Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buhara Sinagogu olarak da bilinen Duşanbe Sinagogu, Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'deki iki Yahudi mahallesinden birinde 19. yüzyılda inşa edilmiştir. Yahudi cemaati sitesinde bu sinagog dışında diğer dinî binalar ve bir de okul bulunmaktaydı. Şubat 2006'da Tacikistan Hükûmeti şehir yapılanması ve başkanlık sarayı inşası sebebiyle yıkıma başladı. Sinagogun yıkımı uluslararası protestolar sebebiyle ve bir seri mahkeme kararlarıyla Haziran 2008'e kadar durduruldu fakat bu tarihte sinagog yerle bir edildi.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum |  Duşanbe, Tacikistan |
| Koordinatlar | 38°30′48″K 68°43′38″D / 38.51333°K 68.72722°D |
| İnanç | Yahudilik |
| Mezhep | Buhara Yahudileri |
| Durum | Yıkıldı |
| Mimari | |
| Tamamlanma | 19.yy |
Eski sinagog binası
Bir asırdan yaşlı olan bina Buhara Yahudileri tarafından 19. yüzyılın sonlarında inşa edildi. Sovyetler tarafından 1920'de el konuldu ve 1952'de millîleştirildi. Yahudi Cemaatine, binaya giriş izni tekrar 1958'de verildi fakat topraklar (diğer topraklar gibi) devletin tekelindeydi. Sinagog, 1991'de Tacikistan'ın bağımsızlığını kazandığında ve 1992-1997 seneleri arasındaki iç savaşta dahi işlevine devam etti. 1995'te diğer Yahudi evlerine yapıldığı gibi sinagog vandalizme uğradı.
Mayıs 2003'te Yahudi cemaatine sinagogları dâhil binalarını Haziran'a kadar boşaltmasını emreden resmî bir mektup verildi. 2004'te başlaması öngörülen yıkım Şubat 2006'da başladı; yıkılan yerler arasında mikve, kaşer kasabı ve sınıflar vardı. Sinagogun yıkımı uluslararası baskılar ve mahkeme kararlarıyla Haziran 2008'e kadar ertelenebildi. En nihayetinde 22 Haziran 2008'de sinagog yıkıldı.
Eski sinagogun yıkımıyla ilgili ihtilaf
Hükûmet, şehri yenileştirme ve bakanlık sarayı inşa etme planı adına sinagogun da bulunduğu Yahudi sitesini yıkma kararı aldı. Yıkımın başladığı sırada sinagog Duşanbe'nin 150 ila 350 kişilik küçük Yahudi cemaatine halen hizmet sunmaktaydı. Bu Tacikistan'daki ayakta kalan tek sinagogdu. Hükûmet, binanın tarihî değeri olmaması sebebiyle şehir planı gereğince yıkılabileceğini uygun görürken Yahudi cemaati, yüzyılı aşkın bir zamandır Yahudilere ibadethane olan inşaatın yeterince tarihi öneme sahip olduğunu savunmaktaydı. Binanın iyeliği de tartışma konusuydu. Yahudi cemaati, binanın Sovyetler öncesi dönemde satın alındığını gösteren belgeler sunarken Duşanbe belediyesi 1952'deki millîleştirme hareketiyle bunun geçersiz olduğunu savunmaktaydı.
2004'te Orta Asya'nın baş hahamı Rabbi antisemitizm sorununu anımsatırken sinagogun yerine dikilecek olan başkanlık sarayı otoriterleri utandırması gerektiğini belirtti, fakat ABD bunun "ideolojikten çok bürokratik" bir sorun olduğunu söyledi.UNESCO, sinagogun yıkılışının "kültürel mirasları koruma uluslararası standardıyla çelişeceğini" bildirdi. BBC'nin 2006'daki raporuna göre "Yıkıma karşı çıkanlar yetkililer tarafından tehdit ediliyor ve cemaatin çoğu sesini yükseltmeye korkuyordu."
Mart 2006'da Tacikistan hükûmeti kararından kısa bir süreliğine geri adım atıp Yahudilerin sinagoglarını kullanmasına izin verdi. Mayıs 2006'da ise yeni bir sinagogun "şehrin merkezinde, daha uygun bir yerde" inşa edileceği duyuruldu. Buna rağmen Duşanbe Yahudi cemaati, yurtdışından gelen desteklerle, kendi hâlihazırdaki sinagoglarını kurtarabilmek için çaba sarf etmeye devam etti fakat Haziran 2008'de Belediye mahkemesinin kararıyla yıkım çalışmalarının devamına onay verildi.
Hükûmet yıkılan sinagog için tazminat ödemeyi reddetmesine rağmen Ferdavsi belediyesine ait Duşanbinka Nehri kıyısının batısına inşa edilecek yeni sinagog için 1500 m2'lik alan tedarik etti. Haziran 2008'in sonunda, eski sinagogun yıkımının hemen ardından, BDT Yahudi Cemaatleri Federasyonu başkanı Lev Leviev, Buhara Yahudi Kongresi ve özel bağışlarla finanse edilen yeni sinagogun alanını Duşanbe'yi ziyaret ederek teyit etti.
Yeni Duşanbe Sinagogu
Yeni Duşanbe Sinagogu 4 Mayıs 2009'da ibadete açıldı; bina, Tacikistan devlet başkanı İmamali Rahman'ın kayın biraderi, iş adamı Hasan Assadullozoda tarafından bağışlandı. Açılış törenine ABD Elçisi Tracey Ann Jacobson, Tacik Kültür Bakanı Vekili Mavlon Mukhtorov ve İmam Habibullo Azamkhonov katıldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Dushanbe synagogue demolished 22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 26 June 2008 (Rusça)
- ^ a b Tajikistan's only synagogue razed 27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 29 June 2008
- ^ Demolition of country's only synagogue begins 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 22 February 2006
- ^ Will Jews get compensation when synagogue is demolished? 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Forum 18, 18 August 2003
- ^ a b Dushanbe Jews ordered to vacate synagogue by July 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., News Service, 21 May 2004
- ^ Tajikistan, International Religious Freedom Report 2004 28 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - US Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, 14 September 2004
- ^ Save Dushanbe's synagogue 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Jerusalem Post Web site 2 March 2006
- ^ Last Tajik synagogue to be razed 4 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - BBC News Web site 5 March 2006
- ^ Tajikistan’s Only Synagogue Saved in Nick of Time 1 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Federation of Jewish Communities of the CIS News Web site 20 March 2006
- ^ Synagogue to be rebuilt on a new site 12 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 18 May 2006 (Rusça)
- ^ Municipal courts in Dushanbe order demolition of the old synagogue 8 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radio Free Europe/Radio Liberty, 23 June 2008.
- ^ New site for the synagogue allocated 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 15 April 2008 (Rusça)
- ^ a b New Synagogue Opens in Dushanbe 24 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radio Free Europe, 5 May 2009. Retrieved on 9 June 2009
- ^ New synagogue of Dushanbe to open soon 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., AsiaNews.it, 3 March 2009. Retrieved on 9 June 2009
- ^ Opening Ceremony of Dushanbe's New Synagogue 15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., U.S. Embassy in Tajikistan, 2009 press releases. Retrieved on 9 June 2009
Dış bağlantılar
- Yakın zaman Tacikistan raporları28 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Oslo, Norveç
- Jewish Virtual Library, Buhara Yahudileri sayfası22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ABD Holokost Müzesi websitesinde binanın yıkılışıyla ilgili makale13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Global Buhara Yahudileri Portalı28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tacikistan: Küçük Yahudi Cemaati Sinagogunu Kurtarmak için Mücadele Veriyor14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buhara Sinagogu olarak da bilinen Dusanbe Sinagogu Tacikistan in baskenti Dusanbe deki iki Yahudi mahallesinden birinde 19 yuzyilda insa edilmistir Yahudi cemaati sitesinde bu sinagog disinda diger dini binalar ve bir de okul bulunmaktaydi Subat 2006 da Tacikistan Hukumeti sehir yapilanmasi ve baskanlik sarayi insasi sebebiyle yikima basladi Sinagogun yikimi uluslararasi protestolar sebebiyle ve bir seri mahkeme kararlariyla Haziran 2008 e kadar durduruldu fakat bu tarihte sinagog yerle bir edildi Dusanbe SinagoguTemel bilgilerKonumDusanbe TacikistanKoordinatlar38 30 48 K 68 43 38 D 38 51333 K 68 72722 D 38 51333 68 72722InancYahudilikMezhepBuhara YahudileriDurumYikildiMimariTamamlanma19 yyEski sinagog binasiBir asirdan yasli olan bina Buhara Yahudileri tarafindan 19 yuzyilin sonlarinda insa edildi Sovyetler tarafindan 1920 de el konuldu ve 1952 de millilestirildi Yahudi Cemaatine binaya giris izni tekrar 1958 de verildi fakat topraklar diger topraklar gibi devletin tekelindeydi Sinagog 1991 de Tacikistan in bagimsizligini kazandiginda ve 1992 1997 seneleri arasindaki ic savasta dahi islevine devam etti 1995 te diger Yahudi evlerine yapildigi gibi sinagog vandalizme ugradi Mayis 2003 te Yahudi cemaatine sinagoglari dahil binalarini Haziran a kadar bosaltmasini emreden resmi bir mektup verildi 2004 te baslamasi ongorulen yikim Subat 2006 da basladi yikilan yerler arasinda mikve kaser kasabi ve siniflar vardi Sinagogun yikimi uluslararasi baskilar ve mahkeme kararlariyla Haziran 2008 e kadar ertelenebildi En nihayetinde 22 Haziran 2008 de sinagog yikildi Eski sinagogun yikimiyla ilgili ihtilafEski Dusanbe Sinagogu binasinin girisi Haziran 2006 Hukumet sehri yenilestirme ve bakanlik sarayi insa etme plani adina sinagogun da bulundugu Yahudi sitesini yikma karari aldi Yikimin basladigi sirada sinagog Dusanbe nin 150 ila 350 kisilik kucuk Yahudi cemaatine halen hizmet sunmaktaydi Bu Tacikistan daki ayakta kalan tek sinagogdu Hukumet binanin tarihi degeri olmamasi sebebiyle sehir plani geregince yikilabilecegini uygun gorurken Yahudi cemaati yuzyili askin bir zamandir Yahudilere ibadethane olan insaatin yeterince tarihi oneme sahip oldugunu savunmaktaydi Binanin iyeligi de tartisma konusuydu Yahudi cemaati binanin Sovyetler oncesi donemde satin alindigini gosteren belgeler sunarken Dusanbe belediyesi 1952 deki millilestirme hareketiyle bunun gecersiz oldugunu savunmaktaydi Eski Dusanbe Sinagogu nun avlusu Haziran 2006 2004 te Orta Asya nin bas hahami Rabbi antisemitizm sorununu animsatirken sinagogun yerine dikilecek olan baskanlik sarayi otoriterleri utandirmasi gerektigini belirtti fakat ABD bunun ideolojikten cok burokratik bir sorun oldugunu soyledi UNESCO sinagogun yikilisinin kulturel miraslari koruma uluslararasi standardiyla celisecegini bildirdi BBC nin 2006 daki raporuna gore Yikima karsi cikanlar yetkililer tarafindan tehdit ediliyor ve cemaatin cogu sesini yukseltmeye korkuyordu Mart 2006 da Tacikistan hukumeti kararindan kisa bir sureligine geri adim atip Yahudilerin sinagoglarini kullanmasina izin verdi Mayis 2006 da ise yeni bir sinagogun sehrin merkezinde daha uygun bir yerde insa edilecegi duyuruldu Buna ragmen Dusanbe Yahudi cemaati yurtdisindan gelen desteklerle kendi halihazirdaki sinagoglarini kurtarabilmek icin caba sarf etmeye devam etti fakat Haziran 2008 de Belediye mahkemesinin karariyla yikim calismalarinin devamina onay verildi Hukumet yikilan sinagog icin tazminat odemeyi reddetmesine ragmen Ferdavsi belediyesine ait Dusanbinka Nehri kiyisinin batisina insa edilecek yeni sinagog icin 1500 m2 lik alan tedarik etti Haziran 2008 in sonunda eski sinagogun yikiminin hemen ardindan BDT Yahudi Cemaatleri Federasyonu baskani Lev Leviev Buhara Yahudi Kongresi ve ozel bagislarla finanse edilen yeni sinagogun alanini Dusanbe yi ziyaret ederek teyit etti Yikimdan kisa sure once Mart 2008 de Dusanbe Sinagogu nun dinlenme odasi Sinagogun kutuphanesi Yeni Dusanbe SinagoguYeni Dusanbe Sinagogu 4 Mayis 2009 da ibadete acildi bina Tacikistan devlet baskani Imamali Rahman in kayin biraderi is adami Hasan Assadullozoda tarafindan bagislandi Acilis torenine ABD Elcisi Tracey Ann Jacobson Tacik Kultur Bakani Vekili Mavlon Mukhtorov ve Imam Habibullo Azamkhonov katildi Ayrica bakinizBuhara Yahudileri Buhara Buhori dili Buhara Emirligi Dag Yahudileri Tacikistan daki Yahudilerin tarihi Ozbekistan daki Yahudilerin tarihiKaynakca a b Dushanbe synagogue demolished 22 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 26 June 2008 Rusca a b Tajikistan s only synagogue razed 27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 29 June 2008 Demolition of country s only synagogue begins 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 February 2006 Will Jews get compensation when synagogue is demolished 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forum 18 18 August 2003 a b Dushanbe Jews ordered to vacate synagogue by July 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde News Service 21 May 2004 Tajikistan International Religious Freedom Report 2004 28 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde US Department of State Bureau of Democracy Human Rights and Labor 14 September 2004 Save Dushanbe s synagogue 13 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jerusalem Post Web site 2 March 2006 Last Tajik synagogue to be razed 4 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Web site 5 March 2006 Tajikistan s Only Synagogue Saved in Nick of Time 1 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Federation of Jewish Communities of the CIS News Web site 20 March 2006 Synagogue to be rebuilt on a new site 12 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 18 May 2006 Rusca Municipal courts in Dushanbe order demolition of the old synagogue 8 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radio Free Europe Radio Liberty 23 June 2008 New site for the synagogue allocated 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 15 April 2008 Rusca a b New Synagogue Opens in Dushanbe 24 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radio Free Europe 5 May 2009 Retrieved on 9 June 2009 New synagogue of Dushanbe to open soon 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde AsiaNews it 3 March 2009 Retrieved on 9 June 2009 Opening Ceremony of Dushanbe s New Synagogue 15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde U S Embassy in Tajikistan 2009 press releases Retrieved on 9 June 2009Dis baglantilarYakin zaman Tacikistan raporlari28 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oslo Norvec Jewish Virtual Library Buhara Yahudileri sayfasi22 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Holokost Muzesi websitesinde binanin yikilisiyla ilgili makale13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Global Buhara Yahudileri Portali28 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tacikistan Kucuk Yahudi Cemaati Sinagogunu Kurtarmak icin Mucadele Veriyor14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde