Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feth-i Bülend sınıfı, 1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması için inşa edilmiş iki zırhlı savaş gemisini içeren bir gemi sınıfıdır. Sınıftaki ilk gemi Feth-i Bülend, Birleşik Krallık'ta inşa edildi ve Haliç'teki Tersane-i Amire'de inşa edilen ikinci gemi Mukaddeme-i Hayr için temel görevi gördü. Gemilerin tasarımı daha önce yine Birleşik Krallık'ta inşa edilen Avnillah sınıfına dayanıyordu. Ortadan bataryalı zırhlı korvetler Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayır ana silah olarak kazamatlarda yer alan namludan dolma dört 222 mm Armstrong top taşımaktaydı.
 Feth-i Bülend fabrikasında tamir esnasında | |
| Gemi sınıfı | |
|---|---|
| İnşa eden: | Thames Ironworks, Tersane-i Amire |
| Kullanıcılar: |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Önce gelen: | Avnillah sınıfı |
| Sonra gelen: | İclaliye sınıfı |
| İnşa edilme: | 1868-1874 |
| Görev dönemi: | 1870-1923 |
| Tamamlanmış: | 2 |
| Sökülen: | 2 |
| Genel karakteristik | |
| Deplasman | 2.762 ton (2.718 emperyal ton) |
| Uzunluk | 72 m (236 ft 3 in) (dikmeler arası) |
| Genişlik | 11,9 m (39 ft 1 in) |
| Su çekimi | 5,2 m (17 ft 1 in) |
| Kurulu güç |
|
| İtme gücü | 1 şaft, bileşik buhar motoru |
| Hız | 13 knot (24 km/sa; 15 mph) |
| Kişi kapasitesi | 16 subay, 153 denizci |
| Silah donanımı | 4 × 229 mm (9 in) Armstrong top |
| Zırh | |
Her iki gemi de 1877-1878 Rus-Osmanlı Savaşı sırasında hizmet verdi ve Karadeniz'deki Rus kuvvetlerine karşı operasyon yaptı. Feth-i Bülend bir Rus gemisi ile sonuçsuz bir çatışmada yer aldı. Her iki gemi de Sohum limanına amfibi bir saldırıyı destekledi. Savaştan sonra, her iki gemi de yedeğe alındı ve Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında seferber edildikleri 1897'ye kadar başka bir faaliyette bulunmadı. 1897'de savaşın başlangıcında Osmanlı filosunun geri kalanı gibi her iki gemi de kötü durumdaydı ve savaşta saldırı rolü de kullanılamadı. Savaş bittikten sonra Feth-i Bülend yeniden inşa edildi ancak Mukaddeme-i Hayr modernizasyona uygun olmayacak kadar kötü durumdaydı. Feth-i Bülend, Birinci Balkan Savaşı sırasında Selanik'te görev yaptı ve Ekim 1912'de bir Yunan torpido botu tarafından batırıldı. Mukaddeme-i Hayr, önce eğitim gemisi daha sonra kışla gemisi olarak söküldüğü 1923'e kadar görevde kaldı.
Tasarım
Abdülaziz, 1861 yılında tahta çıkmasının ardından 1853-1856 yılları arasında gerçekleşen Kırım Savaşı'nda ağır kayıplar veren Osmanlı donanmasını güçlendirmek için bir gemi inşa programı başlattı. Program, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıf mali kaynakları ile sınırlı olması sebebiyle Birleşik Krallık ve Fransa'daki tersanelerden sipariş edilen birkaç zırhlı savaş gemisi ile sınırlı kaldı. Donanma, 1867'de Thames Iron Works'e Feth-i Bülend'in siparişini verdi. Feth-i Bülend sınıfının tasarımı, daha önceki aynı tersanede inşa edilen Avnillah sınıfı tasarımına dayanıyordu. Sınıfın ikinci üyesi olan Mukaddeme-i Hayr, 1868'de Tersane-i Amire'den sipariş edildi. 1860'larda ve 1870'lerde zırhlı gemi teknolojisindeki hızlı gelişim, silah güçlerinin artışı ve bu silahlara karşı koyacak daha modern zırh türlerinin geliştirilmesi sebebiyle bu tasarımlar hizmete girdikleri andan itibaren eskimişlerdi.
Özellikleri
Feth-i Bülend, dikeyler arası 72,01 m uzunlukta, 11,99 m genişlikte ve 5,51 m su çekimindeydi. Gövde demir ile inşa edilmişti ve normal yükte 2 bin 762 metrik ton deplasmanı vardı. Mürettebatı 16 subay ve 153 denizciden oluşuyordu.
Gemi gücünü tek pervaneyi çeviren yatay bileşik buhar motorundan alıyordu. Buhar, gemi ortasındaki tek bacayı kullanan altı adet kömür yakıtlı kutu kazan tarafından sağlanıyordu. İnşa edildiği haliyle motorun ürettiği 3 bin 250 beygir gücü (2.420 kW) gemiyi 13 deniz mili (24 km/sa) hıza ulaştırabiliyordu. 1877 yılında Feth-i Bülend sadece 10 deniz mili hıza ulaşabiliyordu. Yıllarca süren kötü bakım sebebiyle 1892 itibarıyla her iki geminin de hızı 8 deniz miline (15 km/sa) kadar düşmüştü. Feth-i Bülend sınıfı gemiler 600 ton kömür taşıyabiliyorlardı ve ilave yelken teçhizatları vardı.
Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayr, orta kısımlarında her iki yanda ikişer adet kazamata monte edilmiş dört adet namludan dolumlu 220 mm Armstrong top taşımaktaydı. Silahların konumu, her şartta iki topun doğrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ateş etmesine izin veriyordu. Kazamatlar kalın zırh korumasına sahipti, top bataryası 222 mm'lik demir zırha sahipti. Kazamatların üst kısmında ise 150 mm'lik daha ince bir zırh vardı. Gövdede su hattının 60 cm üstüne ve 120 cm altına uzanan tam bir zırhlı kemer vardı. Su üstü kısımda zırh 222 mm, su altında ise 150 mm kalınlığındaydı.
Değişiklikler
1882'de Mukaddeme-i Hayr bir çift 87 mm Krupp top, iki 63,5 mm Krupp top, iki 37 mm top ve iki 25,4 mm Nordenfelt topu eklenerek biraz modernize edildi. Feth-i Bülend, 1890'da bir Nordenfelt topu hariç aynı silahlarla modernize edildi. Feth-i Bülend 1903-1907 yılları arasında Cenova'daki Ansaldo tersanelerinde çok daha geniş çapta modernize edildi. Gemi, Tersane-i Amire tarafından üretilen bir çift su borulu kazanla yeniden donatıldı ve bu sayede son hızı 9 deniz miline (17 km/sa) ulaştı. Tüm silahlar tamamı Krupp tarafından üretilen yeni, hızlı ateş eden toplarla değiştirildi. Dört 15 cm SK L/40 top kazamatlara, altı 75 mm ve altı 57 mm top üst güverteye monte edildi. Gemi mürettebatı 220 kişiye çıkarıldı.
Gemiler
| Gemi | İnşaatçı | Başlama | Denize indirme | Tamamlanma |
|---|---|---|---|---|
| Feth-i Bülend | Thames Ironworks | Mayıs 1868 | 1869 | 1870 |
| Mukaddeme-i Hayr | Tersane-i Amire | 1870 | 28 Ekim 1872 | 1874 |
Hizmet geçmişi
Feth-i Bülend hizmete girdikten sonra, 1866-1869 Girit İsyanı sonrasında adanın yatıştırılmasına yardım etmesi için Girit'e gönderildi ancak Hobart Paşa komutası altındaki Osmanlı filosu, bu dönemde büyük ölçüde pasif kalmıştır.Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayr, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında, Karadeniz'deki Rus kuvvetlerine karşı yoğun faaliyet gösterdi. Özellikle Kafkasya'daki Osmanlı ordusunu desteklemek üzere Rus kıyı pozisyonlarını birçok kez bombaladılar. Ayrıca Mayıs 1877'de Sohum limanına yapılan bir amfibi saldırıyı desteklediler. 23 Temmuz'da Feth-i Bülend, Rus silahlı vapur Vesta'yla, her iki geminin de hafif hasar aldığı ve Vesta'nın kaçtığı sonuçsuz bir çatışmaya girdi. Bu esnada Mukaddeme-i Hayr, limanın savunulmasına yardımcı olmak için Tuna'nın ağzındaki Sulina'ya transfer edilmişti. Kasım ayında Mukaddeme-i Hayr ve diğer birçok demir zırhlı, Rusların dış limanı mayınlama girişimine engel oldu.
Savaştan sonra her iki gemi de İstanbul'a gelerek Haliç'te demirledi. 1880'lerin başında biraz modernize edildiler. Şubat 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında Osmanlı filosunda yapılan bir teftiş, her iki Feth-i Bülend sınıfı gemi de dahil olmak üzere donanmadaki gemilerin neredeyse hiçbirinin Yunan donanmasına karşı mücadeleye uygun olmadığını ortaya çıkardı. Yunanistan ile savaşın sona ermesinin ardından hükûmet bir donanma yeniden yapılanma programı başlatmaya karar verdi. Feth-i Bülend 1903-1907 yılları arasında Cenova'da Ansaldo Tersanesi tarafından yeniden inşa edildi; ancak Mukaddeme-i Hayr ise yeniden inşa edilmedi.Feth-i Bülend, 1911-1912 yıllarındaki Trablusgarp Savaşı ve 1912'deki Birinci Balkan Savaşı sırasında Selanik'te bir koruma gemisi olarak görev yaptı. Balkan Savaşı sırasında topları, limanın savunmasını güçlendirmek için çıkarılarak karadaki mevzilere yerleştirildi. Feth-i Bülend 31 Ekim 1912'de bir Yunan torpido botu tarafından batırıldı.Mukaddeme-i Hayr, 1911'den itibaren eğitim gemisi; 1914'ten sonra ise kışla gemisi olarak ikincil rollerde kullanıldı. 1923 yılında görevden alınarak hurdaya ayrıldı.
Kaynakça
- Özel
- ^ Gardiner 1979, ss. 388-389.
- ^ a b c d e Gardiner 1979, s. 390.
- ^ a b c d e f g h i j k Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 138.
- ^ Sondhaus 2001, ss. 108-109.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 3,5.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 6.
- ^ Wilson 1896, ss. 296-297.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 8-9.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 10, 11, 138.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 20.
- Genel
- Gardiner, Robert, (Ed.) (1979). Conway's All the World's Fighting Ships: 1860–1905. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Sondhaus, Lawrence (2001). Naval Warfare, 1815–1914. New York: Routledge. ISBN .
- Wilson, Herbert Wrigley (1896). Ironclads in Action: A Sketch of Naval Warfare from 1855 to 1895. Londra: S. Low, Marston and Company. OCLC 1111061.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Feth i Bulend sinifi 1860 larda ve 1870 lerde Osmanli donanmasi icin insa edilmis iki zirhli savas gemisini iceren bir gemi sinifidir Siniftaki ilk gemi Feth i Bulend Birlesik Krallik ta insa edildi ve Halic teki Tersane i Amire de insa edilen ikinci gemi Mukaddeme i Hayr icin temel gorevi gordu Gemilerin tasarimi daha once yine Birlesik Krallik ta insa edilen Avnillah sinifina dayaniyordu Ortadan bataryali zirhli korvetler Feth i Bulend ve Mukaddeme i Hayir ana silah olarak kazamatlarda yer alan namludan dolma dort 222 mm Armstrong top tasimaktaydi Feth i Bulend Ansaldo fabrikasinda tamir esnasindaGemi sinifiInsa eden Thames Ironworks Tersane i AmireKullanicilar Osmanli ImparatorluguOnce gelen Avnillah sinifiSonra gelen Iclaliye sinifiInsa edilme 1868 1874Gorev donemi 1870 1923Tamamlanmis 2Sokulen 2Genel karakteristikDeplasman2 762 ton 2 718 emperyal ton Uzunluk72 m 236 ft 3 in dikmeler arasi Genislik11 9 m 39 ft 1 in Su cekimi5 2 m 17 ft 1 in Kurulu guc3 250 ihp 2 420 kW 6 kutu tipi kazanItme gucu1 saft bilesik buhar motoruHiz13 knot 24 km sa 15 mph Kisi kapasitesi16 subay 153 denizciSilah donanimi4 229 mm 9 in Armstrong topZirhKemer 229 mm Kazamat 229 mm Her iki gemi de 1877 1878 Rus Osmanli Savasi sirasinda hizmet verdi ve Karadeniz deki Rus kuvvetlerine karsi operasyon yapti Feth i Bulend bir Rus gemisi ile sonucsuz bir catismada yer aldi Her iki gemi de Sohum limanina amfibi bir saldiriyi destekledi Savastan sonra her iki gemi de yedege alindi ve Osmanli Yunan Savasi nin baslangicinda seferber edildikleri 1897 ye kadar baska bir faaliyette bulunmadi 1897 de savasin baslangicinda Osmanli filosunun geri kalani gibi her iki gemi de kotu durumdaydi ve savasta saldiri rolu de kullanilamadi Savas bittikten sonra Feth i Bulend yeniden insa edildi ancak Mukaddeme i Hayr modernizasyona uygun olmayacak kadar kotu durumdaydi Feth i Bulend Birinci Balkan Savasi sirasinda Selanik te gorev yapti ve Ekim 1912 de bir Yunan torpido botu tarafindan batirildi Mukaddeme i Hayr once egitim gemisi daha sonra kisla gemisi olarak sokuldugu 1923 e kadar gorevde kaldi TasarimAbdulaziz 1861 yilinda tahta cikmasinin ardindan 1853 1856 yillari arasinda gerceklesen Kirim Savasi nda agir kayiplar veren Osmanli donanmasini guclendirmek icin bir gemi insa programi baslatti Program Osmanli Imparatorlugu nun zayif mali kaynaklari ile sinirli olmasi sebebiyle Birlesik Krallik ve Fransa daki tersanelerden siparis edilen birkac zirhli savas gemisi ile sinirli kaldi Donanma 1867 de Thames Iron Works e Feth i Bulend in siparisini verdi Feth i Bulend sinifinin tasarimi daha onceki ayni tersanede insa edilen Avnillah sinifi tasarimina dayaniyordu Sinifin ikinci uyesi olan Mukaddeme i Hayr 1868 de Tersane i Amire den siparis edildi 1860 larda ve 1870 lerde zirhli gemi teknolojisindeki hizli gelisim silah guclerinin artisi ve bu silahlara karsi koyacak daha modern zirh turlerinin gelistirilmesi sebebiyle bu tasarimlar hizmete girdikleri andan itibaren eskimislerdi Ozellikleri Feth i Bulend in cizimi Feth i Bulend dikeyler arasi 72 01 m uzunlukta 11 99 m genislikte ve 5 51 m su cekimindeydi Govde demir ile insa edilmisti ve normal yukte 2 bin 762 metrik ton deplasmani vardi Murettebati 16 subay ve 153 denizciden olusuyordu Gemi gucunu tek pervaneyi ceviren yatay bilesik buhar motorundan aliyordu Buhar gemi ortasindaki tek bacayi kullanan alti adet komur yakitli kutu kazan tarafindan saglaniyordu Insa edildigi haliyle motorun urettigi 3 bin 250 beygir gucu 2 420 kW gemiyi 13 deniz mili 24 km sa hiza ulastirabiliyordu 1877 yilinda Feth i Bulend sadece 10 deniz mili hiza ulasabiliyordu Yillarca suren kotu bakim sebebiyle 1892 itibariyla her iki geminin de hizi 8 deniz miline 15 km sa kadar dusmustu Feth i Bulend sinifi gemiler 600 ton komur tasiyabiliyorlardi ve ilave yelken techizatlari vardi Feth i Bulend ve Mukaddeme i Hayr orta kisimlarinda her iki yanda ikiser adet kazamata monte edilmis dort adet namludan dolumlu 220 mm Armstrong top tasimaktaydi Silahlarin konumu her sartta iki topun dogrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ates etmesine izin veriyordu Kazamatlar kalin zirh korumasina sahipti top bataryasi 222 mm lik demir zirha sahipti Kazamatlarin ust kisminda ise 150 mm lik daha ince bir zirh vardi Govdede su hattinin 60 cm ustune ve 120 cm altina uzanan tam bir zirhli kemer vardi Su ustu kisimda zirh 222 mm su altinda ise 150 mm kalinligindaydi Degisiklikler 1882 de Mukaddeme i Hayr bir cift 87 mm Krupp top iki 63 5 mm Krupp top iki 37 mm top ve iki 25 4 mm Nordenfelt topu eklenerek biraz modernize edildi Feth i Bulend 1890 da bir Nordenfelt topu haric ayni silahlarla modernize edildi Feth i Bulend 1903 1907 yillari arasinda Cenova daki Ansaldo tersanelerinde cok daha genis capta modernize edildi Gemi Tersane i Amire tarafindan uretilen bir cift su borulu kazanla yeniden donatildi ve bu sayede son hizi 9 deniz miline 17 km sa ulasti Tum silahlar tamami Krupp tarafindan uretilen yeni hizli ates eden toplarla degistirildi Dort 15 cm SK L 40 top kazamatlara alti 75 mm ve alti 57 mm top ust guverteye monte edildi Gemi murettebati 220 kisiye cikarildi GemilerGemi Insaatci Baslama Denize indirme TamamlanmaFeth i Bulend Thames Ironworks Mayis 1868 1869 1870Mukaddeme i Hayr Tersane i Amire 1870 28 Ekim 1872 1874Hizmet gecmisiVesta ortada ile Feth i Bulend sol arasindaki catismayi tasvir eden savas tablosu Feth i Bulend hizmete girdikten sonra 1866 1869 Girit Isyani sonrasinda adanin yatistirilmasina yardim etmesi icin Girit e gonderildi ancak Hobart Pasa komutasi altindaki Osmanli filosu bu donemde buyuk olcude pasif kalmistir Feth i Bulend ve Mukaddeme i Hayr 1877 1878 Rus Turk Savasi sirasinda Karadeniz deki Rus kuvvetlerine karsi yogun faaliyet gosterdi Ozellikle Kafkasya daki Osmanli ordusunu desteklemek uzere Rus kiyi pozisyonlarini bircok kez bombaladilar Ayrica Mayis 1877 de Sohum limanina yapilan bir amfibi saldiriyi desteklediler 23 Temmuz da Feth i Bulend Rus silahli vapur Vesta yla her iki geminin de hafif hasar aldigi ve Vesta nin kactigi sonucsuz bir catismaya girdi Bu esnada Mukaddeme i Hayr limanin savunulmasina yardimci olmak icin Tuna nin agzindaki Sulina ya transfer edilmisti Kasim ayinda Mukaddeme i Hayr ve diger bircok demir zirhli Ruslarin dis limani mayinlama girisimine engel oldu Savastan sonra her iki gemi de Istanbul a gelerek Halic te demirledi 1880 lerin basinda biraz modernize edildiler Subat 1897 de Osmanli Yunan Savasi nin baslangicinda Osmanli filosunda yapilan bir teftis her iki Feth i Bulend sinifi gemi de dahil olmak uzere donanmadaki gemilerin neredeyse hicbirinin Yunan donanmasina karsi mucadeleye uygun olmadigini ortaya cikardi Yunanistan ile savasin sona ermesinin ardindan hukumet bir donanma yeniden yapilanma programi baslatmaya karar verdi Feth i Bulend 1903 1907 yillari arasinda Cenova da Ansaldo Tersanesi tarafindan yeniden insa edildi ancak Mukaddeme i Hayr ise yeniden insa edilmedi Feth i Bulend 1911 1912 yillarindaki Trablusgarp Savasi ve 1912 deki Birinci Balkan Savasi sirasinda Selanik te bir koruma gemisi olarak gorev yapti Balkan Savasi sirasinda toplari limanin savunmasini guclendirmek icin cikarilarak karadaki mevzilere yerlestirildi Feth i Bulend 31 Ekim 1912 de bir Yunan torpido botu tarafindan batirildi Mukaddeme i Hayr 1911 den itibaren egitim gemisi 1914 ten sonra ise kisla gemisi olarak ikincil rollerde kullanildi 1923 yilinda gorevden alinarak hurdaya ayrildi KaynakcaOzel Gardiner 1979 ss 388 389 a b c d e Gardiner 1979 s 390 a b c d e f g h i j k Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 138 Sondhaus 2001 ss 108 109 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 3 5 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 6 Wilson 1896 ss 296 297 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 8 9 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 10 11 138 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 20 GenelGardiner Robert Ed 1979 Conway s All the World s Fighting Ships 1860 1905 Londra Conway Maritime Press ISBN 0 85177 133 5 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Sondhaus Lawrence 2001 Naval Warfare 1815 1914 New York Routledge ISBN 0 415 21478 5 Wilson Herbert Wrigley 1896 Ironclads in Action A Sketch of Naval Warfare from 1855 to 1895 Londra S Low Marston and Company OCLC 1111061