GLONASS (Rusça: ГЛОНАСС, Rusça telaffuz: ; Rusça: Глобальная навигационная спутниковая система), Globalnaya navigatsionnaya sputnikovaya sistema veya Global Navigation Satellite System, tanımlamalarının kısaltmasıdır. Türkçe: Küresel Uydu Konumlandırma Sistemi veya Türkçe: Küresel Uydu Seyir Sistemi);
Menşei Ülke | Rusya |
---|---|
İşletici(ler) | Roskosmos |
Türü | Askeri, sivil |
Durumu | İşletimde |
Kapsama alanı | Küresel |
Hassasiyet | 4.5–7.4 metre |
Toplam uydu sayısı | 27 |
Yörüngedeki uydular | 24 |
İlk fırlatma | Ekim 1982 |
Son fırlatma | 28 Mayıs 2016 |
Düzen(ler) | 3x MEO |
Yörünge yüksekliği | 19,130 km |
Rusya tarafından geliştirilmiş ikinci kuşak bir küresel uydu konumlandırma sistemidir. Dünyanın GPS'den sonra ikinci işler hale gelmiş uydu konumlandırma sistemidir.
En uygun durumda çalışabilir olarak gelişimi 1976 yılında Sovyetler Birliği'nde başlayan GLONASS, uydu takımları o zamana kadar çok sayıda taşıyıcı roketle eklemeler yoluyla 1995 yılında tamamlanabilmiştir. Sovyetler Birliği'nin çöküşünü takiben ekonomik daralma yüzünden 2001'e kadar sadece 7 uydu işler halde bulunmaktaydı. O yıl Başkan Vladimir Putin GLONASS'ın yenilenip tekrar etkinleştirilmesi için bir programı başlattırmıştır. GLONASS, Rusya Federal Uzay Kurumu'nun 2010 yılında bütçesinin neredeyse üçte birini tüketen en pahalı yapımı olmuştur.
2010 yılına kadar GLONASS Rusya topraklarının tamamına ulaşmış ve 2011 yılı Ekim ayında, toplam 24 uydudan oluşan tüm yörünge takımları ile tam küresel kapsama alanına etkinleştirilmiştir. GLONASS uydularının, 2011'de başlayan ve 10 yıllık yaşam süresi olan sürümü ile, tasarımları bir takım yükseltmeler içermektedir. Sistem, ABD'nin GPS sistemi ve Avrupa Birliği tarafından hayata geçirilen Galileo konumlandırma sistemi'nin bir dengidir. Ayrıca benzer şekilde Çin tarafından geliştirilen Compass adlı bir konumlandırma sistemi bulunmaktadır.
Gelişimi
Öncesinde 1979'da 4 uydu ile işleyen ilk uydu destekli konum belirleme sistemi kurulmuştu. COSMOS adı verilen ilk GLONASS uydusu, 12 Ekim 1982'de uzaya fırlatılmıştı. Sistem, GPS'e benzer nitelikte birimlerden oluşmaktadır. 8 adet yer istasyonu, sistemi kontrol etmek amacıyla Rusya sınırları içerisinde konuşlandırılmıştır.
Tsiklon adı verilen ilk Rus konumlandırma sistemi; 15 Mayıs 1967 (Cosmos 158) ve 27 Temmuz 1978 (Cosmos 1027) tarihleri arasında yörüngeye yerleştirilmiştir. Küresel çapta olmasa da bölgesel olarak ve yönlendirilebilir özellikte uydulardan oluşan Tsiklon (anlamı: Siklon) Sovyetler'in ilk uydu konumlandırma sistemiydi.
Sistem
Amacı
Sistem, gerçek zamanlı uydu verileri kullanılarak dünya üzerinde bulunulan yerin konumunu koordinat sistemi aracılığıyla hızlı bir şekilde bulmak amacıyla tasarlanmıştır. Başlangıçta Sovyet ordusunda balistik füzelerin seyir konumu ve hedeflenmesi için oluşturulan ikinci nesil uydu konumlandırma sistemini, yüksek doğrulukla bir konumu hesaplamak için kendi Tsikada sistemleri üzerinde geliştirmişlerdir. GLONASS, Tsikada'nın 2 saatlik devrelerde sinyal işleme ve hesaplama katsayısında daha kesin sonuçların alınması için geliştirilmiştir.
Tam yetenek geri yükleme
Haziran 2008'de, sistem zamanı tam olarak etkin 16 uydudan oluşuyordu. Bu noktada, Roscosmos 2010 yılında yörüngede 24 uyduyla tam bir uydu takımını, daha önce planlanandan daha önce bir yıl içinde amaçladı.
Eylül 2008'de, Başkan Vladimir Putin, federal bütçeden GLONASS için ek 67 milyar ruble (2,6 milyar dolar) ayrılması için bir kararname imzaladı.
Uydu takımları
GLONASS uyduları Rus , ile , (eski adıyla ), liderliği altında geliştirilmişti. GLONASS uyduları için seri üretim Omsk merkezli şirketi tarafından tamamlanmıştı.
Gelişmesinin üçüncü döneminde başından sonuna, uydu tasarımları çok sayıda iyileştirmeler yoluyla üretilmişti. Sırayla öncül GLONASS 1982'den, GLONASS-M 2003'ten ve GLONASS-K 2011'den beri işler konumdaydı. Her uydunun adı test uyduları için ya baş harflerinden oluşan kısma adlandırma yoluyla ya da Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı Birimleri tarafından işletmedeki uydular için bir numara atama yoluyla Uragan adına ekleşik olarak verilmekteydi. Tüm Uragan uyduları bir atamasına (11F654 gibi) sahipti ve her biri aynı zamanda sıra dışı bir "Kosmos-NNNN" kod numarası atamasına sahipti.
Öncüller
GLONASS uydularının ilk nesli, 3 yörüngede dengelenmiş uydulardı. Yeniden yörünge edinimine sahip olması için bir tür itici güç sistemi ile donatılmışlardı. Bu tekrar yönlendirilebilir uyduların ortalama işletim süreleri 16 ay kadardı. İlk fırlatılan takımda bazıları araç kazalarında kaybedildi. Yaşam süreleri üç yıldı. Blok II uyduları için Proton-K Blok-DM-2 veya Proton-K Briz-M (Booster) kullanan roketlerle Baykonur Uzay Üssü'nden tek seferde üç fırlatma yapıldı. Etalon bir GLONASS uydusu için vekil tayin edildi.
GLONASS-M olarak bilinen uydular, 1990'da geliştirilmeye başlandı ve ilk takımı 2001 yılında fırlatıldı. Bu uydular yedi yıl yükseltilmiş yaşam sürelerine sahipti ve ağırlıkları 1480 kg'dan biraz fazlaydı. Yaklaşık olarak 2.4 metre çapa ve 3.7 metre yüksekliğe sahiplerdi. GLONASS-M takımında uydu L-bandı sinyalleri için 12 birincil antene sahipti. Laser yansıtıcıları aynı zamanda yerölçüm araştırması ve hassas yörünge belirlenmesinde kullanılacak şekilde tasarlanmıştı. Hassas saat hesaplaması için uydularda yerleşik atom saatleri kullanılmıştır.
Yeni nesil
GLONASS-K olarak bilinen en yeni seri uydular 750 kg'a indirgenmiş ağırlıkları ve ikinci neslin 7 yıllık ömrü ile karşılaştırıldığında 10 yıl kadar bir yaşam süresine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. L3 ve L5 bantları içeren yeni CDMA olarak adlandırılan daha fazla konumlama için sistemin doğruluğunu geliştirmede modernize edilmiş GPS'e benzer modülasyonlu sinyalleri iletir. Ek olarak yön bulma için L-bandı sinyali sunmaktadır. Önceki uydu takımları gibi sağlamlaştırılmış 3 eksene sahiptir.
Yörüngeleri
Yörüngeler yaklaşık olarak 11 saat 15 dakikalık bir yörüngesel devir sağlayan, yeryüzünden 19,100 km yükseklikteki ve 64.8° civarında bir eğim ile birlikte yaklaşık dairesel bir yörünge düzlemindedir. Düzlemler kendilerini 15° yer değiştirme serbestisine sahiptir. Genel olarak yerleştirmede, en az beş uydu verilen herhangi bir zamanda verilen herhangi bir noktadan görünür.
Teknik özellikleri
Bir GLONASS alıcısı uydu sinyallerini izliyorken konum düzeltmesi anlık olarak sinyalle gönderilir. 1 mikrosaniyede zaman transferi, 15 cm/s ile birlikte hız vektörü ölçümü, 70 metre ile düşey konumlama, 57-70 metre ile yatay konumlama doğruluğu sağlama, zamanlama servisi ve standart konumlama sisteminin en üst verimliliğinde elde edilir.
FDMA sinyalleri
Sistem iki tür sinyalle işler:
- Açık sinyal (standart duyarlılık sinyali - standart precision (SP)) ve
- Karartılmış/gizli sinyal (yüksek duyarlılık sinyali - obfuscated high precision (HP)).
GLONASS sinyalleri şifrelemesi kullanılarak modülasyonu ile GPS sinyallerinde olduğu gibi aktarılır. Tüm uydular kendi standart duyarlılık sinyali olarak aynı kodu iletir, ancak her biri L1 bandı olarak bilinen 1602.5625 MHz ile 1615.5 MHz aralığındaki bir 15 kanallı (FDMA - Frequency Division Multiple Access) kullanarak farklı bir frekans üzerinde iletir. Kesin merkezi frekansını hesaplamak için denklem 1602 MHz + n × 0.5625 MHz dir; Buradaki n, bir uydunun frekans kanal numarasının (n=0,1,2,3,...24) olduğu yerdir. Sinyaller 25-27 dBW (316 ile 500 watt) arasındaki bir de (EIRP - Equivalent isotropically radiated power) sağ-el kullanılırken 38° koni içerisinde iletilir. 24 uydulu takımyıldızın, antipodal uydu çiftlerini desteklemek için aynı frekans kanallarını kullanarak sadece 15 kanal ile uyumlu olduğunu unutmayın, çünkü bu uydular hiçbir zaman aynı anda Dünya merkezli bir kullanıcının görüş hattında değildir.
Sinyal aktarımı, L2 bandı olarak bilinen 1246 MHz merkezi frekans ile birlikte 1240 MHz ve 1260 MHz arasında iletilir. 1246 MHz + n × 0.4375 MHz denklemine göre gerçekleşmektedir. Gizli sinyalle ilgili diğer ayrıntılar açıklanmamıştır.
En yüksek verimlilikte, 5-10 metre yatay konumlandırma hassasiyeti sunan açık sinyalin (şifresiz sinyal), ilk nesilden eş anlı olarak hız vektörü 10 cm/s olan 200 ns zamanlama içinde hesaplaması dört uydunun ölçümlerine dayanır. Bu konu üzerinde yeni uydulardan olan GLONASS-M uyduları geliştirilmektedir.
GLONASS-M ile başlayan L1 bandı sinyaline benzer bir açık sinyal ile sivil ek bir vekil sinyal L2 bandında yayınlanır. Bu en yeni uydulardan özgün bir tasarım olan L1 bandında yayın yapan kısmen çalışır durumda GLONASS-M 795 numaralı uydu haricinde tüm uydu takımından elde edilebilir.
GLONASS, Kuzey Kutbu'nun hassas konumunu 1900'den 1905 yılına kadar belirtmede kullanılan jeodezi amaçlı adlı (1990 Yerküre parametreleri – Parametry Zemli 1990) bir koordinat veri yöntemini kullanır. Bu Kuzey Kutup Noktası konumu için 1984 yılında kurulan WGS-84 GPS koordinat yönteminin karşılığıdır. WGS-84'ten farklı olan (herhangi bir yönde en az 40 cm (16 inç)) datumu 17 Eylül 2007 itibarıyla PZ-90.02 sürümüne güncellenmiştir.
Açık sinyal (SP), 511 kbit/s rastgele değişen kod ek modül-2 (XOR) ile oluşturulur, 50 bit/s seyir mesajı ve yardımcı bir 100 Hz faz kod dizisi (, (Manchester code)), tek bir zaman/frekans osilatörü kullanılarak oluşturulur. 9 kademeli vardiyada 1 ms. bir süre işletimli sözde rastgele kod kaydı oluşturulur.
Seyire ilişkin ileti saniye başına 50 bit hızla modüle edilmektedir. Açık sinyal 7500 bit süper-çerçeve uzunluğundadır ve 30 saniyede 5 çerçeve oluşmakta, sürekli mesaj iletimi ise 150 saniye (2.5 dakika) sürmektedir. Veri için toplam kontrol bitleri 85 bit (1.7 saniye), zaman işareti 15 bit boyutunda oluşarak, her kare 100 bit, her biri için 15 dize (her dize için 2 saniye), ile toplamda 1500 bit uzunluğundadır. 1-4 dizeleri, uydu için de dolaysız veri iletimi sağlar ve her kare tekrarlanır; efemeris verisini, saat bilgisi, frekans uzaklıkları bilgisini ve uydu durumunu içerir. I-IV çerçevede her 5 uydu için 5-15 dizeleri ve kalan 4 uyduyu tanımlamak için; çerçeve V, uydu takımında her uydu için anlık olmayan veriler (yani almanak), sağlamak için kullanılır.
Yer kontrol bölümü gelen efemeris verilerini kullanarak her 30 dakikada bir güncellenmektedir; uydular yeryüzünden konum ve hızını hesaplamada gerekli, güneş ve ayın hareketi ile ilgili ivmelenme parametrelerini içeren, yer merkezli yer sabit (ECEF) kartezyen koordinatlarını kullanmaktadır. Almanak, günlük güncellenmektedir ve güncellenmiş Kepler parametrelerini kullanır.
Henüz kullanılmayan W kodu ile şifrelenerek modüle edilen ABD'nin P (Y) kodu aksine, GLONASS'ta daha kesin bir sonuç için şifreli sinyal (HP sinyali), 'gizli güvenlik yöntemleri yoluyla' Rus askeri yetkili kullanıcıları tarafından kullanılabilirdir. L2P kodu veri bitlerinin modülasyonu (ve bu nedenle izleme stratejisi) son modüle edilmemiş bu sinyalin kullanım modülasyonu rastgele aralıklarda ancak 250 bit/s içinde açığa çıkma riski taşır. L1P kodu olmadan 50 bit/s de modüle edilir.
HP sinyali etkili SP sinyali gibi dördün faz olarak yayınlanır. Etkili bir SP sinyali gibidir ancak SP sinyaline göre on kat-daha yüksek bant genişliği ile aynı taşıyıcı dalgayı paylaşmaktadır. Tersine mühendislik girişimleri 72 süper-çerçeve oluşumu olduğunu gösterse de yüksek hassasiyetli sinyal ileti biçimi yayınlanmamış olmaya devam etmektedir. Her birinde 5 dize içeren 100 bit ve tüm seyir iletisi için 36 000 bit veya 720 saniye (12 dakika) toplam uzunluğu aktarmak için 10 saniye süre alır. Ek veriler görünüşte kritik Ay-Güneş ivmelenme parametreleri ve saat düzeltimi açısından tahsis edilmiştir.
Doğruluk
Zirve verimi, standart duyarlıklı sinyal 5-10 metre mesafede yatay konumlandırma doğruluğu sunar, 15 metre (49 ft) içinde dikey konumlandırma, saniyede (3.9 in/s) 10 santimetre içinde ölçülen bir hız vektörü ve 200 ns içinde zamanlama, hepsi eş zamanlı dört adet birinci nesil uydulardan gelen ölçümlere dayanmaktadır; böylece GLONASS-M gibi yeni uydular bu konuda geliştirilmektedir.
CDMA sinyalleri
Yeni CDMA sinyalleri 2008 yılından bu yana, GLONASS'ta kullanılmak üzere araştırılmaktadır.
GLONASS geliştiricilerinin ön açıklamalarına göre, üç açık ve iki karartılmış CDMA sinyali olacaktır. L3 CDMA Açık sinyalin, 1202,25 MHz ortalanmış frekanslı veri ve pilot kanalları hem (10) modülasyonunu kullanır; hem de arasında değişen şifreyi saniye başına 10.23 milyon ile faz içinde ve dördün veri pilotlu kullanılarak taşıyıcı frekans üzerine modüle edilmiş olarak iletir. Veriler 5-bit ve 10-bit ile yedek hata kodludur.
Açık L1 CDMA ve karartılmış L1 CDMA sinyalleri 1600,995 MHz'te ortalanmış ve açık L2 CDMA ve karartılmış L2 CDMA sinyalleri 1248,06 MHz de üst üste gelen GLONASS FDMA sinyalleri ile ortalanmıştır. Açık L1 CDMA sinyalleri ve L2 karartılmış CDMA kullanım verileri ve BOC (1,1) (1) modülasyon ile kılavuz için modülasyon, vekil ve veri sinyallerinin iletimi için zaman bölmeli çoklama; geniş bantlı L1SC ve L2SC şifrelenmiş sinyallerin kullanımı BOC (5, 2.5) modülasyonu kılavuz ve verinin her ikisi için açık sinyaller dördün aşamasında iletilir. Bu yerlerde en yüksek sinyal gücü dar bant açık sinyallerinden uzaktadır.
Temel GPS ve GLONASS sinyalleri için (BPSK) kullanılır; ancak BPSK ve (QPSK) dördün genlik modülasyonu (QAM), QAM-2 ve QAM-4 değişimleri olarak kabul edilebilir. İkili ofset taşıyıcı (BOC) modülasyon, geliştirilmiş Galileo, GPS ve Compass sistemleri tarafından kullanılan bir modüle yöntemidir.
Açık L3 CDMA sinyalinin seyir mesajı 100 bit/sn 'de iletilir. Konumlamaya ilişkin çerçeve uzunluğu 15 saniyedir (1500 bit) ve her 3 saniye (300 bit) alımda 5 dize simge içerir. Bir çerçevede mevcut uydu ve almanağın bir parçası üç uydu için anlık gök günlüğü bilgisi içerir. Süper-çerçeve, 8 konumlama karesinden oluşmaktadır ve tüm 24 uydudan almanak için 12000 bit veri iletmek bu nedenle 120 saniye (2 dakika) sürer. Gelecekte, süper-çerçeve, 30 uyduda 10 kare veya 15000 bit (150 saniye veya 2,5 dakika) veriyi kapsayacak şekilde genişletilecektir. Sistem zamanını işaretleyici her dize UTC artık saniye düzeltimi ile iletilir; kısaltılması ya da uzatılması (sıfır-dolgu) ile bir saniyeye (100 bit) göre, günün son dizgesi uydu alıcısı tarafından yok edilmeden elde edilir.
Uydu serisi | Fırlatma | Geçerli durum | Saat hatası | FDMA sinyalleri | CDMA sinyalleri | Birlikte çalışabilir CDMA sinyalleri | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1602 + n×0.5625 MHz | 1246 + n×0.4375 MHz | 1600.995 MHz | 1248.06 MHz | 1202.25 MHz | 1575.42 MHz | 1207.14 MHz | 1176.45 MHz | ||||
GLONASS | 1982-2005 | Hizmet dışı | 5×10−13 | L1OF, L1SF | L2SF | ||||||
GLONASS-M | 2003-2016 | Hizmette | 1×10−13 | L1OF, L1SF | L2OF, L2SF | L3OС ‡ | |||||
1 | 2011, 2013 | Hizmette | 5×10−14-1×10-13 | L1OF, L1SF | L2OF, L2SF | L3OС | |||||
2 | 2015-2024 | Tasarım aşamasında | 5×10−14 | L1OF, L1SF | L2OF, L2SF | L1OC, L1SC | L2OC, L2SC | L3OC | |||
М | 2025- | Araştırma aşamasında | L1OF, L1SF | L2OF, L2SF | L1OC, L1SC | L2OC, L2SC | L3OC, L3SC | L1OCM | L3OCM | L5OCM | |
"O": açık sinyal (open signal) (standart kesinlik için), "S": karartılmış/gizli sinyal (obfuscated signal) (yüksek kesinlik için); "F": , "С": CDMA; n = −7,−6,−5,…,0,…,5,6. ‡Glonass-M serisi 2014'ten sonra L3OC (L3-Açık-CDMA) sinyallerinide içerecektir. |
2011 yılında GLONASS-K1 test uydusunun fırlatılmasıyla L3OC sinyali tanıtıldı. 2014-2017 yıllarında devreye alınması öngörülen son GLONASS-M uyduları da L3OC sinyallerini içerecektir.
2015 yılında başlatılacak sistem GLONASS-K2 uyduları, L1SC, L1OC, L2SC ve L2OC sinyalleri yanı sıra L3OC sinyallerini içeren geçerli L1 ve L2 bantları, yenilenmiş CDMA sinyallerini tam takım halinde destekleyecektir. 2017'den başlayarak GLONASS-K2 ile mevcut uyduların (GLONASS-M) kademeli olarak değiştirilmesi gerekecektir.
2025'e gelindiğinde GLONASS-KM uyduları devreye alınacaktır. Ek açık sinyalleri de destekleyecek şekilde bu uydular için çalışmalar yapılmaktadır. Sinyaller, GPS sinyalleri L5 ve L1C ve Galileo ve Compass sinyallerine karşılık gelen aynı frekanslara ve biçimlere dayalı E1, E5a ve E5b sinyalleri gibi, şunları içerecektir:
- Geliştirilmiş GPS sinyali L1C ve Galileo/Compass sinyalleri E1'e benzer 1575,42 MHz frekansta ortalanan BOC (1,1) modülasyonu kullanacak Açık L1OCM sinyali.
- GPS sisteminin, L5 () sinyaline benzer 1176,45 MHz ortalanmış ve Galileo/Compass sinyali E5a 'ya benzer BPSK (10) modülasyonlu L5OCM açık sinyali.
- Açık L3OCM sinyali Galileo/Compass E5b sinyaline benzer, 1207,14 MHz ortalanmış BPSK (10) modülasyonu, kullanacaktır.
Böyle bir düzenleme ile çoklu standarta uygun alıcılarının daha kolay ve daha düşük maliyetli donanımı sağlanacaktır.
Uydu takımları 2025 yılında CDMA sinyallerinin kullanıma sunulması ile 30 etkin uyduya genişletilmiş olacaktır, ama bu sinyallerinin sonuçta önerilmeyişine neden olabilir. Yer kontrol istasyonları ağına dayalı ve bir Diferansiyel Düzeltme ve İzleme (SDCM) (GNSS augmentation system) yardımıyla görev yapacak yeni haberleşme uyduları Luch 5A ve Luch 5B gibi uydular için, şimdiki üç düzleme ek üç düzlem ilavesi ile toplamda düzlem sayısı altıya çıkacaktır. Ek uydular Molniya yörünge, Tundra yörünge, Yer eşzamanlı yörünge ya da Japon QZSS sistemindekine benzer, bölgesel olarak güçlendirilmiş konum verisi sunmak için, Eğik yörünge kullanabilir.
Yer birimleri
GLONASS sisteminin yer kontrol bölümü Brasília, Brezilya'daki bir istasyon dışında, neredeyse tamamı eski Sovyetler Birliği toprakları içinde yer almaktadır. Yer Kontrol Merkezi ve Saat Standartları birimi Moskova'da yer almaktadır ve telemetri ve izleme istasyonları Sankt-Peterburg, Ternopil, Yeniseysk ve Komsomolsk-na-Amure'da bulunmaktadır.
GLONASS yer bölümü aşağıdakilerden oluşur:
- bir Sistem Kontrol Merkezi;
- beş Telemetri, İzleme ve Komuta Merkezi;
- bir Merkezi Saat Düzeltim İstasyonu;
- üç Yükleme İstasyonu;
- iki Lazer Menzilleme İstasyonu ve
- on İzleme ve Ölçüm İstasyonu.
Yer | Sistem kontrolü | Telemetri, İzleme ve Komuta | Merkezi saat | Yükleme istasyonları | Lazer Menzilleme | İzleme ve Ölçme |
---|---|---|---|---|---|---|
Krasnoznamensk | x | - | - | - | - | x |
Schelkovo | - | x | x | x | x | x |
Komsomoisk | - | x | - | x | x | x |
St-Peteburg | - | x | - | - | - | - |
Ussuriysk | - | x | - | - | - | - |
Yenisseisk | - | x | - | x | - | x |
Yakutsk | - | - | - | - | - | x |
Ulan-Ude | - | - | - | - | - | x |
Nurek | - | - | - | - | - | x |
Vorkuta | - | - | - | - | - | x |
Murmansk | - | - | - | - | - | x |
Zelenchuk | - | - | - | - | - | x |
Alıcılar
GLONASS sinyallerinden yararlanabilen alıcıları üreten kuruluşlar:
- , , C-Nav, JAVAD, Magellan Navigation, Novatel, , Hemisphere GNSS, .
, GPS ve GLONASS frekanslarının birleşik olarak alımı için "GALS-A1" adlı bir alıcı geliştirmiştir.
Skywave Mobile Communications hem GLONASS hem de GPS sinyali kullanan bir Inmarsat-tabanlı uydu haberleşme terminali üretmektedir.
2011 itibarıyla, Garmin eTrex çizgisinde benzer son çıkan alıcılardan bazıları da GLONASS sinyallerini (GPS ile birlikte) kullanabilir. Garmin de GPS, WAAS ve GLONASS gücünü birleştiren bağımsız bir Bluetooth GLO alıcısını üretmektedir.
2011 yılından itibaren çeşitli akıllı telefon üreticilerinin son kullanıcı aygıtlarına GLONASS yeteneği eklenmiştir. Bunlar:
- ()
- Sony Ericsson
- ZTE
- Huawei
- Samsung (, , , )
- Apple (4s'ten beri), iPad Mini (sadece LTE modeli) ve iPad (üçüncü kuşak, sadece 4G modeli)
- HTC
- LG
- Motorola
- Nokia.
Günümüzde birçok orta ve üst sınıf akıllı telefon GLONASS sinyalleri alımını destekleyecek şekilde üretilmektedir.
Durumu
Elverişliliği
1 Aralık 2014 tarihi itibarıyla, GLONASS uydu takımı durumu 24 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .:
Uydu takımındaki toplam uydular | 29 SC |
---|---|
İşletimde | 24 SC (Glonass-M) |
Devreye alma aşamasında | 0 SC |
Uçuş testleri | 2 SC (Glonass-K) |
Bakım altında | 0 SC (Glonass-M) |
Yedek | 2 SC (Glonass-M) |
Uçuş testleri aşamasında | 2 SC (Glonass-M) |
Hizmetten Çekme aşamasında | – |
Sistem, Rusya Federasyonu topraklarının tamamını kapsayan sürekli seyrüsefer hizmetleri için 18 uydu gerektirir, 24 uydu dünya çapında hizmet sunmaktır. GLONASS sistemi dünya çapında toprakların % 100'ünü kapsar.
2 Nisan 2014 tarihinde sistem yaklaşık 12 saat boyunca navigasyon sinyalinin kullanım dışı kalmasıyla teknik bir arıza yaşadı.
14-15 Nisan 2014'te dokuz GLONASS uydusu yazılım sorunları nedeniyle başka teknik bir arıza yaşadı.
Doğruluğu
Rus Enlem ve boylam için Diferansiyel Düzeltme ve 2010 itibarıyla İzleme verilerine göre, (p = 0.95 için) GLONASS navigasyon tanımları kesinlikleri Rus sistemine göre idi (NSV), 7-8 (istasyonuna bağlı) navigasyon uzay araçlarının ortalama sayısı 4,46-7,38 m eşittir. Buna karşılık, GPS navigasyon tanımları aynı zamanda kesinlikleri NSV ortalama sayısı ile 2,00-8,76 m (istasyonuna bağlı) 6-11'e eşit idi. Tek başına kullanıldığında Sivil GLONASS bu nedenle biraz daha az hassastır GPS'e göre. Yüksek enlemlerde (kuzey veya güney), GLONASS 'doğruluk nedeniyle uyduların yörünge konumuna göre GPS'e göre daha iyidir.
Bazı modern alıcılar, kentsel kanyonlarda büyük ölçüde geliştirilmiş kapsama alanı sağlayan ve 50 uydu ile düzeltmeler için çok hızlı bir süre vererek, birlikte hem GLONASS hem de GPS uydularını kullanabilmektedirler. Kapalı, kentsel kanyon veya dağlık alanlarda, doğruluk büyük ölçüde yalnız GPS kullanılmasına göre geliştirilebilir. Aynı anda konumlandırma sistemleri kullanmak için, GLONASS/GPS navigasyon tanımları kesinlikleri NSV ortalama sayısı ile 2,37-4,65 m 14-19'a eşittir (istasyona bağlıdır).
2009 yılının Mayıs ayında, Anatoly Perminov Rusya Federal Uzay Kurumu yönetmen eylemleri GLONASS uydu takımını genişletmek ve 2011 yılına 2.8 m doğrulukla GLONASS konumlandırma tanımını artırmak için yer kesimini iyileştirmenin üstlenildiğini belirtti. Özellikle, son uydu tasarımı GLONASS-K'da tanıtılan sistemin doğruluğu için çift yeteneği vardır. Aynı zamanda sistemin yer kesimi iyileştirmelerine geçmesi sağlanmıştır. 2012 başlarında on altı konumlandırma yer istasyonu Bellingshausen ve Novolazarevskaya üslerinde Rusya'da ve Antarktika'da yapım aşamasındadır. Güney yarımkürede yeni istasyonlar Brezilya ve Endonezya etrafında inşa edilmiştir. Birlikte, bu gelişmelerle 2020 yılına kadar 0.6 m veya daha iyi GLONASS doğruluğu getirmesi bekleniyor.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta GLONASS ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Notlar
- ^ Yörünge süreleri ve hızları; 4π²R³ = T²GM ve V²R = GM, burada R = yörünge yarıçapı metre olarak, T = saniyede yörünge dönemi, V = yörünge hızı m/s olarak, G = yerçekimi sabiti ≈ 6.673×10−11 Nm²/kg², M = Yeryüzü kütlesi ≈ 5.98×1024 kg. verileri kullanılarak hesaplanmıştır.
- ^ Yaklaşık olarak yörünge; Ay Dünya'ya en yakın konumda iken (363.104 km ÷ 42.164 km) 8.6 kez, en uzak (405.696 km ÷ 42.164 km) konumda iken 9.6 kez.
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Encyclopedia Astronautica, astronautix.com. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013.
- ^ a b (İngilizce). Encyclopedia Astronautica, astronautix.com. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Miller, Keith M. (2000). A Review of GLONASS (İngilizce). The Hydrographic Journal, Issue 98.
- ^ . RIA Novosti. 7 Haziran 2008. 27 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ (PDF). ISS Reshetnev. 2007. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ a b (PDF). ISS Reshetnev. 2009. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2013.
- ^ ""Uragan navsat (11F654)"" (İngilizce). Russian Space Web, russianspaceweb.com. 11 Temmuz 2013. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013.
- ^ (PDF) (İngilizce). Reshetnev Information Satellite Systems, iss-reshetnev.com. 2007. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ (İngilizce). RIA Novosti. 9 Şubat 2011. 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ Langley, Richard (2010). "GLONASS forecast bright and plentiful". GPS World (İngilizce). 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ "GLONASS Instant availability". Korolyov, Rusya: Russian Space Agency (RSA) Information-analytical centre. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2014.
- ^ "GLONASS Integral availability". Korolyov, Rusya: Russian Space Agency (RSA) Information-analytical centre. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2014.
- ^ "The Global Navigation System GLONASS: Development and Usage in the 21st Century" (PDF). 34th Annual Precise Time and Time Interval (PTTI) Meeting (İngilizce). dtic.mil. 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013.
- ^ GLONASS transmitter specs.
- ^ a b "Almanac data". GLONASS Interface Control Document. sürüm 5.1, (İngilizce). Moskova. 2008.
- ^ (İngilizce). Inside GNSS. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2010.
- ^ GLONASS Status and Progress 14 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., S.G.Revnivykh, 47. CGSIC Konferansı, 2007. "L1CR and L5R CDMA interoperable with GPS and Galileo"
- ^ a b GLONASS Status and Development 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., G.Stupak, 5. ICG Konferansı
- ^ Russia’s First GLONASS-K In Orbit, CDMA Signals Coming 7 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Inside GNSS (2011-02-26). 6 Ekim 2011 tarihinde erişildi.
- ^ GLONASS Status and Modernization 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Ekaterina Oleynik, Sergey Revnivykh, 51. CGSIG Konferansı, Eylül 2011
- ^ GLONASS Status and Modernization 15 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Sergey Revnivykh. 6. ICG Toplantısı, September 2011
- ^ a b GLONASS Status and Modernization 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Sergey Revnivykh. 7. ICG Buluşması, Kasım 2012
- ^ GLONASS Modernization 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yuri Urlichich, Valery Subbotin, Grigory Stupak, Vyacheslav Dvorkin, Alexander Povalyaev, Sergey Karutin, and Rudolf Bakitko, Russian Space Systems. GPS World, Kasım 2011
- ^ a b GLONASS: Developing Strategies for the Future 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Yuri Urlichich, Valeriy Subbotin, Grigory Stupak, Vyacheslav Dvorkin, Alexander Povalyaev ve Sergey Karutin. GPS World, Kasım 2011
- ^ . GPS World. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2010.
- ^ "GLONASS Modernization: Maybe Six Planes, Probably More Satellites". GPS World. 10 Ocak 2012.[]
- ^ SDCM status and plans 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Grigory Stupak, 7. ICG Buluşması, Kasım 2012
- ^ "Brazil Hosts Russian Satellite Navigation System". The New York Times. 19 Şubat 2013.
- ^ "Glonass sisteminin gelişmesi". Rusya'nın sesi Radyosu. 25 Nisan 2013. 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "First GLONASS Station Outside Russia Opens in Brazil" (İngilizce). North Coast Media LLC, gpsworld.com. 20 Şubat 2013. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "First GLONASS station outside Russia to be launched in Brazil" (İngilizce). Pravda, english.pravda.ru. 19 Şubat 2013. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ GLONASS Summary, Space and Tech.
- ^ "European Space Agency - GLONASS Ground Segment". 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2017.
- ^ "Russian Laser Tracking Network" (PDF). 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2017.
- ^ "Current and planned global and regional navigation satellite systems and satellite-based augmentation systems" (PDF). 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2017.
- ^ "GLONASS added to SkyWave terminals", Digital Ship, 4 Aralık 2009. Thedigitalship.com 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Garmin eTrex 20 9 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ GLO for Aviation | Garmin 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Buy.garmin.com. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013. (İngilizce)
- ^ (PDF). sonyericsson.com. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
- ^ . CNews.ru. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
- ^ "Samsung GALAXY Note - Samsung Mobile". samsung.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
- ^ Windows Phone 8X by HTC Overview - HTC Smartphones 9 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Htc.com. Erişim: 2 Ağustos 2013.
- ^ Google Drive Viewer 17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Docs.google.com. Erişim:2 Ağustos 2013.
- ^ . motorola.com. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
- ^ "GLONASS gets Nokia backing, aims to rival COMPASS". Reuters. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
- ^ Russia to set world record with 39 space launches in 2009 27 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . RIA Novosti 2008-12-29
- ^ . Izvestia. 2014. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2014.
- ^ "Система ГЛОНАСС вышла из строя второй раз за месяц". Novaya Gazeta. 2014. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2014.
- ^ Роскосмос обещает повысить точность работы ГЛОНАСС с 10 до 5,5 метров 29 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . РИА «Новости»
Bibliyografya
- GLONASS Interface Control Document Sürüm 5.1, 2008[] ()
- GLONASS Interface Control Document Sürüm 4.0, 199820 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [FEDERAL ÖZEL AMAÇLI PROGRAM "KÜRESEL KONUMLANDIRMA SİSTEMİ"]. Russian Federal Government (Rusça). 20 Ağustos 2001. 25 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2007.
- . Russian Space Agency (RSA). 24 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008.
- . Space and Tech. 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- . 13 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2007.
- Goebel, Greg. . ss. Kısım 2.2. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2007.
- [Yer tabanlı kullanıcının GLONASS'a dizge boyunca bütünleşik erişebilirliği]. Russian Space Agency (RSA) (Rusça). 24 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2008.
- "India joins Russian GPS system". The Times of India. 29 Ocak 2007. 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- "India to Launch 2 Russian GLONASS Satellites". MosNews.com. 27 Haziran 2005. 21 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- . GPS/GLONASS Interoperability and Compatibility Working Group. 14 Aralık 2006. 19 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2007.
- Kramer, Andrew E. (7 Nisan 2007). "Russia Challenges the U.S. Monopoly on Satellite Navigation". New York Times. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- Miller, Keith M. (Ekim 2000). . Hydrographic Society Journal. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2007.
- . GPS World. 22 Ocak 2007. 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2007.
- . MosNews.com. 26 Mart 2007. 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- . MosNews.com. 26 Mart 2007. 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- . Space.com / Associated Press. 25 Aralık 2007. 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2007.
- "Russian Space Agency Plans Cooperation With India". MosNews.com. 12 Ocak 2004. 7 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- "Space Policy Project's "World Space Guide: GLONASS"". Federation of American Scientists. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2007.
- [GLONASS sistem servisleri, tüketicilere ücretsiz olarak sağlanacaktır] (Rusça). RIA Novosti. 18 Mayıs 2007. 21 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2007.
- [Üç KA "GLONASS-M"'den çıkarıldı]. Russian Space Agency (RSA) (Rusça). 26 Aralık 2006. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2006.
- . Gunter's Space Page. 16 Ocak 2007. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2007.
- "Uragan navsat (11F654)". Russian Space Web. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Nisan 2007.
- . 5 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2007.
Dış bağlantılar
- Bilgi ve Çözümleme Merkezi (IAC) sitesinde
- (ILRS - International Laser Ranging Service) üzerinde GLONASS ile ilgili içerik.
- Hamradio.si sitesinde GPS/GLONASS alıcısı16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hakkında bilgi.
- Positim.com internet sitesi GLONASS15 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hakkında bilgi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
GLONASS Rusca GLONASS Rusca telaffuz ɡlɐˈnas Rusca Globalnaya navigacionnaya sputnikovaya sistema Globalnaya navigatsionnaya sputnikovaya sistema veya Global Navigation Satellite System tanimlamalarinin kisaltmasidir Turkce Kuresel Uydu Konumlandirma Sistemi veya Turkce Kuresel Uydu Seyir Sistemi Mensei UlkeRusyaIsletici ler RoskosmosTuruAskeri sivilDurumuIsletimdeKapsama alaniKureselHassasiyet4 5 7 4 metreToplam uydu sayisi27Yorungedeki uydular24Ilk firlatmaEkim 1982Son firlatma28 Mayis 2016Duzen ler 3x MEOYorunge yuksekligi19 130 km Rusya tarafindan gelistirilmis ikinci kusak bir kuresel uydu konumlandirma sistemidir Dunyanin GPS den sonra ikinci isler hale gelmis uydu konumlandirma sistemidir En uygun durumda calisabilir olarak gelisimi 1976 yilinda Sovyetler Birligi nde baslayan GLONASS uydu takimlari o zamana kadar cok sayida tasiyici roketle eklemeler yoluyla 1995 yilinda tamamlanabilmistir Sovyetler Birligi nin cokusunu takiben ekonomik daralma yuzunden 2001 e kadar sadece 7 uydu isler halde bulunmaktaydi O yil Baskan Vladimir Putin GLONASS in yenilenip tekrar etkinlestirilmesi icin bir programi baslattirmistir GLONASS Rusya Federal Uzay Kurumu nun 2010 yilinda butcesinin neredeyse ucte birini tuketen en pahali yapimi olmustur 2010 yilina kadar GLONASS Rusya topraklarinin tamamina ulasmis ve 2011 yili Ekim ayinda toplam 24 uydudan olusan tum yorunge takimlari ile tam kuresel kapsama alanina etkinlestirilmistir GLONASS uydularinin 2011 de baslayan ve 10 yillik yasam suresi olan surumu ile tasarimlari bir takim yukseltmeler icermektedir Sistem ABD nin GPS sistemi ve Avrupa Birligi tarafindan hayata gecirilen Galileo konumlandirma sistemi nin bir dengidir Ayrica benzer sekilde Cin tarafindan gelistirilen Compass adli bir konumlandirma sistemi bulunmaktadir GelisimiOncesinde 1979 da 4 uydu ile isleyen ilk uydu destekli konum belirleme sistemi kurulmustu COSMOS adi verilen ilk GLONASS uydusu 12 Ekim 1982 de uzaya firlatilmisti Sistem GPS e benzer nitelikte birimlerden olusmaktadir 8 adet yer istasyonu sistemi kontrol etmek amaciyla Rusya sinirlari icerisinde konuslandirilmistir Tsiklon adi verilen ilk Rus konumlandirma sistemi 15 Mayis 1967 Cosmos 158 ve 27 Temmuz 1978 Cosmos 1027 tarihleri arasinda yorungeye yerlestirilmistir Kuresel capta olmasa da bolgesel olarak ve yonlendirilebilir ozellikte uydulardan olusan Tsiklon anlami Siklon Sovyetler in ilk uydu konumlandirma sistemiydi SistemAmaci Sistem gercek zamanli uydu verileri kullanilarak dunya uzerinde bulunulan yerin konumunu koordinat sistemi araciligiyla hizli bir sekilde bulmak amaciyla tasarlanmistir Baslangicta Sovyet ordusunda balistik fuzelerin seyir konumu ve hedeflenmesi icin olusturulan ikinci nesil uydu konumlandirma sistemini yuksek dogrulukla bir konumu hesaplamak icin kendi Tsikada sistemleri uzerinde gelistirmislerdir GLONASS Tsikada nin 2 saatlik devrelerde sinyal isleme ve hesaplama katsayisinda daha kesin sonuclarin alinmasi icin gelistirilmistir Tam yetenek geri yukleme Haziran 2008 de sistem zamani tam olarak etkin 16 uydudan olusuyordu Bu noktada Roscosmos 2010 yilinda yorungede 24 uyduyla tam bir uydu takimini daha once planlanandan daha once bir yil icinde amacladi Eylul 2008 de Baskan Vladimir Putin federal butceden GLONASS icin ek 67 milyar ruble 2 6 milyar dolar ayrilmasi icin bir kararname imzaladi Uydu takimlari Sistemin Uragan adli ilk uydularindan birinin resmiIkinci nesil uydu sistemi GLONASS M uydusunun sergilenen kucultulmus bir modeli GLONASS uydulari Rus ile eski adiyla liderligi altinda gelistirilmisti GLONASS uydulari icin seri uretim Omsk merkezli sirketi tarafindan tamamlanmisti Gelismesinin ucuncu doneminde basindan sonuna uydu tasarimlari cok sayida iyilestirmeler yoluyla uretilmisti Sirayla oncul GLONASS 1982 den GLONASS M 2003 ten ve GLONASS K 2011 den beri isler konumdaydi Her uydunun adi test uydulari icin ya bas harflerinden olusan kisma adlandirma yoluyla ya da Rusya Federasyonu Savunma Bakanligi Birimleri tarafindan isletmedeki uydular icin bir numara atama yoluyla Uragan adina eklesik olarak verilmekteydi Tum Uragan uydulari bir atamasina 11F654 gibi sahipti ve her biri ayni zamanda sira disi bir Kosmos NNNN kod numarasi atamasina sahipti Onculler GLONASS uydularinin ilk nesli 3 yorungede dengelenmis uydulardi Yeniden yorunge edinimine sahip olmasi icin bir tur itici guc sistemi ile donatilmislardi Bu tekrar yonlendirilebilir uydularin ortalama isletim sureleri 16 ay kadardi Ilk firlatilan takimda bazilari arac kazalarinda kaybedildi Yasam sureleri uc yildi Blok II uydulari icin Proton K Blok DM 2 veya Proton K Briz M Booster kullanan roketlerle Baykonur Uzay Ussu nden tek seferde uc firlatma yapildi Etalon bir GLONASS uydusu icin vekil tayin edildi GLONASS M olarak bilinen uydular 1990 da gelistirilmeye baslandi ve ilk takimi 2001 yilinda firlatildi Bu uydular yedi yil yukseltilmis yasam surelerine sahipti ve agirliklari 1480 kg dan biraz fazlaydi Yaklasik olarak 2 4 metre capa ve 3 7 metre yukseklige sahiplerdi GLONASS M takiminda uydu L bandi sinyalleri icin 12 birincil antene sahipti Laser yansiticilari ayni zamanda yerolcum arastirmasi ve hassas yorunge belirlenmesinde kullanilacak sekilde tasarlanmisti Hassas saat hesaplamasi icin uydularda yerlesik atom saatleri kullanilmistir Yeni nesil GLONASS K olarak bilinen en yeni seri uydular 750 kg a indirgenmis agirliklari ve ikinci neslin 7 yillik omru ile karsilastirildiginda 10 yil kadar bir yasam suresine sahip olacak sekilde tasarlanmistir L3 ve L5 bantlari iceren yeni CDMA olarak adlandirilan daha fazla konumlama icin sistemin dogrulugunu gelistirmede modernize edilmis GPS e benzer modulasyonlu sinyalleri iletir Ek olarak yon bulma icin L bandi sinyali sunmaktadir Onceki uydu takimlari gibi saglamlastirilmis 3 eksene sahiptir Yorungeleri Guncel degerlerle dunya uzerindeki konumun geometri faktoru uydu geometrisinin hesaplanan yatay ve dusey koordinatlara etkisi yukseklik acisi 5 Hesaplanma tarihi 6 Ocak 2012 GLONASS tamamlayici yer durumu PDOP 6 Hesaplanma tarihi 6 Ocak 2012 Dunya nin uzerinde Jeostatik yer yorungesi GPS GLONASS Galileo ve Compass sistemleri Uluslararasi Uzay Istasyonu Hubble Uzay Teleskobu ve Iridium uydu iletisim sistemi yorungelerinin karsilastirmasi SVG dosyasi icin tiklayin Fareyle bir yorungeyi veya etiketini vurgulamak icin uzerinde gezinerek yazisini belirginlestirebilirsiniz Yorungeler yaklasik olarak 11 saat 15 dakikalik bir yorungesel devir saglayan yeryuzunden 19 100 km yukseklikteki ve 64 8 civarinda bir egim ile birlikte yaklasik dairesel bir yorunge duzlemindedir Duzlemler kendilerini 15 yer degistirme serbestisine sahiptir Genel olarak yerlestirmede en az bes uydu verilen herhangi bir zamanda verilen herhangi bir noktadan gorunur Teknik ozellikleri Bir GLONASS alicisi uydu sinyallerini izliyorken konum duzeltmesi anlik olarak sinyalle gonderilir 1 mikrosaniyede zaman transferi 15 cm s ile birlikte hiz vektoru olcumu 70 metre ile dusey konumlama 57 70 metre ile yatay konumlama dogrulugu saglama zamanlama servisi ve standart konumlama sisteminin en ust verimliliginde elde edilir FDMA sinyalleri Sistem iki tur sinyalle isler Acik sinyal standart duyarlilik sinyali standart precision SP ve Karartilmis gizli sinyal yuksek duyarlilik sinyali obfuscated high precision HP GLONASS sinyalleri sifrelemesi kullanilarak modulasyonu ile GPS sinyallerinde oldugu gibi aktarilir Tum uydular kendi standart duyarlilik sinyali olarak ayni kodu iletir ancak her biri L1 bandi olarak bilinen 1602 5625 MHz ile 1615 5 MHz araligindaki bir 15 kanalli FDMA Frequency Division Multiple Access kullanarak farkli bir frekans uzerinde iletir Kesin merkezi frekansini hesaplamak icin denklem 1602 MHz n 0 5625 MHz dir Buradaki n bir uydunun frekans kanal numarasinin n 0 1 2 3 24 oldugu yerdir Sinyaller 25 27 dBW 316 ile 500 watt arasindaki bir de EIRP Equivalent isotropically radiated power sag el kullanilirken 38 koni icerisinde iletilir 24 uydulu takimyildizin antipodal uydu ciftlerini desteklemek icin ayni frekans kanallarini kullanarak sadece 15 kanal ile uyumlu oldugunu unutmayin cunku bu uydular hicbir zaman ayni anda Dunya merkezli bir kullanicinin gorus hattinda degildir Sinyal aktarimi L2 bandi olarak bilinen 1246 MHz merkezi frekans ile birlikte 1240 MHz ve 1260 MHz arasinda iletilir 1246 MHz n 0 4375 MHz denklemine gore gerceklesmektedir Gizli sinyalle ilgili diger ayrintilar aciklanmamistir En yuksek verimlilikte 5 10 metre yatay konumlandirma hassasiyeti sunan acik sinyalin sifresiz sinyal ilk nesilden es anli olarak hiz vektoru 10 cm s olan 200 ns zamanlama icinde hesaplamasi dort uydunun olcumlerine dayanir Bu konu uzerinde yeni uydulardan olan GLONASS M uydulari gelistirilmektedir GLONASS M ile baslayan L1 bandi sinyaline benzer bir acik sinyal ile sivil ek bir vekil sinyal L2 bandinda yayinlanir Bu en yeni uydulardan ozgun bir tasarim olan L1 bandinda yayin yapan kismen calisir durumda GLONASS M 795 numarali uydu haricinde tum uydu takimindan elde edilebilir GLONASS Kuzey Kutbu nun hassas konumunu 1900 den 1905 yilina kadar belirtmede kullanilan jeodezi amacli adli 1990 Yerkure parametreleri Parametry Zemli 1990 bir koordinat veri yontemini kullanir Bu Kuzey Kutup Noktasi konumu icin 1984 yilinda kurulan WGS 84 GPS koordinat yonteminin karsiligidir WGS 84 ten farkli olan herhangi bir yonde en az 40 cm 16 inc datumu 17 Eylul 2007 itibariyla PZ 90 02 surumune guncellenmistir Acik sinyal SP 511 kbit s rastgele degisen kod ek modul 2 XOR ile olusturulur 50 bit s seyir mesaji ve yardimci bir 100 Hz faz kod dizisi Manchester code tek bir zaman frekans osilatoru kullanilarak olusturulur 9 kademeli vardiyada 1 ms bir sure isletimli sozde rastgele kod kaydi olusturulur Seyire iliskin ileti saniye basina 50 bit hizla module edilmektedir Acik sinyal 7500 bit super cerceve uzunlugundadir ve 30 saniyede 5 cerceve olusmakta surekli mesaj iletimi ise 150 saniye 2 5 dakika surmektedir Veri icin toplam kontrol bitleri 85 bit 1 7 saniye zaman isareti 15 bit boyutunda olusarak her kare 100 bit her biri icin 15 dize her dize icin 2 saniye ile toplamda 1500 bit uzunlugundadir 1 4 dizeleri uydu icin de dolaysiz veri iletimi saglar ve her kare tekrarlanir efemeris verisini saat bilgisi frekans uzakliklari bilgisini ve uydu durumunu icerir I IV cercevede her 5 uydu icin 5 15 dizeleri ve kalan 4 uyduyu tanimlamak icin cerceve V uydu takiminda her uydu icin anlik olmayan veriler yani almanak saglamak icin kullanilir Yer kontrol bolumu gelen efemeris verilerini kullanarak her 30 dakikada bir guncellenmektedir uydular yeryuzunden konum ve hizini hesaplamada gerekli gunes ve ayin hareketi ile ilgili ivmelenme parametrelerini iceren yer merkezli yer sabit ECEF kartezyen koordinatlarini kullanmaktadir Almanak gunluk guncellenmektedir ve guncellenmis Kepler parametrelerini kullanir Henuz kullanilmayan W kodu ile sifrelenerek module edilen ABD nin P Y kodu aksine GLONASS ta daha kesin bir sonuc icin sifreli sinyal HP sinyali gizli guvenlik yontemleri yoluyla Rus askeri yetkili kullanicilari tarafindan kullanilabilirdir L2P kodu veri bitlerinin modulasyonu ve bu nedenle izleme stratejisi son module edilmemis bu sinyalin kullanim modulasyonu rastgele araliklarda ancak 250 bit s icinde aciga cikma riski tasir L1P kodu olmadan 50 bit s de module edilir HP sinyali etkili SP sinyali gibi dordun faz olarak yayinlanir Etkili bir SP sinyali gibidir ancak SP sinyaline gore on kat daha yuksek bant genisligi ile ayni tasiyici dalgayi paylasmaktadir Tersine muhendislik girisimleri 72 super cerceve olusumu oldugunu gosterse de yuksek hassasiyetli sinyal ileti bicimi yayinlanmamis olmaya devam etmektedir Her birinde 5 dize iceren 100 bit ve tum seyir iletisi icin 36 000 bit veya 720 saniye 12 dakika toplam uzunlugu aktarmak icin 10 saniye sure alir Ek veriler gorunuste kritik Ay Gunes ivmelenme parametreleri ve saat duzeltimi acisindan tahsis edilmistir Dogruluk Zirve verimi standart duyarlikli sinyal 5 10 metre mesafede yatay konumlandirma dogrulugu sunar 15 metre 49 ft icinde dikey konumlandirma saniyede 3 9 in s 10 santimetre icinde olculen bir hiz vektoru ve 200 ns icinde zamanlama hepsi es zamanli dort adet birinci nesil uydulardan gelen olcumlere dayanmaktadir boylece GLONASS M gibi yeni uydular bu konuda gelistirilmektedir CDMA sinyalleri Yeni CDMA sinyalleri 2008 yilindan bu yana GLONASS ta kullanilmak uzere arastirilmaktadir GLONASS gelistiricilerinin on aciklamalarina gore uc acik ve iki karartilmis CDMA sinyali olacaktir L3 CDMA Acik sinyalin 1202 25 MHz ortalanmis frekansli veri ve pilot kanallari hem 10 modulasyonunu kullanir hem de arasinda degisen sifreyi saniye basina 10 23 milyon ile faz icinde ve dordun veri pilotlu kullanilarak tasiyici frekans uzerine module edilmis olarak iletir Veriler 5 bit ve 10 bit ile yedek hata kodludur Acik L1 CDMA ve karartilmis L1 CDMA sinyalleri 1600 995 MHz te ortalanmis ve acik L2 CDMA ve karartilmis L2 CDMA sinyalleri 1248 06 MHz de ust uste gelen GLONASS FDMA sinyalleri ile ortalanmistir Acik L1 CDMA sinyalleri ve L2 karartilmis CDMA kullanim verileri ve BOC 1 1 1 modulasyon ile kilavuz icin modulasyon vekil ve veri sinyallerinin iletimi icin zaman bolmeli coklama genis bantli L1SC ve L2SC sifrelenmis sinyallerin kullanimi BOC 5 2 5 modulasyonu kilavuz ve verinin her ikisi icin acik sinyaller dordun asamasinda iletilir Bu yerlerde en yuksek sinyal gucu dar bant acik sinyallerinden uzaktadir Temel GPS ve GLONASS sinyalleri icin BPSK kullanilir ancak BPSK ve QPSK dordun genlik modulasyonu QAM QAM 2 ve QAM 4 degisimleri olarak kabul edilebilir Ikili ofset tasiyici BOC modulasyon gelistirilmis Galileo GPS ve Compass sistemleri tarafindan kullanilan bir module yontemidir Acik L3 CDMA sinyalinin seyir mesaji 100 bit sn de iletilir Konumlamaya iliskin cerceve uzunlugu 15 saniyedir 1500 bit ve her 3 saniye 300 bit alimda 5 dize simge icerir Bir cercevede mevcut uydu ve almanagin bir parcasi uc uydu icin anlik gok gunlugu bilgisi icerir Super cerceve 8 konumlama karesinden olusmaktadir ve tum 24 uydudan almanak icin 12000 bit veri iletmek bu nedenle 120 saniye 2 dakika surer Gelecekte super cerceve 30 uyduda 10 kare veya 15000 bit 150 saniye veya 2 5 dakika veriyi kapsayacak sekilde genisletilecektir Sistem zamanini isaretleyici her dize UTC artik saniye duzeltimi ile iletilir kisaltilmasi ya da uzatilmasi sifir dolgu ile bir saniyeye 100 bit gore gunun son dizgesi uydu alicisi tarafindan yok edilmeden elde edilir Tablo 1 GLONASS yenilenme asamalari Uydu serisi Firlatma Gecerli durum Saat hatasi FDMA sinyalleri CDMA sinyalleri Birlikte calisabilir CDMA sinyalleri1602 n 0 5625 MHz 1246 n 0 4375 MHz 1600 995 MHz 1248 06 MHz 1202 25 MHz 1575 42 MHz 1207 14 MHz 1176 45 MHzGLONASS 1982 2005 Hizmet disi 5 10 13 L1OF L1SF L2SFGLONASS M 2003 2016 Hizmette 1 10 13 L1OF L1SF L2OF L2SF L3OS 1 2011 2013 Hizmette 5 10 14 1 10 13 L1OF L1SF L2OF L2SF L3OS2 2015 2024 Tasarim asamasinda 5 10 14 L1OF L1SF L2OF L2SF L1OC L1SC L2OC L2SC L3OCM 2025 Arastirma asamasinda L1OF L1SF L2OF L2SF L1OC L1SC L2OC L2SC L3OC L3SC L1OCM L3OCM L5OCM O acik sinyal open signal standart kesinlik icin S karartilmis gizli sinyal obfuscated signal yuksek kesinlik icin F S CDMA n 7 6 5 0 5 6 Glonass M serisi 2014 ten sonra L3OC L3 Acik CDMA sinyallerinide icerecektir 2011 yilinda GLONASS K1 test uydusunun firlatilmasiyla L3OC sinyali tanitildi 2014 2017 yillarinda devreye alinmasi ongorulen son GLONASS M uydulari da L3OC sinyallerini icerecektir 2015 yilinda baslatilacak sistem GLONASS K2 uydulari L1SC L1OC L2SC ve L2OC sinyalleri yani sira L3OC sinyallerini iceren gecerli L1 ve L2 bantlari yenilenmis CDMA sinyallerini tam takim halinde destekleyecektir 2017 den baslayarak GLONASS K2 ile mevcut uydularin GLONASS M kademeli olarak degistirilmesi gerekecektir 2025 e gelindiginde GLONASS KM uydulari devreye alinacaktir Ek acik sinyalleri de destekleyecek sekilde bu uydular icin calismalar yapilmaktadir Sinyaller GPS sinyalleri L5 ve L1C ve Galileo ve Compass sinyallerine karsilik gelen ayni frekanslara ve bicimlere dayali E1 E5a ve E5b sinyalleri gibi sunlari icerecektir Gelistirilmis GPS sinyali L1C ve Galileo Compass sinyalleri E1 e benzer 1575 42 MHz frekansta ortalanan BOC 1 1 modulasyonu kullanacak Acik L1OCM sinyali GPS sisteminin L5 sinyaline benzer 1176 45 MHz ortalanmis ve Galileo Compass sinyali E5a ya benzer BPSK 10 modulasyonlu L5OCM acik sinyali Acik L3OCM sinyali Galileo Compass E5b sinyaline benzer 1207 14 MHz ortalanmis BPSK 10 modulasyonu kullanacaktir Boyle bir duzenleme ile coklu standarta uygun alicilarinin daha kolay ve daha dusuk maliyetli donanimi saglanacaktir Uydu takimlari 2025 yilinda CDMA sinyallerinin kullanima sunulmasi ile 30 etkin uyduya genisletilmis olacaktir ama bu sinyallerinin sonucta onerilmeyisine neden olabilir Yer kontrol istasyonlari agina dayali ve bir Diferansiyel Duzeltme ve Izleme SDCM GNSS augmentation system yardimiyla gorev yapacak yeni haberlesme uydulari Luch 5A ve Luch 5B gibi uydular icin simdiki uc duzleme ek uc duzlem ilavesi ile toplamda duzlem sayisi altiya cikacaktir Ek uydular Molniya yorunge Tundra yorunge Yer eszamanli yorunge ya da Japon QZSS sistemindekine benzer bolgesel olarak guclendirilmis konum verisi sunmak icin Egik yorunge kullanabilir Yer birimleri GLONASS yer denetim istasyonlarini gosteren harita GLONASS sisteminin yer kontrol bolumu Brasilia Brezilya daki bir istasyon disinda neredeyse tamami eski Sovyetler Birligi topraklari icinde yer almaktadir Yer Kontrol Merkezi ve Saat Standartlari birimi Moskova da yer almaktadir ve telemetri ve izleme istasyonlari Sankt Peterburg Ternopil Yeniseysk ve Komsomolsk na Amure da bulunmaktadir GLONASS yer bolumu asagidakilerden olusur bir Sistem Kontrol Merkezi bes Telemetri Izleme ve Komuta Merkezi bir Merkezi Saat Duzeltim Istasyonu uc Yukleme Istasyonu iki Lazer Menzilleme Istasyonu ve on Izleme ve Olcum Istasyonu Yer Sistem kontrolu Telemetri Izleme ve Komuta Merkezi saat Yukleme istasyonlari Lazer Menzilleme Izleme ve OlcmeKrasnoznamensk x xSchelkovo x x x x xKomsomoisk x x x xSt Peteburg x Ussuriysk x Yenisseisk x x xYakutsk xUlan Ude xNurek xVorkuta xMurmansk xZelenchuk xAlicilar Rusya da askeri amacla kulanilan bir GLONASS GPS sinyal alicisi GLONASS sinyallerinden yararlanabilen alicilari ureten kuruluslar C Nav JAVAD Magellan Navigation Novatel Hemisphere GNSS GPS ve GLONASS frekanslarinin birlesik olarak alimi icin GALS A1 adli bir alici gelistirmistir Skywave Mobile Communications hem GLONASS hem de GPS sinyali kullanan bir Inmarsat tabanli uydu haberlesme terminali uretmektedir 2011 itibariyla Garmin eTrex cizgisinde benzer son cikan alicilardan bazilari da GLONASS sinyallerini GPS ile birlikte kullanabilir Garmin de GPS WAAS ve GLONASS gucunu birlestiren bagimsiz bir Bluetooth GLO alicisini uretmektedir 2011 yilindan itibaren cesitli akilli telefon ureticilerinin son kullanici aygitlarina GLONASS yetenegi eklenmistir Bunlar Sony Ericsson ZTE Huawei Samsung Apple 4s ten beri iPad Mini sadece LTE modeli ve iPad ucuncu kusak sadece 4G modeli HTC LG Motorola Nokia Gunumuzde bircok orta ve ust sinif akilli telefon GLONASS sinyalleri alimini destekleyecek sekilde uretilmektedir DurumuElverisliligi 1 Aralik 2014 tarihi itibariyla GLONASS uydu takimi durumu 24 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uydu takimindaki toplam uydular 29 SCIsletimde 24 SC Glonass M Devreye alma asamasinda 0 SCUcus testleri 2 SC Glonass K Bakim altinda 0 SC Glonass M Yedek 2 SC Glonass M Ucus testleri asamasinda 2 SC Glonass M Hizmetten Cekme asamasinda Sistem Rusya Federasyonu topraklarinin tamamini kapsayan surekli seyrusefer hizmetleri icin 18 uydu gerektirir 24 uydu dunya capinda hizmet sunmaktir GLONASS sistemi dunya capinda topraklarin 100 unu kapsar 2 Nisan 2014 tarihinde sistem yaklasik 12 saat boyunca navigasyon sinyalinin kullanim disi kalmasiyla teknik bir ariza yasadi 14 15 Nisan 2014 te dokuz GLONASS uydusu yazilim sorunlari nedeniyle baska teknik bir ariza yasadi Dogrulugu Rus Enlem ve boylam icin Diferansiyel Duzeltme ve 2010 itibariyla Izleme verilerine gore p 0 95 icin GLONASS navigasyon tanimlari kesinlikleri Rus sistemine gore idi NSV 7 8 istasyonuna bagli navigasyon uzay araclarinin ortalama sayisi 4 46 7 38 m esittir Buna karsilik GPS navigasyon tanimlari ayni zamanda kesinlikleri NSV ortalama sayisi ile 2 00 8 76 m istasyonuna bagli 6 11 e esit idi Tek basina kullanildiginda Sivil GLONASS bu nedenle biraz daha az hassastir GPS e gore Yuksek enlemlerde kuzey veya guney GLONASS dogruluk nedeniyle uydularin yorunge konumuna gore GPS e gore daha iyidir Bazi modern alicilar kentsel kanyonlarda buyuk olcude gelistirilmis kapsama alani saglayan ve 50 uydu ile duzeltmeler icin cok hizli bir sure vererek birlikte hem GLONASS hem de GPS uydularini kullanabilmektedirler Kapali kentsel kanyon veya daglik alanlarda dogruluk buyuk olcude yalniz GPS kullanilmasina gore gelistirilebilir Ayni anda konumlandirma sistemleri kullanmak icin GLONASS GPS navigasyon tanimlari kesinlikleri NSV ortalama sayisi ile 2 37 4 65 m 14 19 a esittir istasyona baglidir 2009 yilinin Mayis ayinda Anatoly Perminov Rusya Federal Uzay Kurumu yonetmen eylemleri GLONASS uydu takimini genisletmek ve 2011 yilina 2 8 m dogrulukla GLONASS konumlandirma tanimini artirmak icin yer kesimini iyilestirmenin ustlenildigini belirtti Ozellikle son uydu tasarimi GLONASS K da tanitilan sistemin dogrulugu icin cift yetenegi vardir Ayni zamanda sistemin yer kesimi iyilestirmelerine gecmesi saglanmistir 2012 baslarinda on alti konumlandirma yer istasyonu Bellingshausen ve Novolazarevskaya uslerinde Rusya da ve Antarktika da yapim asamasindadir Guney yarimkurede yeni istasyonlar Brezilya ve Endonezya etrafinda insa edilmistir Birlikte bu gelismelerle 2020 yilina kadar 0 6 m veya daha iyi GLONASS dogrulugu getirmesi bekleniyor Ayrica bakinizWikimedia Commons ta GLONASS ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir GPS GLONASS uydulari listesiNotlar Yorunge sureleri ve hizlari 4p R T GM ve V R GM burada R yorunge yaricapi metre olarak T saniyede yorunge donemi V yorunge hizi m s olarak G yercekimi sabiti 6 673 10 11 Nm kg M Yeryuzu kutlesi 5 98 1024 kg verileri kullanilarak hesaplanmistir Yaklasik olarak yorunge Ay Dunya ya en yakin konumda iken 363 104 km 42 164 km 8 6 kez en uzak 405 696 km 42 164 km konumda iken 9 6 kez Kaynakca Ingilizce Encyclopedia Astronautica astronautix com 24 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Temmuz 2013 a b Ingilizce Encyclopedia Astronautica astronautix com 24 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Miller Keith M 2000 A Review of GLONASS Ingilizce The Hydrographic Journal Issue 98 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim RIA Novosti 7 Haziran 2008 27 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ekim 2015 PDF ISS Reshetnev 2007 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 a b PDF ISS Reshetnev 2009 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Eylul 2013 Uragan navsat 11F654 Ingilizce Russian Space Web russianspaceweb com 11 Temmuz 2013 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2013 PDF Ingilizce Reshetnev Information Satellite Systems iss reshetnev com 2007 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 Ingilizce RIA Novosti 9 Subat 2011 14 Subat 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 Langley Richard 2010 GLONASS forecast bright and plentiful GPS World Ingilizce 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 GLONASS Instant availability Korolyov Rusya Russian Space Agency RSA Information analytical centre 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2014 GLONASS Integral availability Korolyov Rusya Russian Space Agency RSA Information analytical centre 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2014 The Global Navigation System GLONASS Development and Usage in the 21st Century PDF 34th Annual Precise Time and Time Interval PTTI Meeting Ingilizce dtic mil 1 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2013 GLONASS transmitter specs a b Almanac data GLONASS Interface Control Document surum 5 1 Ingilizce Moskova 2008 Eksik ya da bos url yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Ingilizce Inside GNSS 23 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2010 GLONASS Status and Progress 14 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde S G Revnivykh 47 CGSIC Konferansi 2007 L1CR and L5R CDMA interoperable with GPS and Galileo a b GLONASS Status and Development 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde G Stupak 5 ICG Konferansi Russia s First GLONASS K In Orbit CDMA Signals Coming 7 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Inside GNSS 2011 02 26 6 Ekim 2011 tarihinde erisildi GLONASS Status and Modernization 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ekaterina Oleynik Sergey Revnivykh 51 CGSIG Konferansi Eylul 2011 GLONASS Status and Modernization 15 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sergey Revnivykh 6 ICG Toplantisi September 2011 a b GLONASS Status and Modernization 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sergey Revnivykh 7 ICG Bulusmasi Kasim 2012 GLONASS Modernization 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuri Urlichich Valery Subbotin Grigory Stupak Vyacheslav Dvorkin Alexander Povalyaev Sergey Karutin and Rudolf Bakitko Russian Space Systems GPS World Kasim 2011 a b GLONASS Developing Strategies for the Future 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuri Urlichich Valeriy Subbotin Grigory Stupak Vyacheslav Dvorkin Alexander Povalyaev ve Sergey Karutin GPS World Kasim 2011 GPS World 10 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2010 GLONASS Modernization Maybe Six Planes Probably More Satellites GPS World 10 Ocak 2012 olu kirik baglanti SDCM status and plans 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Grigory Stupak 7 ICG Bulusmasi Kasim 2012 Brazil Hosts Russian Satellite Navigation System The New York Times 19 Subat 2013 Glonass sisteminin gelismesi Rusya nin sesi Radyosu 25 Nisan 2013 3 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2013 First GLONASS Station Outside Russia Opens in Brazil Ingilizce North Coast Media LLC gpsworld com 20 Subat 2013 30 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2013 First GLONASS station outside Russia to be launched in Brazil Ingilizce Pravda english pravda ru 19 Subat 2013 10 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2013 GLONASS Summary Space and Tech European Space Agency GLONASS Ground Segment 16 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2017 Russian Laser Tracking Network PDF 25 Subat 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Subat 2017 Current and planned global and regional navigation satellite systems and satellite based augmentation systems PDF 2 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Subat 2017 GLONASS added to SkyWave terminals Digital Ship 4 Aralik 2009 Thedigitalship com 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Garmin eTrex 20 9 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce GLO for Aviation Garmin 21 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Buy garmin com Erisim tarihi 2 Agustos 2013 Ingilizce PDF sonyericsson com 25 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2015 CNews ru 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2015 Samsung GALAXY Note Samsung Mobile samsung com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2015 Windows Phone 8X by HTC Overview HTC Smartphones 9 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Htc com Erisim 2 Agustos 2013 Google Drive Viewer 17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Docs google com Erisim 2 Agustos 2013 motorola com 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2015 GLONASS gets Nokia backing aims to rival COMPASS Reuters 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2015 Russia to set world record with 39 space launches in 2009 27 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde RIA Novosti 2008 12 29 Izvestia 2014 25 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2014 Sistema GLONASS vyshla iz stroya vtoroj raz za mesyac Novaya Gazeta 2014 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2014 Roskosmos obeshaet povysit tochnost raboty GLONASS s 10 do 5 5 metrov 29 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde RIA Novosti BibliyografyaGLONASS Interface Control Document Surum 5 1 2008 olu kirik baglanti GLONASS Interface Control Document Surum 4 0 199820 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde FEDERAL OZEL AMACLI PROGRAM KURESEL KONUMLANDIRMA SISTEMI Russian Federal Government Rusca 20 Agustos 2001 25 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2007 Russian Space Agency RSA 24 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2008 Space and Tech 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 13 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2007 Goebel Greg ss Kisim 2 2 28 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2007 Yer tabanli kullanicinin GLONASS a dizge boyunca butunlesik erisebilirligi Russian Space Agency RSA Rusca 24 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2008 India joins Russian GPS system The Times of India 29 Ocak 2007 12 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2007 India to Launch 2 Russian GLONASS Satellites MosNews com 27 Haziran 2005 21 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 GPS GLONASS Interoperability and Compatibility Working Group 14 Aralik 2006 19 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2007 Kramer Andrew E 7 Nisan 2007 Russia Challenges the U S Monopoly on Satellite Navigation New York Times 15 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2007 Miller Keith M Ekim 2000 Hydrographic Society Journal 12 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2007 GPS World 22 Ocak 2007 10 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2007 MosNews com 26 Mart 2007 21 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 MosNews com 26 Mart 2007 21 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 Space com Associated Press 25 Aralik 2007 28 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2007 Russian Space Agency Plans Cooperation With India MosNews com 12 Ocak 2004 7 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2007 Space Policy Project s World Space Guide GLONASS Federation of American Scientists 26 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2007 GLONASS sistem servisleri tuketicilere ucretsiz olarak saglanacaktir Rusca RIA Novosti 18 Mayis 2007 21 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2007 Uc KA GLONASS M den cikarildi Russian Space Agency RSA Rusca 26 Aralik 2006 27 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2006 Gunter s Space Page 16 Ocak 2007 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2007 Uragan navsat 11F654 Russian Space Web 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2007 5 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Temmuz 2007 Dis baglantilarBilgi ve Cozumleme Merkezi IAC sitesinde ILRS International Laser Ranging Service uzerinde GLONASS ile ilgili icerik Hamradio si sitesinde GPS GLONASS alicisi16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde hakkinda bilgi Positim com internet sitesi GLONASS15 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde hakkinda bilgi