Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erime suyu; okyanuslar üzerindeki buz sahanlıkları, yassı buzdağları ve buzullar dahil olmak üzere kar veya buzun erimesiyle salınan sudur. Erime suyu genellikle buzulların kar örtüsü oranının azaldığı bulunur. Daha tehlikeli laharların oluşmasına benzer şekilde, sırasında erime suyu oluşabilir.
Erime suyu akmak yerine yüzeyde biriktiğinde oluşturur. Hava soğudukça eriyen su genellikle yeniden donar. Erime suyu, buz yüzeyinin altında toplanabilir. Buzulaltı gölleri olarak bilinen bu su havuzları, jeotermal ısı ve sürtünme nedeniyle oluşabilir.
Su kaynağı
Erime suyu, dünya nüfusunun büyük bir kısmı için içme suyu sağlamasının yanı sıra sulama ve hidroelektrik santralleri için de su sağlar. Bu erime sularının kaynağı mevsimsel kar yağışları veya eriyen buzullardır. İklim değişikliği, kar yağışını ve hacimleri giderek azalan buzulları tehdit etmektedir.
Dünyanın dört bir yanındaki kimi şehirlerde, su teminini desteklemek için erimiş karları toplayan büyük göller bulunur. Diğer bazı şehirlerde ise daha yüksekte bulunan akarsu kollarından büyük miktarda erime suyu akışı alan nehirlerden su toplayan yapay rezervuarlar bulunur. Yüzlerce kilometre uzaktaki karların erimesi, nehrin yenilenmesine katkıda bulunabilir. Kar yağışı da yer altı suyunu oldukça değişken bir süreç ile yenileyebilir. Erime suyunu dolaylı olarak su kaynağı olarak kullanan şehirler arasında Melbourne, Canberra, Los Angeles, Las Vegas ve diğer bazı şehirler yer alır.
Buzulların erime suyu
Buzulların basınç ve jeotermal ısı gibi dış kuvvetlerin etkisiyle erimesi sonucu erime suyu oluşur. Çoğu zaman, buzullardan göllere akan nehirler bulunur. Bu parlak mavi göller, rengini nehirler aracılığıyla göllere taşınan tortu olan kaya unundan alır. Bu tortu, buzulun altındaki kayaların birbirine sürtünmesiyle oluşur. Oluşan ince taneli toz, suda asılı kalarak farklı güneş ışığı renklerini absorbe edip dağıtarak sütlü turkuaz bir görünüm alır.
Hızlı değişimler
Erime suyu, bir göstergesi olabilir. Büyük bir erime suyu kütlesine dair bir örnek de, Batı Antarktika'daki Bindschadler Buz Akıntısı'nın bir akarsu kolundaki buz örtüsü yüzeyinde gerçekleşen hızlı dikey hareketin, buzulun altındaki bir su kütlesinin yer değiştirmesi kaynaklı oluşudur.
Erime suları ayrıca buzul göllerini istikrarsızlaştırarak ani sellere ve kar yığınlarını istikrarsızlaştırarak çığlara yol açabilir.
Küresel ısınma
Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından Haziran 2007'de yayınlanan bir raporda, dünya nüfusunun %40'ının küresel ısınma sebebiyle Asya'daki buzulların, karların ve buna bağlı erime sularının kaybından etkileneceğini tahmin etmektedir. Tahmin edilmekte olan buzul erimesi eğilimi, Asya'da mevsimsel iklim aşırılıklarına işaret etmektedir., tarihsel olarak son buzullaşmanın belirgin özelliklerinden biriydi ve 14,7 ila 14,2 bin yıl önce gerçekleşmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Qin, Yue; Abatzoglou, John T.; Siebert, Stefan; Huning, Laurie S.; AghaKouchak, Amir; Mankin, Justin S.; Hong, Chaopeng; Tong, Dan; Davis, Steven J.; Mueller, Nathaniel D. (May 2020). "Agricultural risks from changing snowmelt". Nature Climate Change (İngilizce). 10 (5): 459-465. Bibcode:2020NatCC..10..459Q. doi:10.1038/s41558-020-0746-8. ISSN 1758-6798. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ Milner, Alexander M.; Khamis, Kieran; Battin, Tom J.; Brittain, John E.; Barrand, Nicholas E.; Füreder, Leopold; Cauvy-Fraunié, Sophie; Gíslason, Gísli Már; Jacobsen, Dean; Hannah, David M.; Hodson, Andrew J. (12 Eylül 2017). "Glacier shrinkage driving global changes in downstream systems". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 114 (37): 9770-9778. Bibcode:2017PNAS..114.9770M. doi:10.1073/pnas.1619807114. ISSN 0027-8424. (PMC) 5603989 $2. (PMID) 28874558.
- ^ a b "Snowfall giving Lake Mead a lift". Las Vegas Review-Journal (İngilizce). 7 Ağustos 2011. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- ^ "Melting snow and groundwater levels in Sierra Nevadas". ScienceDaily (İngilizce). 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- ^ Aas, Eyvind; Bogen, Jim (1 Nisan 1988). "Colors of glacier water". Water Resources Research (İngilizce). 24 (4): 561-565. Bibcode:1988WRR....24..561A. doi:10.1029/WR024i004p00561. ISSN 1944-7973.
- ^ Peters, Leo E.; Anandakrishnan, Sridhar; Alley, Richard B.; Smith, Andrew M. (1 Mart 2007). "Extensive storage of basal meltwater in the onset region of a major West Antarctic ice stream". Geology (İngilizce). 35 (3): 251-254. Bibcode:2007Geo....35..251P. doi:10.1130/G23222A.1. ISSN 0091-7613. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2019.
- ^ a b "Melting Ice—A Hot Topic? New UNEP Report Shows Just How Hot It's Getting". United Nations Environment Programme (UNEP). 4 Haziran 2007. 7 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ Goudie, Andrew (September 2006). "Global warming and fluvial geomorphology". Geomorphology. 79 (3-4): 384-394. Bibcode:2006Geomo..79..384G. doi:10.1016/j.geomorph.2006.06.023.
- ^ Webster, Jody M.; Clague, David A.; Riker-Coleman, Kristin; Gallup, Christina; Braga, Juan C.; Potts, Donald; Moore, James G.; Winterer, Edward L.; Paull, Charles K. (2004). "Drowning of the −150 m reef off Hawaii: A casualty of global meltwater pulse 1A?". Geology. 32 (3): 249. Bibcode:2004Geo....32..249W. doi:10.1130/g20170.1.
Dış bağlantılar
- United Nations Environment Program: Global Outlook for Ice and Snow 8 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erime suyu okyanuslar uzerindeki buz sahanliklari yassi buzdaglari ve buzullar dahil olmak uzere kar veya buzun erimesiyle salinan sudur Erime suyu genellikle buzullarin kar ortusu oraninin azaldigi bulunur Daha tehlikeli laharlarin olusmasina benzer sekilde sirasinda erime suyu olusabilir ABD Pensilvanya da baharin ilk aylarinda tasinan erime sulari Erime suyu akmak yerine yuzeyde biriktiginde olusturur Hava sogudukca eriyen su genellikle yeniden donar Erime suyu buz yuzeyinin altinda toplanabilir Buzulalti golleri olarak bilinen bu su havuzlari jeotermal isi ve surtunme nedeniyle olusabilir ndaki kum ve cakillarin orttugu ince bir tabaka ile kapli cok yilik bir buzul Buzul icindeki her cizgi bir yili gosterir Altta da buzuldan gelen erime suyu gorulmektedir Su kaynagiErime suyu dunya nufusunun buyuk bir kismi icin icme suyu saglamasinin yani sira sulama ve hidroelektrik santralleri icin de su saglar Bu erime sularinin kaynagi mevsimsel kar yagislari veya eriyen buzullardir Iklim degisikligi kar yagisini ve hacimleri giderek azalan buzullari tehdit etmektedir Dunyanin dort bir yanindaki kimi sehirlerde su teminini desteklemek icin erimis karlari toplayan buyuk goller bulunur Diger bazi sehirlerde ise daha yuksekte bulunan akarsu kollarindan buyuk miktarda erime suyu akisi alan nehirlerden su toplayan yapay rezervuarlar bulunur Yuzlerce kilometre uzaktaki karlarin erimesi nehrin yenilenmesine katkida bulunabilir Kar yagisi da yer alti suyunu oldukca degisken bir surec ile yenileyebilir Erime suyunu dolayli olarak su kaynagi olarak kullanan sehirler arasinda Melbourne Canberra Los Angeles Las Vegas ve diger bazi sehirler yer alir Buzullarin erime suyuAntarktika Kanada Buzulu ndaki yeniden donmus erime suyu Buzullarin basinc ve jeotermal isi gibi dis kuvvetlerin etkisiyle erimesi sonucu erime suyu olusur Cogu zaman buzullardan gollere akan nehirler bulunur Bu parlak mavi goller rengini nehirler araciligiyla gollere tasinan tortu olan kaya unundan alir Bu tortu buzulun altindaki kayalarin birbirine surtunmesiyle olusur Olusan ince taneli toz suda asili kalarak farkli gunes isigi renklerini absorbe edip dagitarak sutlu turkuaz bir gorunum alir Hizli degisimlerIzlanda Skaftafellsjokull daki erime suyu Erime suyu bir gostergesi olabilir Buyuk bir erime suyu kutlesine dair bir ornek de Bati Antarktika daki Bindschadler Buz Akintisi nin bir akarsu kolundaki buz ortusu yuzeyinde gerceklesen hizli dikey hareketin buzulun altindaki bir su kutlesinin yer degistirmesi kaynakli olusudur Erime sulari ayrica buzul gollerini istikrarsizlastirarak ani sellere ve kar yiginlarini istikrarsizlastirarak ciglara yol acabilir Kuresel isinma Birlesmis Milletler Cevre Programi tarafindan Haziran 2007 de yayinlanan bir raporda dunya nufusunun 40 inin kuresel isinma sebebiyle Asya daki buzullarin karlarin ve buna bagli erime sularinin kaybindan etkilenecegini tahmin etmektedir Tahmin edilmekte olan buzul erimesi egilimi Asya da mevsimsel iklim asiriliklarina isaret etmektedir tarihsel olarak son buzullasmanin belirgin ozelliklerinden biriydi ve 14 7 ila 14 2 bin yil once gerceklesmistir Ayrica bakinizYer alti suyu Yuzey suyuKaynakca Qin Yue Abatzoglou John T Siebert Stefan Huning Laurie S AghaKouchak Amir Mankin Justin S Hong Chaopeng Tong Dan Davis Steven J Mueller Nathaniel D May 2020 Agricultural risks from changing snowmelt Nature Climate Change Ingilizce 10 5 459 465 Bibcode 2020NatCC 10 459Q doi 10 1038 s41558 020 0746 8 ISSN 1758 6798 1 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2022 Milner Alexander M Khamis Kieran Battin Tom J Brittain John E Barrand Nicholas E Fureder Leopold Cauvy Fraunie Sophie Gislason Gisli Mar Jacobsen Dean Hannah David M Hodson Andrew J 12 Eylul 2017 Glacier shrinkage driving global changes in downstream systems Proceedings of the National Academy of Sciences Ingilizce 114 37 9770 9778 Bibcode 2017PNAS 114 9770M doi 10 1073 pnas 1619807114 ISSN 0027 8424 PMC 5603989 2 PMID 28874558 a b Snowfall giving Lake Mead a lift Las Vegas Review Journal Ingilizce 7 Agustos 2011 1 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2021 Melting snow and groundwater levels in Sierra Nevadas ScienceDaily Ingilizce 1 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2021 Aas Eyvind Bogen Jim 1 Nisan 1988 Colors of glacier water Water Resources Research Ingilizce 24 4 561 565 Bibcode 1988WRR 24 561A doi 10 1029 WR024i004p00561 ISSN 1944 7973 Peters Leo E Anandakrishnan Sridhar Alley Richard B Smith Andrew M 1 Mart 2007 Extensive storage of basal meltwater in the onset region of a major West Antarctic ice stream Geology Ingilizce 35 3 251 254 Bibcode 2007Geo 35 251P doi 10 1130 G23222A 1 ISSN 0091 7613 10 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2019 a b Melting Ice A Hot Topic New UNEP Report Shows Just How Hot It s Getting United Nations Environment Programme UNEP 4 Haziran 2007 7 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Goudie Andrew September 2006 Global warming and fluvial geomorphology Geomorphology 79 3 4 384 394 Bibcode 2006Geomo 79 384G doi 10 1016 j geomorph 2006 06 023 Webster Jody M Clague David A Riker Coleman Kristin Gallup Christina Braga Juan C Potts Donald Moore James G Winterer Edward L Paull Charles K 2004 Drowning of the 150 m reef off Hawaii A casualty of global meltwater pulse 1A Geology 32 3 249 Bibcode 2004Geo 32 249W doi 10 1130 g20170 1 Dis baglantilarUnited Nations Environment Program Global Outlook for Ice and Snow 8 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde