Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Baba Şeyh, (Kürtçe: Hecî Baba Şêx; 1882 Bükan, İran - 1959, , Kürdistan Eyaleti, İran) Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.
| Başbakan Hacı Baba Şeyh | |
|---|---|
 | |
| 1. | |
| Görev süresi Ocak 1946 - Mart 1947 | |
| Cumhurbaşkanı | Kadı Muhammed |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Makam sona erdi |
| Kürdistan İslamcı Birlik Partisi Genel Başkanı | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1 Ocak 1882 Bükan, Batı Azerbaycan Eyaleti, İran |
| Ölüm | 1 Ocak 1959 (77 yaşında) Kürdistan Eyaleti, İran |
| Partisi | |
| Mesleği | İlahiyat profesörü · Ekonomist · siyasetçi · başbakan |
| Dini | İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | İran |
İslam alimi olmasının yanında matematik ve Yunan felsefesiyle de uğraşmıştır ve bu alanlarda yazmış olduğu iki kitabı vardır.
Siyasi hayatı
1900’lü yılların başlarında Rus saldırılarına karşı savaşarak hem İslamî cemaatler arasında, hem de Kürtler arasında saygın kazandı ve ünlü bir subay oldu.
Daha sonra, Hoybun Kürd Örgütü kurucuları ile görüşmek ve örgütün kuruluşunda yer almak için 1920’de Van, Diyarbakır ve İstanbul’a giderek, Ağrı ayaklanmalarını yönetmiş olan İhsan Nuri Paşa, Celadet Ali Bedirhan ve Şeyh Said ile görüşmeler yaptı.
1945 yılında kurulan İran Kürdistanı Demokrat Partisi’nin (Kürtçe: Partî Dêmokiratî Kurdistanî Êran, PDKİ) kurucuları arasında yer aldı.
Mahabad Cumhuriyeti
Sovyetler Birliği'nin desteğiyle 22 Ocak 1946 tarihinde kurulan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış bir Kürt devleti olan Mahabad Cumhuriyeti, başkent Mahabad'ın yanı sıra, Senendec, Uşnu ve Miyandoab şehirlerini kapıyordu. Asıl güç Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed'deydi. Savunma Bakanlığı makamında da bulunuyordu. Sovyetlerin desteğini çekmesinden sonra Pehlevi Hanedanı'na bağlı olan İran Ordusu, yeni kurulmuş devleti işgal etti.
Tutuklanarak yargılanan genç devletin yöneticileri arasında Hacı Baba Şeyh de yer aldı. 31 Mart 1947 tarihinde Cunyan ve Turcan köyleri arasındaki Çarçıra Meydanı'nda, Pehlevi Hanedanı kurumlarının kararıyla Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı ile birlikte Başbakan Hacı Baba Şeyh de asılarak idam edilecekse de, dini yönü nedeniyle affedilmiştir.
Bugünkü Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi topraklarından yardıma gelen Barzani Aşireti ağırlıklı 500 silahlı Kürt savaşçı Türkiye-İran sınırı üzerinden Sovyetler Birliği'ne kaçtı. Irak Kürtlerinin lideri, ileride Barzani aşiretinin liderliğini üstlenecek olan Mustafa Barzani idi ve devletin Genelkurmay Başkanlığını üstlenmekteydi.
Kürt şair ve gazeteci Hemin Mukriyani başbakanlığı boyunca onun sekreterliğini yürüttü. Mukriyani de devlet yıkıldıktan sonra Irak'ın Süleymaniye şehrine kaçtıysa da orada tutuklanmıştır.
Ayrıca Şeyh Mahmud Berzenci'nin İran yönetimine bir mektup yazarak, Hacı Baba Şeyh'e herhangi bir şey olursa karşılarında kendisini bulacaklarını bildirmiştir.
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
- Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü Kürt Komisyonu (Çev.: M. Aras), Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi, Pêrî yayınları, İstanbul, Temmuz 1998, .
- Archie Roosevelt, Jr. (Temmuz 1947). "The Kurdish Republic of Mahabad". Middle East Journal, 1. ss. 247-69.
- Zeynel Abidin Kızılyaprak, Hasan Kaya, Şerif Beyaz, Zana Farqini, İstanbul Kürt Enstitüsü, 1900'den 2000'e Kürtler - Kronolojik Albüm, Özgür Bakış Milenyum Armağanı, İstanbul, Ocak 2000, s. 35-36.
- Mehmet Kemal Işık (Torî), 'Kadı Muhammed', Ünlü Kürt Bilgin ve Birinci Kuşak Aydınlar, Sorun Yayınları, İstanbul, Kasım 2000, , s. 111-118.
- Mahabad Tarihi, Seyed Muhammed Samadi, Mahabad Cumhuriyeti Tarihine Bir Bakış.
- Makarri Edebiyatı ve Kültür Tarihi - Bokan, Makhmal Afkhami İbrahim, Cilt I, Kouvets'teki Bokan, Mohammadi Yayınevi.
- Yirminci Yüzyılda Kürdistan'da Bokan, Rahman Muhammediyen.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haci Baba Seyh Kurtce Heci Baba Sex 1882 Bukan Iran 1959 Kurdistan Eyaleti Iran Mahabad Cumhuriyeti nin tek Serokwezir basbakanidir Basbakan Haci Baba Seyh1 Gorev suresi Ocak 1946 Mart 1947Cumhurbaskani Kadi MuhammedYerine geldigi Yeni makamYerine gelen Makam sona erdiKurdistan Islamci Birlik Partisi Genel BaskaniKisisel bilgilerDogum 1 Ocak 1882 1882 01 01 Bukan Bati Azerbaycan Eyaleti IranOlum 1 Ocak 1959 77 yasinda Kurdistan Eyaleti IranPartisi Iran Kurdistani Demokrat PartisiMeslegi Ilahiyat profesoru Ekonomist siyasetci basbakanDini IslamAskeri hizmetiBagliligi Iran Islam alimi olmasinin yaninda matematik ve Yunan felsefesiyle de ugrasmistir ve bu alanlarda yazmis oldugu iki kitabi vardir Siyasi hayatiBukan da Haci Baba Seyh Tuggeneral Saif Afsar ile birlikte Haci Baba Seyh Sadast ta Tuggeneral Saif Afsar ile ayni masada 1900 lu yillarin baslarinda Rus saldirilarina karsi savasarak hem Islami cemaatler arasinda hem de Kurtler arasinda saygin kazandi ve unlu bir subay oldu Daha sonra Hoybun Kurd Orgutu kuruculari ile gorusmek ve orgutun kurulusunda yer almak icin 1920 de Van Diyarbakir ve Istanbul a giderek Agri ayaklanmalarini yonetmis olan Ihsan Nuri Pasa Celadet Ali Bedirhan ve Seyh Said ile gorusmeler yapti 1945 yilinda kurulan Iran Kurdistani Demokrat Partisi nin Kurtce Parti Demokirati Kurdistani Eran PDKI kuruculari arasinda yer aldi Mahabad Cumhuriyeti Sovyetler Birligi nin destegiyle 22 Ocak 1946 tarihinde kurulan ve Birlesmis Milletler tarafindan taninmamis bir Kurt devleti olan Mahabad Cumhuriyeti baskent Mahabad in yani sira Senendec Usnu ve Miyandoab sehirlerini kapiyordu Asil guc Cumhurbaskani Kadi Muhammed deydi Savunma Bakanligi makaminda da bulunuyordu Sovyetlerin destegini cekmesinden sonra Pehlevi Hanedani na bagli olan Iran Ordusu yeni kurulmus devleti isgal etti Tutuklanarak yargilanan genc devletin yoneticileri arasinda Haci Baba Seyh de yer aldi 31 Mart 1947 tarihinde Cunyan ve Turcan koyleri arasindaki Carcira Meydani nda Pehlevi Hanedani kurumlarinin karariyla Cumhurbaskani Kadi Muhammed ve Savunma Bakani Muhammed Huseyin Han Seyfi Kadi ile birlikte Basbakan Haci Baba Seyh de asilarak idam edilecekse de dini yonu nedeniyle affedilmistir Bugunku Irak Kurdistan Bolgesel Yonetimi topraklarindan yardima gelen Barzani Asireti agirlikli 500 silahli Kurt savasci Turkiye Iran siniri uzerinden Sovyetler Birligi ne kacti Irak Kurtlerinin lideri ileride Barzani asiretinin liderligini ustlenecek olan Mustafa Barzani idi ve devletin Genelkurmay Baskanligini ustlenmekteydi Kurt sair ve gazeteci Hemin Mukriyani basbakanligi boyunca onun sekreterligini yuruttu Mukriyani de devlet yikildiktan sonra Irak in Suleymaniye sehrine kactiysa da orada tutuklanmistir Ayrica Seyh Mahmud Berzenci nin Iran yonetimine bir mektup yazarak Haci Baba Seyh e herhangi bir sey olursa karsilarinda kendisini bulacaklarini bildirmistir Kaynakca a b c d Bitlisname 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2017 Aegleton William Ekim 1990 1946 Mehabad Kurt Cumhuriyeti Koral yayinlari Konuyla ilgili yayinlarSovyetler Birligi Bilimler Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Dogu Bilimleri Enstitusu Kurt Komisyonu Cev M Aras Yeni ve Yakin Cagda Kurt Siyaset Tarihi Peri yayinlari Istanbul Temmuz 1998 ISBN 975 8245 06 6 Archie Roosevelt Jr Temmuz 1947 The Kurdish Republic of Mahabad Middle East Journal 1 ss 247 69 Zeynel Abidin Kizilyaprak Hasan Kaya Serif Beyaz Zana Farqini Istanbul Kurt Enstitusu 1900 den 2000 e Kurtler Kronolojik Album Ozgur Bakis Milenyum Armagani Istanbul Ocak 2000 s 35 36 Mehmet Kemal Isik Tori Kadi Muhammed Unlu Kurt Bilgin ve Birinci Kusak Aydinlar Sorun Yayinlari Istanbul Kasim 2000 ISBN 975 431 111 0 s 111 118 Mahabad Tarihi Seyed Muhammed Samadi Mahabad Cumhuriyeti Tarihine Bir Bakis Makarri Edebiyati ve Kultur Tarihi Bokan Makhmal Afkhami Ibrahim Cilt I Kouvets teki Bokan Mohammadi Yayinevi Yirminci Yuzyilda Kurdistan da Bokan Rahman Muhammediyen