Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferruh Hürmüz (Farsça: فرخهرمز), aynı zamanda V. Hürmüz olarak da bilinir, 7. yüzyılın başlarında Sasani İran'ının önde gelen isimlerinden biri olan İranlı bir prenstir. Kuzey İran'ın askeri komutanı (Spahbed) olarak görev yapmıştır. Daha sonra İran soylularıyla çatışmaya girmiş ve "ülkenin kaynaklarını bölüşmüştür". Daha sonra Sasani tahtını ele geçirmek için Siyavakhş'a evlenme teklifinde bulunması üzerine Azarmidoht'un emriyle saray komplosu sonucu öldürülmüştür. Rüstem Ferruhzad ve Ferruhzad adında iki çocuğu vardı.
| Ferruh Hürmüz | |
|---|---|
 | |
| İran ve Aniran'ın krallarının kralı | |
| Hüküm süresi | 630–631 |
| Önce gelen | Azarmidoht |
| Sonra gelen | Azarmidoht |
| Ölüm | 631 Tizpon |
| Çocuk(lar)ı | Ferruhzad |
| Hanedan | |
| Babası | |
| Dini | Zerdüştçülük |
Arka plan
Ferruh Hürmüz, yedi Part klanından biri olan Ispahbudhan ailesinin bir üyesiydi. Bawi'nin soyundan gelen Vinduyih'in oğluydu ve kız kardeşi I. Kubâd'ın karısı ve I. Hüsrev'in annesiydi. Ferruh'ün babası ve amcası Bistâm, Mihranid Behrâm-ı Çûbîn'i yenmede ve II. Hüsrev'i tahta geri getirmede önemli rol oynadı. Ancak Hüsrev, Vinduyih'i idam ettirince Bistâm ona karşı ayaklandı. Bistâm isyanı 590/1–596 veya 594/5–600 yılları arasında, kendi generallerinden birinin ihanetine uğrayana kadar sürdü. Bistâm'ın ölümünden sonra Ferruh, kuzeyin spahbed olarak onun yerine geçti.
Kariyeri
602-628 Bizans-Sasani Savaşı'nın sonlarında, Ferruh Hürmüz ve oğlu Rüstem Farrokhzad, II. Hüsrev'e isyan ederek Bizans imparatoru Herakleios'un Atropatene'yi işgal etmesine izin verdi ve burada Taht-ı Süleyman tapınağı da dahil olmak üzere birçok şehri yağmaladı.
628 yılında İran'ın feodal aileleri gizlice Hüsrev'e karşı ayaklandılar ve Şehrbârâz'a katıldılar. Kubâd daha sonra Sasani İmparatorluğu'nun feodal aileleri tarafından serbest bırakıldı. Bunlar arasında Ferruh Hürmüz'in kendisi ve iki oğlu Rüstem Ferruhzad ve Ferruhzad'ın temsil ettiği Ispahbudhan Hanedanı vardı. Mihran ailesini temsil eden Şahrbaraz. Varaztirots II. Bagratuni ve son olarak Kanarang tarafından temsil edilen Ermeni fraksiyonu.
25 Şubat'ta Sheroe, komutanı Aspad Gushnasp ile birlikte Ctesiphon'u ele geçirdi ve II. Hüsrev'i hapse attı. Daha sonra kendini Sasani İmparatorluğu'nun şahı ilan etti ve hanedan adını II. Kubâd olarak değiştirdi. Hüsrev'in en sevdiği oğlu olan veliaht Merdanşah da dahil olmak üzere bütün kardeşlerini ve üvey kardeşlerini idam ettirdi. "Hepsi iyi eğitimli, yiğit ve şövalye ruhlu adamlar" olan tüm kardeşlerinin öldürülmesi, Sasani hanedanını gelecekteki yetenekli bir hükümdardan mahrum bıraktı ve "çılgınca bir saldırı" ve "pervasız" olarak tanımlandı. Üç gün sonra Mihr Hürmüzd'e babasını idam etmesini emretti. Ancak babasının öldürülmesinden sonra Kubâd, Mihr Hormozd'u da öldürtmeye devam etti. İran soylularının onayıyla, muzaffer imparator Herakleios ile barış yaptı ve Bizanslıların kaybettikleri tüm toprakları, esir aldıkları askerleri, savaş tazminatını, Gerçek Haç'ı ve diğer kutsal emanetleri geri almalarına izin verdi. 614 yılında Kudüs'te kayboldu.
II. Hüsrev'in devrilmesi dört yıl süren bir iç savaşa yol açtı; soyluların en güçlü üyeleri tam özerklik kazandı ve kendi hükümetlerini kurmaya başladılar. Pers (Parsig) ve Part (Pahlav) soylu aileleri arasındaki düşmanlıklar da yeniden başladı ve bu da ulusun zenginliğini bölüştürdü. Birkaç ay sonra, yıkıcı bir veba batı Sasani eyaletlerini kasıp kavurdu ve II. Kubâd de dahil olmak üzere nüfusunun yarısını öldürdü. Yerine sekiz yaşındaki oğlu III. Erdeşîr geçti, iki yıl sonra seçkin İran generali Şehrbârâz tarafından öldürüldü, Şehrbârâz da kırk gün sonra Purandoht'ın tahta çıkmasına yardım eden Ferruh Hürmüz tarafından bir darbeyle öldürüldü.
Purandoht tahta çıktığında, Ferruh Hürmüz'i imparatorluğun başbakanı (Wuzurg framadār) olarak atadı. Daha sonra adaletin uygulanması, altyapının yeniden inşası, vergilerin düşürülmesi ve para basımı yoluyla İran'a istikrar getirmeye çalıştı. Onun yönetimi soylular ve din adamları tarafından kabul edildi; bu durum Pars, Huzistan, Medya ve Abarşehr eyaletlerinde bastığı paralardan anlaşılmaktadır. Cinsiyetine yönelik hiçbir muhalefet dile getirilmedi. Ancak bir süre sonra 630 yılında tahttan indirildi ve Şahrbaraz'ın oğlu ve II. Hüsrev'in kız kardeşi olan Şâpûr-i Şehrvârâz İran şahı yapıldı. Ancak güçlü general Piruz Hüsrev'in Parsig kanadı tarafından tanınmadı. Böylece Şâpûr-i Şehrvârâz tahttan indirildi ve yerine Purandoht'ın kız kardeşi Azarmidokht getirildi.
Gasbı ve ölümü
Ferruh Hürmüz, otoritesini güçlendirmek ve Pehlav ile Parsig arasında bir modus vivendi yaratmak için, Parsig adayı olan Azarmidokht'tan kendisiyle evlenmesini istedi. Ancak Azarmidokht reddetti. Teklifi reddedildikten sonra, Ferruh Hürmüz "artık tahttan çekinmedi" ve "Bugün ben halkın lideri ve İran ülkesinin direğiyim" dedi.Pars'taki İstahr ve Medya'daki Nihavend'da olduğu gibi bir hükümdar gibi para basmaya başladı. Ferruh Hürmüz ile başa çıkmak için Azarmidokht'un, ünlü askeri komutan (Spahbed) ve kısa bir süre İran şahı olan Behrâm-ı Çûbîn'in torunu olan Mihrani hanedanı Siyavakhş ile ittifak kurduğu varsayılmaktadır. Azarmidokht, Siyavakhsh'ın yardımıyla Ferruh Hürmüz'ü öldürdü.
O sırada Horasan'da bulunan Rüstem Ferruhzad, Pehlevi'nin başına geçti. Babasının intikamını almak için Tizpon'a gitti ve "karşılaştığı her Azarmidokht ordusunu yendi". Daha sonra Siyavakhsh'ın kuvvetlerini Ktesifon'da yendi ve şehri ele geçirdi. Azarmidokht kısa bir süre sonra Rüstem tarafından kör edildi ve öldürüldü ve Rüstem, Purandoht'ı tahta geri getirdi.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d Shahbazi 2005.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 152–153.
- ^ Pourshariati 2008, s. 173.
- ^ Kia 2016, ss. 255-256.
- ^ Al-Tabari 1985–2007, v. 5: p. 398.
- ^ Oman 1893, s. 212.
- ^ Pourshariati 2008, s. 185.
- ^ Chaumont 1989, s. 366.
- ^ a b Daryaee 1999, ss. 77-82.
- ^ Daryaee 2014, s. 59.
- ^ Emrani 2009, s. 6.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 204-205.
- ^ Pourshariati 2008, s. 204.
- ^ Pourshariati 2008.
- ^ a b c Pourshariati 2008, s. 205.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 206, 210.
- ^ Pourshariati 2008, ss. 206.
- ^ a b c Pourshariati 2008, s. 210.
- ^ Gignoux 1987, s. 190.
- Özel
- Schmitt, Rüdiger (2005a). "Personal Names, Iranian iv. Sasanian Period". Encyclopaedia Iranica.
- Schmitt, Rüdiger (2005b). "Personal Names, Iranian iv. Parthian Period". Encyclopaedia Iranica.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN .
- Daryaee, Touraj (2014). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B.Tauris. ss. 1-240. ISBN .
- Daryaee, Touraj (2009). "Shapur II". Encyclopaedia Iranica.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN .
- Chaumont, Marie Louise (1989). "Bōrān". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 4. s. 366.
- Sundermann, W. (1988). "Bānbišn". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 7. London et al. ss. 678-679.
- Brosius, Maria. "WOMEN i. In Pre-Islamic Persia". Encyclopaedia Iranica, Vol. London et al.
- Al-Tabari, Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir (1985–2007). Ehsan Yar-Shater (Ed.). The History of Al-Ṭabarī. 40 vols. Albany, NY: State University of New York Press.
- Shahbazi, A. Shapur (2005). "Sasanian dynasty". Encyclopaedia Iranica, Online Edition.
- Daryaee, Touraj (1999). "The Coinage of Queen Bōrān and Its Significance for Late Sāsānian Imperial Ideology". Bulletin (British Society for Middle Eastern Studies). Cilt 13. ss. 77-82. JSTOR 24048959.
- Emrani, Haleh (2009). Like Father, Like Daughter: Late Sasanian Imperial Ideology & the Rise of Bōrān to Power (PDF). Sasanika. ss. 1-16. 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- Howard-Johnston, James (2010). "Ḵosrow II". Encyclopaedia Iranica, Online Edition.
- Gignoux, Ph. (1987). "Āzarmīgduxt". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. s. 190.
- Oman, Charles (1893). Europe, 476–918. Macmillan.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferruh Hurmuz Farsca فرخ هرمز ayni zamanda V Hurmuz olarak da bilinir 7 yuzyilin baslarinda Sasani Iran inin onde gelen isimlerinden biri olan Iranli bir prenstir Kuzey Iran in askeri komutani Spahbed olarak gorev yapmistir Daha sonra Iran soylulariyla catismaya girmis ve ulkenin kaynaklarini bolusmustur Daha sonra Sasani tahtini ele gecirmek icin Siyavakhs a evlenme teklifinde bulunmasi uzerine Azarmidoht un emriyle saray komplosu sonucu oldurulmustur Rustem Ferruhzad ve Ferruhzad adinda iki cocugu vardi Ferruh HurmuzIran ve Aniran in krallarinin kraliHukum suresi630 631Once gelenAzarmidohtSonra gelenAzarmidohtOlum631 TizponCocuk lar iFerruhzadHanedanBabasiDiniZerdustculukArka planFerruh Hurmuz yedi Part klanindan biri olan Ispahbudhan ailesinin bir uyesiydi Bawi nin soyundan gelen Vinduyih in ogluydu ve kiz kardesi I Kubad in karisi ve I Husrev in annesiydi Ferruh un babasi ve amcasi Bistam Mihranid Behram i Cubin i yenmede ve II Husrev i tahta geri getirmede onemli rol oynadi Ancak Husrev Vinduyih i idam ettirince Bistam ona karsi ayaklandi Bistam isyani 590 1 596 veya 594 5 600 yillari arasinda kendi generallerinden birinin ihanetine ugrayana kadar surdu Bistam in olumunden sonra Ferruh kuzeyin spahbed olarak onun yerine gecti Kariyeri602 628 Bizans Sasani Savasi nin sonlarinda Ferruh Hurmuz ve oglu Rustem Farrokhzad II Husrev e isyan ederek Bizans imparatoru Herakleios un Atropatene yi isgal etmesine izin verdi ve burada Taht i Suleyman tapinagi da dahil olmak uzere bircok sehri yagmaladi 628 yilinda Iran in feodal aileleri gizlice Husrev e karsi ayaklandilar ve Sehrbaraz a katildilar Kubad daha sonra Sasani Imparatorlugu nun feodal aileleri tarafindan serbest birakildi Bunlar arasinda Ferruh Hurmuz in kendisi ve iki oglu Rustem Ferruhzad ve Ferruhzad in temsil ettigi Ispahbudhan Hanedani vardi Mihran ailesini temsil eden Sahrbaraz Varaztirots II Bagratuni ve son olarak Kanarang tarafindan temsil edilen Ermeni fraksiyonu 25 Subat ta Sheroe komutani Aspad Gushnasp ile birlikte Ctesiphon u ele gecirdi ve II Husrev i hapse atti Daha sonra kendini Sasani Imparatorlugu nun sahi ilan etti ve hanedan adini II Kubad olarak degistirdi Husrev in en sevdigi oglu olan veliaht Merdansah da dahil olmak uzere butun kardeslerini ve uvey kardeslerini idam ettirdi Hepsi iyi egitimli yigit ve sovalye ruhlu adamlar olan tum kardeslerinin oldurulmesi Sasani hanedanini gelecekteki yetenekli bir hukumdardan mahrum birakti ve cilginca bir saldiri ve pervasiz olarak tanimlandi Uc gun sonra Mihr Hurmuzd e babasini idam etmesini emretti Ancak babasinin oldurulmesinden sonra Kubad Mihr Hormozd u da oldurtmeye devam etti Iran soylularinin onayiyla muzaffer imparator Herakleios ile baris yapti ve Bizanslilarin kaybettikleri tum topraklari esir aldiklari askerleri savas tazminatini Gercek Hac i ve diger kutsal emanetleri geri almalarina izin verdi 614 yilinda Kudus te kayboldu II Husrev in devrilmesi dort yil suren bir ic savasa yol acti soylularin en guclu uyeleri tam ozerklik kazandi ve kendi hukumetlerini kurmaya basladilar Pers Parsig ve Part Pahlav soylu aileleri arasindaki dusmanliklar da yeniden basladi ve bu da ulusun zenginligini bolusturdu Birkac ay sonra yikici bir veba bati Sasani eyaletlerini kasip kavurdu ve II Kubad de dahil olmak uzere nufusunun yarisini oldurdu Yerine sekiz yasindaki oglu III Erdesir gecti iki yil sonra seckin Iran generali Sehrbaraz tarafindan olduruldu Sehrbaraz da kirk gun sonra Purandoht in tahta cikmasina yardim eden Ferruh Hurmuz tarafindan bir darbeyle olduruldu Purandoht tahta ciktiginda Ferruh Hurmuz i imparatorlugun basbakani Wuzurg framadar olarak atadi Daha sonra adaletin uygulanmasi altyapinin yeniden insasi vergilerin dusurulmesi ve para basimi yoluyla Iran a istikrar getirmeye calisti Onun yonetimi soylular ve din adamlari tarafindan kabul edildi bu durum Pars Huzistan Medya ve Abarsehr eyaletlerinde bastigi paralardan anlasilmaktadir Cinsiyetine yonelik hicbir muhalefet dile getirilmedi Ancak bir sure sonra 630 yilinda tahttan indirildi ve Sahrbaraz in oglu ve II Husrev in kiz kardesi olan Sapur i Sehrvaraz Iran sahi yapildi Ancak guclu general Piruz Husrev in Parsig kanadi tarafindan taninmadi Boylece Sapur i Sehrvaraz tahttan indirildi ve yerine Purandoht in kiz kardesi Azarmidokht getirildi Gasbi ve olumuFerruh Hurmuz un bustu Cehrom Sangtarashan magarasindadir Sehname gore Ferruh Hurmuz sehri terk edip Tizpon a gitmeden once Cehrom da yasiyordu Ferruh Hurmuz otoritesini guclendirmek ve Pehlav ile Parsig arasinda bir modus vivendi yaratmak icin Parsig adayi olan Azarmidokht tan kendisiyle evlenmesini istedi Ancak Azarmidokht reddetti Teklifi reddedildikten sonra Ferruh Hurmuz artik tahttan cekinmedi ve Bugun ben halkin lideri ve Iran ulkesinin diregiyim dedi Pars taki Istahr ve Medya daki Nihavend da oldugu gibi bir hukumdar gibi para basmaya basladi Ferruh Hurmuz ile basa cikmak icin Azarmidokht un unlu askeri komutan Spahbed ve kisa bir sure Iran sahi olan Behram i Cubin in torunu olan Mihrani hanedani Siyavakhs ile ittifak kurdugu varsayilmaktadir Azarmidokht Siyavakhsh in yardimiyla Ferruh Hurmuz u oldurdu O sirada Horasan da bulunan Rustem Ferruhzad Pehlevi nin basina gecti Babasinin intikamini almak icin Tizpon a gitti ve karsilastigi her Azarmidokht ordusunu yendi Daha sonra Siyavakhsh in kuvvetlerini Ktesifon da yendi ve sehri ele gecirdi Azarmidokht kisa bir sure sonra Rustem tarafindan kor edildi ve olduruldu ve Rustem Purandoht i tahta geri getirdi KaynakcaOzel a b c d Shahbazi 2005 Pourshariati 2008 ss 152 153 Pourshariati 2008 s 173 Kia 2016 ss 255 256 Al Tabari 1985 2007 v 5 p 398 Oman 1893 s 212 Pourshariati 2008 s 185 Chaumont 1989 s 366 a b Daryaee 1999 ss 77 82 Daryaee 2014 s 59 Emrani 2009 s 6 Pourshariati 2008 ss 204 205 Pourshariati 2008 s 204 Pourshariati 2008 a b c Pourshariati 2008 s 205 Pourshariati 2008 ss 206 210 Pourshariati 2008 ss 206 a b c Pourshariati 2008 s 210 Gignoux 1987 s 190 OzelSchmitt Rudiger 2005a Personal Names Iranian iv Sasanian Period Encyclopaedia Iranica Schmitt Rudiger 2005b Personal Names Iranian iv Parthian Period Encyclopaedia Iranica Pourshariati Parvaneh 2008 Decline and Fall of the Sasanian Empire The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran London and New York I B Tauris ISBN 978 1 84511 645 3 Daryaee Touraj 2014 Sasanian Persia The Rise and Fall of an Empire I B Tauris ss 1 240 ISBN 978 0857716668 Daryaee Touraj 2009 Shapur II Encyclopaedia Iranica Kia Mehrdad 2016 The Persian Empire A Historical Encyclopedia 2 volumes A Historical Encyclopedia ABC CLIO ISBN 978 1610693912 Chaumont Marie Louise 1989 Bōran Encyclopaedia Iranica Vol IV Fasc 4 s 366 Sundermann W 1988 Banbisn Encyclopaedia Iranica Vol III Fasc 7 London et al ss 678 679 Brosius Maria WOMEN i In Pre Islamic Persia Encyclopaedia Iranica Vol London et al Al Tabari Abu Ja far Muhammad ibn Jarir 1985 2007 Ehsan Yar Shater Ed The History of Al Ṭabari 40 vols Albany NY State University of New York Press Shahbazi A Shapur 2005 Sasanian dynasty Encyclopaedia Iranica Online Edition Daryaee Touraj 1999 The Coinage of Queen Bōran and Its Significance for Late Sasanian Imperial Ideology Bulletin British Society for Middle Eastern Studies Cilt 13 ss 77 82 JSTOR 24048959 Emrani Haleh 2009 Like Father Like Daughter Late Sasanian Imperial Ideology amp the Rise of Bōran to Power PDF Sasanika ss 1 16 15 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Howard Johnston James 2010 Ḵosrow II Encyclopaedia Iranica Online Edition Gignoux Ph 1987 Azarmigduxt Encyclopaedia Iranica Vol III Fasc 2 s 190 Oman Charles 1893 Europe 476 918 Macmillan