Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harpagos, ayrıca Harpagus olarak da bilinir (Grekçe : Ἅρπαγος; Akadca : Arbaku), MÖ 6. yüzyılda yaşamış Med generaldir. Herodot tarafından Pasargad Muharebesi sırasında taraf değiştirerek Büyük Kiros'un tahta geçmesini sağlamasıyla tanınır.
Hayatı
Herodot'un Tarihi'ne göre Harpagos, Medya'nın son kralı olan Kral Astyages'e hizmet eden Med kraliyet ailesinin bir üyesidir.
Astyages, Kiros'un kuvvetlerini topladığı haberini aldığında, baş generali Harpagos'a Kiros'a karşı orduyu yönetmesini emretmiştir. Pasargad ovasında üç gün süren bir savaştan sonra Harpagos, Astyages'in elinden ölen oğlunun intikamını, muharebe alanında Kiros'un tarafını tutarak almış ve bunun sonucunda Astyages yenilmiş ve Pers İmparatorluğu kurulmuştur.
Efsane
Herodot, Harpagus'un desteğini değiştirmesini, Thyestes'in yamyam şöleninin bir versiyonunda bahseder. Astyages'in, kızı Mandane'nin kendisini devirecek bir kral doğuracağını gördüğü bir rüya üzerine Harpagus'a çocuğun doğar doğmaz serbest bırakılmasını emrettiğini anlatır. Kendi kraliyet kanını dökmek istemeyen Harpagos, çocuğu (Kiros) Mithridatis adlı bir çobana verdi ve çoban da Kiros'u kendi oğlu gibi yetiştirdi.
On yıl sonra Kiros'un sağ olarak bulunması üzerine Astyages, Harpagus'u acımasızca cezalandırarak Harpagus'un tek oğlunu öldürüp bir ziyafet sırasında Harpagus'a yedirmiştir. Harpagus'un ziyafet sırasında oğlunun parçalarını toplayıp gömü için götürmek dışında hiçbir tepki vermediği söylenir. Astyages daha sonra Magi'lerinden (rahiplerinden) Kiros'un kaderi hakkında tavsiye istedi. Arkadaşlarıyla dağların kralı oyunu oynarken bulunan çocuğun, oyun yoluyla da olsa kral olma kehanetinin gerçekleştiğini ve artık tehlike oluşturmadığını söylediler. Astyages, onların tavsiyesi üzerine Kiros'u (Güneybatı İran'da Şiraz yakınlarında) yaşayan babası I. Kambises ve annesi Mandane'nin yanına gönderdi.
Harpagos, Medya soylularını Astyages'e karşı kışkırtmak için çalışırken, Kiros'a hediyeler göndererek onunla iletişimi sürdürmeye çalıştı. Hazır olduklarında, bir tavşanın karnına saklanarak Kiros'a bir haber gönderdi ve ona, büyükbabasına karşı silaha sarılırsa Medlerin savaş meydanında isyan edeceğini bildirdi.
Tarihi metinlerde Harpagus
"Astyages, Kiros doğar doğmaz, kendi evinden olan ve Medlerin en sadık adamı olan Harpagos'u çağırttı..."
"Kyros, Lidyalıların bu ovada savaş düzenine girdiklerini gördüğünde, süvarilerinin gücünden korkarak, Medlerden biri olan Harpagus'un kendisine önerdiği bir yöntemi benimsedi. Erzak ve yük taşımak için ordusunun kafilesinde gelen tüm develeri bir araya topladı ve yüklerini indirerek, üzerlerine atlı gibi donatılmış biniciler bindirdi. Bunlara, Lidyalı atlılara karşı diğer birliklerinin önünde ilerlemelerini emretti..."
"Bu arada Astyages, Harpagus'un oğlunu yakaladı ve öldürdü, sonra onu parçalara ayırdı ve bir kısmını ateşin önünde kızarttı, diğerlerini de haşladı..."
"Kyros yetişkinliğe eriştiğinde ve arkadaşlarının en cesuru ve en popüleri olarak tanındığında, Astyages'ten intikam almaya kararlı olan Harpagus, ona hediyeler ve mesajlar göndererek kur yapmaya başladı..."
"Mazares'in ölümü üzerine, Harpagus onun komutasına geçmek üzere kıyıya gönderildi. O da Medler soyundandı, Med kralı Astyages'in kutsal olmayan ziyafette ziyafet verdiği ve Kiros'u tahta oturtmak için yardımını sunan adamdı..."
"İyonyalıları fethettikten sonra Harpagus, Karyalılara, Kaunyalılara ve Likyalılara saldırmaya başladı. İyonyalılar ve Aeolyalılar onun ordusunda hizmet etmeye zorlandılar..."
"Kral Astyages birliklerini çağırdı ve savaşta onunla karşılaşmak için Anšan (güneybatı İran ) kralı Kiros'a karşı yürüdü. Astyages'in ordusu ona karşı ayaklandı ve onu zincire vurarak Kiros'a teslim ettiler. Kiros, Ekbatan ülkesine doğru yürüdü; kraliyet ikametgahını ele geçirdi; Ekbatana ülkesinin gümüş, altın ve diğer değerli eşyalarını ganimet olarak aldı ve Anšan'a getirdi."
Askeri kariyeri
Herodot'a göre, Astyages'in yenilgisinden sonra (M.Ö. 550), Harpagus askeri kariyerine yeni hükümdar II. Kiros döneminde devam etti:
- Harpagos, II. Kiros'un Kroisos'a karşı verdiği savaşta Lidyalılara karşı ön cephede develerin kullanılmasını önermiş ve böylece Lidya süvarilerinin dağılmasını sağlamıştır (atlar develerin kokusundan paniğe kapılmışlardır).
- Lidyalıların isyanı ve Kiros'un piyade komutanı General Mazares'in ölümü üzerine II. Kiros, Küçük Asya'nın fethinin sorumluluğunu Harpagos'a verdi ve Harpagos, Kiros'un en başarılı generali olarak görev yaptı.
- Med generali, Lidya'daki zaferinin ardından İyonya, Fenike, Karya, Likya ve Küçük Asya'nın birçok bölgesini fethetti (Milet hariç, Lidya savaşında tarafsız kalması yönündeki büyük bilge Thales'in tavsiyesiyle Kiros'un gözüne girmişti).
- Harpagus, mühendislik tekniklerindeki yeniliklerle de tanınıyordu; özellikle kuşatmalar sırasında toprak rampaları ve höyükler kullanılması (daha sonra Büyük İskender'in Sur kuşatması sırasında kullandığı bir yöntem) ve düşman surlarına tırmanmak için dağcıların kullanılması:
When he came to Ionia, he took the cities by building mounds; he would drive the men within their walls and then build mounds against the walls and so take the cities.
— Herodotus 1.162
Sonraki yaşamı
Harpagos fetihlerini tamamladıktan sonra Küçük Asya Satraplığı'na atanmıştır. Onun soyundan gelenler, günümüzde güneybatı Türkiye'de bulunan Likya'nın kraliyet ailesini oluşturmuşlardır.
Kaynakça
- ^ Ayrıntılı paralellikler Walter Burkert tarafından sunulmuştur, Homo Necans (1983:103-09.
- ^ Mithridatis: "Mitra tarafından verilen" anlamına gelen İran dilinde teoforik isminin Helenistik formu.
- ^ "On-line text in translation". 8 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.
- ^ LacusCurtius • Herodotus — Book I: Chapters 141‑177.
Dış bağlantılar
- Livius on Harpagus 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Chronicle of Nabonidus 8 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Histories of Herodotus 3 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
yirtici kus cinsi icin Harpagus kus sayfasina bakiniz Harpagos ayrica Harpagus olarak da bilinir Grekce Ἅrpagos Akadca Arbaku MO 6 yuzyilda yasamis Med generaldir Herodot tarafindan Pasargad Muharebesi sirasinda taraf degistirerek Buyuk Kiros un tahta gecmesini saglamasiyla taninir Buyuk Kiros un arkasinda General Harpagus 18 yuzyil duvar halisi Icindekiler 1 Hayati 2 Efsane 3 Tarihi metinlerde Harpagus 4 Askeri kariyeri 5 Sonraki yasami 6 Kaynakca 7 Dis baglantilarHayatidegistir nbsp Kral Astyages in Harpagus u genc Kiros u oldurmeye gonderdigi resim nbsp Harpagos bebek Kiros u cobana getiriyor Sebastiano Ricci 1659 1734 nbsp Kral Astyages Harpagos u ordusunun komutasina atamasi Jan Moy 1535 1550 Herodot un Tarihi ne gore Harpagos Medya nin son krali olan Kral Astyages e hizmet eden Med kraliyet ailesinin bir uyesidir Astyages Kiros un kuvvetlerini topladigi haberini aldiginda bas generali Harpagos a Kiros a karsi orduyu yonetmesini emretmistir Pasargad ovasinda uc gun suren bir savastan sonra Harpagos Astyages in elinden olen oglunun intikamini muharebe alaninda Kiros un tarafini tutarak almis ve bunun sonucunda Astyages yenilmis ve Pers Imparatorlugu kurulmustur EfsanedegistirHerodot Harpagus un destegini degistirmesini Thyestes in yamyam soleninin bir versiyonunda bahseder 1 Astyages in kizi Mandane nin kendisini devirecek bir kral doguracagini gordugu bir ruya uzerine Harpagus a cocugun dogar dogmaz serbest birakilmasini emrettigini anlatir Kendi kraliyet kanini dokmek istemeyen Harpagos cocugu Kiros Mithridatis adli bir cobana verdi 2 ve coban da Kiros u kendi oglu gibi yetistirdi On yil sonra Kiros un sag olarak bulunmasi uzerine Astyages Harpagus u acimasizca cezalandirarak Harpagus un tek oglunu oldurup bir ziyafet sirasinda Harpagus a yedirmistir Harpagus un ziyafet sirasinda oglunun parcalarini toplayip gomu icin goturmek disinda hicbir tepki vermedigi soylenir Astyages daha sonra Magi lerinden rahiplerinden Kiros un kaderi hakkinda tavsiye istedi Arkadaslariyla daglarin krali oyunu oynarken bulunan cocugun oyun yoluyla da olsa kral olma kehanetinin gerceklestigini ve artik tehlike olusturmadigini soylediler Astyages onlarin tavsiyesi uzerine Kiros u Ansan da Guneybati Iran da Siraz yakinlarinda yasayan babasi I Kambises ve annesi Mandane nin yanina gonderdi Harpagos Medya soylularini Astyages e karsi kiskirtmak icin calisirken Kiros a hediyeler gondererek onunla iletisimi surdurmeye calisti Hazir olduklarinda bir tavsanin karnina saklanarak Kiros a bir haber gonderdi ve ona buyukbabasina karsi silaha sarilirsa Medlerin savas meydaninda isyan edecegini bildirdi Tarihi metinlerde HarpagusdegistirHerodot Tarihler Astyages Kiros dogar dogmaz kendi evinden olan ve Medlerin en sadik adami olan Harpagos u cagirtti Kyros Lidyalilarin bu ovada savas duzenine girdiklerini gordugunde suvarilerinin gucunden korkarak Medlerden biri olan Harpagus un kendisine onerdigi bir yontemi benimsedi Erzak ve yuk tasimak icin ordusunun kafilesinde gelen tum develeri bir araya topladi ve yuklerini indirerek uzerlerine atli gibi donatilmis biniciler bindirdi Bunlara Lidyali atlilara karsi diger birliklerinin onunde ilerlemelerini emretti Bu arada Astyages Harpagus un oglunu yakaladi ve oldurdu sonra onu parcalara ayirdi ve bir kismini atesin onunde kizartti digerlerini de hasladi Kyros yetiskinlige eristiginde ve arkadaslarinin en cesuru ve en populeri olarak tanindiginda Astyages ten intikam almaya kararli olan Harpagus ona hediyeler ve mesajlar gondererek kur yapmaya basladi Mazares in olumu uzerine Harpagus onun komutasina gecmek uzere kiyiya gonderildi O da Medler soyundandi Med krali Astyages in kutsal olmayan ziyafette ziyafet verdigi ve Kiros u tahta oturtmak icin yardimini sunan adamdi Iyonyalilari fethettikten sonra Harpagus Karyalilara Kaunyalilara ve Likyalilara saldirmaya basladi Iyonyalilar ve Aeolyalilar onun ordusunda hizmet etmeye zorlandilar Nabonidus Kronigi Kral Astyages birliklerini cagirdi ve savasta onunla karsilasmak icin Ansan guneybati Iran krali Kiros a karsi yurudu Astyages in ordusu ona karsi ayaklandi ve onu zincire vurarak Kiros a teslim ettiler Kiros Ekbatan ulkesine dogru yurudu kraliyet ikametgahini ele gecirdi Ekbatana ulkesinin gumus altin ve diger degerli esyalarini ganimet olarak aldi ve Ansan a getirdi 3 Askeri kariyeridegistirHerodot a gore Astyages in yenilgisinden sonra M O 550 Harpagus askeri kariyerine yeni hukumdar II Kiros doneminde devam etti Harpagos II Kiros un Kroisos a karsi verdigi savasta Lidyalilara karsi on cephede develerin kullanilmasini onermis ve boylece Lidya suvarilerinin dagilmasini saglamistir atlar develerin kokusundan panige kapilmislardir Lidyalilarin isyani ve Kiros un piyade komutani General Mazares in olumu uzerine II Kiros Kucuk Asya nin fethinin sorumlulugunu Harpagos a verdi ve Harpagos Kiros un en basarili generali olarak gorev yapti Med generali Lidya daki zaferinin ardindan Iyonya Fenike Karya Likya ve Kucuk Asya nin bircok bolgesini fethetti Milet haric Lidya savasinda tarafsiz kalmasi yonundeki buyuk bilge Thales in tavsiyesiyle Kiros un gozune girmisti Harpagus muhendislik tekniklerindeki yeniliklerle de taniniyordu ozellikle kusatmalar sirasinda toprak rampalari ve hoyukler kullanilmasi daha sonra Buyuk Iskender in Sur kusatmasi sirasinda kullandigi bir yontem ve dusman surlarina tirmanmak icin dagcilarin kullanilmasi When he came to Ionia he took the cities by building mounds he would drive the men within their walls and then build mounds against the walls and so take the cities Herodotus 1 162 4 Harpagos un merhametli unune ragmen Likya daki Ksanthos halki hicbir zaman fethedilmedik diyerek ona teslim olmaktansa intihar etmeyi tercih ettiler Sonraki yasamidegistirHarpagos fetihlerini tamamladiktan sonra Kucuk Asya Satrapligi na atanmistir Onun soyundan gelenler gunumuzde guneybati Turkiye de bulunan Likya nin kraliyet ailesini olusturmuslardir Kaynakcadegistir Ayrintili paralellikler Walter Burkert tarafindan sunulmustur Homo Necans 1983 103 09 Mithridatis Mitra tarafindan verilen anlamina gelen Iran dilinde teoforik isminin Helenistik formu On line text in translation 8 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mart 2020 LacusCurtius Herodotus Book I Chapters 141 177 Dis baglantilardegistirLivius on Harpagus 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi The Chronicle of Nabonidus 8 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi The Histories of Herodotus 3 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi https tr wikipedia org w index php title Harpagos amp oldid 33991461 sayfasindan alinmistir