istanbul a gonderdi Son Suudi Imami Abdullah bin Suud daha sonra Osmanli baskenti Istanbul da idam edildi Kesik basi Bogaz in sularina atildi Boylece Ilk Suudi Devleti tarihe karisti Fakat Vahhabilik ve Suud kabilesinin geride kalanlari 1824 te daha zayif olan Necid Emirligi ni kurdularsa da bu devlet de Osmanlilarin muttefiki El Resid Devleti tarafindan 1891 yilinda ortadan kaldirildi 1902 de kurulan ucuncu devlet olan Suudi Arabistan ise bugun hala devam etmektedir Diriye Emirligi hukumdarlariImam Muhammed bin Suud 1725 1745 Diriye emiri 1744 1765 Suudi devleti Imami Imam 1765 1803 Imam Suud el Kebir 1803 1814 Imam Abdullah bin Suud 1814 1818NotlarImamin buradaki anlami Islam toplumundaki politik onder olup cemaate ait olan dini onder degildir Ayrica bakinizOsmanli Arabistani Osmanli Suudi Savaslari Ikinci Suudi Devleti Ucuncu Suudi Devleti Suudi Arabistan Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi cilt 37 sayfa 585