Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halil Menteşe (1874, Milas - 2 Nisan 1948), Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Hariciye Nazırı ve Meclis-i Mebusan başkanı olarak, Cumhuriyet döneminde IV. ve V. dönem bağımsız İzmir milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir.
| Halil Menteşe | |
|---|---|
| Halil Menteşe | |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 4., 5., 6. ve 7. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 4 Mayıs 1931 - 14 Haziran 1946 | |
| Seçim bölgesi | 1931 – İzmir 1935 – İzmir 1939 – İzmir 1943 – İzmir |
| Meclis-i Mebûsan Başkanı | |
| Görev süresi 15 Mayıs 1912 - 24 Ekim 1915 | |
| Hükümdar | V. Mehmed |
| Yerine geldiği | Ahmed Rıza Bey |
| Yerine gelen | Hacı Adil Bey |
| Meclis-i Mebûsan 3., 4. ve 5. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918 | |
| Seçim bölgesi | 1908 – Menteşe (Muğla) 1912 – Menteşe (Muğla) 1914 – Menteşe (Muğla) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1874 Milas, Muğla, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 2 Nisan 1948 |
İttihat ve Terakki Partisi'nin önde gelenleri arasında yer almıştır. Öyle ki Talat, Enver, Cemal Paşa üçlü yönetiminin "dördüncü" veya "yarı zamanlı üyesi" olarak adı anılır.
Paris Hukuk Fakültesi mezunudur. Osmanlı Hürriyet Cemiyeti Kurucu Üyeliği, Çiftçilik, Osmanlı Meclis-i Mebûsan I. II. ve III. Dönem Menteşe Mebusluğu, 1. Dönem İttihad ve Terakki Fırkası Meclis Grup Başkanlığı, Dâhiliye, Hariciye ve Adliye Nazırlıkları, 1. Dönem Meclis Anayasa Encümeni Reisliği, Meclis-i Mebusan II. ve III. Dönem Meclis Başkanlıkları, Şura-yı Devlet Başkanlığı, Osmanlı-Bulgar Barış görüşmeleri Türk tarafı temsilciliği, Batum Konferansı Türkiye temsilciliği, TBMM IV., V., VI. ve VII. Dönem İzmir Milletvekilliği, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.
Yaşamı
1874 yılında Milas'ta doğdu. Babası, Kadızadelerden Salih Efendi, annesi Şefika Hanım idi. Küçük yaşta yetim kaldı. Öğrenimine İzmir'de devam etti. Öğretmenlerinden biri de Halit Ziya Uşaklıgil'di.
Ortaöğrenimini İzmir'de tamamladıktan sonra İstanbul'da Hukuk Mektebi'ne devam etti. 1894 yılında İstanbul'daki istibdat ortamından kaçmak için öğrenimini yarıda bırakıp önce memleketi Milas'a, ardından o devirde hürriyetseverlerin sığınağı olarak görülen Paris'e gitti. Hukuk öğrenimini Paris'te tamamladı. İttihat ve Terakki Partisi'nin Paris şubesine katıldı; Ahmet Rıza Bey'in kâtipliğini yaptı.
II. Meşrutiyetin ilanından sonra yurda döndü; 1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve 1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda Muğla mebusu ve meclis başkanı olarak görev yaptı.
Balkan Savaşı sırasında İttihat ve Terakki'nin önde gelenlerinin tutuklanmaya başlaması üzerine Paris'e kaçtı. Bâb-ı Âli Baskını'ndan sonra ülkeye döndü.
18 Haziran 1913 - 27 Mayıs 1914 tarihleri arasında Şura-yı Devlet reisliği, 24 Ekim 1915 - Şubat 1917 arasında Hariciye Nazırlığı, Şubat 1917 - Ekim 1918 ayları arasında Adalet Nazırlığı yaptı. Osmanlı Devleti’nin Almanya'nın yanında I. Dünya Savaşı'na katılmasına etkili oldu.
İstanbul'un işgali'den sonra 10 Mart 1919 tarihinde tutuklandı ve 28 Mayıs 1919 tarihinde Malta'ya sürüldü (Kayıt Numarası: 2760). 30 Nisan 1921 tarihinde serbest bırakıldıktan sonra İtalya ve Almanya'da bir süre kaldı.
Türk Kurtuluş Savaşı bittikten sonra yurda döndü; 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması çalışmalarına katıldı. 1926 yılında İzmir Suikastı nedeniyle sorgulandı ama gözaltına alınmadı.
Cumhuriyet Halk Partisi'nin bağımsız adaylar için ayırdığı kontenjandan yararlanarak İzmir milletvekili seçildi; IV., V., VI. ve VII. dönemde mecliste İzmir milletvekili olarak görev yaptıktan sonra 1946 yılında siyasi hayattan çekildi.
1948 yılında hayatını kaybetti. Cenazesi Milas'ta defnedildi.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Halil Menteşe ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c Syed Tanvir Wasti, Halil Menteşe, the Quadrumvir, Middle Eastern Studies, Cilt 32, No:3 Temmuz 1996, sayfa: 92-105, Londra
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2012.
- ^ . 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2012.
- ^ TBMM Milletvekilleri Albümü, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, 2010
- ^ "Boyutpedia.com, Halil Menteşe, Erişim tarihi:26.03.2012". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2016.
- ^ . 7 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
- ^ İsmail Arar, Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe'nin anıları / giriş, İstanbul : Hürriyet Vakfı Yayınları, 1986
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halil Mentese 1874 Milas 2 Nisan 1948 Osmanli Devleti nin son yillarinda Hariciye Naziri ve Meclis i Mebusan baskani olarak Cumhuriyet doneminde IV ve V donem bagimsiz Izmir milletvekili olarak gorev yapmis bir siyasetcidir Halil MenteseHalil MenteseTurkiye Buyuk Millet Meclisi 4 5 6 ve 7 Donem MilletvekiliGorev suresi 4 Mayis 1931 14 Haziran 1946Secim bolgesi 1931 Izmir 1935 Izmir 1939 Izmir 1943 IzmirMeclis i Mebusan BaskaniGorev suresi 15 Mayis 1912 24 Ekim 1915Hukumdar V MehmedYerine geldigi Ahmed Riza BeyYerine gelen Haci Adil BeyMeclis i Mebusan 3 4 ve 5 Donem MebusuGorev suresi 17 Aralik 1908 21 Aralik 1918Secim bolgesi 1908 Mentese Mugla 1912 Mentese Mugla 1914 Mentese Mugla Kisisel bilgilerDogum 1874 Milas Mugla Osmanli DevletiOlum 2 Nisan 1948 Ittihat ve Terakki Partisi nin onde gelenleri arasinda yer almistir Oyle ki Talat Enver Cemal Pasa uclu yonetiminin dorduncu veya yari zamanli uyesi olarak adi anilir Paris Hukuk Fakultesi mezunudur Osmanli Hurriyet Cemiyeti Kurucu Uyeligi Ciftcilik Osmanli Meclis i Mebusan I II ve III Donem Mentese Mebuslugu 1 Donem Ittihad ve Terakki Firkasi Meclis Grup Baskanligi Dahiliye Hariciye ve Adliye Nazirliklari 1 Donem Meclis Anayasa Encumeni Reisligi Meclis i Mebusan II ve III Donem Meclis Baskanliklari Sura yi Devlet Baskanligi Osmanli Bulgar Baris gorusmeleri Turk tarafi temsilciligi Batum Konferansi Turkiye temsilciligi TBMM IV V VI ve VII Donem Izmir Milletvekilligi IV Donem Parlamentolar Turk Grubu Kurucu Uyeligi yapmistir Evli ve bir cocuk babasidir Yasami1874 yilinda Milas ta dogdu Babasi Kadizadelerden Salih Efendi annesi Sefika Hanim idi Kucuk yasta yetim kaldi Ogrenimine Izmir de devam etti Ogretmenlerinden biri de Halit Ziya Usakligil di Ortaogrenimini Izmir de tamamladiktan sonra Istanbul da Hukuk Mektebi ne devam etti 1894 yilinda Istanbul daki istibdat ortamindan kacmak icin ogrenimini yarida birakip once memleketi Milas a ardindan o devirde hurriyetseverlerin siginagi olarak gorulen Paris e gitti Hukuk ogrenimini Paris te tamamladi Ittihat ve Terakki Partisi nin Paris subesine katildi Ahmet Riza Bey in katipligini yapti II Mesrutiyetin ilanindan sonra yurda dondu 1912 Nisan Agustos Osmanli Meclis i Mebusani ve 1914 1918 Osmanli Meclis i Mebusani nda Mugla mebusu ve meclis baskani olarak gorev yapti Balkan Savasi sirasinda Ittihat ve Terakki nin onde gelenlerinin tutuklanmaya baslamasi uzerine Paris e kacti Bab i Ali Baskini ndan sonra ulkeye dondu 20 Aralik 1910 tarihli Servet i Funun gazetesinde Izmir de Halil Bey 18 Haziran 1913 27 Mayis 1914 tarihleri arasinda Sura yi Devlet reisligi 24 Ekim 1915 Subat 1917 arasinda Hariciye Nazirligi Subat 1917 Ekim 1918 aylari arasinda Adalet Nazirligi yapti Osmanli Devleti nin Almanya nin yaninda I Dunya Savasi na katilmasina etkili oldu Istanbul un isgali den sonra 10 Mart 1919 tarihinde tutuklandi ve 28 Mayis 1919 tarihinde Malta ya suruldu Kayit Numarasi 2760 30 Nisan 1921 tarihinde serbest birakildiktan sonra Italya ve Almanya da bir sure kaldi Turk Kurtulus Savasi bittikten sonra yurda dondu 1924 yilinda Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi nin kurulmasi calismalarina katildi 1926 yilinda Izmir Suikasti nedeniyle sorgulandi ama gozaltina alinmadi Cumhuriyet Halk Partisi nin bagimsiz adaylar icin ayirdigi kontenjandan yararlanarak Izmir milletvekili secildi IV V VI ve VII donemde mecliste Izmir milletvekili olarak gorev yaptiktan sonra 1946 yilinda siyasi hayattan cekildi 1948 yilinda hayatini kaybetti Cenazesi Milas ta defnedildi KaynakcaWikimedia Commons ta Halil Mentese ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c Syed Tanvir Wasti Halil Mentese the Quadrumvir Middle Eastern Studies Cilt 32 No 3 Temmuz 1996 sayfa 92 105 Londra TBMM Albumu tbmm gov tr 31 Ekim 2012 11 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2012 20 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mart 2012 TBMM Milletvekilleri Albumu TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu Yayinlari 2010 Boyutpedia com Halil Mentese Erisim tarihi 26 03 2012 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2016 7 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2010 Ismail Arar Osmanli Mebusan Meclisi Reisi Halil Mentese nin anilari giris Istanbul Hurriyet Vakfi Yayinlari 1986