Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feth-i Bülend (Osmanlı Türkçesi: فتح بلند Anlamı: "Büyük Fetih") 1860'ların sonlarında sınıfının öncü gemisi olan demir zırhlı korvet savaş gemisidir. Osmanlı Donanması için İngiliz Thames Iron Works'ten sipariş edildi ve 1868'de inşasına başlandı, 1869'da denize indirildi ve 1870'te hizmete girdi. Dört 229 mm topu vardı, tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 13 deniz mili (24 km/sa) hıza ulaşabilmekteydi.
 Feth-i Bülend fabrikasında tamir esnasında | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Osmanlı İmparatorluğu | |
| Adı | Feth-i Bülend |
| İnşa eden | Thames Iron Works, Londra |
| Kızağa konuluşu | Mayıs 1868 |
| Denize indirilişi | 1869 |
| Görevlendirme | 1870 |
| Akıbet | 1912'de Yunan torpido botu tarafından batırıldı |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Feth-i Bülend sınıfı |
| Deplasman | 2,762 ton |
| Genişlik | 72 m |
| Çekiş | 11,9 m |
| Su çekimi | 5,2 m |
| Kurulu güç | 3.250 (ihp) (2.420 kW) - 6 kutu tipi kazan |
| İtme gücü | 1 şaft, buhar motoru |
| Hız | 13 knot (24 km/sa; 15 mph) |
| Mürettebat | 16 subay, 153 denizci |
| Silah donanımı | 1870:
1882:
1890:
1907:
1911:
|
| Zırh | Kemer: 229 mm Kazamat: 229 mm |
Feth-i Bülend, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev alarak Rus vapuru Vesta'yla sonuçsuz bir çatışmada yer aldı. Osmanlı filosu sonraki yirmi yılın büyük bir kısmında hizmet dışında kaldı, Feth-i Bülend bu dönemde hiçbir faaliyette yer almadı. 1890'da modernize edilmiş olmasına rağmen 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında aktif hizmet için hâlâ hazır değildi. Bu nedenle 1903 ve 1907 yılları arasında Almanya'da yoğun bir şekilde yeniden modernize edildi. 1912'de Birinci Balkan Savaşı'nın başlangıcında gemi Selanik'te konuşlanmıştı; geminin silahları sökülerek liman tahkimatını güçlendirmek için kullanılmıştı. 31 Ekim gecesi bir Yunan torpido botu limana girerek Feth-i Bülend'i batırdı ve yedi mürettebatının ölümüne sebep oldu.
Tasarım
Feth-i Bülend; dikmeler arası 72,01 m uzunluğunda, 11,99 m genişliğindeydi ve 5,51 m su çekiminde sahipti. Gövde demir ile inşa edilmişti ve normal yükte 2.762 metrik ton deplasmanı vardı. Mürettebatı 16 subay ve 153 denizciden oluşuyordu.
Gemi gücünü tek pervaneyi çeviren yatay bileşik buharlı motordan alıyordu. Buhar, gemi ortasındaki tek bacayı kullanan altı adet kömür yakıtlı kutu kazan tarafından sağlanıyordu. İnşa edildiği haliyle motorun ürettiği 3.250 beygir gücü (2.420 kW) gemiyi 13 deniz mili (24 km/sa) hıza ulaştırabiliyordu; ancak 1877'de gemi sadece 10 deniz mili (19 km/sa) hıza ulaşabilmekteydi. Yıllarca süren kötü bakım sonucu geminin hızı 1892'de 8 deniz miline (15 km/sa) düşmüştü. Feth-i Bülend 600 metrik ton kömür taşıyabiliyordu, ilave bir yelken teçhizatı da vardı.
Gemi, orta kısımda her iki yanda ikişer adet kazamata monte edilmiş dört adet namludan dolumlu 229 mm Armstrong top taşımaktaydı. Silahların konumu, her şartta iki topun doğrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ateş etmesine izin veriyordu. Kazamatlar kalın zırh korumasına sahipti, top bataryası 222 mm'lik demir zırha sahipti. Kazamatların üst kısmında ise 150 mm'lik daha ince bir zırh vardı. Gövdede su hattının 60 cm üstüne ve 120 cm altına uzanan tam bir zırhlı kemer vardı. Su üstü kısımda zırh 222 mm, su altında ise 150 mm kalınlığındaydı.
Hizmet geçmişi
Feth-i Bülend, 1867'de Blackwall Yard, Londra'daki Thames Iron Works'ten sipariş edildi. Mayıs 1868'de inşasına başlandı, 1869'da denize indirildi ve 1870'te deniz denemelerine başlamasının ardından aynı yıl Osmanlı donanmasında hizmete girdi. Sonrasında İngiltere ve Fransa'da inşa edilen diğer zırhlılar Girit'e gönderilerek 1866-1869 arasındaki Girit İsyanı'nın sonrasında adanın stabilize edilmesinde yardımcı oldular. Bu dönemde Hobart Paşa yönetimindeki Osmanlı filosu, tercüme edilen İngiliz talimat kılavuzlarını okumaktan ibaret sınırlı eğitim ile büyük ölçüde pasif kaldı.
Rus-Türk Savaşı
Feth-i Bülend 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında Karadeniz'de Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa'nın filosuna dahil edildi ve ağırlıklı olarak Batum'da üslenerek önemli hizmet gördü. Filo Muin-i Zafer, Necm-i Şevket, Feth-i Bülend, Mukaddeme-i Hayr, Avnillah ve İclaliye'den oluşuyordu. 14-16 Mayıs 1877'de Rus mevzilerinin bombardımanına ve Sohum çıkarması sonucunda anılan Karadeniz limanının ele geçirilmesine katıldı. 23 Temmuz'da Rus silahlı vapur Vesta'yla sonuçsuz bir çatışmaya girdi. Dumandan ve kazanlardan kaçan buhardan dolayı kötü görüş şartları, gemileri hafif hasar ve az kayıpla çatışmadan ayrılmaya zorladı. 31 Temmuz günü Feth-i Bülend ve kardeş gemisi Mukaddeme-i Hayr, buharlı fırkateyn Mubir-i Sürur ve diğer bazı gemiler, Tuna üzerinden Varna geneline beklenen Rus saldırısına karşı savunmak üzere kara birliklerini Soçi'den Trabzon'a getirmek üzere yola çıktılar.
Osmanlı filosu daha sonra büyük ölçüde pasif kaldığı Batum'a döndü. 25 Ağustos'ta bir devriye sırasında Feth-i Bülend, Rus yatı Livadia ile karşılaştı ancak Rus gemisi Feth-i Bülend'in etkili menziline yaklaşmadan kaçtı. 1878'deki Osmanlı yenilgisinin ardından gemi İstanbul'da kızağa çekildi. Filo, Haliç'te yirmi yıl boyunca hareketsiz kaldı ancak Feth-i Bülend, 1890'da Tersâne-i Âmire'de yeniden donatıldı. Bu tamir sırasında gemiye bir çift 87 mm Krupp top, iki 63 mm top, iki 37 mm top silahlar ve bir 25,4 mm Nordenfelt topu da dahil olmak üzere birkaç küçük top monte edildi. Şubat 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında Osmanlılar tüm filoyu teftiş ettiğinde Feth-i Bülend dahil neredeyse tüm gemileri Yunan donanmasına karşı mücadelede tamamen uygunsuz olarak değerlendirdi.
Daha sonraki faaliyetleri
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nın sona ermesinin ardından hükûmet, bir donanma yeniden yapılanma programı başlatmaya karar verdi. İlk aşama Feth-i Bülend de dahil olmak üzere eski zırhlı savaş gemilerini modernize etmekti. Osmanlılar birkaç yabancı tersane ile temasa geçti; başlangıçta Krupp'un Germaniawerft tersanesi 11 Ağustos 1900'de Feth-i Bülend'i yeniden inşa etme sözleşmesini aldı ancak Aralık 1902'de Osmanlılar gemiyi yeniden inşa etmek için Cenova'daki Armstrong - Ansaldo ile bir anlaşmaya vardı. Çalışma 1903 ve 1907 yılları arasında gerçekleştirildi. Geminin kazanları Tersâne-i Âmire tarafından üretilen ve hızı 9 deniz miline (17 km/sa) çıkaran bir çift su borulu kazanla değiştirildi. Silahlar tamamen değiştirilerek Krupp tarafından üretilen yeni, hızlı ateş eden toplar monte edildi. Dört 15 cm SK L/40 top kazamatlara, altı 75 mm ve altı 57 mm top ise üst güverteye monte edildi.
1911-1912 Trablusgarp Savaşı'nın başlangıcında Feth-i Bülend ihtiyat kuvvetine atandı ve çatışma sırasında hiçbir görev almadı. Bunun yerine dört 15 cm top, dört 75 mm top ve dört 57 mm top da dahil olmak üzere silahlarının çoğu gemiden söküldü ve Selanik limanının savunmasını desteklemek için kullanıldı. Sökülen bu topların mürettebatı, gemi mürettebatından 90 bahriyeliyle sağlanmıştı. Geminin kendisi kışla gemisine dönüştürüldü. 18 Ekim 1912'de Birinci Balkan Savaşı'nın başladığı sırada geminin komutanı, deniz garnizon komutanı olarak da görev yapan Binbaşı Aziz Mahmud Bey'di. 31 Ekim 1912 gecesi 11 numaralı Yunan torpido botu gece 22.20'de kıyı bataryaları ve ışıldaklardan kaçarak mayın tarlalarından geçti ve saat 23.30'da Feth-i Bülend'e karşı üç torpido fırlattı. Bir torpido gemiyi ıskalayarak iskeleye isabet etti, iki torpido ise gemiye isabet ederek alabora olmasına ve batmasına neden oldu. Gemi imamı da dahil olmak üzere mürettebatının yedisi batan gemide ölürken, Yunan gemisi çatışmaya girmeden aynı yoldan limanı terk etti.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g h i j k Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 138.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 198.
- ^ a b c Gardiner 1979, s. 390.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 3, 5.
- ^ a b c Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 6.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 8-9.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 11-12.
- ^ Beehler 1913, s. 12.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 19.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 20.
- Genel
- Beehler, William Henry (1913). The History of the Italian-Turkish War: September 29, 1911, to October 18, 1912. Annapolis: United States Naval Institute. OCLC 1408563. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
- Gardiner, Robert, (Ed.) (1979). Conway's All the World's Fighting Ships: 1860–1905. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Silverstone, Paul H. (1984). Directory of the World's Capital Ships. New York: Hippocrene Books. ISBN .
| Wikimedia Commons'ta Feth-i Bülend ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Feth i Bulend Osmanli Turkcesi فتح بلند Anlami Buyuk Fetih 1860 larin sonlarinda sinifinin oncu gemisi olan demir zirhli korvet savas gemisidir Osmanli Donanmasi icin Ingiliz Thames Iron Works ten siparis edildi ve 1868 de insasina baslandi 1869 da denize indirildi ve 1870 te hizmete girdi Dort 229 mm topu vardi tek pervaneyi ceviren bilesik buhar motoru ile 13 deniz mili 24 km sa hiza ulasabilmekteydi Feth i Bulend Ansaldo fabrikasinda tamir esnasindaTarihceOsmanli ImparatorluguAdiFeth i BulendInsa edenThames Iron Works LondraKizaga konulusuMayis 1868Denize indirilisi1869Gorevlendirme1870Akibet1912 de Yunan torpido botu tarafindan batirildiGenel karakteristikSinif ve tipiFeth i Bulend sinifiDeplasman2 762 tonGenislik72 mCekis11 9 mSu cekimi5 2 mKurulu guc3 250 ihp 2 420 kW 6 kutu tipi kazanItme gucu1 saft buhar motoruHiz13 knot 24 km sa 15 mph Murettebat16 subay 153 denizciSilah donanimi1870 4 229 mm 9 in Armstrong top 1882 4 229 mm Armstrong top 1 170 mm Armstrong top 2 87 mm Krupp top 1890 4 229 mm Armstrong top 2 87 mm Krupp top 2 63 mm Krupp top 2 37 mm Hotchkiss top 1 25 4 mm Nordenfelt top 1907 4 150 mm L 40 top 6 75 mm Krupp top 6 57 mm Krupp top 1911 Silahlari sokuldu ZirhKemer 229 mm Kazamat 229 mm Feth i Bulend 1877 1878 Rus Turk Savasi sirasinda gorev alarak Rus vapuru Vesta yla sonucsuz bir catismada yer aldi Osmanli filosu sonraki yirmi yilin buyuk bir kisminda hizmet disinda kaldi Feth i Bulend bu donemde hicbir faaliyette yer almadi 1890 da modernize edilmis olmasina ragmen 1897 de Osmanli Yunan Savasi nin baslangicinda aktif hizmet icin hala hazir degildi Bu nedenle 1903 ve 1907 yillari arasinda Almanya da yogun bir sekilde yeniden modernize edildi 1912 de Birinci Balkan Savasi nin baslangicinda gemi Selanik te konuslanmisti geminin silahlari sokulerek liman tahkimatini guclendirmek icin kullanilmisti 31 Ekim gecesi bir Yunan torpido botu limana girerek Feth i Bulend i batirdi ve yedi murettebatinin olumune sebep oldu TasarimFeth i Bulend in cizimi Feth i Bulend dikmeler arasi 72 01 m uzunlugunda 11 99 m genisligindeydi ve 5 51 m su cekiminde sahipti Govde demir ile insa edilmisti ve normal yukte 2 762 metrik ton deplasmani vardi Murettebati 16 subay ve 153 denizciden olusuyordu Gemi gucunu tek pervaneyi ceviren yatay bilesik buharli motordan aliyordu Buhar gemi ortasindaki tek bacayi kullanan alti adet komur yakitli kutu kazan tarafindan saglaniyordu Insa edildigi haliyle motorun urettigi 3 250 beygir gucu 2 420 kW gemiyi 13 deniz mili 24 km sa hiza ulastirabiliyordu ancak 1877 de gemi sadece 10 deniz mili 19 km sa hiza ulasabilmekteydi Yillarca suren kotu bakim sonucu geminin hizi 1892 de 8 deniz miline 15 km sa dusmustu Feth i Bulend 600 metrik ton komur tasiyabiliyordu ilave bir yelken techizati da vardi Gemi orta kisimda her iki yanda ikiser adet kazamata monte edilmis dort adet namludan dolumlu 229 mm Armstrong top tasimaktaydi Silahlarin konumu her sartta iki topun dogrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ates etmesine izin veriyordu Kazamatlar kalin zirh korumasina sahipti top bataryasi 222 mm lik demir zirha sahipti Kazamatlarin ust kisminda ise 150 mm lik daha ince bir zirh vardi Govdede su hattinin 60 cm ustune ve 120 cm altina uzanan tam bir zirhli kemer vardi Su ustu kisimda zirh 222 mm su altinda ise 150 mm kalinligindaydi Hizmet gecmisiFeth i Bulend 1867 de Blackwall Yard Londra daki Thames Iron Works ten siparis edildi Mayis 1868 de insasina baslandi 1869 da denize indirildi ve 1870 te deniz denemelerine baslamasinin ardindan ayni yil Osmanli donanmasinda hizmete girdi Sonrasinda Ingiltere ve Fransa da insa edilen diger zirhlilar Girit e gonderilerek 1866 1869 arasindaki Girit Isyani nin sonrasinda adanin stabilize edilmesinde yardimci oldular Bu donemde Hobart Pasa yonetimindeki Osmanli filosu tercume edilen Ingiliz talimat kilavuzlarini okumaktan ibaret sinirli egitim ile buyuk olcude pasif kaldi Rus Turk Savasi Vesta ortada ile Feth i Bulend sol arasindaki catismayi tasvir eden savas tablosu Feth i Bulend 1877 1878 Rus Turk Savasi sirasinda Karadeniz de Bozcaadali Hasan Husnu Pasa nin filosuna dahil edildi ve agirlikli olarak Batum da uslenerek onemli hizmet gordu Filo Muin i Zafer Necm i Sevket Feth i Bulend Mukaddeme i Hayr Avnillah ve Iclaliye den olusuyordu 14 16 Mayis 1877 de Rus mevzilerinin bombardimanina ve Sohum cikarmasi sonucunda anilan Karadeniz limaninin ele gecirilmesine katildi 23 Temmuz da Rus silahli vapur Vesta yla sonucsuz bir catismaya girdi Dumandan ve kazanlardan kacan buhardan dolayi kotu gorus sartlari gemileri hafif hasar ve az kayipla catismadan ayrilmaya zorladi 31 Temmuz gunu Feth i Bulend ve kardes gemisi Mukaddeme i Hayr buharli firkateyn Mubir i Surur ve diger bazi gemiler Tuna uzerinden Varna geneline beklenen Rus saldirisina karsi savunmak uzere kara birliklerini Soci den Trabzon a getirmek uzere yola ciktilar Osmanli filosu daha sonra buyuk olcude pasif kaldigi Batum a dondu 25 Agustos ta bir devriye sirasinda Feth i Bulend Rus yati Livadia ile karsilasti ancak Rus gemisi Feth i Bulend in etkili menziline yaklasmadan kacti 1878 deki Osmanli yenilgisinin ardindan gemi Istanbul da kizaga cekildi Filo Halic te yirmi yil boyunca hareketsiz kaldi ancak Feth i Bulend 1890 da Tersane i Amire de yeniden donatildi Bu tamir sirasinda gemiye bir cift 87 mm Krupp top iki 63 mm top iki 37 mm top silahlar ve bir 25 4 mm Nordenfelt topu da dahil olmak uzere birkac kucuk top monte edildi Subat 1897 de Osmanli Yunan Savasi nin baslangicinda Osmanlilar tum filoyu teftis ettiginde Feth i Bulend dahil neredeyse tum gemileri Yunan donanmasina karsi mucadelede tamamen uygunsuz olarak degerlendirdi Daha sonraki faaliyetleri 1897 Osmanli Yunan Savasi nin sona ermesinin ardindan hukumet bir donanma yeniden yapilanma programi baslatmaya karar verdi Ilk asama Feth i Bulend de dahil olmak uzere eski zirhli savas gemilerini modernize etmekti Osmanlilar birkac yabanci tersane ile temasa gecti baslangicta Krupp un Germaniawerft tersanesi 11 Agustos 1900 de Feth i Bulend i yeniden insa etme sozlesmesini aldi ancak Aralik 1902 de Osmanlilar gemiyi yeniden insa etmek icin Cenova daki Armstrong Ansaldo ile bir anlasmaya vardi Calisma 1903 ve 1907 yillari arasinda gerceklestirildi Geminin kazanlari Tersane i Amire tarafindan uretilen ve hizi 9 deniz miline 17 km sa cikaran bir cift su borulu kazanla degistirildi Silahlar tamamen degistirilerek Krupp tarafindan uretilen yeni hizli ates eden toplar monte edildi Dort 15 cm SK L 40 top kazamatlara alti 75 mm ve alti 57 mm top ise ust guverteye monte edildi 1911 1912 Trablusgarp Savasi nin baslangicinda Feth i Bulend ihtiyat kuvvetine atandi ve catisma sirasinda hicbir gorev almadi Bunun yerine dort 15 cm top dort 75 mm top ve dort 57 mm top da dahil olmak uzere silahlarinin cogu gemiden sokuldu ve Selanik limaninin savunmasini desteklemek icin kullanildi Sokulen bu toplarin murettebati gemi murettebatindan 90 bahriyeliyle saglanmisti Geminin kendisi kisla gemisine donusturuldu 18 Ekim 1912 de Birinci Balkan Savasi nin basladigi sirada geminin komutani deniz garnizon komutani olarak da gorev yapan Binbasi Aziz Mahmud Bey di 31 Ekim 1912 gecesi 11 numarali Yunan torpido botu gece 22 20 de kiyi bataryalari ve isildaklardan kacarak mayin tarlalarindan gecti ve saat 23 30 da Feth i Bulend e karsi uc torpido firlatti Bir torpido gemiyi iskalayarak iskeleye isabet etti iki torpido ise gemiye isabet ederek alabora olmasina ve batmasina neden oldu Gemi imami da dahil olmak uzere murettebatinin yedisi batan gemide olurken Yunan gemisi catismaya girmeden ayni yoldan limani terk etti KaynakcaOzel a b c d e f g h i j k Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 138 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 198 a b c Gardiner 1979 s 390 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 3 5 a b c Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 6 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 8 9 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 11 12 Beehler 1913 s 12 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 19 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 20 GenelBeehler William Henry 1913 The History of the Italian Turkish War September 29 1911 to October 18 1912 Annapolis United States Naval Institute OCLC 1408563 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2020 Gardiner Robert Ed 1979 Conway s All the World s Fighting Ships 1860 1905 Londra Conway Maritime Press ISBN 0 85177 133 5 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Silverstone Paul H 1984 Directory of the World s Capital Ships New York Hippocrene Books ISBN 0 88254 979 0 Wikimedia Commons ta Feth i Bulend ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir