Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Philosophe adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Felsefeciler, Fransızca "philosophes", "filozoflar" anlamına gelse de, aslında 18. yüzyıl Aydınlanma sının entelektüelleri için kullanılan bir ifadedir. Esasen "felsefeciler" arasında pek az filozof vardır, bunlar daha çok felsefe, bilim, tarih, ekonomi, siyaset ve sosyal bilimler gibi alanlarda akılcı bir yaklaşımı benimseyen aydınlardır. Çalışma konularına eleştirel bir perspektiften bakmışlar, söz konusu alanlarda geliştirilmesi, iyileştirilmesi gereken zayıflıkları ve hataları ortaya koymaya çalışmışlardır. entelektüellerin özgürce kitap ve fikir alışverişinde bulunabileceği, ulusal sınırları aşabilen bir "edebiyat cumhuriyeti" fikrini savunmuşlardır. Sayıları erkeklere göre az olmakla birlikte felsefecilerin arasında kadınlar da vardır.
Hoşgörüyü ve ilerlemeyi şiddetle savunmuşlar, hakim dini yapılara ve feodal kurumlara güvenmemişlerdir. Birçoğu Diderot'nun Ansiklopedisine katkıda bulunmuştur. Fransız Devrimi'nin 1793 yılında şiddetini arttırmasıyla birlikte kaybolup gitmişlerdir.
Tanımlama
"Philosophe" Fransız Aydınlanma düşünürlerinin kendileri için kullandıkları bir tabirdir. Hayatlarını dünyayı derinden etkileyen sorunları çözmeye adamış bu halk aydınları güncel olaylardan sanat eleştirisine birçok alanda ve konuda ve akla gelebilecek her türde yazılar yazmışlardır. Örneğin İsviçreli filozof Jean-Jacques Rousseau, politik bir broşür, eğitim üzerine bir inceleme, Polonya ve Korsika için anayasalar, tiyatronun kamu ahlakı üzerindeki etkilerinin bir analizi çok satan bir roman, bir opera ve son derece etkili otobiyografi yazmıştır. Hükümdarların ve kiliselerin çalışmalarını sansürlemek veya ortadan kaldırmak yönündeki tüm çabalarına karşı koyan "felsefeciler", ulaşabildikleri kitapçılarsa satılan her Aydınlanma kitabını hevesle okuyan eğitimli bir okur kitlesi için yazmaya devam etmişlerdir.
1740-1789 arasında, "felsefeciler" ile dini ve siyasi otoriteler arasındaki hararetli çatışmalar sürerken Aydınlanma hareketi hükûmetin üst kademelerinden destek görmeye başlamıştır. "Philosophes" Fransızca bir kelime olsa da Aydınlanma hareketi Philadelphia'dan St. Petersburg'a çok geniş bir alana yayılmıştı ve dünyanın çeşitli yerlerinden düşünürler de bu tanımın altında anılmaya başlanmıştı. Felsefeciler, kendilerini ulusal sınırların ötesine erişen bir "edebiyat cumhuriyetinin" üyeleri olarak görüyorlardı. 1784'te Alman filozof Immanuel Kant, Aydınlanma Nedir? adlı yazısında halkı "kendi aklını kullanma cesaretini göstermeye" davet ederek Aydınlanma ruhunun mottosunu ortaya koymuştur: sapere aude. Miadını doldurmuş kurumların, kavramların, yapıların reformuna engel olan bağnazlık ve dini fanatizme karşı aklı kullanan "felsefeciler" özgür düşünceye büyük önem vermişlerdir. Voltaire, dini fanatizmi ana hedefi olarak aldı: "Bir kez fanatizm bir zihni yozlaştırdığında, hastalık neredeyse tedavi edilemezdir" ve "bu salgın hastalığın tek çaresi felsefi ruhtur".
Aydınlanma yazarları belki örgütlü dine her zaman karşı çıkmamışlardır ama dini hoşgörüsüzlükle çetin bir mücadeleye girdikleri söylenebilir. Dinin dogmaları yerine aklın rehberliğini benimseyen bir toplum yaratmanın mümkün olduğuna, eğitimle insanların düşünce yapılarının değiştirilebileceğine, sosyal sorunların eleştirel, bilimsel bir perspektiften çözümlenebileceğine inanıyorlardı. İnsanların bilgiye erişimi arttığında, tahıl ticaretinden ceza sistemine kadar hayatın her alanında reformların birbirini izleyeceğini düşünüyorlardı. Özgür düşünce ise bu reformların başında geliyordu. Felsefeciler, " doğal hukuk " tarafından güvence altına alınan "doğal haklar" olarak gördükleri basın ve din özgürlüğünü istiyorlardı. Onlara göre ilerleme bu özgürlüklere bağlıydı.
Önemli felsefeciler
- Niccolò Machiavelli (1469-1527)
- Thomas Hobbes (1588-1679)
- François de La Rochefoucauld (1613-1680)
- John Locke (1632-1704)
- Baruch Spinoza (1632-1677)
- Voltaire (1694-1778)
- Benjamin Franklin (1706-1790)
- David Hume (1711-1776)
- Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
- Denis Diderot (1713-1784)
- Claude Adrien Helvetius (1715-1771)
- Jean le Rond d'Alembert (1717-1783)
- Immanuel Kant (1724-1804)
- Cesare Beccaria (1738-1794)
- Marki de Condorcet (1743-1794)
- Francesco Mario Pagano (1748-1799)
- Henri de Saint-Simon (1760-1825)
- Charles Fourier (1772-1837)
- Adam Smith (1723-1790)
Ayrıca bakınız
- İlerleme Fikri
- Aydınlanma
Kaynakça
- ^ "Aydınlanma". 2022. 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ "Fanatisme". Dictionnaire philosophique (Fransızca). 1764.
Il n’est d’autre remède à cette maladie épidémique que l’esprit philosophique [...] Lorsqu’une fois le fanatisme a gangrené un cerveau, la maladie est presque incurable.
- ^ L. Hunt, "The Making of the West" Volume C, Bedford St. Martins, 2008, p. 556
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Philosophe adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Felsefeciler Fransizca philosophes filozoflar anlamina gelse de aslinda 18 yuzyil Aydinlanma sinin entelektuelleri icin kullanilan bir ifadedir Esasen felsefeciler arasinda pek az filozof vardir bunlar daha cok felsefe bilim tarih ekonomi siyaset ve sosyal bilimler gibi alanlarda akilci bir yaklasimi benimseyen aydinlardir Calisma konularina elestirel bir perspektiften bakmislar soz konusu alanlarda gelistirilmesi iyilestirilmesi gereken zayifliklari ve hatalari ortaya koymaya calismislardir entelektuellerin ozgurce kitap ve fikir alisverisinde bulunabilecegi ulusal sinirlari asabilen bir edebiyat cumhuriyeti fikrini savunmuslardir Sayilari erkeklere gore az olmakla birlikte felsefecilerin arasinda kadinlar da vardir Filozoflar bir yemek sirasinda Hosgoruyu ve ilerlemeyi siddetle savunmuslar hakim dini yapilara ve feodal kurumlara guvenmemislerdir Bircogu Diderot nun Ansiklopedisine katkida bulunmustur Fransiz Devrimi nin 1793 yilinda siddetini arttirmasiyla birlikte kaybolup gitmislerdir Tanimlama Philosophe Fransiz Aydinlanma dusunurlerinin kendileri icin kullandiklari bir tabirdir Hayatlarini dunyayi derinden etkileyen sorunlari cozmeye adamis bu halk aydinlari guncel olaylardan sanat elestirisine bircok alanda ve konuda ve akla gelebilecek her turde yazilar yazmislardir Ornegin Isvicreli filozof Jean Jacques Rousseau politik bir brosur egitim uzerine bir inceleme Polonya ve Korsika icin anayasalar tiyatronun kamu ahlaki uzerindeki etkilerinin bir analizi cok satan bir roman bir opera ve son derece etkili otobiyografi yazmistir Hukumdarlarin ve kiliselerin calismalarini sansurlemek veya ortadan kaldirmak yonundeki tum cabalarina karsi koyan felsefeciler ulasabildikleri kitapcilarsa satilan her Aydinlanma kitabini hevesle okuyan egitimli bir okur kitlesi icin yazmaya devam etmislerdir 1740 1789 arasinda felsefeciler ile dini ve siyasi otoriteler arasindaki hararetli catismalar surerken Aydinlanma hareketi hukumetin ust kademelerinden destek gormeye baslamistir Philosophes Fransizca bir kelime olsa da Aydinlanma hareketi Philadelphia dan St Petersburg a cok genis bir alana yayilmisti ve dunyanin cesitli yerlerinden dusunurler de bu tanimin altinda anilmaya baslanmisti Felsefeciler kendilerini ulusal sinirlarin otesine erisen bir edebiyat cumhuriyetinin uyeleri olarak goruyorlardi 1784 te Alman filozof Immanuel Kant Aydinlanma Nedir adli yazisinda halki kendi aklini kullanma cesaretini gostermeye davet ederek Aydinlanma ruhunun mottosunu ortaya koymustur sapere aude Miadini doldurmus kurumlarin kavramlarin yapilarin reformuna engel olan bagnazlik ve dini fanatizme karsi akli kullanan felsefeciler ozgur dusunceye buyuk onem vermislerdir Voltaire dini fanatizmi ana hedefi olarak aldi Bir kez fanatizm bir zihni yozlastirdiginda hastalik neredeyse tedavi edilemezdir ve bu salgin hastaligin tek caresi felsefi ruhtur Aydinlanma yazarlari belki orgutlu dine her zaman karsi cikmamislardir ama dini hosgorusuzlukle cetin bir mucadeleye girdikleri soylenebilir Dinin dogmalari yerine aklin rehberligini benimseyen bir toplum yaratmanin mumkun olduguna egitimle insanlarin dusunce yapilarinin degistirilebilecegine sosyal sorunlarin elestirel bilimsel bir perspektiften cozumlenebilecegine inaniyorlardi Insanlarin bilgiye erisimi arttiginda tahil ticaretinden ceza sistemine kadar hayatin her alaninda reformlarin birbirini izleyecegini dusunuyorlardi Ozgur dusunce ise bu reformlarin basinda geliyordu Felsefeciler dogal hukuk tarafindan guvence altina alinan dogal haklar olarak gordukleri basin ve din ozgurlugunu istiyorlardi Onlara gore ilerleme bu ozgurluklere bagliydi Onemli felsefecilerNiccolo Machiavelli 1469 1527 Thomas Hobbes 1588 1679 Francois de La Rochefoucauld 1613 1680 John Locke 1632 1704 Baruch Spinoza 1632 1677 Voltaire 1694 1778 Benjamin Franklin 1706 1790 David Hume 1711 1776 Jean Jacques Rousseau 1712 1778 Denis Diderot 1713 1784 Claude Adrien Helvetius 1715 1771 Jean le Rond d Alembert 1717 1783 Immanuel Kant 1724 1804 Cesare Beccaria 1738 1794 Marki de Condorcet 1743 1794 Francesco Mario Pagano 1748 1799 Henri de Saint Simon 1760 1825 Charles Fourier 1772 1837 Adam Smith 1723 1790 Ayrica bakinizIlerleme Fikri AydinlanmaKaynakca Aydinlanma 2022 13 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2022 Fanatisme Dictionnaire philosophique Fransizca 1764 Il n est d autre remede a cette maladie epidemique que l esprit philosophique Lorsqu une fois le fanatisme a gangrene un cerveau la maladie est presque incurable L Hunt The Making of the West Volume C Bedford St Martins 2008 p 556