Dukas veya Dükas Hanedanı (Yunanca: Δούκας, Δούκαι Doukai veya Δούκαινα Doukaina, Latince: Ducaena veya Ducae) Bizans İmparatorluğu'nu 1059-1081 yılları arası yönetmiş ve tarihin çeşitli dönemlerinde var olmuş bir hanedan.
Söylentiye göre Dukas sülalesi, Büyük Konstantin'in Konstantinopolis'i Roma İmparatorluğu'nun başkenti yaptığı zaman imparatorun bir kuzeni olarak 4. yüzyılda buraya gelip yerleşmiştir. Sülalenin tarihte ilk ön plana çıkışı, general Andronikos Dukas'ın oğlu olan Konstantinos Dukas'ın 913'te imparatorluk iddia edip VII. Konstantinos'a isyan etmesi ve bu isyanın bastırılarak idam edilmesiyle olmuştur.
Dukas sülalesinin daha önceki sülaleye kadınlar dalından akraba olan bir kolu ise 10. yüzyılda Bizans İmparatorluğu'nu ele geçirmiş ve bir Dukas Hanedanı kurmuştur. Bu hanedanın ilk üyesi 1059'da Bizans İmparatorluğu tacını giyen X. Konstantinos'tur. 1067'de X. Konstantinos'un oğlu VII. Mihail tahta geçmiştir; fakat X. Konstantinos'un dul karısının evlendiği general olan ve bu nedenle Dukas hanedanı üyesi sayılmaya başlanan Romen Diyojen ile ortak yetkili imparator olarak hüküm sürmüştür. Romen Diyojen'inBüyük Selçuklu Devleti sultanı Alp Arslan'a Malazgirt Meydan Muharebesi'nda ağır bir yenilgiye uğrayıp tutsak düşmesi sonucu Türkler kısa sürede Marmara ve Ege denizi kıyılarına kadar olan Anadolu topraklarını ele geçirmişlerdir. Yine 1071-1078 yılları arasında VII. Mihail'in küçük kardeşleri olan Andronikos ve Konstantinos sembolik olarak ortak imparatorluk yapmıştır. Dukasların bu imparatorluk dönemi karışıklıklar içinde geçmiştir. Ülkede birçok ayaklanmalar çıkmış, halk ağır vergilerle ezilmiştir. Bir başka general olan III. Nikiforos Botaneiates bir askerî darbe yapıp VII. Mihail'i tahtından indirmiş ve Mihail'in karısı ile evlenip Dukas sülalesine katılarak meşruiyetini iddia etmiştir. Bizans İmparatorluğu bu dönemde yıkılmak üzereyken 1081'de I. Aleksios bir darbe yaparak imparator olmuş ve böylece Dukas Hanedanı'nın Bizans İmparatorluğu üzerindeki yetkileri sona ermiştir.
İmparatorluk hanedanı olma yetkilerini kaybetmekle beraber Dukas sülalesi Bizans içinde önemini korumaya devam etmiş ve daha sonraki hanedanlara çok yakın olmuştur. 1204'te Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Venedikli ve Latin Haçlıların Konstantinopolis'e ikinci hücümlarından kısa süre önce V. Aleksios Murtzuphlos bir darbe ile II. İsaakios ve oğlu IV. Aleksios'u tahttan indirmiş; fakat şehri Haçlı istilasından kurtaramamıştır. Sonra İznik İmparatoru olan III. İoannis bu devletin arazilerini genişletmiş ve Haçlı Latinleri Konstantinopolis'ten atacak kadar güçlendirmiştir. Bundan bir yüzyıl sonraysa Bizans imparatorları olan V. İoannis ile VI. İoannis arasında süren iç savaşta Mihail Dukas önemli rol oynamış ve onun torunu olan Mihail Dukas ise Osmanlıların İstanbul'u fethi ile Bizans İmparatorluğu'na son vermesi hakkında çok değerli bir tarih yazmıştır. Diğer taraftan diğer önemli Bizans aileleri ile evlenen Dukaslar imparatorluğun imtiyazlı taşra eyaletlerinin hükümdarlığını yapmışlardır. Bunların başında Epir Despotluğu ve Selanik hükümdarlığı yapmış olan İoannis Dukas gelir. Ayrıca Teselya'da hüküm süren bir Dukas sülalesi dalı da bulunmuştur.
Kaynakça
- ^ Niyazi Akşit-Ferruh Sanır. A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi, (1981) sf.432.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dukas veya Dukas Hanedani Yunanca Doykas Doykai Doukai veya Doykaina Doukaina Latince Ducaena veya Ducae Bizans Imparatorlugu nu 1059 1081 yillari arasi yonetmis ve tarihin cesitli donemlerinde var olmus bir hanedan Soylentiye gore Dukas sulalesi Buyuk Konstantin in Konstantinopolis i Roma Imparatorlugu nun baskenti yaptigi zaman imparatorun bir kuzeni olarak 4 yuzyilda buraya gelip yerlesmistir Sulalenin tarihte ilk on plana cikisi general Andronikos Dukas in oglu olan Konstantinos Dukas in 913 te imparatorluk iddia edip VII Konstantinos a isyan etmesi ve bu isyanin bastirilarak idam edilmesiyle olmustur Dukas sulalesinin daha onceki sulaleye kadinlar dalindan akraba olan bir kolu ise 10 yuzyilda Bizans Imparatorlugu nu ele gecirmis ve bir Dukas Hanedani kurmustur Bu hanedanin ilk uyesi 1059 da Bizans Imparatorlugu tacini giyen X Konstantinos tur 1067 de X Konstantinos un oglu VII Mihail tahta gecmistir fakat X Konstantinos un dul karisinin evlendigi general olan ve bu nedenle Dukas hanedani uyesi sayilmaya baslanan Romen Diyojen ile ortak yetkili imparator olarak hukum surmustur Romen Diyojen inBuyuk Selcuklu Devleti sultani Alp Arslan a Malazgirt Meydan Muharebesi nda agir bir yenilgiye ugrayip tutsak dusmesi sonucu Turkler kisa surede Marmara ve Ege denizi kiyilarina kadar olan Anadolu topraklarini ele gecirmislerdir Yine 1071 1078 yillari arasinda VII Mihail in kucuk kardesleri olan Andronikos ve Konstantinos sembolik olarak ortak imparatorluk yapmistir Dukaslarin bu imparatorluk donemi karisikliklar icinde gecmistir Ulkede bircok ayaklanmalar cikmis halk agir vergilerle ezilmistir Bir baska general olan III Nikiforos Botaneiates bir askeri darbe yapip VII Mihail i tahtindan indirmis ve Mihail in karisi ile evlenip Dukas sulalesine katilarak mesruiyetini iddia etmistir Bizans Imparatorlugu bu donemde yikilmak uzereyken 1081 de I Aleksios bir darbe yaparak imparator olmus ve boylece Dukas Hanedani nin Bizans Imparatorlugu uzerindeki yetkileri sona ermistir Imparatorluk hanedani olma yetkilerini kaybetmekle beraber Dukas sulalesi Bizans icinde onemini korumaya devam etmis ve daha sonraki hanedanlara cok yakin olmustur 1204 te Dorduncu Hacli Seferi sirasinda Venedikli ve Latin Haclilarin Konstantinopolis e ikinci hucumlarindan kisa sure once V Aleksios Murtzuphlos bir darbe ile II Isaakios ve oglu IV Aleksios u tahttan indirmis fakat sehri Hacli istilasindan kurtaramamistir Sonra Iznik Imparatoru olan III Ioannis bu devletin arazilerini genisletmis ve Hacli Latinleri Konstantinopolis ten atacak kadar guclendirmistir Bundan bir yuzyil sonraysa Bizans imparatorlari olan V Ioannis ile VI Ioannis arasinda suren ic savasta Mihail Dukas onemli rol oynamis ve onun torunu olan Mihail Dukas ise Osmanlilarin Istanbul u fethi ile Bizans Imparatorlugu na son vermesi hakkinda cok degerli bir tarih yazmistir Diger taraftan diger onemli Bizans aileleri ile evlenen Dukaslar imparatorlugun imtiyazli tasra eyaletlerinin hukumdarligini yapmislardir Bunlarin basinda Epir Despotlugu ve Selanik hukumdarligi yapmis olan Ioannis Dukas gelir Ayrica Teselya da hukum suren bir Dukas sulalesi dali da bulunmustur Kaynakca Niyazi Aksit Ferruh Sanir A dan Z ye Genel Bilgi Ansiklopedisi 1981 sf 432