Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Organik kimyada fonksiyonel grup, içinde bulundukları moleküllerin karakteristik kimyasal tepkimelerinden sorumlu belli atom gruplarıdır. Aynı fonksiyonel grup aynı veya benzer kimyasal tepkimere girer, ait olduğu molekülün büyüklüğünden bağımsız olarak.
Aşağıda en yaygın fonksiyonel grupların bir listesi bulunmaktadır. Bu formüllerde R ve R' sembolleri bir alkil grubunu temsil eder.
Temel biyolojide sözü geçen gruplar için listesine bakınız.
| Grup | Formül | Yapısal formül | Ön ek | Son ek | Örnek | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Haloformil | RCOX |  | haloformil- | -oyl halojenür |  (Etanoyl klorür) | |
| Alkol | Hidroksil | ROH |  | hidroksi- | -ol |  Metanol |
| Aldehit | Aldehit | RCHO |  | okso- | -al |  Asetaldehit (Etanal) |
| Alkan | Alkil | RH |  | alkil- | -an |  Metan |
| Alken | Alkenil | R2C=CR2 |  | alkenil- | -en |  Etilen (Eten) |
| Alkin | Alkinil | RC≡CR' |  | alkinil- | -in |  Asetilen (Etin) |
| Amid | RCONR2 |  | karboksamido- | -amid |  Asetamid (Etanamid) | |
| Aminler | Birincil amin | RNH2 |  | amino- | -amin |  Metilamin (Metanamin) |
| İkincil amin | R2NH |  | amino- | -amin |  | |
| Üçüncül amin | R3N |  | amino- | -amine |  | |
| R4N+ |  | amonyo- | -amonyum |  Kolin | ||
| RN3 |  | azido- | alkil azid |  (Azidobenzen) | ||
| RN2R' |  | azo- | -diazen |  (p-dimetilamino-azobenzensülfonik asit) | ||
| RCH2C6H5 RBn |  | benzyl- | 1-(substituent)tolüen |  (1-Bromotolüen) | ||
| ROCOOR |  | alkil karbonat | ||||
| Karboksilat | RCOO− | 
| karboksi- | -oat |  Sodyum asetat (Sodyum etanoat) | |
| Karboksilik asit | Karboksil | RCOOH |  | karboksi- | -oik asit |  Asetik asit (Etanoik asit) |
| ROCN |  | Siyanato- | alkil siyanat | |||
| RSCN |  | tiyosiyanato- | alkil tiyosiyanat | |||
| RSSR' |  | alkil alkil disülfür | (2,2'-Ditiyobis(etilamin)) | |||
| Eter | Eter | ROR' |  | alkoksi- | alkil alkil eter |  Dietil eter (Etoksietan) |
| Ester | Ester | RCOOR' |  | alkil alkanoat |  (Etil bütanoat) | |
| Haloalkan | Halo | RX |  | halo- | alkil halojenür |  Kloroetan (Etil klorür) |
| ROOH |  | hidroperoksi- | alkil hidroperoksit |  Metil etil keton peroksit | ||
| İmin | birincil ketimin | RC(=NH)R' |  | imino- | -imin | |
| İkincil ketimin | RC(=NR)R' |  | imino- | -imin | ||
| birincil aldimin | RC(=NH)H |  | imino- | -imin | ||
| RC(=NR')H |  | imino- | -imin | |||
| RC(=O)NC(=O)R' |  | imido- | -imid | |||
| RNC |  | izosiyano- | alkil izosiyanür | |||
| İzosiyanatlar | İzosiyanat | RNCO |  | isosiyanato- | alkyl izosiyanat |  |
| RNCS |  | izotiyosiyanato- | alkil izotiyosiyanat |  | ||
| Keton | Karbonil | RCOR' |  | keto-, okso- | -on |  Metil etil keton (Butanon) |
| Nitrat | Nitrat | RONO2 |  | nitrooksi-, nitroksi- | alkil nitrat |  Amil nitrat (1-nitrooksipentan) |
| Nitril | Nitril | RCN |  | siyano- | alkannitril |  (Fenil siyanür) |
| Nitrit | Nitrosooksi | RONO |  | nitrosooksi- | alkil nitrit |  (3-metil-1-nitrosooksibutan) |
| Nitro bileşiği | RNO2 |  | nitro- |  Nitrometan | ||
| RNO |  | nitroso- |  | |||
| ROOR |  | peroksi- | alkil peroksit |  | ||
| Benzen türevi | Fenil | RC6H5 |  | fenil- | -benzen |  (2-fenilpropan) |
| Fosfin | Fosfino | R3P |  | fosfino- | -fosfan |  Metilpropilfosfan |
| Fosfat | HOPO(OR)2 |  | fosforik asit di(substituent) ester | di(substituent) hydrojenfosfat | DNA | |
| Fosfono | RP(=O)(OH)2 |  | fosfono- | substituent fosfonic asit |  Benzilfosfonik asit | |
| Fosfat | Fosfat | ROP(=O)(OH)2 |  | fosfo- |  | |
| Piridin türevi | Piridil | RC5H4N |
| 4-pyridil 3-pyridil 2-pyridil | -pyridine |  Nikotin |
| RSR' |  | di(substituent) sülfür |  | |||
| RSO2R' |  | sülfonil- | di(ornatık) sülfon |  Dimetil sülfon () | ||
| Sülfo | RSO3H |  | sülfo- | substituent sülfonik asit |  Benzensülfonik asit | |
| RSOR' |  | sülfinil- | di(ornatık) sülfoksit |  Difenil sülfoksit | ||
| Tiyol | Sülfhidril | RSH |  | merkapto-, sülfanil- | -tiol |  Etantiyol (Etil merkaptan) |
Fonksiyonel grupların isimlerini alkanlarınkiyle birleştirmek organik bileşikleri isimlendirmek için güçlü bir adlandırma sistemi yaratır.
Fonksiyonel grupların hidrojen olmayan atomları birbirleriyle ve molekülün geri kalanı ile kovalent bağlarla bağlıdır. Atomlar grubu molekülün kalan kısmıyla iyonik kuvvetle bağlanmışsa bu atom grubu çokatomlu iyon veya olarak adlandırmak daha doğrudur. Bu atom gruplarına toplu olarak radikal denir, serbest radikal terimi bundan türetilmiştir.
Fonksiyonel grubun bağlı olduğu karbona alfa karbon denir.
Fonksiyonel gruplar organik moleküllerin omurgalarına bağlı olurlar. Molekülün özelliklerini ve kimyasal tepkimelerini belirlerler. Fonksiyonel gruplar karbon omurgadan daha az kararlıdır ve kimyasal tepkimeye girmeye daha eğilimlidirler.
Dış bağlantılar
- (pdf) (İngilizce)
- IUPAC Gold Book (Kimya terminolojisi hülasası)27 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- IUPAC Blue Book (Organik isimlendirme)8 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Organik kimyada fonksiyonel grup icinde bulunduklari molekullerin karakteristik kimyasal tepkimelerinden sorumlu belli atom gruplaridir Ayni fonksiyonel grup ayni veya benzer kimyasal tepkimere girer ait oldugu molekulun buyuklugunden bagimsiz olarak Asagida en yaygin fonksiyonel gruplarin bir listesi bulunmaktadir Bu formullerde R ve R sembolleri bir alkil grubunu temsil eder Temel biyolojide sozu gecen gruplar icin listesine bakiniz Grup Formul Yapisal formul On ek Son ek OrnekHaloformil RCOX haloformil oyl halojenur Etanoyl klorur Alkol Hidroksil ROH hidroksi ol MetanolAldehit Aldehit RCHO okso al Asetaldehit Etanal Alkan Alkil RH alkil an MetanAlken Alkenil R2C CR2 alkenil en Etilen Eten Alkin Alkinil RC CR alkinil in Asetilen Etin Amid RCONR2 karboksamido amid Asetamid Etanamid Aminler Birincil amin RNH2 amino amin Metilamin Metanamin Ikincil amin R2NH amino aminUcuncul amin R3N amino amineR4N amonyo amonyum KolinRN3 azido alkil azid Azidobenzen RN2R azo diazen p dimetilamino azobenzensulfonik asit RCH2C6H5 RBn benzyl 1 substituent toluen 1 Bromotoluen ROCOOR alkil karbonatKarboksilat RCOO karboksi oat Sodyum asetat Sodyum etanoat Karboksilik asit Karboksil RCOOH karboksi oik asit Asetik asit Etanoik asit ROCN Siyanato alkil siyanatRSCN tiyosiyanato alkil tiyosiyanatRSSR alkil alkil disulfur 2 2 Ditiyobis etilamin Eter Eter ROR alkoksi alkil alkil eter Dietil eter Etoksietan Ester Ester RCOOR alkil alkanoat Etil butanoat Haloalkan Halo RX halo alkil halojenur Kloroetan Etil klorur ROOH hidroperoksi alkil hidroperoksit Metil etil keton peroksitImin birincil ketimin RC NH R imino iminIkincil ketimin RC NR R imino iminbirincil aldimin RC NH H imino iminRC NR H imino iminRC O NC O R imido imidRNC izosiyano alkil izosiyanurIzosiyanatlar Izosiyanat RNCO isosiyanato alkyl izosiyanatRNCS izotiyosiyanato alkil izotiyosiyanatKeton Karbonil RCOR keto okso on Metil etil keton Butanon Nitrat Nitrat RONO2 nitrooksi nitroksi alkil nitrat Amil nitrat 1 nitrooksipentan Nitril Nitril RCN siyano alkannitril alkil siyanur Fenil siyanur Nitrit Nitrosooksi RONO nitrosooksi alkil nitrit 3 metil 1 nitrosooksibutan Nitro bilesigi RNO2 nitro NitrometanRNO nitroso ROOR peroksi alkil peroksitBenzen turevi Fenil RC6H5 fenil benzen 2 fenilpropan Fosfin Fosfino R3P fosfino fosfan MetilpropilfosfanFosfat HOPO OR 2 fosforik asit di substituent ester di substituent hydrojenfosfat DNAFosfono RP O OH 2 fosfono substituent fosfonic asit Benzilfosfonik asitFosfat Fosfat ROP O OH 2 fosfo Piridin turevi Piridil RC5H4N 4 pyridil pyridin 4 il 3 pyridil pyridin 3 il 2 pyridil pyridin 2 il pyridine NikotinRSR di substituent sulfurRSO2R sulfonil di ornatik sulfon Dimetil sulfon Sulfo RSO3H sulfo substituent sulfonik asit Benzensulfonik asitRSOR sulfinil di ornatik sulfoksit Difenil sulfoksitTiyol Sulfhidril RSH merkapto sulfanil tiol Etantiyol Etil merkaptan Fonksiyonel gruplarin isimlerini alkanlarinkiyle birlestirmek organik bilesikleri isimlendirmek icin guclu bir adlandirma sistemi yaratir Fonksiyonel gruplarin hidrojen olmayan atomlari birbirleriyle ve molekulun geri kalani ile kovalent baglarla baglidir Atomlar grubu molekulun kalan kismiyla iyonik kuvvetle baglanmissa bu atom grubu cokatomlu iyon veya olarak adlandirmak daha dogrudur Bu atom gruplarina toplu olarak radikal denir serbest radikal terimi bundan turetilmistir Fonksiyonel grubun bagli oldugu karbona alfa karbon denir Fonksiyonel gruplar organik molekullerin omurgalarina bagli olurlar Molekulun ozelliklerini ve kimyasal tepkimelerini belirlerler Fonksiyonel gruplar karbon omurgadan daha az kararlidir ve kimyasal tepkimeye girmeye daha egilimlidirler Dis baglantilar pdf Ingilizce IUPAC Gold Book Kimya terminolojisi hulasasi 27 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce IUPAC Blue Book Organik isimlendirme 8 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce