Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dr. Jekyll ve Bay Hyde 1941 ABD yapımı fantastik korku filmdir. Özgün adı Dr. Jekyll and Mr. Hyde dır. Filmin Türkiye'de İki Ruhlu Adam adıyla da gösterildiğine dair kayıtlar vardır.
| Dr. Jekyll and Mr. Hyde | |
 "Dr. Jekyll ve Bay Hyde" (Dr. Jekyll and Mr. Hyde) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Victor Fleming |
|---|---|
| Yapımcı | Victor Fleming |
| Senarist | Robert Louis Stevenson (roman) |
| Oyuncular | Spencer Tracy Ingrid Bergman Lana Turner Donald Crisp |
| Müzik | |
| Görüntü yönetmeni | Joseph Ruttenberg |
| Kurgu | |
| Stüdyo | MGM |
| Dağıtıcı | MGM |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Korku, bilimkurgu, fantezi, dram |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1941 |
| Çıkış tarih(ler)i | 12 Ağustos 1941, New York |
| Süre | 113 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları | Dr. Jekyll ve Bay Hyde (Türkiye) Le Docteur Jekyll et Monsieur Hyde (Fransa) Il Dottor Jeckyll e Mr. Hyde (İtalya) El Extraño caso del doctor Jekyll (İspanya) Arzt und Dämon (Almanya) |
Victor Fleming'in yönettiği bu siyah beyaz filmin senaryosu tarafından İngiliz yazar Robert Louis Stevenson'ın 1886'da yayımladığı "The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde" (Dr. Jekyll ve Bay Hyde'ın Tuhaf Vakası) adlı kısa romandan uyarlanmıştır. Kitap Türkiye'de filmin Türkçe isminde olduğu gibi Dr. Jekyll ve Bay Hyde adıyla basılmıştı.
Stevenson'ın romanı 1908 yılından başlayarak defalarca sinemaya aktarılmıştı. Victor Fleming'in 1941 tarihli bu filmi, 1931'deki Rouben Mamoulian'ın filminden sonra romanın ikinci sesli sinema uyarlamasıdır. Mamoulian'ın başrol oyuncusu Fredric March o filmdeki performansı ile 1932'in "en iyi erkek oyuncu" Oscar'ını kazanmıştı.1941 tarihli film'se yeni bir uyarlama olmaktan çok 1931 tarihli olanın bir yeniden çevrimidir. Victor Fleming'in bu yeniden yapımı ise öncekinin başarısına erişemedi, ama daha önce Rüzgâr Gibi Geçti'yi yönetmiş olan Fleming'in varlığı ve zengin oyuncu kadrosu filmi ilginç kılmaya yetmişti. Spencer Tracy, Ingrid Bergman, Lana Turner, Donald Crisp ve 'ın önemli rollerini paylaştıkları filmin siyah beyaz görüntülerini Joseph Ruttenberg çekmiştir.
Victoria dönemi Londra'sında geçen filmde saygın ve örnek bir vatandaş olan Dr. Jekyll'ın üzerinde çalıştığı kendi buluşu olan bir ilacı yine kendi üzerinde denemesiyle geceleri ruhen ve bedenen bir canavara dönüşmesi, gündüzleri de tekrar normale dönmesi anlatılmaktadır. İnsan doğasında bulunan kişilik farklılıklarının bir alegorisi olan film aynı zamanda Victoria dönemi İngiliz üst sınıfının ahlaki düalizmine de bir eleştiri getirmektedir. Bulundukları sosyal konumun beklentileriyle, konumlarına yakışmayan fantezilerinin iç çatışmalarını yaşayan aristokratların/burjuvaların ahlaki kuralların farkında olarak onları bile bile çiğnemelerinin bir alegorisidir.
Film "en iyi görüntü", "en iyi kurgu" ve "en iyi özgün müzik" dallarında Oscar'a aday gösterilmişti.
Konusu
Filmin konusu 1887 yılında Victoria devri Londra'sında geçer. Şehrin önde gelen hekimlerinden olan Dr. Henry Jekyll'ın (Spencer Tracy) çalıştığı hastanedeki diğer meslektaşlarıyla bazı görüş ayrılıkları vardır. İnsanların içinde hem iyinin hem de kötünün birlikte var olduğunu savunan Jekyll bunların ayrıştırılabileceğini savunmakta ve bu yönde deneysel çalışmalar sürdürmektedir. Bu türden radikal deneysel tedavilerin hastalar üzerinde uygulanmasına karşı çıkan meslektaşları ile sık sık tartışırlar. Dr. Henry Jekyll malikhanesinin ayrı bir bölümünü laboratuvar haline getirmiştir ve deneysel çalışmalarını burada da yalnız başına sürdürmektedir.
Dr. Jekyll, Sir Charles Emery'nin (Donald Crisp) kızı Beatrix'le (Lana Turner) nişanlıdır. Dr. Jekyll'in radikal fikirlerinden endişe duyan Sir Charles ayrıca kızına uluorta sevgi gösterilerinde bulunduğu için ona biraz da içerlemektedir. Hayvan deneylerinde başarılı olan doktor geliştirdiği ilacı içirdiği bir tavşanın saldırgan hale geldiğini, saldırgan bir kemirgenin de uysallaştığını gözlemler ve ilacı kendi üzerinde de denemeye karar verir.
İlacı aldıktan kısa bir süre sonra hem fiziksel hem de ruhen değişikliğe uğrayan Dr. Jekyll kaba saba bir görünüme bürünmüştür. Laboratuvarında çıkardığı garip seslerden endişelenen uşağına kapıyı açmadan seslerin bir arkadaşı olan Bay Hyde'a ait olduğunu söyler. Artık bu ikinci kişiliğinin adı da belli olmuştur. Görünümüyle adeta canavarlaşmış olan Bay Hyde'ın zekası ve anlık dikkatinde hiçbir değişiklik olmamıştır, ama ahlaki karakterinde büyük bir çöküntü meydana gelmiştir. Daha önce sokakta bir saldırıdan kurtarıp evine bıraktığı kız Ivy Peterson'ın (Ingrid Bergman) barmaid olarak çalıştığı müzikhol/bar'a gider, etrafa para saçarak kızı locasına davet eder, ona tacizde bulunur. Pervasızca davranışlarıyla ortalığı birbirine katar, patrona rüşvet vererek kızı bardan kovdurur ve onu arabasına alarak evine götürür. Artık ona sahip olmuştur ve eve kapattığı kıza işkence yapmaya başlar.
Aynı kişi olduklarını bilmeden Ivy tanıdığı tek doktor olan Jekyll'in evine gider ve ona işkence yaralarını gösterir, yardım ister. Jekyll de ona kendisini Hyde'dan kurtaracağına söz verir, hatta kıza acıyan doktor onun evine arkasında zarf içinde yüklüce bir para bile gönderir. Ancak korkulan olur ve Dr. Jekyll o gece aniden serum almamış olduğu halde tekrar Bay Hyde'a dönüşür ve özgürlüğünü kutlamakta olan Ivy'nin evine gider, orada onu boğarak öldürür. Polis peşindeyken kendi evine gider ama içeri giremez, Hyde görünümünde olduğu için uşağı Poole(Peter Godfrey) da onu tanımayarak içeri almaz. Arkadaşı ve meslektaşı Dr. John Lanyon ()'dan mektupla ilaçlarını kendisine getirmesini ister, tanımadığı bir insana ilaçları teslim etmek istemeyen Lanyon'ın gözü önünde antidotu içerek normale döner ve ona sırrını anlatır. Şimdi onun çift kişilikli olduğundan haberdar olan yaşayan tek kişi dehşet içinde bu değişime tanıklık etmiş olan Dr. Lanyon'dır.
Daha sonra da nişanı bozmak için Beatrix'in evine giden Dr. Jekyll kontrolü dışında tekrar Bay Hyde'a dönüşür ve ona saldırır, araya giren Sir Charles'ı bastonuyla vurarak öldürür ve laboratuvarına kaçar. Kırık bastonu tanıyan Dr. Lanyon polisle birlikte laboratuvara gelir, bu sırada tekrar antidot almış olan Dr. Jekyll normal görünümde olduğu için polisler ondan özür dileyip gitmek üzerelerken Lanyon onlara engel olur. Polislerin şaşkın bakışları altında son kez Bay Hyde'a dönüşen ve bıçakla saldıran arkadaşını durdurmak da yine Dr. Lanyon'a düşer, Lanyon Hyde'ı tabancayla vurarak öldürür, ölüm anında Hyde'ın yeniden normale dönüştüğü görülür.
Spencer Tracy'nin oyunculuğu
Spencer Tracy'nin filmdeki performansı 1941 yılında eleştirmenler tarafından çokça tartışılmıştı. Eleştirmenler Bay Hyde olarak oldukça inandırıcı bulmalarına rağmen onu Dr. Jekyll olarak kabullenebilmekte oldukça zorlandıklarını yazmışlardır. Oysa bir önceki sesli versiyon olan 1931 tarihli Rouben Mamoulian filminde aynı rolü üstlenmiş olan Fredric March hem Jekyll hem de Hyde rolünde çok başarılı ve inandırıcıydı, zaten bu başarısı ona bir de Oscar ödülü getirmişti.
Ayrıca Tracy, biraz külhanbeyi tavırlarıyla Londra'lı üst sınıftan bir Victoria dönemi doktorunu canlandırmak için fazla 'Amerikalı' bulunmuştu. Hatta onu Hyde rolüne büründüğünde bile fazlaca korkutucu bulmayanlar çıkmıştı. Yazar W. Somerset Maugham'ın çekimler sırasında film setini ziyaret ettiğinde Spencer Tracy'yi bir müddet izledikten sonra alaycı bir şekilde yanındakilere "Şimdi hangisini canlandırıyor, Jekyll'i mi yoksa Hyde'ı mı?" diye sorduğu söylenir.
Film hem eleştirmenler nezdinde hem de gişede başarısızlığa uğramıştı. Zaten Spencer Tracy de kendi oyunculuğunu kötü bulduğunu itiraf etmiş, bu filmin de en beğenmediği filmlerinden biri olduğunu söylemişti. Hatta bu filmden sonra oyunculuk kariyerinin sona ereceğini bile düşünmüştü. Aradan geçen onca yıldan sonra birçok eleştirmen Spencer Tracy'ye haksızlık yapıldığını, aslında oyunculuğunun o kadar da kötü olmadığını, 1931 versiyonundaki Fredric March'ın olağanüstü oyunculuğunun gölgesinde kaldığını söylemişlerdir. Fredric March'ın Hays Sansür yasaları öncesinin daha geniş imkânlarına da sahip olmayan Tracy stüdyonun kalıplarına uymak zorundaydı ve bu 1941 yapımında hikâyenin cinsel derinliğine hiç inilememişti.
Filmin kadın oyuncuları
Romanın ilk sinema uyarlamalarından beri Jekyll ve Hyde arasındaki kişilik bölünmesini sembolize etmek için onun yanına bir "iyi" bir de "kötü" kadın arkadaş vermek adeta gelenek haline gelmişti. Bu filmde "iyi", doktorun nişanlısı olan üst sınıftan Beatrix Emery (Lana Turner), "kötü" de bar kadını Ivy Peterson'dır (Ingrid Bergman) Bu iki karakter de romandan alınmamıştır. Aslında romanda ne Beatrix ne de Ivy vardır. Romandaki Jekyll/Hyde iyi veya kötü hiçbir kadına ilgi göstermez.
Sinema versiyonları arasında da gittikçe dozu artan bir sulandırma göze çarpar. Örneğin 1931 versiyonunda Ivy açıkça bir sokak fahişesiyken, devrin sansür yasalarının (Hays Yasası) etkisiyle 1941 versiyonunda bar kadını olmuştur. Zaten 1931 versiyonunun başarısı bir bakıma Hays Sansür Yasası öncesi Amerikan sinemasındaki hoşgörüden yararlanarak hikâyenin cinsel boyutuna daha fazla eğilebilmiş olmasında da yatmaktadır.
Film stüdyosu ilk başta Beatrix rolünü Ingrid Bergman'a, Ivy rolünü de Lana Turner'a oynatacaktı. O zamana kadar hep iyi masum kadınları oynamış olan Bergman hep aynı rolleri oynamaktan bıkmıştı ve Ivy rolünün daha ilgi çekici ve oyunculuğunu göstermek için daha ucu açık bir rol olacağını düşündü ve rolleri değişmek için yapımcıları ikna etti.
Filmin rol dağılımı yapılmadan önce Spencer Tracy, hem Beatrix hem de Ivy karakterinin aynı aktris tarafından oynanması gerektiğini ileri sürmüş ve birlikte 9 film yapacakları ve uzun yıllar boyunca hayat arkadaşlığı yapacağı Katharine Hepburn'u bu rol(ler) için önermişti. Her iki kadın karakter de aynı aktris tarafından canlandırılırsa, tıpkı Jekyll/Hyde rolünde olduğu gibi kişinin iyi veya kötü yanlarının belirginleştiği kişilik bölünmesi temasına daha güçlü bir vurgu yapılabilecekti. Ancak Tracy'nin bu önerisi yapımcılar tarafından kabul görmedi.
Oyuncu kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Spencer Tracy | Dr. Henry Jekyll / Mr. Hyde |
| Ingrid Bergman | Ivy Peterson |
| Lana Turner | Beatrix Emery |
| Donald Crisp | Sir Charles Emery |
| Dr. John Lanyon | |
| Barton MacLane | Sam Higgins |
| C. Aubrey Smith | Piskopos Manners |
| Peter Godfrey | Poole, Jekyll'in uşağı |
| Sara Allgood | Mrs. Higgins |
| Frederick Worlock | Dr. Heath |
| William Tannen | Stajyer Fenwick |
| Frances Robinson | Marcia |
| Denis Green | Freddie |
| Billy Bevan | Mr. Weller |
| Forrester Harvey | Yaşlı Prouty |
| Lumsden Hare | Colonel Weymouth |
| Lawrence Grant | Dr. Courtland |
| John Barclay | Kilisedeki polis memuru |
Filmin diğer versiyonları
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1908) ABD, Sessiz, kısa film.
- The Duality of Man (1910) İngiltere, sessiz, kısa
- Den Skæbnesvangre opfindelse (1910) Danimarka, sessiz, kısa
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1912)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1913)
- A Modern Jekyll and Hyde (1913)
- (1920) John Barrymore başrolde
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1920) başrolde
- Der Januskopf (1920) Almanya, yönetmen: F.W. Murnau
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1931) ABD, yönetmen:Rouben Mamoulian, Fredric March başrolde (Oscar ödülü) *İlk sesli uyarlama*
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1932)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1941) Bu maddenin konusu
- Mighty Mouse Meets Jekyll and Hyde Cat (1944)
- Dr. Jekyll and Mr. Mouse (1947)
- "Suspense" (1949)
- "Suspense: Dr. Jekyll and Mr. Hyde" (1949)
- Gentleman Jekyll and Driver Hyde (1950)
- Extraño caso del hombre y la bestia, El (1951)
- (1953)
- The Ugly Duckling (1959)
- Testament du Docteur Cordelier, Le (1959) (TV)
- (1960)
- Teenage Jekyll and Hyde (1963)
- Biblioteca di Studio Uno: Il dottor Jeckill e mister Hide (1964) (TV)
- The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1968) (TV)
- The Jekyll and Hyde Portfolio (1971)
- Dr Jekyll & Sister Hyde (1971)
- I, Monster (1971)
- The Man with Two Heads (1972/I)
- The Adult Version of Jekyll & Hide (1972)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1973) (TV) Kirk Douglas, Susan George, Donald Pleasence oynuyorlar.
- Dirty Dr. Jekyll (1973)
- Hombre y la bestia, El (1973)
- Dottor Jekyll e gentile signora (1979)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1981) (TV)
- Docteur Jekyll et les femmes (1981)
- Jekyll and Hyde... Together Again (1982)
- Strannaya istoriya doktora Dzhekila i mistera Khayda (1985)
- Avustralya yapımı
- "Nightmare Classics: The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde" (1989)
- "Nightmare Classics" (1989)
- Edge of Sanity (1989)
- Jekyll & Hyde (1990) (TV)
- Jekyll & Hyde (1995)
- Dr. Jekyll and Ms. Hyde (1995)
- "Julia Jekyll and Harriet Hyde" (1995)
- Mary Reilly (1996)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1999) (TV)
- Jekyll and Hyde (2000) (V)
- Jekyll & Hyde: The Musical (2001) (TV)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (2002) (TV)
- Dr. Jekyll and Mr. Hyde (2002) (V)
- Dr. Jekyll & Mistress Hyde (2003) (V)
- The Dr. Jekyll & Mr. Hyde Rock 'n Roll Musical (2003)
- The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde (2006)
- Jekyll + Hyde (2006)
- Jekyll (2007)
Filmin renklendirilmiş versiyonu
1980'li yıllarda moda olduğu üzere ve video-TV dünyasının talebi üzerine, tartışmalı bir şekilde renklendirilen bir grup siyah beyaz film arasında bu film de vardı.
Bak. Film renklendirme
Kaynakça
- ^ Dorsay, Atilla (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni. Remzi Kitabevi. ss. sayfa 81.
- ^ kutuphane.tbmm.gov.tr:8088/2007/200701018.pdf
- ^ http://kutuphane.tbmm.gov.tr/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?bib=284054[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2009.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2009.
- ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2009.
- ^ a b . 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009.
- ^ en:Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde
Dış bağlantılar
- IMDb'de Dr. Jekyll ve Bay Hyde
- allmovie.com'da Dr. Jekyll and Mr. Hyde 26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dr Jekyll ve Bay Hyde 1941 ABD yapimi fantastik korku filmdir Ozgun adi Dr Jekyll and Mr Hyde dir Filmin Turkiye de Iki Ruhlu Adam adiyla da gosterildigine dair kayitlar vardir Dr Jekyll ve Bay HydeDr Jekyll and Mr Hyde Dr Jekyll ve Bay Hyde Dr Jekyll and Mr Hyde filminin sinema afisiYonetmenVictor FlemingYapimciVictor FlemingSenaristRobert Louis Stevenson roman OyuncularSpencer Tracy Ingrid Bergman Lana Turner Donald CrispMuzikGoruntu yonetmeniJoseph RuttenbergKurguStudyoMGMDagiticiMGMCinsiSinema filmiTuruKorku bilimkurgu fantezi dramRenkSiyah beyazYapim yili1941Cikis tarih ler i12 Agustos 1941 New YorkSure113 dakikaUlkeABDDilIngilizceDiger adlariDr Jekyll ve Bay Hyde Turkiye Le Docteur Jekyll et Monsieur Hyde Fransa Il Dottor Jeckyll e Mr Hyde Italya El Extrano caso del doctor Jekyll Ispanya Arzt und Damon Almanya Victor Fleming in yonettigi bu siyah beyaz filmin senaryosu tarafindan Ingiliz yazar Robert Louis Stevenson in 1886 da yayimladigi The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde Dr Jekyll ve Bay Hyde in Tuhaf Vakasi adli kisa romandan uyarlanmistir Kitap Turkiye de filmin Turkce isminde oldugu gibi Dr Jekyll ve Bay Hyde adiyla basilmisti Stevenson in romani 1908 yilindan baslayarak defalarca sinemaya aktarilmisti Victor Fleming in 1941 tarihli bu filmi 1931 deki Rouben Mamoulian in filminden sonra romanin ikinci sesli sinema uyarlamasidir Mamoulian in basrol oyuncusu Fredric March o filmdeki performansi ile 1932 in en iyi erkek oyuncu Oscar ini kazanmisti 1941 tarihli film se yeni bir uyarlama olmaktan cok 1931 tarihli olanin bir yeniden cevrimidir Victor Fleming in bu yeniden yapimi ise oncekinin basarisina erisemedi ama daha once Ruzgar Gibi Gecti yi yonetmis olan Fleming in varligi ve zengin oyuncu kadrosu filmi ilginc kilmaya yetmisti Spencer Tracy Ingrid Bergman Lana Turner Donald Crisp ve in onemli rollerini paylastiklari filmin siyah beyaz goruntulerini Joseph Ruttenberg cekmistir Victoria donemi Londra sinda gecen filmde saygin ve ornek bir vatandas olan Dr Jekyll in uzerinde calistigi kendi bulusu olan bir ilaci yine kendi uzerinde denemesiyle geceleri ruhen ve bedenen bir canavara donusmesi gunduzleri de tekrar normale donmesi anlatilmaktadir Insan dogasinda bulunan kisilik farkliliklarinin bir alegorisi olan film ayni zamanda Victoria donemi Ingiliz ust sinifinin ahlaki dualizmine de bir elestiri getirmektedir Bulunduklari sosyal konumun beklentileriyle konumlarina yakismayan fantezilerinin ic catismalarini yasayan aristokratlarin burjuvalarin ahlaki kurallarin farkinda olarak onlari bile bile cignemelerinin bir alegorisidir Film en iyi goruntu en iyi kurgu ve en iyi ozgun muzik dallarinda Oscar a aday gosterilmisti KonusuFilmin konusu 1887 yilinda Victoria devri Londra sinda gecer Sehrin onde gelen hekimlerinden olan Dr Henry Jekyll in Spencer Tracy calistigi hastanedeki diger meslektaslariyla bazi gorus ayriliklari vardir Insanlarin icinde hem iyinin hem de kotunun birlikte var oldugunu savunan Jekyll bunlarin ayristirilabilecegini savunmakta ve bu yonde deneysel calismalar surdurmektedir Bu turden radikal deneysel tedavilerin hastalar uzerinde uygulanmasina karsi cikan meslektaslari ile sik sik tartisirlar Dr Henry Jekyll malikhanesinin ayri bir bolumunu laboratuvar haline getirmistir ve deneysel calismalarini burada da yalniz basina surdurmektedir Dr Jekyll Sir Charles Emery nin Donald Crisp kizi Beatrix le Lana Turner nisanlidir Dr Jekyll in radikal fikirlerinden endise duyan Sir Charles ayrica kizina uluorta sevgi gosterilerinde bulundugu icin ona biraz da icerlemektedir Hayvan deneylerinde basarili olan doktor gelistirdigi ilaci icirdigi bir tavsanin saldirgan hale geldigini saldirgan bir kemirgenin de uysallastigini gozlemler ve ilaci kendi uzerinde de denemeye karar verir Ilaci aldiktan kisa bir sure sonra hem fiziksel hem de ruhen degisiklige ugrayan Dr Jekyll kaba saba bir gorunume burunmustur Laboratuvarinda cikardigi garip seslerden endiselenen usagina kapiyi acmadan seslerin bir arkadasi olan Bay Hyde a ait oldugunu soyler Artik bu ikinci kisiliginin adi da belli olmustur Gorunumuyle adeta canavarlasmis olan Bay Hyde in zekasi ve anlik dikkatinde hicbir degisiklik olmamistir ama ahlaki karakterinde buyuk bir cokuntu meydana gelmistir Daha once sokakta bir saldiridan kurtarip evine biraktigi kiz Ivy Peterson in Ingrid Bergman barmaid olarak calistigi muzikhol bar a gider etrafa para sacarak kizi locasina davet eder ona tacizde bulunur Pervasizca davranislariyla ortaligi birbirine katar patrona rusvet vererek kizi bardan kovdurur ve onu arabasina alarak evine goturur Artik ona sahip olmustur ve eve kapattigi kiza iskence yapmaya baslar Ayni kisi olduklarini bilmeden Ivy tanidigi tek doktor olan Jekyll in evine gider ve ona iskence yaralarini gosterir yardim ister Jekyll de ona kendisini Hyde dan kurtaracagina soz verir hatta kiza aciyan doktor onun evine arkasinda zarf icinde yukluce bir para bile gonderir Ancak korkulan olur ve Dr Jekyll o gece aniden serum almamis oldugu halde tekrar Bay Hyde a donusur ve ozgurlugunu kutlamakta olan Ivy nin evine gider orada onu bogarak oldurur Polis pesindeyken kendi evine gider ama iceri giremez Hyde gorunumunde oldugu icin usagi Poole Peter Godfrey da onu tanimayarak iceri almaz Arkadasi ve meslektasi Dr John Lanyon dan mektupla ilaclarini kendisine getirmesini ister tanimadigi bir insana ilaclari teslim etmek istemeyen Lanyon in gozu onunde antidotu icerek normale doner ve ona sirrini anlatir Simdi onun cift kisilikli oldugundan haberdar olan yasayan tek kisi dehset icinde bu degisime taniklik etmis olan Dr Lanyon dir Daha sonra da nisani bozmak icin Beatrix in evine giden Dr Jekyll kontrolu disinda tekrar Bay Hyde a donusur ve ona saldirir araya giren Sir Charles i bastonuyla vurarak oldurur ve laboratuvarina kacar Kirik bastonu taniyan Dr Lanyon polisle birlikte laboratuvara gelir bu sirada tekrar antidot almis olan Dr Jekyll normal gorunumde oldugu icin polisler ondan ozur dileyip gitmek uzerelerken Lanyon onlara engel olur Polislerin saskin bakislari altinda son kez Bay Hyde a donusen ve bicakla saldiran arkadasini durdurmak da yine Dr Lanyon a duser Lanyon Hyde i tabancayla vurarak oldurur olum aninda Hyde in yeniden normale donustugu gorulur Spencer Tracy nin oyunculuguSpencer Tracy nin filmdeki performansi 1941 yilinda elestirmenler tarafindan cokca tartisilmisti Elestirmenler Bay Hyde olarak oldukca inandirici bulmalarina ragmen onu Dr Jekyll olarak kabullenebilmekte oldukca zorlandiklarini yazmislardir Oysa bir onceki sesli versiyon olan 1931 tarihli Rouben Mamoulian filminde ayni rolu ustlenmis olan Fredric March hem Jekyll hem de Hyde rolunde cok basarili ve inandiriciydi zaten bu basarisi ona bir de Oscar odulu getirmisti Ayrica Tracy biraz kulhanbeyi tavirlariyla Londra li ust siniftan bir Victoria donemi doktorunu canlandirmak icin fazla Amerikali bulunmustu Hatta onu Hyde rolune burundugunde bile fazlaca korkutucu bulmayanlar cikmisti Yazar W Somerset Maugham in cekimler sirasinda film setini ziyaret ettiginde Spencer Tracy yi bir muddet izledikten sonra alayci bir sekilde yanindakilere Simdi hangisini canlandiriyor Jekyll i mi yoksa Hyde i mi diye sordugu soylenir Film hem elestirmenler nezdinde hem de gisede basarisizliga ugramisti Zaten Spencer Tracy de kendi oyunculugunu kotu buldugunu itiraf etmis bu filmin de en begenmedigi filmlerinden biri oldugunu soylemisti Hatta bu filmden sonra oyunculuk kariyerinin sona erecegini bile dusunmustu Aradan gecen onca yildan sonra bircok elestirmen Spencer Tracy ye haksizlik yapildigini aslinda oyunculugunun o kadar da kotu olmadigini 1931 versiyonundaki Fredric March in olaganustu oyunculugunun golgesinde kaldigini soylemislerdir Fredric March in Hays Sansur yasalari oncesinin daha genis imkanlarina da sahip olmayan Tracy studyonun kaliplarina uymak zorundaydi ve bu 1941 yapiminda hikayenin cinsel derinligine hic inilememisti Filmin kadin oyunculariRomanin ilk sinema uyarlamalarindan beri Jekyll ve Hyde arasindaki kisilik bolunmesini sembolize etmek icin onun yanina bir iyi bir de kotu kadin arkadas vermek adeta gelenek haline gelmisti Bu filmde iyi doktorun nisanlisi olan ust siniftan Beatrix Emery Lana Turner kotu de bar kadini Ivy Peterson dir Ingrid Bergman Bu iki karakter de romandan alinmamistir Aslinda romanda ne Beatrix ne de Ivy vardir Romandaki Jekyll Hyde iyi veya kotu hicbir kadina ilgi gostermez Sinema versiyonlari arasinda da gittikce dozu artan bir sulandirma goze carpar Ornegin 1931 versiyonunda Ivy acikca bir sokak fahisesiyken devrin sansur yasalarinin Hays Yasasi etkisiyle 1941 versiyonunda bar kadini olmustur Zaten 1931 versiyonunun basarisi bir bakima Hays Sansur Yasasi oncesi Amerikan sinemasindaki hosgoruden yararlanarak hikayenin cinsel boyutuna daha fazla egilebilmis olmasinda da yatmaktadir Film studyosu ilk basta Beatrix rolunu Ingrid Bergman a Ivy rolunu de Lana Turner a oynatacakti O zamana kadar hep iyi masum kadinlari oynamis olan Bergman hep ayni rolleri oynamaktan bikmisti ve Ivy rolunun daha ilgi cekici ve oyunculugunu gostermek icin daha ucu acik bir rol olacagini dusundu ve rolleri degismek icin yapimcilari ikna etti Filmin rol dagilimi yapilmadan once Spencer Tracy hem Beatrix hem de Ivy karakterinin ayni aktris tarafindan oynanmasi gerektigini ileri surmus ve birlikte 9 film yapacaklari ve uzun yillar boyunca hayat arkadasligi yapacagi Katharine Hepburn u bu rol ler icin onermisti Her iki kadin karakter de ayni aktris tarafindan canlandirilirsa tipki Jekyll Hyde rolunde oldugu gibi kisinin iyi veya kotu yanlarinin belirginlestigi kisilik bolunmesi temasina daha guclu bir vurgu yapilabilecekti Ancak Tracy nin bu onerisi yapimcilar tarafindan kabul gormedi Oyuncu kadrosuDr Jekyll ve Bay Hyde film 1941 in uc basrol oyuncusu bir arada goruluyor Ingrid Bergman Spencer Tracy ve Lana TurnerAktor Aktris RoluSpencer Tracy Dr Henry Jekyll Mr HydeIngrid Bergman Ivy PetersonLana Turner Beatrix EmeryDonald Crisp Sir Charles EmeryDr John LanyonBarton MacLane Sam HigginsC Aubrey Smith Piskopos MannersPeter Godfrey Poole Jekyll in usagiSara Allgood Mrs HigginsFrederick Worlock Dr HeathWilliam Tannen Stajyer FenwickFrances Robinson MarciaDenis Green FreddieBilly Bevan Mr WellerForrester Harvey Yasli ProutyLumsden Hare Colonel WeymouthLawrence Grant Dr CourtlandJohn Barclay Kilisedeki polis memuruFilmin diger versiyonlariDr Jekyll and Mr Hyde 1908 ABD Sessiz kisa film The Duality of Man 1910 Ingiltere sessiz kisa Den Skaebnesvangre opfindelse 1910 Danimarka sessiz kisa Dr Jekyll and Mr Hyde 1912 Dr Jekyll and Mr Hyde 1913 A Modern Jekyll and Hyde 1913 1920 John Barrymore basrolde Dr Jekyll and Mr Hyde 1920 basrolde Der Januskopf 1920 Almanya yonetmen F W Murnau Dr Jekyll and Mr Hyde 1931 ABD yonetmen Rouben Mamoulian Fredric March basrolde Oscar odulu Ilk sesli uyarlama Dr Jekyll and Mr Hyde 1932 Dr Jekyll and Mr Hyde 1941 Bu maddenin konusu Mighty Mouse Meets Jekyll and Hyde Cat 1944 Dr Jekyll and Mr Mouse 1947 Suspense 1949 Suspense Dr Jekyll and Mr Hyde 1949 Gentleman Jekyll and Driver Hyde 1950 Extrano caso del hombre y la bestia El 1951 1953 The Ugly Duckling 1959 Testament du Docteur Cordelier Le 1959 TV 1960 Teenage Jekyll and Hyde 1963 Biblioteca di Studio Uno Il dottor Jeckill e mister Hide 1964 TV The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde 1968 TV The Jekyll and Hyde Portfolio 1971 Dr Jekyll amp Sister Hyde 1971 I Monster 1971 The Man with Two Heads 1972 I The Adult Version of Jekyll amp Hide 1972 Dr Jekyll and Mr Hyde 1973 TV Kirk Douglas Susan George Donald Pleasence oynuyorlar Dirty Dr Jekyll 1973 Hombre y la bestia El 1973 Dottor Jekyll e gentile signora 1979 Dr Jekyll and Mr Hyde 1981 TV Docteur Jekyll et les femmes 1981 Jekyll and Hyde Together Again 1982 Strannaya istoriya doktora Dzhekila i mistera Khayda 1985 Avustralya yapimi Nightmare Classics The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde 1989 Nightmare Classics 1989 Edge of Sanity 1989 Jekyll amp Hyde 1990 TV Jekyll amp Hyde 1995 Dr Jekyll and Ms Hyde 1995 Julia Jekyll and Harriet Hyde 1995 Mary Reilly 1996 Dr Jekyll and Mr Hyde 1999 TV Jekyll and Hyde 2000 V Jekyll amp Hyde The Musical 2001 TV Dr Jekyll and Mr Hyde 2002 TV Dr Jekyll and Mr Hyde 2002 V Dr Jekyll amp Mistress Hyde 2003 V The Dr Jekyll amp Mr Hyde Rock n Roll Musical 2003 The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde 2006 Jekyll Hyde 2006 Jekyll 2007 Filmin renklendirilmis versiyonu1980 li yillarda moda oldugu uzere ve video TV dunyasinin talebi uzerine tartismali bir sekilde renklendirilen bir grup siyah beyaz film arasinda bu film de vardi Bak Film renklendirmeKaynakca Dorsay Atilla 1995 100 Yilin 100 Yonetmeni Remzi Kitabevi ss sayfa 81 kutuphane tbmm gov tr 8088 2007 200701018 pdf http kutuphane tbmm gov tr cgi bin koha opac detail pl bib 284054 olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 18 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2009 a b Arsivlenmis kopya 26 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2009 a b c d Arsivlenmis kopya 5 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2009 a b 26 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2009 en Strange Case of Dr Jekyll and Mr HydeDis baglantilarIMDb de Dr Jekyll ve Bay Hyde allmovie com da Dr Jekyll and Mr Hyde 26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde