Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî bilinen adıyla Haccâc-ı Zâlim (Arapça: الحجاج بن يوسف الثقفي, d. 661, Taif - ö. 714, Vasıt), Emevî valisi.
| Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî | |
|---|---|
 Haccâc'ın mührü. | |
| Doğum | 661 Taif |
| Ölüm | 714 Vasıt |
| Bağlılığı | Emevîler |
| Branşı | Hicaz, Yemen, Yemame ve Irak valilikleri. |
| Hizmet yılları | 691-714 |
| Çatışma/savaşları | Abdullah bin Zübeyr İsyanı |
| İmza | |
 | |
661'de Taif'te doğdu. Sâkif kabilesine mensuptu ve bu kabilenin Emevî hanedanıyla ilişkileri oldukça iyiydi. Ancak Emevî halifesi II. Muaviye'nin ölümünden sonra Abdullah bin Zübeyr halifeliğini ilan etti ve tüm Arap yarımadası -ve bu arada Taifliler de- Abdullah bin Zübeyr'e biat etti. Bunun üzerine Haccâc ve kabilesi Taif'i terk ederek Suriye'ye yerleşti.
Haccâc, Taif'ten ayrılana dek öğretmenlik yaptı. Hitabetinin ileri düzeyde oluşu da buna bağlanmaktadır.
Siyasî hayatı
II. Muaviye'nin yerine Mervan bin Hakem Emevî halifesi olunca ve Abdullah bin Zübeyr'in üzerine bir ordu gönderdi. Haccâc, siyasi hayatına ilk defa bu orduda görev alarak başladı.
Mervan bin Hakem'in ölümü üzerine halife olan Abdülmelik, Haccâc'ı Irak ve Hicaz valiliğine atadı. Ancak Hicaz halkı Abdullah bin Zübeyr'in halifeliğini kabul etmişti. Haccâc, bu duruma son vermek için bir ordu kurdu. Ordusuyla Taif'e girdi ve arkasından Mekke'ye yürüdü. Arafat'ta Abdullah bin Zübeyr'in ordusunu mağlup ederek Mekke'yi kuşattı. Haccâc, yedi ay boyunca Mekke'yi kuşatma altında tuttu. Bu sürede şehri mancınıklarla vurdu ve Kabe'yi yıktı.
Kuşatmanın sonunda Abdullah bin Zübeyr öldürüldü ve Mekke alındı. Haccâc, daha sonra Kâbe'yi yeniden inşa ettirdi.
Abdullah bin Zübeyr İsyanı'nın coğrafyası
Müslümanların hac ritüelinde ziyaret ettiği yerlerden olan Muhammed'in doğum yeri, kıble ve Kâbe'nin yerinin neresi olduğu konusu 1970'li yıllardan bu yana tartışılmaktadır. Bazı arkeologların iddialarına göre Mekke'nin rivayetlerin aksine yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, bilinen tarih kaynaklarında ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi, ticaret yolları üzerinde olmaması yanında tarım açısından arazinin uygunsuz oluşu, erken dönem İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile Mekke coğrafi yapısının uyuşmaması araştırmacıları İslam'ın kaynakları konusunda farklı arayışlara yöneltmiştir.
Muaviye'nin ölümü sonrasında çıkan iç karışıklıklarda Kâbe Yezid'in askerlerince mancınıklar kullanılarak taşa tutulmuş, isabet alan karataş üç parçaya bölünmüş, Kâbe yıkılmıştır. Kanadalı arkeolog Dan Gibson'ın iddialarına göre sözü edilen yıkım bugünkü Mekke şehrinde değil, bundan yaklaşık 1200 kilometre kuzeyde, Petra'da gerçekleşmişti. Araştırmalarında ulaştığı en eski camilerin kıble duvarlarının Petra'yı gösterdiklerini ifade etmiş ve bu bulgularla ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki diğer ipuçlarını bir araya getiren Gibson Muhammed'in Petra'da yaşamış ve buradan Medine'ye göç etmiş olduğunu iddia etmiştir. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleri de Petra'yı ifade ediyordu. Müslümanların ilk kıblesi de Kudüs'teki Mescid-i Aksa değil Petra'da Al-Lat tapınağı olarak kullanılan kübik yapı olmalıydı. Yine Dan Gibson'ın iddialarına göre, bu yapı Müslümanların İkinci fitne olarak niteledikleri Abdullah bin Zübeyr İsyanı sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbni Zübeyr karataşı diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevi saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış, yeni tapınağı burada inşa etmişti. Emevilere karşı Abbasilerin desteğini kazanan yeni mekan birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmış, Mekke Müslümanların yeni hac merkezi olmuştur.
Fakat bu iddiaya erken dönemde Müslümanların Kâbe'nin yerini doğru hesaplayamadıkları için bazı camilerde kıble yönünün yanlış olduğu gerekçesiyle karşı çıkılmaktadır. Nitekim günümüze yakın tarihlerde inşa edilmiş bazı camilerin de kıble yönünün yanlış hesaplandığı belirtilmektedir. 7. yüzyılda yaşayan John bar Penkaye isimli Süryani bir yazarın Abdullah bin Zübeyr İsyanı devam ederken yazdığı kroniklerinde Kabe'nin taşınmasından veya Petra'dan bahsetmemesi, Kabe'nin konumunun çölün uzak noktalarında olarak bahsetmesi, Kabe'nin taşındığı veya aslında Petra'da bulunduğu iddialarının geçerliliğini yitirtmektedir. 2.yüzyılda (100-200) yaşayan gök bilimci, matematikçi, filozof ve aynı zamanda coğrafyacı olan Batlamyus Arabistan'da bulunan 50 şehrin bir listesini yayınlamış ve liste "Macoraba" adlı bir şehri içermiştir. 1646 yılından beri süregelen spekülasyonlar olmakla beraber bu şehrin Mekke ile bağlantılı olduğuna dair tartışmalar sürmektedir. Son zamanlarda, antik haritaları yeniden oluşturmak ve konumlarını modern koordinatlara çevirmek için gelişmiş matematiksel modeller kullanan araştırmacılar, Mekke ve Batlamyus'un bahsettiği Macoraba şehrinin aynı yerde olduğunu doğrulayabildiler.
 The Sacred City (2016) (Kutsal Şehir), Türkçe |
Sonraki yıllarda Haccâc'ın valilik yetkileri daha da genişletildi. Bu dönemde Haccâc, Emevî muhaliflerini bertaraf etmeye yönelik ciddi girişimlerde bulundu. Özellikle Şiilere ve Haricilere yönelik tutumu, Emevilere olan bağlılığını fazlasıyla ortaya koyar.
Haccâc, 714 yılında ardında büyük bir nefret seli bırakarak öldü. Valiliği sırasında çok fazla kan döküldü. Kâbe'yi yıktırması, Abdullah bin Zübeyr, ve Enes bin Mâlik gibi sahabelere karşı takındığı tutum çok eleştirildi. Bu sebeplerden ötürü İslam âleminde adı,"Haccâc-ı Zâlim" şeklinde kullanılageldi.
Arap alfabesi ve Kur'an çalışmaları
Haccac arap alfabesine noktalı ve sesli harflerin sokulması ve böylece arap yazı dilinin kullanılışlı ve arapça konuşan ve yazan topluluklar için oransal olarak kullanılışlı hale getirilmesi çalışmalarına öncülük etmiştir. Bu kapsamda Kur'an yeniden yazılarak üzerinde birtakım değişiklikler ve düzenlemeler yapılmıştır. Haccac üzerinde birtakım değişiklikler de yaptırdığı yeni Kur'an metninin resmi nüsha olarak belirlenmesi amacıyla eski yazım Kur'anları toplatarak yaktırmış ve yerine yeni yazım Kur'an metinlerinin dağıtılmasını sağlamıştır.
Kaynakça
- ^ Emevi Devlet Otoritesinin Teisisi... 20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sebahattin Çelik, Celal Bayar Üniversitesi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2008
- ^ Haccac bin Yusuf 7 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ali Delice, Cumhuriyet Üniversitesi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2008
- ^ Holland, Tom; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’
- ^ Crone, Patricia; Meccan Trade and the Rise of Islam, 1987, s. 7
- ^ Orhan Gökdemir, Din ve Devrim, İstanbul: Destek Yayınları. 2010. s. 64
- ^ Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book Qur'ānic Geography and the Amazon author information to this book: [1] 21 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [2] 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [3] 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., [4] 31 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)
- ^ . Muslim Heritage. 15 Eylül 2020. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ . Anadolu Ajansı. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ . Habertürk. 12 Temmuz 2020. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ Brock, Sebastian P. (31 Aralık 2011). "A Brief Outline of Syriac Literature". doi:10.31826/9781463232498.
- ^ Hoyland, R. (31 Aralık 2019). Seeing Islam as Others Saw It. Piscataway, NJ, USA: Gorgias Press. ISBN . 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ Hoyland, Robert G. (2019). Seeing Islam as others saw it : a survey and evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian writings on early Islam. Piscataway, NJ. ISBN . OCLC 1109978822. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2022.
- ^ Abshire, Corey; Durham, Anthony; Gusev, Dmitri A.; Stafeyev, Sergey K. (9 Mayıs 2018). "Ptolemy's Britain and Ireland: A New Digital Reconstruction". Proceedings of the ICA. 1: 1-6. doi:10.5194/ica-proc-1-1-2018. ISSN 2570-2092.
- ^ Haccac- Zalim[] Sorularlarisaleinur.com Erişim tarihi: 19 Ağustos 2008
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.
| Önce gelen: Bişr bin Mervân | Emeviler Irak valisi 694 - 714 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: | Emeviler Medine valisi 693 – 694 | Sonra gelen: Yahya bin Hakem |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haccac bin Yusuf es Sekafi bilinen adiyla Haccac i Zalim Arapca الحجاج بن يوسف الثقفي d 661 Taif o 714 Vasit Emevi valisi Haccac bin Yusuf es SekafiHaccac in muhru Dogum661 TaifOlum714 VasitBagliligiEmevilerBransiHicaz Yemen Yemame ve Irak valilikleri Hizmet yillari691 714Catisma savaslariAbdullah bin Zubeyr IsyaniImza 661 de Taif te dogdu Sakif kabilesine mensuptu ve bu kabilenin Emevi hanedaniyla iliskileri oldukca iyiydi Ancak Emevi halifesi II Muaviye nin olumunden sonra Abdullah bin Zubeyr halifeligini ilan etti ve tum Arap yarimadasi ve bu arada Taifliler de Abdullah bin Zubeyr e biat etti Bunun uzerine Haccac ve kabilesi Taif i terk ederek Suriye ye yerlesti Haccac Taif ten ayrilana dek ogretmenlik yapti Hitabetinin ileri duzeyde olusu da buna baglanmaktadir 695 te Haccac tarafindan bastirilan Sasani tarzi dirhem Siyasi hayatiII Muaviye nin yerine Mervan bin Hakem Emevi halifesi olunca ve Abdullah bin Zubeyr in uzerine bir ordu gonderdi Haccac siyasi hayatina ilk defa bu orduda gorev alarak basladi Mervan bin Hakem in olumu uzerine halife olan Abdulmelik Haccac i Irak ve Hicaz valiligine atadi Ancak Hicaz halki Abdullah bin Zubeyr in halifeligini kabul etmisti Haccac bu duruma son vermek icin bir ordu kurdu Ordusuyla Taif e girdi ve arkasindan Mekke ye yurudu Arafat ta Abdullah bin Zubeyr in ordusunu maglup ederek Mekke yi kusatti Haccac yedi ay boyunca Mekke yi kusatma altinda tuttu Bu surede sehri manciniklarla vurdu ve Kabe yi yikti Kusatmanin sonunda Abdullah bin Zubeyr olduruldu ve Mekke alindi Haccac daha sonra Kabe yi yeniden insa ettirdi Abdullah bin Zubeyr Isyani nin cografyasi II Muaviye nin olumunden sonra Ibni Zubeyr in yaklasik etki alani Muslumanlarin hac rituelinde ziyaret ettigi yerlerden olan Muhammed in dogum yeri kible ve Kabe nin yerinin neresi oldugu konusu 1970 li yillardan bu yana tartisilmaktadir Bazi arkeologlarin iddialarina gore Mekke nin rivayetlerin aksine yeni bir sehir olarak ortaya cikisi bilinen tarih kaynaklarinda ve haritalarda adinin 8 yuzyil oncesinde gecmemesi ticaret yollari uzerinde olmamasi yaninda tarim acisindan arazinin uygunsuz olusu erken donem Islam tarihi hakkinda ipuclari veren Kur an ve hadis rivayetlerinde tanimlanan bazi yer isimleri ve ozellikleri ile Mekke cografi yapisinin uyusmamasi arastirmacilari Islam in kaynaklari konusunda farkli arayislara yoneltmistir Muaviye nin olumu sonrasinda cikan ic karisikliklarda Kabe Yezid in askerlerince manciniklar kullanilarak tasa tutulmus isabet alan karatas uc parcaya bolunmus Kabe yikilmistir Kanadali arkeolog Dan Gibson in iddialarina gore sozu edilen yikim bugunku Mekke sehrinde degil bundan yaklasik 1200 kilometre kuzeyde Petra da gerceklesmisti Arastirmalarinda ulastigi en eski camilerin kible duvarlarinin Petra yi gosterdiklerini ifade etmis ve bu bulgularla ayet hadis ve siyer kaynaklarindaki diger ipuclarini bir araya getiren Gibson Muhammed in Petra da yasamis ve buradan Medine ye goc etmis oldugunu iddia etmistir Ona gore Kur an da bahsedilen bekke veya mekke sozcukleri de Petra yi ifade ediyordu Muslumanlarin ilk kiblesi de Kudus teki Mescid i Aksa degil Petra da Al Lat tapinagi olarak kullanilan kubik yapi olmaliydi Yine Dan Gibson in iddialarina gore bu yapi Muslumanlarin Ikinci fitne olarak niteledikleri Abdullah bin Zubeyr Isyani sirasinda manciniklarla yikilmis Ibni Zubeyr karatasi diger kutsal esyalarla birlikte alarak Emevi saldirilarindan uzakta bugunku Mekke nin bulundugu yere tasimis yeni tapinagi burada insa etmisti Emevilere karsi Abbasilerin destegini kazanan yeni mekan birkac yuzyillik bir gecis donemi sonunda tamamen benimsenmis yeni yapilan camilerin yonu Mekke ye donuk olarak insa edilmeye baslanmis Mekke Muslumanlarin yeni hac merkezi olmustur Fakat bu iddiaya erken donemde Muslumanlarin Kabe nin yerini dogru hesaplayamadiklari icin bazi camilerde kible yonunun yanlis oldugu gerekcesiyle karsi cikilmaktadir Nitekim gunumuze yakin tarihlerde insa edilmis bazi camilerin de kible yonunun yanlis hesaplandigi belirtilmektedir 7 yuzyilda yasayan John bar Penkaye isimli Suryani bir yazarin Abdullah bin Zubeyr Isyani devam ederken yazdigi kroniklerinde Kabe nin tasinmasindan veya Petra dan bahsetmemesi Kabe nin konumunun colun uzak noktalarinda olarak bahsetmesi Kabe nin tasindigi veya aslinda Petra da bulundugu iddialarinin gecerliligini yitirtmektedir 2 yuzyilda 100 200 yasayan gok bilimci matematikci filozof ve ayni zamanda cografyaci olan Batlamyus Arabistan da bulunan 50 sehrin bir listesini yayinlamis ve liste Macoraba adli bir sehri icermistir 1646 yilindan beri suregelen spekulasyonlar olmakla beraber bu sehrin Mekke ile baglantili olduguna dair tartismalar surmektedir Son zamanlarda antik haritalari yeniden olusturmak ve konumlarini modern koordinatlara cevirmek icin gelismis matematiksel modeller kullanan arastirmacilar Mekke ve Batlamyus un bahsettigi Macoraba sehrinin ayni yerde oldugunu dogrulayabildiler Harici videoThe Sacred City 2016 Kutsal Sehir Turkce Sonraki yillarda Haccac in valilik yetkileri daha da genisletildi Bu donemde Haccac Emevi muhaliflerini bertaraf etmeye yonelik ciddi girisimlerde bulundu Ozellikle Siilere ve Haricilere yonelik tutumu Emevilere olan bagliligini fazlasiyla ortaya koyar Haccac 714 yilinda ardinda buyuk bir nefret seli birakarak oldu Valiligi sirasinda cok fazla kan dokuldu Kabe yi yiktirmasi Abdullah bin Zubeyr ve Enes bin Malik gibi sahabelere karsi takindigi tutum cok elestirildi Bu sebeplerden oturu Islam aleminde adi Haccac i Zalim seklinde kullanilageldi Arap alfabesi ve Kur an calismalariHaccac arap alfabesine noktali ve sesli harflerin sokulmasi ve boylece arap yazi dilinin kullanilisli ve arapca konusan ve yazan topluluklar icin oransal olarak kullanilisli hale getirilmesi calismalarina onculuk etmistir Bu kapsamda Kur an yeniden yazilarak uzerinde birtakim degisiklikler ve duzenlemeler yapilmistir Haccac uzerinde birtakim degisiklikler de yaptirdigi yeni Kur an metninin resmi nusha olarak belirlenmesi amaciyla eski yazim Kur anlari toplatarak yaktirmis ve yerine yeni yazim Kur an metinlerinin dagitilmasini saglamistir Kaynakca Emevi Devlet Otoritesinin Teisisi 20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sebahattin Celik Celal Bayar Universitesi Erisim tarihi 3 Agustos 2008 Haccac bin Yusuf 7 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ali Delice Cumhuriyet Universitesi Erisim tarihi 19 Agustos 2008 Holland Tom In the Shadow of the Sword Little Brown 2012 s 303 Otherwise in all the vast corpus of ancient literature there is not a single reference to Mecca not one Crone Patricia Meccan Trade and the Rise of Islam 1987 s 7 Orhan Gokdemir Din ve Devrim Istanbul Destek Yayinlari 2010 s 64 Data on Gibson s biography taken from his Web pages his book Qur anic Geography and the Amazon author information to this book 1 21 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 31 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dan Gibson Qur anic Geography 2011 Muslim Heritage 15 Eylul 2020 18 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2022 Anadolu Ajansi 11 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2022 Haberturk 12 Temmuz 2020 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2022 Brock Sebastian P 31 Aralik 2011 A Brief Outline of Syriac Literature doi 10 31826 9781463232498 Hoyland R 31 Aralik 2019 Seeing Islam as Others Saw It Piscataway NJ USA Gorgias Press ISBN 978 1 4632 3960 2 16 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2022 Hoyland Robert G 2019 Seeing Islam as others saw it a survey and evaluation of Christian Jewish and Zoroastrian writings on early Islam Piscataway NJ ISBN 978 1 4632 3960 2 OCLC 1109978822 28 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2022 Abshire Corey Durham Anthony Gusev Dmitri A Stafeyev Sergey K 9 Mayis 2018 Ptolemy s Britain and Ireland A New Digital Reconstruction Proceedings of the ICA 1 1 6 doi 10 5194 ica proc 1 1 2018 ISSN 2570 2092 Haccac Zalim olu kirik baglanti Sorularlarisaleinur com Erisim tarihi 19 Agustos 2008 a b Arsivlenmis kopya 1 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2020 Once gelen Bisr bin Mervan Emeviler Irak valisi 694 714 Sonra gelen Once gelen Emeviler Medine valisi 693 694 Sonra gelen Yahya bin Hakem