Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Faysal-Weizmann Anlaşması, Hicaz Kralı'nın oğlu Emir Faysal ile daha sonra Dünya Siyonist Teşkilatı'nın başkanlığına gelecek olan Chaim Weizmann arasında, I. Dünya Savaşı'ndan kaynaklanan anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması amacı ile toplanan 1919 Paris Barış Konferansı kapsamında, 3 Ocak 1919 tarihinde imzalanmıştır. Filistin'de Yahudiler için bir yurt, Orta Doğu'nun büyük bölümünde de bir Arap devleti kurulması amacıyla Arap-Yahudi işbirliğini öngören, ancak kısa ömürlü olmuş bir anlaşmadır.
Gizli olarak imzalanan Sykes-Picot Anlaşması'nda, "bir Arap şefin hükümdarlığı altındaki" … … "bir Arap Devleti veya Arap Devletleri Konfederasyonu" oluşturulması çağrısında bulunuluyordu. Fransızlar ile İngilizler, ayrıca "şekli önce Rusya, ardından da diğer Müttefikler ve Mekke Şerifi'nin temsilcileri ile yapılacak istişareler sonrasında kararlaştırılacak bir uluslararası yönetim" oluşturulması önerisini de getirdiler.
Arka plan
Weizmann ile Faysal, ilk olarak Britanya'nın Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu karşısındaki güneyden ilerlemesini sürdürdüğü 1918 Haziran'ında buluştular. Temelleri henüz atılmakta olan bir "Siyonist Komisyonu'nun lideri sıfatı ile, Weizmann toplantı için bugünkü Ürdün, İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni içine alan Şark-ül Ürdün'ün güneyine gelmişti. Buluşma ile, Faysal ve Siyonist hareket arasında Filistin'de sırasıyla bir Arap Krallığı ve Yahudi yerleşiminin oluşturulmasına destek sağlamak üzere bir anlaşma sağlanması amaçlanıyordu. Filistinli Arapların istekleri göz ardı edilecekti. Hatta hem Weizmann hem de Faysal, Filistinli Araplara karşı ciddi küçümseme ile bakıyordu. Weizmann, Filistinli Arapları, "hain," "küstah," "cahil" ve "açgözlü" şeklinde tanımlıyor, İngilizlere Filistin'deki sistemin "Yahudiler ile Araplar arasında temel bir nitel farklılık olduğu gerçeğini hesaba katmadığı"ndan şikayet ediyordu. Faysal ile gerçekleştirdiği toplantının ardından Weizmann, Faysal'ın "Arap olarak dahi görmediği Filistinli Arapları hor gördüğünü" bildirmişti.
Toplantı öncesinde, Britanyalı diplomat Mark Sykes, Faysal'a Yahudi halkı hakkında şunları yazmıştı: "…hep hakir görülmüş ve zayıf olan bu ırk, tüm dünyaya yayılmış ve son derece güçlüdür ve engellenemez." İngilizlerin gizli mesajında, bu koşullar altında, Faysal'a Siyonist harekete karşı çıkmak yerine güçlü bir müttefik olarak bundan yararlanması salık veriliyordu. Toplantıda, Weizmann ve Faysal gayriresmî bir anlaşmaya varmışlardı. Bu anlaşma uyarınca, Faysal Filistin'de toplu Yahudi yerleşimine destek verecek, Siyonist hareket de Faysal'ın kurmayı umduğu devasa Arap devletinin oluşturulmasına yardımcı olacaktı.
Weizmann ve Faysal yine 1918 yılında önce Londra'da, bunun ardından da Paris Barış Konferansı'nda bir araya geldiler. Haziran 1918'deki ilk toplantılarında, Weizmann Faysal'a "Yahudilerin kendi hükümetlerini kurmayı planlamadıkları, bunun yerine, kimsenin meşru çıkarlarına tecavüz etmeksizin Filistin'e yerleşerek burayı geliştirmek için Britanya'nın himayesi altında çalışmayı arzuladıkları" konusunda güvence vermişti.
Her ikisi de, 3 Ocak 1919 tarihinde, isimlerinin yer aldığı yazılı anlaşmanın altına imza attılar. Ertesi gün, Weizmann Barış Konferansı'ndaki Siyonist delegasyonunun başkanlığını yapmak üzere Paris'e geldi. Bu, Weizmann için bir zafer anıydı; yıllar süren müzakereler ve Ortadoğu ile Batı Avrupa başkentleri arasında dokunan sonu gelmez mekiklerin ardından zirveye ulaşan ve Filistin'deki iki başlıca etnik grup olan Araplar ile Yahudiler arasında bir barış ve işbirliği dönemini açacak bir uzlaşıya varılıyordu.
Anlaşma
Anlaşmada yer alan başlıca hususlar şöyledir:
- Anlaşma ile, her iki taraf gruplar arasındaki tüm ilişkileri samimi bir iyi niyet ve anlayış çerçevesinde yürütmeyi, Yahudileri Filistin'e göçe teşvik ederken Arap köylülerin ve müstecir çiftçilerin haklarının korunması için birlikte çalışmayı ve dini vecibelerin yerine getirilmesini güvence altına almayı taahhüt ediyordu. Müslümanların Kutsal Mekanları Müslümanların kontrolü altında olacaktı.
- Siyonist hareket, Filistin'in Arap sakinlerine ve gelecekteki Arap devletine doğal kaynaklarını çıkartmalarında ve büyüyen bir ekonomi yaratmalarında yardımcı olmayı taahhüt ediyordu.
- Arap Devleti ile Filistin arasındaki sınırların, Paris Barış Konferansı'nın sonrasında, bir Komisyon tarafından belirlenmesi öngörülüyordu.
- Taraflar, Filistin'de Yahudiler için bir yurt kurulması çağrısını yapan 1917 tarihli Balfour Deklarasyonu'nu hayata geçirmeyi taahhüt ediyordu.
- Çıkacak ihtilafların hakemlik için Britanya Hükûmeti'ne yönlendirilmesi taraflarca kabul edilmiştir.
Weizmann, anlaşmayı Siyonist Teşkilatı adına imzalarken, Faysal ise, imzayı kısa ömürlü olan Hicaz Arap Krallığı adına atmıştır.
Anlaşmanın imzalanmasından iki hafta önce, Faysal şunları söylüyordu:
Sami ailesinin iki ana kolu olan Araplar ile Yahudiler birbirlerini anlıyorlar ve kendi kaderini tayin etme ve millet olma ilkelerinin rehberliğinde yürütülecek olan Barış Konferansı'nda gerçekleştirilecek fikir teattisinin sonucunda, her iki milletin de amaçlarının gerçekleştirilmesi yolunda kesin bir ilerleme kaydedeceğini umuyorum. Araplar Siyonist Yahudileri kıskanmıyorlar ve onlara karşı adaletli bir şekilde davranmaya niyetliler ve Siyonist Yahudiler de kendi bölgelerinde adil bir şekilde davranılmasını sağlama niyetleri konusunda Arap Milliyetçilerine güvence vermişlerdir. Türklerin Filistin'de çevirdiği entrikalar Yahudi yerleşimciler ile yerel halk arasında kıskançlığa neden olmuştu, ancak Araplar ile Yahudilerin amaçlarına dair karşılıklı anlayış kısa sürede, bu eski şüphelerin son izlerinin de yok olmasını sağlayacaktır. Nitekim, son iki yıl içinde Arapların gerek Suriye'de gerekse diğer yerlerde elde ettiği askeri başarıların temellerini atan Arap Gizli Devrim Komitesi'nin çalışmaları sayesinde, aslında bu şüpheler savaş öncesinde zaten ortadan kalkmıştı.
Görüşülen konulara daha sonra, Faysal tarafından Amerikan Siyonist Teşkilatı'nın Başkanı Felix Frankfurter'e gönderilen 3 Mart 1919 tarihli bir mektupta da kapsamlı şekilde değiniliyordu:
"Biz Araplar, özellikle de eğitimli olanlarımız, Siyonist harekete karşı büyük bir sempati beslemekteyiz. Paris'teki heyetimiz dün Siyonist Hareket tarafından Barış Konferansı'na sunulan önerilere tümüyle aşinadır ve bunları ılımlı ve uygun öneriler olarak değerlendirmekteyiz.""
Filistin'in sınırları aşağıda belirtilen genel hatları takip edecektir: Kuzey'de, Sayda şehrinin Güneyi civarında, Akdeniz kıyısındaki bir noktadan başlayıp, Lübnan dağlarının eteklerini Jisr el Karaon'a kadar takip ederek, oradan El Korn Vadisi ile Et Teim Vadisi havzalarını birbirinden ayıran hattı takip ederek El Bire'ye, buradan güney istikametinde, Hermon Dağının Doğu ve Batı yamaçlarını birbirinden ayıran hattı izleyerek Beit Jenn çevresine, buradan Doğu istikametinde, Nahr Mughaniye'nin eteklerini izleyerek Hicaz Demiryolu'nun Batı'sına yakın bir noktaya gelecektir. Doğu'da, Hicaz Demiryolu'nun Batı'sı yakınlarındaki bir hat Akabe Körfezi'nde son bulacaktır. Güney'de, sınırlar Mısır Hükümeti ile yapılacak bir anlaşma ile belirlenecektir. Batı'sında ise Akdeniz ile çevrili olacaktır. Çizilecek sınırların detayları, veyahut söz konusu detaylar üzerindeki gerekli değişiklikler, içinde Yahudilerin de temsil edileceği bir Özel Komisyon tarafından kararlaştırılacaktır.
Uygulama
Faysal, anlaşmayı Britanya'nın Birinci Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı İmparatorluğu'nun büyük bir bölümünde bağımsızlık elde etmeyi arzulayan Araplara verdiği sözlerin yerine getirilmesi koşuluyla kabul edeceğini belirtmişti. Daktilo ile yazılan belgeye el yazısı ile şu ibareyi eklemişti:
"Arapların, Büyük Britanya Hükümeti'nin Dışişleri Bakanlığı'na hitaben şahsım tarafından kaleme alınan 4 Ocak 1919 tarihli [gelecek] Müzekkere'de talep edildiği şekli ile bağımsızlıklarını elde etmeleri koşulu ile yukarıdaki maddelere mutabık olduğumu kabul ederim. Ancak [taleplerimiz konusunda] en küçük bir değişiklik yapılması veya [bu taleplerden] sapma olması durumunda, mevcut Anlaşma fesh olmuş ve hükümsüz veya geçersiz kabul edilecek ve şahsım Anlaşma'daki hiçbir sözü yerine getirmekle yükümlü olmayacak ve hiçbir şekilde sorumlu tutulamayacaktır."
Faysal-Weizmann anlaşmasının ömrü sadece birkaç ay olmuştur. Barış Konferansı'ndan, bilhassa Britanyalılar ile Fransızların kendi aralarında gizlice imzaladıkları ve Ortadoğu'nun her iki ülke tarafından kendi nüfuz alanlarına bölündüğü 1916 tarihli Sykes-Picot Anlaşması yüzünden Faysal'ın arzuladığı geniş topraklara sahip Arap devlerinin kurulması sonucu çıkmadı ve çok geçmeden Faysal Siyonist hareket ile işbirliği yapma konusundaki tereddütlerini dile getirmeye başladı. Suriye'den çıkartılması ve kendisine Irak Krallığı'nın verilmesinin ardından, Faysal anlaşmaya eklediği koşulların yerine getirilmediğini, dolayısıyla da antlaşmanın bir hükmünün kaldığını ileri sürdü. Filistin'deki Britanya temsilcisi St. John Philby, daha sonraları, Faysal'ın adına hareket ettiği Mekke Şerifi ve Hicaz Kralı Hüseyin bin Ali'nin anlaşmayı dikkatine getirilir getirilmez tanımayı reddettiğini ifade etmiştir. Ne var ki, Şerif Hüseyin Hicaz Kralı sıfatı ile, 10 Ağustos 1920 tarihli Sevr Antlaşması'nda, İttifak Kuvvetleri ile birlikte, Balfour Deklarasyonu'nu resmen desteklemiştir.
Birleşmiş Milletler Filistin Özel Komitesi, bunu hiçbir zaman geçerlilik kazanmamış bir anlaşma olarak görürken, Weizmann bunun halen bağlayıcı bir anlaşma olduğunu savunmayı sürdürmüştür. 1947'de, Weizmann şu açıklamayı yapmıştı:
"Antlaşmaya bir dipnot da düşülmüştü. Bu dipnot, Kral Faysal tarafından konulmuş ve söz konusu antlaşmadaki vaatlerini sadece taleplerinin karşılanması, yani Arap ülkelerinin bağımsızlığını kazanması, halinde yerine getireceği yönündeki bir çekinceyi içeriyordu. Kral Faysal'ın öne sürdüğü tüm bu şartların bugün gerçekleşmiş olduğuna dikkatinizi çekerim. Arap ülkelerinin hepsi de bağımsızdır, dolayısıyla da bu antlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi için gerekli koşul karşılanmıştır. Dolayısıyla, bu antlaşma esas itibarıyla bugün de geçerli olması gereken bir belgedir."
C. D. Smith'e göre, Suriye Ulusal Kongresi Faysal'ı Siyonistlerin hedeflerine verdiği geçici desteği çekmeye zorlamıştır.
Arap-İsrail barış diplomasisi ve antlaşmalar
- Paris Barış Konferansı, 1919
- Faysal-Weizmann Anlaşması (1919)
- 1949 Mütareke Anlaşmaları
- Camp David Sözleşmesi (1978)
- İsrail-Mısır Barış Antlaşması (1979)
- Madrid Konferansı (1991)
- (1993)
- İsrail-Ürdün Barış Antlaşması (1994)
- Camp David Zirvesi (2000)
Dipnotlar
- ^ . 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009.
- ^ 'The Letters and Papers of Chaim Wizmann', Weisgal M.W. (ed.), Israel University Press, 1977, pp. 197-206.
- ^ Chaim Weizmann to Vera Weizmann, ibid, p. 210.
- ^ Book review 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Philip C. Wilcox, Jr., Politicalreviewnet.com/Middle East Policy Journal, quoting 'Jews and Arabs under the British Mandate', Tom Segev, Metropolitan Books/Henry Holt & Company, New York, 2000
- ^ C.D. Smith, 2001, 'Palestine and the Arab-Israeli conflict', 4th ed., , p. 80
- ^ "Book Excerpt from A Shattered Peace: Versailles 1919 and the Price We Pay Today, David A. Andelman (Wiley)". 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009.
- ^ 'Jews And Arabs In Syria: The Emir Feisul Looks To A Bright Future', The Times, Thursday, , 1918; pg. 7; Issue 41971; col B.
- ^ Letter by Emir Feisal to Felix Frankfurter 7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., published in full at amislam.com (collection of correspondence).
- ^ Statement of the Zionist Organization regarding Palestine[], , 1919. UNISPAL, accessed , 2006.
- ^ Statement of the Zionist Organization Regarding Palestine 13 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., MidEast Web, accessed , 2006.
- ^ News Chronicle, July 9, 1937, quoted by 'Palestine, star or crescent?', Neville Barbour, Odyssey Press, New York, 1947, p. 100
- ^ Official Records of the Second Session of the General Assembly (A/364) 11 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., United Nations, September 3, 1947
- ^ Official records of the Second Session of the General Assembly (A/364/Add.2 PV.21) 12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., United Nations, July 8, 1947
- ^ C.D. Smith, 2001, 'Palestine and the Arab-Israeli conflict', 4th ed., , p. 111
Bibliografya
- Weisgal (Ed.). (1977). Chaim Weizmann to Arthur Balfour, The Letters and Papers of Chaim Weizmann. Series A, Volume VIII. Israel University Press.
Dış bağlantılar
- , tam metin, referans belge, Birleşmiş Milletler
- , amislam.com adresinde yayımlanmıştır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Faysal Weizmann Anlasmasi Hicaz Krali nin oglu Emir Faysal ile daha sonra Dunya Siyonist Teskilati nin baskanligina gelecek olan Chaim Weizmann arasinda I Dunya Savasi ndan kaynaklanan anlasmazliklarin cozume kavusturulmasi amaci ile toplanan 1919 Paris Baris Konferansi kapsaminda 3 Ocak 1919 tarihinde imzalanmistir Filistin de Yahudiler icin bir yurt Orta Dogu nun buyuk bolumunde de bir Arap devleti kurulmasi amaciyla Arap Yahudi isbirligini ongoren ancak kisa omurlu olmus bir anlasmadir 1918 Emir I Faysal ve Chaim Weizmann solda bir dostluk nisanesi olarak Arap kiyafeti giyiyor Gizli olarak imzalanan Sykes Picot Anlasmasi nda bir Arap sefin hukumdarligi altindaki bir Arap Devleti veya Arap Devletleri Konfederasyonu olusturulmasi cagrisinda bulunuluyordu Fransizlar ile Ingilizler ayrica sekli once Rusya ardindan da diger Muttefikler ve Mekke Serifi nin temsilcileri ile yapilacak istisareler sonrasinda kararlastirilacak bir uluslararasi yonetim olusturulmasi onerisini de getirdiler Arka planWeizmann ile Faysal ilk olarak Britanya nin Birinci Dunya Savasi nda Osmanli Imparatorlugu karsisindaki guneyden ilerlemesini surdurdugu 1918 Haziran inda bulustular Temelleri henuz atilmakta olan bir Siyonist Komisyonu nun lideri sifati ile Weizmann toplanti icin bugunku Urdun Israil Bati Seria ve Gazze Seridi ni icine alan Sark ul Urdun un guneyine gelmisti Bulusma ile Faysal ve Siyonist hareket arasinda Filistin de sirasiyla bir Arap Kralligi ve Yahudi yerlesiminin olusturulmasina destek saglamak uzere bir anlasma saglanmasi amaclaniyordu Filistinli Araplarin istekleri goz ardi edilecekti Hatta hem Weizmann hem de Faysal Filistinli Araplara karsi ciddi kucumseme ile bakiyordu Weizmann Filistinli Araplari hain kustah cahil ve acgozlu seklinde tanimliyor Ingilizlere Filistin deki sistemin Yahudiler ile Araplar arasinda temel bir nitel farklilik oldugu gercegini hesaba katmadigi ndan sikayet ediyordu Faysal ile gerceklestirdigi toplantinin ardindan Weizmann Faysal in Arap olarak dahi gormedigi Filistinli Araplari hor gordugunu bildirmisti Toplanti oncesinde Britanyali diplomat Mark Sykes Faysal a Yahudi halki hakkinda sunlari yazmisti hep hakir gorulmus ve zayif olan bu irk tum dunyaya yayilmis ve son derece gucludur ve engellenemez Ingilizlerin gizli mesajinda bu kosullar altinda Faysal a Siyonist harekete karsi cikmak yerine guclu bir muttefik olarak bundan yararlanmasi salik veriliyordu Toplantida Weizmann ve Faysal gayriresmi bir anlasmaya varmislardi Bu anlasma uyarinca Faysal Filistin de toplu Yahudi yerlesimine destek verecek Siyonist hareket de Faysal in kurmayi umdugu devasa Arap devletinin olusturulmasina yardimci olacakti Weizmann ve Faysal yine 1918 yilinda once Londra da bunun ardindan da Paris Baris Konferansi nda bir araya geldiler Haziran 1918 deki ilk toplantilarinda Weizmann Faysal a Yahudilerin kendi hukumetlerini kurmayi planlamadiklari bunun yerine kimsenin mesru cikarlarina tecavuz etmeksizin Filistin e yerleserek burayi gelistirmek icin Britanya nin himayesi altinda calismayi arzuladiklari konusunda guvence vermisti Her ikisi de 3 Ocak 1919 tarihinde isimlerinin yer aldigi yazili anlasmanin altina imza attilar Ertesi gun Weizmann Baris Konferansi ndaki Siyonist delegasyonunun baskanligini yapmak uzere Paris e geldi Bu Weizmann icin bir zafer aniydi yillar suren muzakereler ve Ortadogu ile Bati Avrupa baskentleri arasinda dokunan sonu gelmez mekiklerin ardindan zirveye ulasan ve Filistin deki iki baslica etnik grup olan Araplar ile Yahudiler arasinda bir baris ve isbirligi donemini acacak bir uzlasiya variliyordu Paris Konferansi nda Siyonistler tarafindan teklif edilen Yahudi devletinin sinirlarini gosteren haritanin gunumuzdeki sinirlar uzerine yerlestirilmis hali AnlasmaAnlasmada yer alan baslica hususlar soyledir Anlasma ile her iki taraf gruplar arasindaki tum iliskileri samimi bir iyi niyet ve anlayis cercevesinde yurutmeyi Yahudileri Filistin e goce tesvik ederken Arap koylulerin ve mustecir ciftcilerin haklarinin korunmasi icin birlikte calismayi ve dini vecibelerin yerine getirilmesini guvence altina almayi taahhut ediyordu Muslumanlarin Kutsal Mekanlari Muslumanlarin kontrolu altinda olacakti Siyonist hareket Filistin in Arap sakinlerine ve gelecekteki Arap devletine dogal kaynaklarini cikartmalarinda ve buyuyen bir ekonomi yaratmalarinda yardimci olmayi taahhut ediyordu Arap Devleti ile Filistin arasindaki sinirlarin Paris Baris Konferansi nin sonrasinda bir Komisyon tarafindan belirlenmesi ongoruluyordu Taraflar Filistin de Yahudiler icin bir yurt kurulmasi cagrisini yapan 1917 tarihli Balfour Deklarasyonu nu hayata gecirmeyi taahhut ediyordu Cikacak ihtilaflarin hakemlik icin Britanya Hukumeti ne yonlendirilmesi taraflarca kabul edilmistir Weizmann anlasmayi Siyonist Teskilati adina imzalarken Faysal ise imzayi kisa omurlu olan Hicaz Arap Kralligi adina atmistir Anlasmanin imzalanmasindan iki hafta once Faysal sunlari soyluyordu Sami ailesinin iki ana kolu olan Araplar ile Yahudiler birbirlerini anliyorlar ve kendi kaderini tayin etme ve millet olma ilkelerinin rehberliginde yurutulecek olan Baris Konferansi nda gerceklestirilecek fikir teattisinin sonucunda her iki milletin de amaclarinin gerceklestirilmesi yolunda kesin bir ilerleme kaydedecegini umuyorum Araplar Siyonist Yahudileri kiskanmiyorlar ve onlara karsi adaletli bir sekilde davranmaya niyetliler ve Siyonist Yahudiler de kendi bolgelerinde adil bir sekilde davranilmasini saglama niyetleri konusunda Arap Milliyetcilerine guvence vermislerdir Turklerin Filistin de cevirdigi entrikalar Yahudi yerlesimciler ile yerel halk arasinda kiskancliga neden olmustu ancak Araplar ile Yahudilerin amaclarina dair karsilikli anlayis kisa surede bu eski suphelerin son izlerinin de yok olmasini saglayacaktir Nitekim son iki yil icinde Araplarin gerek Suriye de gerekse diger yerlerde elde ettigi askeri basarilarin temellerini atan Arap Gizli Devrim Komitesi nin calismalari sayesinde aslinda bu supheler savas oncesinde zaten ortadan kalkmisti Gorusulen konulara daha sonra Faysal tarafindan Amerikan Siyonist Teskilati nin Baskani Felix Frankfurter e gonderilen 3 Mart 1919 tarihli bir mektupta da kapsamli sekilde deginiliyordu Biz Araplar ozellikle de egitimli olanlarimiz Siyonist harekete karsi buyuk bir sempati beslemekteyiz Paris teki heyetimiz dun Siyonist Hareket tarafindan Baris Konferansi na sunulan onerilere tumuyle asinadir ve bunlari ilimli ve uygun oneriler olarak degerlendirmekteyiz Filistin in sinirlari asagida belirtilen genel hatlari takip edecektir Kuzey de Sayda sehrinin Guneyi civarinda Akdeniz kiyisindaki bir noktadan baslayip Lubnan daglarinin eteklerini Jisr el Karaon a kadar takip ederek oradan El Korn Vadisi ile Et Teim Vadisi havzalarini birbirinden ayiran hatti takip ederek El Bire ye buradan guney istikametinde Hermon Daginin Dogu ve Bati yamaclarini birbirinden ayiran hatti izleyerek Beit Jenn cevresine buradan Dogu istikametinde Nahr Mughaniye nin eteklerini izleyerek Hicaz Demiryolu nun Bati sina yakin bir noktaya gelecektir Dogu da Hicaz Demiryolu nun Bati si yakinlarindaki bir hat Akabe Korfezi nde son bulacaktir Guney de sinirlar Misir Hukumeti ile yapilacak bir anlasma ile belirlenecektir Bati sinda ise Akdeniz ile cevrili olacaktir Cizilecek sinirlarin detaylari veyahut soz konusu detaylar uzerindeki gerekli degisiklikler icinde Yahudilerin de temsil edilecegi bir Ozel Komisyon tarafindan kararlastirilacaktir UygulamaFaysal anlasmayi Britanya nin Birinci Dunya Savasi sirasinda Osmanli Imparatorlugu nun buyuk bir bolumunde bagimsizlik elde etmeyi arzulayan Araplara verdigi sozlerin yerine getirilmesi kosuluyla kabul edecegini belirtmisti Daktilo ile yazilan belgeye el yazisi ile su ibareyi eklemisti Araplarin Buyuk Britanya Hukumeti nin Disisleri Bakanligi na hitaben sahsim tarafindan kaleme alinan 4 Ocak 1919 tarihli gelecek Muzekkere de talep edildigi sekli ile bagimsizliklarini elde etmeleri kosulu ile yukaridaki maddelere mutabik oldugumu kabul ederim Ancak taleplerimiz konusunda en kucuk bir degisiklik yapilmasi veya bu taleplerden sapma olmasi durumunda mevcut Anlasma fesh olmus ve hukumsuz veya gecersiz kabul edilecek ve sahsim Anlasma daki hicbir sozu yerine getirmekle yukumlu olmayacak ve hicbir sekilde sorumlu tutulamayacaktir Faysal Weizmann anlasmasinin omru sadece birkac ay olmustur Baris Konferansi ndan bilhassa Britanyalilar ile Fransizlarin kendi aralarinda gizlice imzaladiklari ve Ortadogu nun her iki ulke tarafindan kendi nufuz alanlarina bolundugu 1916 tarihli Sykes Picot Anlasmasi yuzunden Faysal in arzuladigi genis topraklara sahip Arap devlerinin kurulmasi sonucu cikmadi ve cok gecmeden Faysal Siyonist hareket ile isbirligi yapma konusundaki tereddutlerini dile getirmeye basladi Suriye den cikartilmasi ve kendisine Irak Kralligi nin verilmesinin ardindan Faysal anlasmaya ekledigi kosullarin yerine getirilmedigini dolayisiyla da antlasmanin bir hukmunun kaldigini ileri surdu Filistin deki Britanya temsilcisi St John Philby daha sonralari Faysal in adina hareket ettigi Mekke Serifi ve Hicaz Krali Huseyin bin Ali nin anlasmayi dikkatine getirilir getirilmez tanimayi reddettigini ifade etmistir Ne var ki Serif Huseyin Hicaz Krali sifati ile 10 Agustos 1920 tarihli Sevr Antlasmasi nda Ittifak Kuvvetleri ile birlikte Balfour Deklarasyonu nu resmen desteklemistir Birlesmis Milletler Filistin Ozel Komitesi bunu hicbir zaman gecerlilik kazanmamis bir anlasma olarak gorurken Weizmann bunun halen baglayici bir anlasma oldugunu savunmayi surdurmustur 1947 de Weizmann su aciklamayi yapmisti Antlasmaya bir dipnot da dusulmustu Bu dipnot Kral Faysal tarafindan konulmus ve soz konusu antlasmadaki vaatlerini sadece taleplerinin karsilanmasi yani Arap ulkelerinin bagimsizligini kazanmasi halinde yerine getirecegi yonundeki bir cekinceyi iceriyordu Kral Faysal in one surdugu tum bu sartlarin bugun gerceklesmis olduguna dikkatinizi cekerim Arap ulkelerinin hepsi de bagimsizdir dolayisiyla da bu antlasmanin gereklerinin yerine getirilmesi icin gerekli kosul karsilanmistir Dolayisiyla bu antlasma esas itibariyla bugun de gecerli olmasi gereken bir belgedir C D Smith e gore Suriye Ulusal Kongresi Faysal i Siyonistlerin hedeflerine verdigi gecici destegi cekmeye zorlamistir Arap Israil baris diplomasisi ve antlasmalarParis Baris Konferansi 1919 Faysal Weizmann Anlasmasi 1919 1949 Mutareke Anlasmalari Camp David Sozlesmesi 1978 Israil Misir Baris Antlasmasi 1979 Madrid Konferansi 1991 1993 Israil Urdun Baris Antlasmasi 1994 Camp David Zirvesi 2000 Dipnotlar 14 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2009 The Letters and Papers of Chaim Wizmann Weisgal M W ed Israel University Press 1977 pp 197 206 Chaim Weizmann to Vera Weizmann ibid p 210 Book review 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Philip C Wilcox Jr Politicalreviewnet com Middle East Policy Journal quoting Jews and Arabs under the British Mandate Tom Segev Metropolitan Books Henry Holt amp Company New York 2000 C D Smith 2001 Palestine and the Arab Israeli conflict 4th ed ISBN 0 312 20828 6 p 80 Book Excerpt from A Shattered Peace Versailles 1919 and the Price We Pay Today David A Andelman Wiley 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2009 Jews And Arabs In Syria The Emir Feisul Looks To A Bright Future The Times Thursday 1918 pg 7 Issue 41971 col B Letter by Emir Feisal to Felix Frankfurter 7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde published in full at amislam com collection of correspondence Statement of the Zionist Organization regarding Palestine olu kirik baglanti 1919 UNISPAL accessed 2006 Statement of the Zionist Organization Regarding Palestine 13 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde MidEast Web accessed 2006 News Chronicle July 9 1937 quoted by Palestine star or crescent Neville Barbour Odyssey Press New York 1947 p 100 Official Records of the Second Session of the General Assembly A 364 11 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde United Nations September 3 1947 Official records of the Second Session of the General Assembly A 364 Add 2 PV 21 12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde United Nations July 8 1947 C D Smith 2001 Palestine and the Arab Israeli conflict 4th ed ISBN 0 312 20828 6 p 111BibliografyaWeisgal Ed 1977 Chaim Weizmann to Arthur Balfour The Letters and Papers of Chaim Weizmann Series A Volume VIII Israel University Press Dis baglantilar tam metin referans belge Birlesmis Milletler amislam com adresinde yayimlanmistir