Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gölevez (Colocasia esculenta), yılanyastığıgiller (Araceae) familyasından bolca potasyum içeren bir bitki. Taro veya kolokas olarak da bilinir.
| Gölevez | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Colocasia esculenta (L.) |
Dağılımı
Asya'nın güney doğusundan Afrika kıtasına ve Pasifik adalarına kadar üretimi yayılmıştır. Gölevez; Asya, Afrika, Orta Amerika ve Pasifik adalarında yaşayan 400-500 milyon insanın temel gıda kaynağıdır. Türkiye'de Antalya ilinin Alanya ve Gazipaşa, Mersin'in Bozyazı, Anamur ilçeleri ve civarında yetişir.
Üretimi
Dünya üzerinde 43 devlette yaygın olarak üretilen gölevezin Dünya üretimi 5.695.000 ton olup Türkiye üretimi ise 1000 tondur. Üretimin % 60'ı Afrika'da, % 32'si Asya'da ve % 8'i ise Pasifik adalarındadır. Bu ülkelerde özel kabuk soyma, kurutma, öğütme, dilimleme, parçalama, presleme ve yıkama makineleri mevcuttur.
Bileşimi
Gölevez yaprakları vitamin ve mineraller açısından zengindir. Tiamin, riboflavin, demir, fosfor, çinko, vitamin B6, vitamin C, niasin, potasyum, bakır ve mangan açısından zengindir. Yumruları yüksek oranda nişasta ve lif içerir. Yumrularda veya yapraklarda oksalik asit bulunabilir. Bu yüzden bitki kesinlikle pişirmeden yenilmemelidir, oksalat iyonu sindirim sisteminde yüksek oranda tahrişe neden olabilir. Oksalat iyonu alımından kaynaklanabilecek riskleri elimine etmek için bitkinin kalsiyum içeren gıdalarla tüketilmesi de önerilmektedir. Kalsiyum oksalatla reaksiyona girerek suda çözünmez olan kalsiyum oksalatı oluşturur.
Yetiştirilmesi
Gölevez yarı gölgeli veya güneşli yerlerde yetişen tropikal bir bitkidir. Suyu cok sever. Çogalması ana yumrulardan ayrılarak alınan yavru yumrularla olur. Yavru yumrular 10-15 cm derine ve 60-70 cm aralıklarla ekilir. Boyları 1.5-2 metreye kadar çıkar.
Nisan ayında dikim yapılıp, 7-8 ay sonra aralık ayında hasat edilmeye başlanıp hasadı kış boyunca devametmektedir.
Bitki, süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır.
Kullanımı
Gölevez yumrusunu damak zevkine uygun sunmak için özel pişirme metodları geliştirilmiştir; sınırlı haşlama, kurutma, kızartma, öğütme, rendeleme, fırınlama. Gölevez kuru fasulye ve nohut yemekleri gibi isteğe bağlı olarak et ile haşlanarak yemeği yapılmaktadır. Yumrudan suda pişme esnasında bamyadaki gibi musilaj madde salgılanmaktadır. Bunu önlemek için pişirme esnasında limon sıkılması gerekir.
Gölevezin diğer değerlendirilme şekilleri;
- Tropik ve subtropik ülkelerde gölevez yumrusu; konserve, un, cips, şehriye ve dondurulmuş gıda olarak değerlendirilmektedir.
- Fırınlanarak ve haşlanarak mantı ve börek yapılıp Hindistan cevizi ile tüketilmektedir.
- Kurutulup öğütülmüş ince tozu; ekmek, pasta, mama ve makarnalarda katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.
- Gölevez nişastası, plastik ve kozmetik endüstrisinde kullanılmaktadır.
- Gölevez yumrusu %10 müsilaj içerir.Gölevez zamkı(müsilaj) diyet ürünlerine katılmaktadır.
- Yaprak saplarından Vietnam çorbası yapılmaktadır.
- Gölevez yaprakları sarma ve çorba olarak değerlendirilmektedir.
- Yumru haşlanarak sebze yemekleri yapılabilmektedir.
Taro kökleri ve yaprakları güzel bir tada sahiptir. Yaprakları lahana tadında iken pişirilebilir.
Kaynakça
- Agbor-Egbe, t., Rickard,J.E. 1990. Evaluation of the chemical composition of fresh and stored edible aroids. J.Sci. FoodAgric.53:487-495.
- Anonymous.1986.FAO Production Yearbook 1985. Food and Agriculture Organization,Rome.
- Anonymous.1991. Annual Report 1990-1991. Central Tuber Crops Research Institute,Trivananthapuram,Kerala,İndia.
- Axtel, B., Adams, L. 1993 Root Crop Processing Intermediate Tec. Publ. London.
- Averre, C.W,1967 Malanga Culture in Dade County: Problems and Progress Univ. Flor. Sub-Tropical Expt. Sta., Homestead Mimeograph SUB 67-3.
Dış bağlantılar
- ^ "ما هو القلقاس؟ وما فوائد وأضرار هذا النبات؟ | أعشاب الهيرب ALHERB". أعشاب الهيرب ALHERB | فوائد وأضرار الأعشاب والنباتات والزيوت العطرية (Arapça). 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Golevez Colocasia esculenta yilanyastigigiller Araceae familyasindan bolca potasyum iceren bir bitki Taro veya kolokas olarak da bilinir GolevezBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeKlad Angiosperms Kapali tohumlular Klad Monocots Bir cenekliler Takim AlismatalesFamilya Araceae Yilanyastigigiller Cins ColocasiaTur C esculentaIkili adlandirmaColocasia esculenta L YumrularColocasia esculenta cv Black Magic DagilimiAsya nin guney dogusundan Afrika kitasina ve Pasifik adalarina kadar uretimi yayilmistir Golevez Asya Afrika Orta Amerika ve Pasifik adalarinda yasayan 400 500 milyon insanin temel gida kaynagidir Turkiye de Antalya ilinin Alanya ve Gazipasa Mersin in Bozyazi Anamur ilceleri ve civarinda yetisir UretimiDunya uzerinde 43 devlette yaygin olarak uretilen golevezin Dunya uretimi 5 695 000 ton olup Turkiye uretimi ise 1000 tondur Uretimin 60 i Afrika da 32 si Asya da ve 8 i ise Pasifik adalarindadir Bu ulkelerde ozel kabuk soyma kurutma ogutme dilimleme parcalama presleme ve yikama makineleri mevcuttur BilesimiGolevez yapraklari vitamin ve mineraller acisindan zengindir Tiamin riboflavin demir fosfor cinko vitamin B6 vitamin C niasin potasyum bakir ve mangan acisindan zengindir Yumrulari yuksek oranda nisasta ve lif icerir Yumrularda veya yapraklarda oksalik asit bulunabilir Bu yuzden bitki kesinlikle pisirmeden yenilmemelidir oksalat iyonu sindirim sisteminde yuksek oranda tahrise neden olabilir Oksalat iyonu alimindan kaynaklanabilecek riskleri elimine etmek icin bitkinin kalsiyum iceren gidalarla tuketilmesi de onerilmektedir Kalsiyum oksalatla reaksiyona girerek suda cozunmez olan kalsiyum oksalati olusturur YetistirilmesiGolevez yari golgeli veya gunesli yerlerde yetisen tropikal bir bitkidir Suyu cok sever Cogalmasi ana yumrulardan ayrilarak alinan yavru yumrularla olur Yavru yumrular 10 15 cm derine ve 60 70 cm araliklarla ekilir Boylari 1 5 2 metreye kadar cikar Nisan ayinda dikim yapilip 7 8 ay sonra aralik ayinda hasat edilmeye baslanip hasadi kis boyunca devametmektedir Bitki sus bitkisi olarak da kullanilmaktadir KullanimiGolevez yumrusunu damak zevkine uygun sunmak icin ozel pisirme metodlari gelistirilmistir sinirli haslama kurutma kizartma ogutme rendeleme firinlama Golevez kuru fasulye ve nohut yemekleri gibi istege bagli olarak et ile haslanarak yemegi yapilmaktadir Yumrudan suda pisme esnasinda bamyadaki gibi musilaj madde salgilanmaktadir Bunu onlemek icin pisirme esnasinda limon sikilmasi gerekir Golevezin diger degerlendirilme sekilleri Tropik ve subtropik ulkelerde golevez yumrusu konserve un cips sehriye ve dondurulmus gida olarak degerlendirilmektedir Firinlanarak ve haslanarak manti ve borek yapilip Hindistan cevizi ile tuketilmektedir Kurutulup ogutulmus ince tozu ekmek pasta mama ve makarnalarda katki maddesi olarak kullanilmaktadir Golevez nisastasi plastik ve kozmetik endustrisinde kullanilmaktadir Golevez yumrusu 10 musilaj icerir Golevez zamki musilaj diyet urunlerine katilmaktadir Yaprak saplarindan Vietnam corbasi yapilmaktadir Golevez yapraklari sarma ve corba olarak degerlendirilmektedir Yumru haslanarak sebze yemekleri yapilabilmektedir Taro kokleri ve yapraklari guzel bir tada sahiptir Yapraklari lahana tadinda iken pisirilebilir KaynakcaAgbor Egbe t Rickard J E 1990 Evaluation of the chemical composition of fresh and stored edible aroids J Sci FoodAgric 53 487 495 Anonymous 1986 FAO Production Yearbook 1985 Food and Agriculture Organization Rome Anonymous 1991 Annual Report 1990 1991 Central Tuber Crops Research Institute Trivananthapuram Kerala India Axtel B Adams L 1993 Root Crop Processing Intermediate Tec Publ London Averre C W 1967 Malanga Culture in Dade County Problems and Progress Univ Flor Sub Tropical Expt Sta Homestead Mimeograph SUB 67 3 Dis baglantilar ما هو القلقاس وما فوائد وأضرار هذا النبات أعشاب الهيرب ALHERB أعشاب الهيرب ALHERB فوائد وأضرار الأعشاب والنباتات والزيوت العطرية Arapca 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023