Etnik temizlik, bir etnik gruba mensup insanların zorla yerinden edilmesini amaçlayan değişik siyasal politikaları ifade eder. Genellikle, zorla göç ettirme, belirli bir nüfusun yerini değiştirme gibi uygulamaların sonucunda ortaya çıkar. Bu terim, etnosid ve jenosid ile yakından ilişkilidir.
Terim; resmî olarak günümüz uluslararası ilişkiler terminolojisine 1992 yılı Mayıs ayında girmiş,[] henüz dağılmamış olan Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nde cereyan eden ve Boşnakların bölgeden temizlenmesine kadar giden olayları ifade etmek üzere George H. W. Bush tarafından kullanılmıştır.[] Daha sonra Batılılar Sırplara "čišćenje" ("temizlik") terimi kullanılmıştır.
Etnik temizlik, dar anlamda büyük insan hakları ihlalleri ve diğer faktörler eşliğinde, kitleleri zorla yerlerinden etmek olarak tanımlanırken; geniş anlamda teriminin eş anlamlısı olarak kullanılmaktadır.
II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nda; Yahudiler, Çingeneler, Zenciler, Doğu Slavları ve diğer Aryan olmayan, "alt ırk" olarak görülen halklar katledildiler.
Dünya üzerindeki bazı ülkelerde Holokost ve Ermeni Kırımı gibi etnik temizlikleri inkâr etmek yasaktır.
Etimoloji
Terimin öncüsü Yunanca andrapodismos kelimesidir. (Grekçe: ἀνδραποδισμός; aydınlatılmış. Eski metinlerde kullanılan "köleleştirme") Örneğin Büyük İskender'in MÖ 335'te Thebes'i fethetmesine eşlik eden vahşeti anlatmak için bu kelime kullanılmıştır. "Tsitsekun" olarak da bilinen Çerkes soykırımı, çeşitli tarihçiler tarafından genellikle 19. yüzyılın sanayi çağında bir devletin başlattığı ilk büyük ölçekli etnik temizlik kampanyası olarak kabul edilir. 1860'lı yıllarda Çerkes soykırımının operasyonlarını denetleyen Rus imparatorluk generali Nikolay Yevdakimov, Müslüman Çerkesleri kendi topraklarından sürülecek bir "veba" olarak görüyordu. Rusya'nın hedefi toprakların ilhakıydı; Çerkesleri zorla sınır dışı eden Rus askeri Yevdakimov, operasyonları “ochishchenie” (temizlik) olarak adlandırmıştı.
1900'lerin başında, Çekler arasında bu terimin bölgesel varyantları bulunabiliyordu (Çekçe: očista), Polonyalılar (Lehçe: czystki etniczne), Fransızlar (Fransızca: épuration) ve Almanlar (Almanca: Säuberung) olarak söylemekteydi. 1913 tarihli Carnegie Endowment raporu, Balkan Savaşlarına katılan tüm kişilerin eylemlerini kınayan, etnik gruplara karşı uygulanan vahşeti tanımlayan çeşitli yeni terimler içeriyordu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında, (Hırvatça: čišćenje terena" ("araziyi temizlemek") faşist Hırvat Ustaše örgütü tarafından Hırvat olmayanların kasıtlı olarak öldürüldüğü veya başka bir şekilde evlerinden söküldüğü askerî eylemleri tanımlamak için kullanıldı. Üst düzey bir Ustaše lideri olan Viktor Gutić, bu terimi Sırplara karşı zulüm yapmak için örtmece olarak kullanan ve kayıtlara geçen ilk Hırvat milliyetçilerinden biriydi. Bu terim daha sonra Sırp Çetniklerin iç muhtıralarında, 1941 ile 1945 yılları arasında Boşnaklara ve Hırvatlara karşı işledikleri bir dizi misilleme niteliğindeki katliama atıfta bulunmak üzere kullanıldı.Rusça: очистка границ deyimi (Rusça: ochistka granits; "Sınırların temizlenmesi"), 1930'ların başındaki Sovyet belgelerinde, Polonya halkının Beyaz Rusya ve Ukrayna SSR'lerindeki sınır bölgesinden sınırdışı edilmesinde de kullanılmıştır. Sovyetler Birliği'ndeki bu nüfus transferi süreci, 1939-1941'de sadakatsizlikten şüphelenilen diğer birçok grubu da kapsayacak şekilde daha da büyük bir ölçekte tekrarlandı. Holokost sırasında Nazi Almanyası, Avrupa'nın "Yahudilerden temizlenmesini" (Almanca: judenrein) sağlama politikası izledi. Nazi Almanca: Generalplan Ost Almanlara daha fazla yaşam alanı sağlamak amacıyla Orta ve Doğu Avrupa'daki çoğu Slav halkına soykırım ve etnik temizlik yapılması çağrısında bulundu.
Tam haliyle terim ilk kez Romen dilinde ortaya çıktı. (Rumence: purificare etnică) Temmuz 1941'de Başbakan Yardımcısı Mihai Antonescu'nun kabine üyelerine yaptığı konuşmada Sovyetler Birliği'nin işgalinin başlamasından sonra, şu sonuca varıdığını dile getirdi: "Romenlerin etnik temizlik konusunda ne zaman bu kadar şansa sahip olacağını bilmiyorum." 1980'li yıllarda Sovyetler, Dağlık Karabağ'daki etnik gruplar arası şiddeti tanımlamak için "etnik temizlik" terimini kullandı. Hemen hemen aynı sıralarda, Yugoslav medyası da bu ifadeyi, Arnavut milliyetçilerinin tüm Sırpları Kosova'yı terk etmeye zorlamaya yönelik bir komplosu olduğunu iddia etmek için kullandı. Bosna Savaşı (1992-1995) sırasında Batı medyası tarafından geniş çapta popülerleştirildi.
1992 yılında etnik temizliğin Alman eşdeğeri, örtmeceli ve uygunsuz doğası nedeniyle Gesellschaft für deutsche Sprache tarafından Almancada Yılın Un-word'ü seçildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lieberman, Benjamin (2010). "'Ethnic cleansing' versus genocide?". In Bloxham, Donald; Moses, A. Dirk (eds.). The Oxford Handbook of Genocide Studies. Oxford University Press.
- ^ Lechtholz-Zey, Jacqueline: Laws Banning Holocaust Denial. . Retrieved October 4, 2020.
- ^ . 5 Mayıs 2014. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lomsadze, Giorgi (10 Eylül 2014). "Greece Bans Denials of Armenian Genocide". EurasiaNet. Open Society Institute. 19 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2015.
- ^ . Kathimerini. 10 Eylül 2014. 19 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015.
- ^ "Cyprus criminalizes denial of 1915 Armenian genocide by Turks". Reuters. 2 Nisan 2015. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2015.
- ^ a b Booth Walling, Carrie (2012). "The History and Politics of Ethnic Cleansing". Booth, Ken (Ed.). The Kosovo Tragedy: The Human Rights Dimensions. Londra: Routledge. s. 48. ISBN .
- ^ Richmond, Walter (2013). "3: From War to Genocide". The Circassian Genocide. New Brunswick, New Jersey, USA: Rutgers University Press. s. 66. ISBN .
- ^ Levene, Mark (2005). "6: Declining Powers". Genocide in the Age of the Nation-State Volume II: The Rise of the West and the Coming of Genocide. 175 Fifth Avenue, New York NY 10010. s. 298-302. ISBN .
- ^ Richmond, Walter (2013). "4: 1864". The Circassian Genocide. New Brunswick, New Jersey, USA: Rutgers University Press. ss. 96, 97. ISBN .
- ^ "The Spell of the Homogeneous Nation State: Structural Factors and Agents of Ethnic Cleansing". . Londra: Routledge. 2004. ISBN . 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.
- ^ Akhund, Nadine (31 Aralık 2012). . Balkanologie. Revue d'études pluridisciplinaires. XIVb (1–2). doi:10.4000/balkanologie.2365. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi – balkanologie.revues.org vasıtasıyla.
- ^ Toal, Gerard; Dahlman, Carl T. (2011). . New York: Oxford University Press. s. 3. ISBN . 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2016.
- ^ West, Richard (1994). Tito and the Rise and Fall of Yugoslavia. New York: Carroll & Graf. s. 93. ISBN .
- ^ Becirevic, Edina (2014). . New Haven, Connecticut: Yale University Press. ss. 22-23. ISBN . 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.
- ^ Fulbrooke, Mary (2004). . Cambridge: Cambridge University Press. s. 197. ISBN . 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.
- ^ Eichholtz, Dietrich (September 2004). "'Generalplan Ost' zur Versklavung osteuropäischer Völker" ['General Plan East' for the enslavement of Eastern European peoples]. Utopie Kreativ (Almanca). 167: 800-808. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2023 – Rosa Luxemburg Foundation vasıtasıyla.
- ^ Petrovic, Vladimir (2017). Ethnopolitical Temptations Reach Southeastern Europe: Wartime Policy Papers of Vasa Čubrilović and Sabin Manuilă. CEU Press.
- ^ Gunkel, Christoph (31 Ekim 2010). [One year, one (un)word!]. Spiegel Online (Almanca). 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
Siyaset ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Suç ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Etnik temizlik bir etnik gruba mensup insanlarin zorla yerinden edilmesini amaclayan degisik siyasal politikalari ifade eder Genellikle zorla goc ettirme belirli bir nufusun yerini degistirme gibi uygulamalarin sonucunda ortaya cikar Bu terim etnosid ve jenosid ile yakindan iliskilidir 1998 yilinda Eski Yugoslavya nin etnik haritasi Hirvatistan da ve Bosna Hersek te gerceklestirdigi etnik temizligin sonucunda Sirplar Guney Dogu Slavonya Bati Slavonya Krayina Guney Bati Bosna Mostar ve Saraybosna bolgelerinden surulduler Terim resmi olarak gunumuz uluslararasi iliskiler terminolojisine 1992 yili Mayis ayinda girmis kaynak belirtilmeli henuz dagilmamis olan Yugoslavya Federal Cumhuriyeti nde cereyan eden ve Bosnaklarin bolgeden temizlenmesine kadar giden olaylari ifade etmek uzere George H W Bush tarafindan kullanilmistir kaynak belirtilmeli Daha sonra Batililar Sirplara ciscenje temizlik terimi kullanilmistir Etnik temizlik dar anlamda buyuk insan haklari ihlalleri ve diger faktorler esliginde kitleleri zorla yerlerinden etmek olarak tanimlanirken genis anlamda teriminin es anlamlisi olarak kullanilmaktadir II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi nda Yahudiler Cingeneler Zenciler Dogu Slavlari ve diger Aryan olmayan alt irk olarak gorulen halklar katledildiler Dunya uzerindeki bazi ulkelerde Holokost ve Ermeni Kirimi gibi etnik temizlikleri inkar etmek yasaktir Etimoloji Tsitsekun imha kampanyalarini duzenleyen Rus Kont Nikolay Yevdokimov Cerkes yerlilerini hedef alan Rus askeri operasyonlarini ochishchenie temizlik terimiyle tanimlamisti Ermeni soykirimi sirasinda multecilere eslik Osmanli askerleri Jon Turk uclusu Osmanli Imparatorlugu nun herhangi bir yerindeki Ermeni sayisini nufusun 5 10 unun altina indirmeyi amacliyordu bu da zorunlu olarak bir milyon Ermeninin ortadan kaldirilmasini gerektirecekti Yahudilerin Ispanya dan sinir disi edilmesini emreden Elhamra Kararnamesi 1492 etnik temizligin erken bir ornegiydi bu durumda etno dinsel bir grup Emilio Sala Frances in tablosu 1889 Terimin oncusu Yunanca andrapodismos kelimesidir Grekce ἀndrapodismos aydinlatilmis Eski metinlerde kullanilan kolelestirme Ornegin Buyuk Iskender in MO 335 te Thebes i fethetmesine eslik eden vahseti anlatmak icin bu kelime kullanilmistir Tsitsekun olarak da bilinen Cerkes soykirimi cesitli tarihciler tarafindan genellikle 19 yuzyilin sanayi caginda bir devletin baslattigi ilk buyuk olcekli etnik temizlik kampanyasi olarak kabul edilir 1860 li yillarda Cerkes soykiriminin operasyonlarini denetleyen Rus imparatorluk generali Nikolay Yevdakimov Musluman Cerkesleri kendi topraklarindan surulecek bir veba olarak goruyordu Rusya nin hedefi topraklarin ilhakiydi Cerkesleri zorla sinir disi eden Rus askeri Yevdakimov operasyonlari ochishchenie temizlik olarak adlandirmisti 1900 lerin basinda Cekler arasinda bu terimin bolgesel varyantlari bulunabiliyordu Cekce ocista Polonyalilar Lehce czystki etniczne Fransizlar Fransizca epuration ve Almanlar Almanca Sauberung olarak soylemekteydi 1913 tarihli Carnegie Endowment raporu Balkan Savaslarina katilan tum kisilerin eylemlerini kinayan etnik gruplara karsi uygulanan vahseti tanimlayan cesitli yeni terimler iceriyordu Ikinci Dunya Savasi nin sona ermesinin ardindan Almanlarin Cekoslovakya dan sinir disi edilmesi Ikinci Dunya Savasi sirasinda Hirvatca ciscenje terena araziyi temizlemek fasist Hirvat Ustase orgutu tarafindan Hirvat olmayanlarin kasitli olarak olduruldugu veya baska bir sekilde evlerinden sokuldugu askeri eylemleri tanimlamak icin kullanildi Ust duzey bir Ustase lideri olan Viktor Gutic bu terimi Sirplara karsi zulum yapmak icin ortmece olarak kullanan ve kayitlara gecen ilk Hirvat milliyetcilerinden biriydi Bu terim daha sonra Sirp Cetniklerin ic muhtiralarinda 1941 ile 1945 yillari arasinda Bosnaklara ve Hirvatlara karsi isledikleri bir dizi misilleme niteligindeki katliama atifta bulunmak uzere kullanildi Rusca ochistka granic deyimi Rusca ochistka granits Sinirlarin temizlenmesi 1930 larin basindaki Sovyet belgelerinde Polonya halkinin Beyaz Rusya ve Ukrayna SSR lerindeki sinir bolgesinden sinirdisi edilmesinde de kullanilmistir Sovyetler Birligi ndeki bu nufus transferi sureci 1939 1941 de sadakatsizlikten suphelenilen diger bircok grubu da kapsayacak sekilde daha da buyuk bir olcekte tekrarlandi Holokost sirasinda Nazi Almanyasi Avrupa nin Yahudilerden temizlenmesini Almanca judenrein saglama politikasi izledi Nazi Almanca Generalplan Ost Almanlara daha fazla yasam alani saglamak amaciyla Orta ve Dogu Avrupa daki cogu Slav halkina soykirim ve etnik temizlik yapilmasi cagrisinda bulundu Bosna Savasi ndaki etnik temizligin bir parcasi olan Srebrenitsa katliaminin mezardan cikarilan kurbanlari Tam haliyle terim ilk kez Romen dilinde ortaya cikti Rumence purificare etnică Temmuz 1941 de Basbakan Yardimcisi Mihai Antonescu nun kabine uyelerine yaptigi konusmada Sovyetler Birligi nin isgalinin baslamasindan sonra su sonuca varidigini dile getirdi Romenlerin etnik temizlik konusunda ne zaman bu kadar sansa sahip olacagini bilmiyorum 1980 li yillarda Sovyetler Daglik Karabag daki etnik gruplar arasi siddeti tanimlamak icin etnik temizlik terimini kullandi Hemen hemen ayni siralarda Yugoslav medyasi da bu ifadeyi Arnavut milliyetcilerinin tum Sirplari Kosova yi terk etmeye zorlamaya yonelik bir komplosu oldugunu iddia etmek icin kullandi Bosna Savasi 1992 1995 sirasinda Bati medyasi tarafindan genis capta populerlestirildi 1992 yilinda etnik temizligin Alman esdegeri ortmeceli ve uygunsuz dogasi nedeniyle Gesellschaft fur deutsche Sprache tarafindan Almancada Yilin Un word u secildi Ayrica bakinizHolokost inkari Ermeni Soykirimi nin inkariHolokost inkarinin yasa disi oldugu ulkelerKaynakca Lieberman Benjamin 2010 Ethnic cleansing versus genocide In Bloxham Donald Moses A Dirk eds The Oxford Handbook of Genocide Studies Oxford University Press Lechtholz Zey Jacqueline Laws Banning Holocaust Denial Retrieved October 4 2020 5 Mayis 2014 25 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lomsadze Giorgi 10 Eylul 2014 Greece Bans Denials of Armenian Genocide EurasiaNet Open Society Institute 19 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2015 Kathimerini 10 Eylul 2014 19 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2015 Cyprus criminalizes denial of 1915 Armenian genocide by Turks Reuters 2 Nisan 2015 29 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2015 a b Booth Walling Carrie 2012 The History and Politics of Ethnic Cleansing Booth Ken Ed The Kosovo Tragedy The Human Rights Dimensions Londra Routledge s 48 ISBN 978 1 13633 476 4 Richmond Walter 2013 3 From War to Genocide The Circassian Genocide New Brunswick New Jersey USA Rutgers University Press s 66 ISBN 978 0 8135 6068 7 Levene Mark 2005 6 Declining Powers Genocide in the Age of the Nation State Volume II The Rise of the West and the Coming of Genocide 175 Fifth Avenue New York NY 10010 s 298 302 ISBN 1 84511 057 9 Richmond Walter 2013 4 1864 The Circassian Genocide New Brunswick New Jersey USA Rutgers University Press ss 96 97 ISBN 978 0 8135 6068 7 The Spell of the Homogeneous Nation State Structural Factors and Agents of Ethnic Cleansing Londra Routledge 2004 ISBN 978 1 13575 938 4 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2017 Akhund Nadine 31 Aralik 2012 Balkanologie Revue d etudes pluridisciplinaires XIVb 1 2 doi 10 4000 balkanologie 2365 4 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi balkanologie revues org vasitasiyla Toal Gerard Dahlman Carl T 2011 New York Oxford University Press s 3 ISBN 978 0 19 973036 0 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2016 West Richard 1994 Tito and the Rise and Fall of Yugoslavia New York Carroll amp Graf s 93 ISBN 978 0 7867 0332 6 Becirevic Edina 2014 New Haven Connecticut Yale University Press ss 22 23 ISBN 978 0 3001 9258 2 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2017 Fulbrooke Mary 2004 Cambridge Cambridge University Press s 197 ISBN 978 0 52154 071 1 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2017 Eichholtz Dietrich September 2004 Generalplan Ost zur Versklavung osteuropaischer Volker General Plan East for the enslavement of Eastern European peoples Utopie Kreativ Almanca 167 800 808 30 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2023 Rosa Luxemburg Foundation vasitasiyla Petrovic Vladimir 2017 Ethnopolitical Temptations Reach Southeastern Europe Wartime Policy Papers of Vasa Cubrilovic and Sabin Manuilă CEU Press Gunkel Christoph 31 Ekim 2010 One year one un word Spiegel Online Almanca 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2013 Siyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Suc ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz