Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ekran kartı, bilgisayarın görüntü vermesini sağlayan birimidir. Ekran kartları harici ISA, , PCI, AGP veya veriyollarını kullanan PC kartları olarak anakart, üzerinde chipset veya CPU içerisinde yerleşik olarak bulunmaktadır.
 Sapphire , VGA, HDMI ve DVI bağlantı noktalarına ve küçük bir soğutma fanına sahip bir PCI Express ekran kartı | |
| Bağlandığı yerler | Anakarta biri aracılığıyla: Ekrana biri aracılığıyla: |
|---|---|
Günümüzde ekran kartı üreten 3 firma vardır. AMD, NVIDIA ve Intel'dir. Yaygın olarak bilinen ve kullanılan GPU serileri ise şunlardır; AMD Radeon RX, NVIDIA GeForce GTX, NVIDIA GeForce RTX serisi ve Intel ARC serisi GPU'lardır.
Paylaşımlı ekran kartları
Paylaşımlı ekran kartları verilen değer kadar RAM üzerinden kendi kullanımı için alan ayırmaktadır. Bu durumda RAM performansı düşecektir. Anakart üzerinde dahili olan ekran kartları genellikle kendi bellekleri olmadığı için paylaşımlıdır.
Bileşenler
Ekran kartının gelişimi
Görüntü kartı ilk olarak seri üretilen Apple II Mikrobilgisayar'da kullanılmıştır. IBM firması 1981 yılında tek renge sahip görüntü kartına sahip PC'leri piyasaya sürmüştür (MDA ). Daha sonra Hercules firması 1982 yılında daha yetenekli görüntü kartı olan adında ürününü piyasaya sürdü. İlk renkli görüntü standartları sırası ile
- 1981 yılında CGA (),
- 1984 yılında EGA ()
- PS/2 modeller için MCGA ve VGA (Video Graphics Array)
1989 sonrası IBM firması görüntü kartı standardı geliştirmedeki gücünü yitirmiştir. Günümüzde bütün PC'lere ait ekran kartları VGA modunu (yani 16 renkli 640 x 480 piksel) desteklemektedir.
VGA standardını 1.280 x 1.024 piksel çözünürlüğe ve 16 Bit renk derinliğine sahip günümüz bilgisayarlarında kullanılan VESA () takip etmiştir.
, gibi tanımlamalar daha sonra geliştirilen görüntü kartı standartlarını değil, monitor yani görüntü biriminin desteklediği çözünürlüğü tanımlamak için kullanılmakradır. (Örneğin XGA:1024 x 768 Piksel)
İlk başlarda yazı tabanlı (Text mode) geliştirilen görüntü modları daha sonra piksel tabanlı olarak geliştirilmeye başlanmıştır.
1990 yılında itibaren Görüntü işlemcisine (GPU Graphics Processing Unit) sahip görüntü kartları geliştirilmeye başlanmıştır.
1996 yılında Kaliforniya'lı 3dfx Interactive tarafından 3D hızlandırıcılı görüntü chipsetleri geliştirilmiştir. Bu chipsetler sayesinde bilgisayarlar ile 3. boyut aleminde geometrik şekillerin ve doku eşlemi (Texture mapping) işlemleri gerçekleştirilmiştir.
Artan 3D performans ihtiyacından dolayı Multi-GPU tekniği yani SLI ve Crossfire teknikleri geliştirilmiştir. Bu teknikler sayesinde birden fazla görüntü işlemcisi paralel olarak tek kart üzerinde bulunabilmektedir.
Güç gereksinimi
Ekran kartlarının görüntü işleme gücündeki artış, aynı oranda güç gereksinimlerine de yansımıştır. Mevcut yüksek performans sınıfı ekran kartları büyük miktarda güç tüketmektedir. Merkezi işlemci birimi ve güç kaynağı üreticileri son zamanlarda verimliliğe daha fazla önem verirken; grafik işlemci birimlerinin güç ihtiyacı artmaya devam etmiştir, başka bir deyişle ekran kartı artık bir bilgisayardaki en fazla güç tüketen donanım olabilmektedir. Esasen güç kaynakları giderek güçlenmesine rağmen, PCI-Express (Pci-e) bağlantısının yarattığı kısıtlama nedeniyle güç destekleri 75 Watt ile sınırlıdır. Günümüzde, 75 Watt üzeri güç tüketen ekran kartları genellikle güç kaynağına direkt olarak bağlanma özelliği bulunan 6 pin (75 Watt) ya da 8 pin (150 Watt) kombinasyonlu soketler içerirler.
Donanım arabirimleri
Harici görüntü kartları için kullanılan bağlantı türleri
- VGA-Out
- DVI-Out
- HDMI-Out
- Mini HDMI-Out
- Dısplay Port
- TV-Out
- Component-Out
- TV-In
- S-Video
- TYPE-C Video Out
- THUNDERBOLT 3
| Wikimedia Commons'ta Video cards ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekran karti bilgisayarin goruntu vermesini saglayan birimidir Ekran kartlari harici ISA PCI AGP veya veriyollarini kullanan PC kartlari olarak anakart uzerinde chipset veya CPU icerisinde yerlesik olarak bulunmaktadir Ekran kartiSapphire VGA HDMI ve DVI baglanti noktalarina ve kucuk bir sogutma fanina sahip bir PCI Express ekran kartiBaglandigi yerlerAnakarta biri araciligiyla PCI Express PCI AGP Dahasi Ekrana biri araciligiyla DisplayPort HDMI DVI USB C Dahasi Nvidia Gunumuzde ekran karti ureten 3 firma vardir AMD NVIDIA ve Intel dir Yaygin olarak bilinen ve kullanilan GPU serileri ise sunlardir AMD Radeon RX NVIDIA GeForce GTX NVIDIA GeForce RTX serisi ve Intel ARC serisi GPU lardir Paylasimli ekran kartlariPaylasimli ekran kartlari verilen deger kadar RAM uzerinden kendi kullanimi icin alan ayirmaktadir Bu durumda RAM performansi dusecektir Anakart uzerinde dahili olan ekran kartlari genellikle kendi bellekleri olmadigi icin paylasimlidir Bilesenler GPU Graphics Processing Unit veya RAMDAC Random Access Memory Digital Analog Converter Harici goruntu kartlari icin baglanti turu HDMI DVI gibi Video BIOS kisaca VBIOS Ekran kartinin gelisimiRIVA TNT 32 MB lik goruntu karti Goruntu karti ilk olarak seri uretilen Apple II Mikrobilgisayar da kullanilmistir IBM firmasi 1981 yilinda tek renge sahip goruntu kartina sahip PC leri piyasaya surmustur MDA Daha sonra Hercules firmasi 1982 yilinda daha yetenekli goruntu karti olan adinda urununu piyasaya surdu Ilk renkli goruntu standartlari sirasi ile 1981 yilinda CGA 1984 yilinda EGA PS 2 modeller icin MCGA ve VGA Video Graphics Array 1989 sonrasi IBM firmasi goruntu karti standardi gelistirmedeki gucunu yitirmistir Gunumuzde butun PC lere ait ekran kartlari VGA modunu yani 16 renkli 640 x 480 piksel desteklemektedir VGA standardini 1 280 x 1 024 piksel cozunurluge ve 16 Bit renk derinligine sahip gunumuz bilgisayarlarinda kullanilan VESA takip etmistir gibi tanimlamalar daha sonra gelistirilen goruntu karti standartlarini degil monitor yani goruntu biriminin destekledigi cozunurlugu tanimlamak icin kullanilmakradir Ornegin XGA 1024 x 768 Piksel Ilk baslarda yazi tabanli Text mode gelistirilen goruntu modlari daha sonra piksel tabanli olarak gelistirilmeye baslanmistir Goruntu karti ile monitorun baglandigi nokta 1990 yilinda itibaren Goruntu islemcisine GPU Graphics Processing Unit sahip goruntu kartlari gelistirilmeye baslanmistir 1996 yilinda Kaliforniya li 3dfx Interactive tarafindan 3D hizlandiricili goruntu chipsetleri gelistirilmistir Bu chipsetler sayesinde bilgisayarlar ile 3 boyut aleminde geometrik sekillerin ve doku eslemi Texture mapping islemleri gerceklestirilmistir Artan 3D performans ihtiyacindan dolayi Multi GPU teknigi yani SLI ve Crossfire teknikleri gelistirilmistir Bu teknikler sayesinde birden fazla goruntu islemcisi paralel olarak tek kart uzerinde bulunabilmektedir Guc gereksinimiEkran kartlarinin goruntu isleme gucundeki artis ayni oranda guc gereksinimlerine de yansimistir Mevcut yuksek performans sinifi ekran kartlari buyuk miktarda guc tuketmektedir Merkezi islemci birimi ve guc kaynagi ureticileri son zamanlarda verimlilige daha fazla onem verirken grafik islemci birimlerinin guc ihtiyaci artmaya devam etmistir baska bir deyisle ekran karti artik bir bilgisayardaki en fazla guc tuketen donanim olabilmektedir Esasen guc kaynaklari giderek guclenmesine ragmen PCI Express Pci e baglantisinin yarattigi kisitlama nedeniyle guc destekleri 75 Watt ile sinirlidir Gunumuzde 75 Watt uzeri guc tuketen ekran kartlari genellikle guc kaynagina direkt olarak baglanma ozelligi bulunan 6 pin 75 Watt ya da 8 pin 150 Watt kombinasyonlu soketler icerirler Donanim arabirimleriIBM uyumlu ISA VESA Local Bus PCI AGP Diger bilgisayar platformlari nuBus Apple Macintosh Zorro Bus AmigaHarici goruntu kartlari icin kullanilan baglanti turleriVGA Out DVI Out HDMI Out Mini HDMI Out Display Port TV Out Component Out TV In S Video TYPE C Video Out THUNDERBOLT 3Wikimedia Commons ta Video cards ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir