Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mukaddeme-i Hayr (Osmanlı Türkçesi: ﻣﻘﺪّﻣﻪ ﺧﻴﺮ, Anlamı: Hayrın Başlangıcı),Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı (93 Harbi) sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.
 Mukaddeme-i Hayr, Tersane-i Amire'deki donatımı esnasında (1895) | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Osmanlı İmparatorluğu | |
| Adı | Mukaddeme-i Hayr |
| Sipariş | 1868 |
| İnşa eden | Tersane-i Amire, İstanbul |
| Kızağa konuluşu | 1870 |
| Denize indirilişi | 28 Ekim 1872 |
| Görevlendirme | 1874 |
| Hizmetten çıkışı | 1923 |
| Akıbet | 1923'te söküldü |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Feth-i Bülend sınıfı |
| Deplasman | 2,762 ton |
| Genişlik | 72 m |
| Çekiş | 11,9 m |
| Su çekimi | 5,2 m |
| Kurulu güç | 3.250 (ihp) (2.420 kW) - 6 kutu tipi kazan |
| İtme gücü | 1 şaft, buhar motoru |
| Hız | 12 knot (22 km/sa; 14 mph) |
| Mürettebat | 16 subay, 153 denizci |
| Silah donanımı | 1874:
1882:
|
| Zırh | Kemer: 229 mm Kazamat: 229 mm |
Tasarım
Mukaddeme-i Hayr, dikeyler arasında 72,01 m uzunluğunda, 11,99 m genişliğindeydi ve 5,51 m su çekimine sahipti. Gövde, demir ile inşa edilmişti ve normal yükte 2.762 metrik ton deplasmanı vardı. Mürettebatı 16 subay ve 153 denizciden oluşuyordu.
Gemi gücünü tek pervaneyi çeviren yatay bileşik buhar motorundan alıyordu. Buhar, gemi ortasındaki tek bacayı kullanan altı adet kömür yakıtlı kutu kazan tarafından sağlanıyordu. İnşa edildiği haliyle motorun ürettiği 3.250 beygir gücü (2.420 kW) gemiyi 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaştırabiliyordu ancak yıllarca süren kötü bakım sonucu geminin hızı 1892'de 8 deniz miline (15 km/sa) düşmüştü. Mukaddeme-i Hayr 270 ton kömür kapasitesine sahipti. İlave bir yelken teçhizatı da vardı.
Gemi, orta kısımda her iki yanda ikişer adet kazamata monte edilmiş dört adet namludan dolumlu 229 mm Armstrong top taşımaktaydı. Silahların konumu, her şartta iki topun doğrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ateş etmesine izin veriyordu. Kazamatlar kalın zırh korumasına, top bataryası ise 222 mm'lik demir zırha sahipti. Kazamatların üst kısmında 150 mm'lik daha ince bir zırh vardı. Gövdede su hattının 60 cm üstüne ve 120 cm altına uzanan bir tam zırhlı kemer vardı. Su üstü kısımda zırh 222 mm, su altında ise 150 mm kalınlığındaydı.
Hizmet geçmişi
Mukaddeme-i Hayr, 1868'de Britanya yapımı kardeş gemisi Feth-i Bülend'in bir kopyası olarak aynı yıl Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Geminin omurgası 1870 yılında kızağa konurken 28 Ekim 1872 tarihinde gemi denize indirildi. 1874'te başlayan deneme seferlerinin ardından aynı yıl hizmete girdi.Rus İmparatorluğu ile yıllardır artan gerginliğin, 1875'in ortalarında Osmanlı'nın kontrolündeki Bosna'da başlayan bir ayaklanmanın ve Sırbistan'ın Temmuz 1876'da Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmesinin birleşik sonucu olarak 24 Nisan 1877'de Rus-Türk Savaşı'nın (93 Harbi) başladı; böylece geminin hizmete girişinden üç yıl sonraki tek önemli faaliyeti meydana geldi. Osmanlı filosu Eylül 1876'da çoktan seferber edilmiş ve çatışma hazırlıklarına başlamıştı. Rus İmparatorluğu ile savaşın başlangıcında Mukaddeme-i Hayr da dahil olmak üzere bazı demir zırhlılar Sulina'da üslendi.
Mukaddeme-i Hayr, Feth-i Bülend, Necm-i Şevket, Muin-i Zafer, Avnillah ve İclaliye'den oluşan Osmanlı filosu, Rus mevkilerine yapılan bombardımandan iki gün sonra, 14 Mayıs 1877'de, Karadeniz'deki liman şehri Sohum'u ele geçirmek için piyade çıkartması yaptı. 31 Mayıs'ta Mukaddeme-i Hayr, Feth-i Bülend, buharlı fırkateyn Mubir-i Sürur ve diğer birkaç gemi, Tuna'da beklenen Rus saldırısına karşı savunma yapmak için Varna'ya gidecek kara birliklerini Batum'dan Trabzon'a taşıdı. Haziran ayında Mukaddeme-i Hayr şehrin savunmasını desteklemek için bir gambot ve silahlı bir römorkör ile Tuna ağzındaki Sulina'ya döndü. Kasım ayından itibaren daha küçük gemilerden oluşan bir Rus filosu, Osmanlı gemilerini engellemek için Sulina'ya mayın döşemeye çalıştı. 8 Kasım'da Osmanlı gambotu bu mayınlar tarafından batırıldı. Mukaddeme-i Hayr çatışmaya girmek için istim almaya başlayınca, Rus gemileri mayın döşemeyi tamamlamadan geri çekilmek zorunda kaldı. Ruslar ertesi gün havan taşıyan gambotlarla döndü, yaşanan çatışma sonucunda her iki taraf da düşman gemilerine herhangi bir isabet kaydedemeden filolarını geri çekti.
1878'de gemi Haliç'e demirledi ve neredeyse 20 yıl boyunca hareketsiz kaldı. Bu hareketsizlik döneminde 1882'de her birinden ikişer adet olmak üzere; 87 mm ve 63,5 mm Krupp top, 37 mm top ve 25,4 mm Nordenfelt topu eklenerek biraz modernize edildi.
Şubat 1897'de, Girit'te Osmanlı yönetimine karşı bir Yunan ayaklanması patlak verdi. Ayaklanma, Büyük Güçlerin müdahale etmek için Avusturya-Macaristan, Fransız, Alman, İtalyan, Rus ve Britanya gemilerinden oluşan bir Girit sularına konuşlandırmasına sebep oldu. Deniz gücünün kıdemli amiralleri, ayaklanma Aralık 1898'de sona erene kadar Girit'teki işleri yöneten bir "Amiraller Konseyi" oluşturdu. Girit olayları Nisan-Mayıs 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlamasına neden oldu. Savaşın patlak vereceği beklentisiyle Osmanlılar, Şubat 1897'de donanmayı teftiş etti. Bu teftiş, Mukaddeme-i Hayr da dahil olmak üzere gemilerin neredeyse hiçbirinin Yunan Donanmasına karşı mücadele etmek için uygun olmadığını ortaya çıkarttı. Nisan ve Mayıs 1897'de Osmanlı donanması, mürettebatın moralini yükseltmek amacıyla Ege Denizi'ne birkaç sorti yaptı; ancak Osmanlıların Yunan kuvvetlerine saldırma amaçları yoktu.
1898'de Mukaddeme-i Hayr'ın topları çıkartılıp karadaki mevzilere yerleştirildi, ayrıca geminin kazanları da söküldü. Mayıs 1897'de Yunanistan ile savaşın sona ermesinin ardından Osmanlı hükûmeti bir donanma yeniden yapılanma programı başlatmaya karar verdi. İlk aşama Mukaddeme-i Hayr da dahil olmak üzere eski zırhlı savaş gemilerini yeniden inşa etmekti. Osmanlılar bu amaçla birkaç yabancı tersane ile temasa geçti. 11 Ağustos 1900'de Krupp'un Germaniawerft tersanesi Mukaddeme-i Hayr'ı yeniden inşa etme sözleşmesini aldı; ancak daha sonra anlaşma iptal edildi ve gemi yeniden inşa edilmedi. Bunun yerine, 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. Gemi, 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi yapıldı. 1920 yılında İzmit'e transfer edildi ve burada kışla gemisi olarak hizmet vermeye devam etti. Eylül 1923'te hizmetten çıkartılıp İzmit'te hurda olarak söküldü.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g h Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 138.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 198.
- ^ a b c Gardiner 1979, s. 390.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, s. 5.
- ^ Wilson 1896, s. 289.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 5-6.
- ^ Wilson 1896, ss. 296-297.
- ^ Clowes 1997, ss. 444-448.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 8-9.
- ^ Langensiepen & Güleryüz 1995, ss. 10, 138.
- Genel
- Clowes, William Laird (1997). The Royal Navy: A History From the Earliest Times to the Death of Queen Victoria, Volume Seven (İngilizce). Londra: Chatham Publishing. ISBN .
- Gardiner, Robert, (Ed.) (1979). Conway's All the World's Fighting Ships: 1860–1905 (İngilizce). Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923 (İngilizce). Londra: Conway Maritime Press. ISBN .
- Wilson, Herbert Wrigley (1896). Ironclads in Action: A Sketch of Naval Warfare from 1855 to 1895 (İngilizce). Londra: S. Low, Marston and Company. OCLC 1111061.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mukaddeme i Hayr Osmanli Turkcesi ﻣﻘﺪ ﻣﻪ ﺧﻴﺮ Anlami Hayrin Baslangici Osmanli donanmasi icin 1860 larda insa edilen Feth i Bulend sinifi demir zirhli korvetlerin ikincisidir Gemi Istanbul daki Tersane i Amire den siparis edildi Omurgasi 1870 te kizaga konan gemi 1872 de denize indirildi ve 1874 te de hizmete girdi Ana silah olarak dort adet 229 mm capinda topu vardi Tek pervaneyi ceviren bilesik buhar motoru ile 12 deniz mili 22 km sa hiza ulasabiliyordu Gemi 1877 1878 Rus Turk Savasi 93 Harbi sirasinda gorev aldi ardindan 1878 den 1897 ye kadar Halic te yatti 1897 de Osmanli Yunan Savasi nin baslangicinda Osmanli donanmasi Mukaddeme i Hayr i ve geri kalan zirhli filoyu seferber etti ancak neredeyse tum gemilerin kullanilamaz durumda oldugunu gordu Mukaddeme i Hayr ertesi yil silahsizlandirildi ve 1911 de sabit bir egitim gemisine donusturuldu 1914 te I Dunya Savasi nin patlak vermesinden sonra kisla gemisi haline getirildi ve 1923 te sokulmesine kadar bu sifatla hizmet etti Mukaddeme i Hayr Tersane i Amire deki donatimi esnasinda 1895 TarihceOsmanli ImparatorluguAdiMukaddeme i HayrSiparis1868Insa edenTersane i Amire IstanbulKizaga konulusu1870Denize indirilisi28 Ekim 1872Gorevlendirme1874Hizmetten cikisi1923Akibet1923 te sokulduGenel karakteristikSinif ve tipiFeth i Bulend sinifiDeplasman2 762 tonGenislik72 mCekis11 9 mSu cekimi5 2 mKurulu guc3 250 ihp 2 420 kW 6 kutu tipi kazanItme gucu1 saft buhar motoruHiz12 knot 22 km sa 14 mph Murettebat16 subay 153 denizciSilah donanimi1874 4 229 mm 9 in Armstrong top 1882 4 229 mm Armstrong top 2 87 mm Krupp top 2 63 5 mm Krupp top 2 37 mm Hotchkiss top 2 25 4 mm Nordenfelt topZirhKemer 229 mm Kazamat 229 mmTasarimKardes gemisi Feth i Bulend in cizimi Mukaddeme i Hayr dikeyler arasinda 72 01 m uzunlugunda 11 99 m genisligindeydi ve 5 51 m su cekimine sahipti Govde demir ile insa edilmisti ve normal yukte 2 762 metrik ton deplasmani vardi Murettebati 16 subay ve 153 denizciden olusuyordu Gemi gucunu tek pervaneyi ceviren yatay bilesik buhar motorundan aliyordu Buhar gemi ortasindaki tek bacayi kullanan alti adet komur yakitli kutu kazan tarafindan saglaniyordu Insa edildigi haliyle motorun urettigi 3 250 beygir gucu 2 420 kW gemiyi 12 deniz mili 22 km sa hiza ulastirabiliyordu ancak yillarca suren kotu bakim sonucu geminin hizi 1892 de 8 deniz miline 15 km sa dusmustu Mukaddeme i Hayr 270 ton komur kapasitesine sahipti Ilave bir yelken techizati da vardi Gemi orta kisimda her iki yanda ikiser adet kazamata monte edilmis dort adet namludan dolumlu 229 mm Armstrong top tasimaktaydi Silahlarin konumu her sartta iki topun dogrudan ileri veya her bir yana direkt olarak ates etmesine izin veriyordu Kazamatlar kalin zirh korumasina top bataryasi ise 222 mm lik demir zirha sahipti Kazamatlarin ust kisminda 150 mm lik daha ince bir zirh vardi Govdede su hattinin 60 cm ustune ve 120 cm altina uzanan bir tam zirhli kemer vardi Su ustu kisimda zirh 222 mm su altinda ise 150 mm kalinligindaydi Hizmet gecmisiMukaddeme i Hayr 1868 de Britanya yapimi kardes gemisi Feth i Bulend in bir kopyasi olarak ayni yil Tersane i Amire den siparis edildi Geminin omurgasi 1870 yilinda kizaga konurken 28 Ekim 1872 tarihinde gemi denize indirildi 1874 te baslayan deneme seferlerinin ardindan ayni yil hizmete girdi Rus Imparatorlugu ile yillardir artan gerginligin 1875 in ortalarinda Osmanli nin kontrolundeki Bosna da baslayan bir ayaklanmanin ve Sirbistan in Temmuz 1876 da Osmanli Imparatorlugu na savas ilan etmesinin birlesik sonucu olarak 24 Nisan 1877 de Rus Turk Savasi nin 93 Harbi basladi boylece geminin hizmete girisinden uc yil sonraki tek onemli faaliyeti meydana geldi Osmanli filosu Eylul 1876 da coktan seferber edilmis ve catisma hazirliklarina baslamisti Rus Imparatorlugu ile savasin baslangicinda Mukaddeme i Hayr da dahil olmak uzere bazi demir zirhlilar Sulina da uslendi Mukaddeme i Hayr Feth i Bulend Necm i Sevket Muin i Zafer Avnillah ve Iclaliye den olusan Osmanli filosu Rus mevkilerine yapilan bombardimandan iki gun sonra 14 Mayis 1877 de Karadeniz deki liman sehri Sohum u ele gecirmek icin piyade cikartmasi yapti 31 Mayis ta Mukaddeme i Hayr Feth i Bulend buharli firkateyn Mubir i Surur ve diger birkac gemi Tuna da beklenen Rus saldirisina karsi savunma yapmak icin Varna ya gidecek kara birliklerini Batum dan Trabzon a tasidi Haziran ayinda Mukaddeme i Hayr sehrin savunmasini desteklemek icin bir gambot ve silahli bir romorkor ile Tuna agzindaki Sulina ya dondu Kasim ayindan itibaren daha kucuk gemilerden olusan bir Rus filosu Osmanli gemilerini engellemek icin Sulina ya mayin dosemeye calisti 8 Kasim da Osmanli gambotu bu mayinlar tarafindan batirildi Mukaddeme i Hayr catismaya girmek icin istim almaya baslayinca Rus gemileri mayin dosemeyi tamamlamadan geri cekilmek zorunda kaldi Ruslar ertesi gun havan tasiyan gambotlarla dondu yasanan catisma sonucunda her iki taraf da dusman gemilerine herhangi bir isabet kaydedemeden filolarini geri cekti Halic teki Osmanli zirhli filosu 1878 de gemi Halic e demirledi ve neredeyse 20 yil boyunca hareketsiz kaldi Bu hareketsizlik doneminde 1882 de her birinden ikiser adet olmak uzere 87 mm ve 63 5 mm Krupp top 37 mm top ve 25 4 mm Nordenfelt topu eklenerek biraz modernize edildi Subat 1897 de Girit te Osmanli yonetimine karsi bir Yunan ayaklanmasi patlak verdi Ayaklanma Buyuk Guclerin mudahale etmek icin Avusturya Macaristan Fransiz Alman Italyan Rus ve Britanya gemilerinden olusan bir Girit sularina konuslandirmasina sebep oldu Deniz gucunun kidemli amiralleri ayaklanma Aralik 1898 de sona erene kadar Girit teki isleri yoneten bir Amiraller Konseyi olusturdu Girit olaylari Nisan Mayis 1897 de Osmanli Yunan Savasi nin baslamasina neden oldu Savasin patlak verecegi beklentisiyle Osmanlilar Subat 1897 de donanmayi teftis etti Bu teftis Mukaddeme i Hayr da dahil olmak uzere gemilerin neredeyse hicbirinin Yunan Donanmasina karsi mucadele etmek icin uygun olmadigini ortaya cikartti Nisan ve Mayis 1897 de Osmanli donanmasi murettebatin moralini yukseltmek amaciyla Ege Denizi ne birkac sorti yapti ancak Osmanlilarin Yunan kuvvetlerine saldirma amaclari yoktu 1898 de Mukaddeme i Hayr in toplari cikartilip karadaki mevzilere yerlestirildi ayrica geminin kazanlari da sokuldu Mayis 1897 de Yunanistan ile savasin sona ermesinin ardindan Osmanli hukumeti bir donanma yeniden yapilanma programi baslatmaya karar verdi Ilk asama Mukaddeme i Hayr da dahil olmak uzere eski zirhli savas gemilerini yeniden insa etmekti Osmanlilar bu amacla birkac yabanci tersane ile temasa gecti 11 Agustos 1900 de Krupp un Germaniawerft tersanesi Mukaddeme i Hayr i yeniden insa etme sozlesmesini aldi ancak daha sonra anlasma iptal edildi ve gemi yeniden insa edilmedi Bunun yerine 1911 de sabit bir egitim gemisine donusturuldu Gemi 1914 te I Dunya Savasi nin patlak vermesinden sonra kisla gemisi yapildi 1920 yilinda Izmit e transfer edildi ve burada kisla gemisi olarak hizmet vermeye devam etti Eylul 1923 te hizmetten cikartilip Izmit te hurda olarak sokuldu KaynakcaOzel a b c d e f g h Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 138 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 198 a b c Gardiner 1979 s 390 Langensiepen amp Guleryuz 1995 s 5 Wilson 1896 s 289 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 5 6 Wilson 1896 ss 296 297 Clowes 1997 ss 444 448 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 8 9 Langensiepen amp Guleryuz 1995 ss 10 138 GenelClowes William Laird 1997 The Royal Navy A History From the Earliest Times to the Death of Queen Victoria Volume Seven Ingilizce Londra Chatham Publishing ISBN 1 86176 016 7 Gardiner Robert Ed 1979 Conway s All the World s Fighting Ships 1860 1905 Ingilizce Londra Conway Maritime Press ISBN 0 85177 133 5 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Ingilizce Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Wilson Herbert Wrigley 1896 Ironclads in Action A Sketch of Naval Warfare from 1855 to 1895 Ingilizce Londra S Low Marston and Company OCLC 1111061