Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hikmet Boran (1901, Savaştepe - 1945, İstanbul), Türk doktordur.
Hikmet Boran | |
|---|---|
| Doğum | 1901 Savaştepe, Balıkesir, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1945 (43-44 yaşlarında) İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Doktor, Subay |
Tıbbiye öğrencisi iken İstanbul’un işgaline karşı okulda direniş örgütlenmesinde aldığı rol ve Tıbbiyelilerin temsilcisi olarak katıldığı Sivas Kongresi’nde yaptığı manda karşıtı konuşma ile tanınır. Türk Kurtuluş Savaşı’na katılmış; savaştan sonra genel cerrah olarak görev yapmıştır. Gazeteci ve sanatçı Orhan Boran'ın babasıdır.
Yaşamı
1901 yılında Balıkesir'in Savaştepe bucağında dünyaya geldi. Babası, Posta-Telgraf memurlarından Hakkı Bey’dir. Abhazya'dan sürülen Çerkes göçmenleri arasında Trabzon'a gelmiş bir ailenin çocuğudur.
Yükseköğrenimini İstanbul'da Tıbbiye Mektebi'nde yaptı. İstanbul’un işgale uğradığı günlerde İngiliz birliklerinin işgali altında bulunan okulda düzenlenen gösterilerde öncü rol oynadı. Üçüncü sınıf öğrencisi iken Sivas Kongresi’ne katılmak üzere Tıbbiyelilerin temsilcisi olarak seçilen Hikmet Bey, İstanbul’dan kaçarak Sivas’a gitti. Kongreye İstanbul’dan katılan üç delegeden birisiydi. Sivas Kongresi’nde, Mustafa Kemal'e hitaben yaptığı konuşması ile tanındı.
TBMM kurulunca arkadaşı Yusuf Bey (Balkan) ile birlikte eğitimini yarıda bırakarak Ankara’ya gitti. İki arkadaş, Cebeci’deki Asker Hastanesinde İbrahim Talî Bey’in başkanlığında tifüse karşı aşı üretmek için çalıştılar.
Sıhhiye subayı olarak Büyük Taarruz’a katılan Hikmet Bey, İzmir'e giren ilk birlikte subay olarak görev aldı.
Savaş yıllarından sonra İstanbul’a dönüp tıp eğitimini tamamladı (1922). Hayatını genel cerrah olarak sürdürdü. 1940’lı yıllarda gönüllü olarak “şark hizmeti”ne gitti; Sarıkamış’ta görev yaptı. Bu görev sırasında vereme yakalanan Hikmet Bey, İstanbul’da bir senatoryumda bir yıl kadar tedavi gördü fakat sağlığına kavuşamadı; 1945 yılında öldü. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir.
14 Mart Tıp Bayramı'ndaki rolü hakkında
1919'un Mart ayında, İstanbul'da, Darülfünun Tıp Fakültesi, İngiliz birlikleri tarafından işgal edilmişti. İşgalcilere karşı ayaklanmak ve okulu kurtarmak için çareler arayan öğrenciler; okulun kuruluş yıldönümü olan 14 Mart'ı topluca kutlamaya karar verdiler. Tıbbiye 3. sınıf talebesi olan Hikmet Bey önderliğinde büyük bir gösteri yaparak okulun iki kulesi arasına büyük bir Türk Bayrağı astılar. İşgal kuvvetleri bu duruma müdahale ettilerse de durduramadılar. Olayın yıldönümü olan 14 Mart, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışının yıldönümü ve bugünkü Tıp Bayramı'nın sebebini oluşturdu.
Sivas Kongresi’ndeki manda karşıtı konuşması
Hikmet Bey, tıp öğrencilerinin temsilcisi olarak katıldığı Sivas Kongresi’ndeki konuşması ile tanınır. 7 Eylül 1919’da yapılan ikinci celsede verilen önergede Hikmet Beyin de imzasi vardır Kongrenin 9 Eylül 1919 gecesi, mandacılık tartışmasında bu konuyla ilgili olarak Atatürk’e hitaben yaptığı konuşmada
Paşam, murahhası bulunduğum tıbbiyeliler beni buraya istiklâl davamızı başarma yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler, mandayı kabul edemem. Eğer kabul edecek olanlar varsa, bunlar her kim olurlarsa olsunlar şiddetle red ve takbih ederiz. Farz-ı mahal (örnek olarak), manda fikrini siz kabul ederseniz, sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i vatan kurtarıcısı değil vatan batırıcısı olarak adlandırır ve tel’in ederiz (lanetleriz).
demiştir. Duyduğu coşku ve heyecanla söylenmiş bu sözler, kongre salonunda büyük etki yaratmıştır.
Bu konuşmayı Mustafa Kemal şu sözleriyle değerlendirmiştir:
Arkadaşlar, gençliğe bakın; Türk millî bünyesindeki asil kanın ifadesine dikkat edin! Gençler, vatanın bütün ümit ve istikbali size, genç nesillerin anlayış ve enerjisine bağlanmıştır,’" diyerek Hikmet Bey’e donmüş ve "Evlat; müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz, azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez: Ya istiklal, ya ölüm!
Mustafa Kemal'in bu sözleri üzerine Hikmet Bey de yerinden fırlayarak: "Var ol Paşam!.." demiş ve Mustafa Kemal’in elini öpmüştür.
Mustafa Kemal Atatürk, millî meselelerde askeri tıp öğrencilerinin öncü olduğu kanaatini çeşitli zamanlarda dile getirmiştir. Sivas Kongresi'nde Hikmet beyi alnından öperek; "Daima ilerici ve devrimci fikirlere alemdarlık etmiş olan tıbbiyenin mümessili olan genç." diye tanıtması, Türk hekimleri için bir övünç kaynağı kabul edilir.
Tifüs aşısı denemeleri
Sivas Kongresi’nden sonra Hikmet Boran, yakın arkadaşı Yusuf Bey (Balkan) ile birlikte, Dr. Adnan Adıvar’ın başhekim olduğu Ankara ’nde, bakteriyoloji uzmanı Tabip Albay İbrahim Tali Bey (Öngören)’in başında bulunduğu laboratuvarda aşı yapımında çalıştılar. İki arkadaş, İbrahim Tali Bey’le beraber kendi üzerlerinde tifüs aşısı denenmesini, gönüllü olarak kabul ettiler. Gösterdikleri bu fedakârlık üzerine, Mustafa Kemal tarafından Hikmet ve Yusuf Beyler’e rütbe verilmiş ve maaş bağlanmıştır.
Milletvekilliği teklifi
Cumhuriyetin ilanından sonra bir gün sofra sohbetlerinde Mustafa Kemal Paşa, Hikmet beyi hatırlayarak, kendisinin bulunup milletvekili teklif edilmesini emretti. Hikmet Bey bulunamadı ve Cumhurbaşkanına yanlış bir haber olarak öldüğü bilgisi ulaştı. Buna çok üzülen Atatürk, sofra sohbetini sona erdirdi.
Atatürk'ün 1938'de vefatından sonra ise Hikmet Bey’in sağ olduğu ve Albay rütbesiyle bir askerî hastanenin başhekimliğini yapmakta olduğu öğrenildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Biyografi.net sitesi, Hikmet Boran, Erişim tarihi:16.03.2012". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- ^ Mazhar Müfit Kansu'nun anılarından
- ^ Atatürk ve Tıbbiyeliler, Metin Özata, Umay yayınları, Mayıs 2007
- ^ . 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hikmet Boran 1901 Savastepe 1945 Istanbul Turk doktordur Hikmet BoranDogum1901 Savastepe Balikesir Osmanli ImparatorluguOlum1945 43 44 yaslarinda IstanbulMilliyetTurkMeslekDoktor SubayHikmet Boran heykeli Tibbiye ogrencisi iken Istanbul un isgaline karsi okulda direnis orgutlenmesinde aldigi rol ve Tibbiyelilerin temsilcisi olarak katildigi Sivas Kongresi nde yaptigi manda karsiti konusma ile taninir Turk Kurtulus Savasi na katilmis savastan sonra genel cerrah olarak gorev yapmistir Gazeteci ve sanatci Orhan Boran in babasidir Yasami1901 yilinda Balikesir in Savastepe bucaginda dunyaya geldi Babasi Posta Telgraf memurlarindan Hakki Bey dir Abhazya dan surulen Cerkes gocmenleri arasinda Trabzon a gelmis bir ailenin cocugudur Yuksekogrenimini Istanbul da Tibbiye Mektebi nde yapti Istanbul un isgale ugradigi gunlerde Ingiliz birliklerinin isgali altinda bulunan okulda duzenlenen gosterilerde oncu rol oynadi Ucuncu sinif ogrencisi iken Sivas Kongresi ne katilmak uzere Tibbiyelilerin temsilcisi olarak secilen Hikmet Bey Istanbul dan kacarak Sivas a gitti Kongreye Istanbul dan katilan uc delegeden birisiydi Sivas Kongresi nde Mustafa Kemal e hitaben yaptigi konusmasi ile tanindi TBMM kurulunca arkadasi Yusuf Bey Balkan ile birlikte egitimini yarida birakarak Ankara ya gitti Iki arkadas Cebeci deki Asker Hastanesinde Ibrahim Tali Bey in baskanliginda tifuse karsi asi uretmek icin calistilar Sihhiye subayi olarak Buyuk Taarruz a katilan Hikmet Bey Izmir e giren ilk birlikte subay olarak gorev aldi Savas yillarindan sonra Istanbul a donup tip egitimini tamamladi 1922 Hayatini genel cerrah olarak surdurdu 1940 li yillarda gonullu olarak sark hizmeti ne gitti Sarikamis ta gorev yapti Bu gorev sirasinda vereme yakalanan Hikmet Bey Istanbul da bir senatoryumda bir yil kadar tedavi gordu fakat sagligina kavusamadi 1945 yilinda oldu Cenazesi Karacaahmet Mezarligi na defnedilmistir 14 Mart Tip Bayrami ndaki rolu hakkinda1919 un Mart ayinda Istanbul da Darulfunun Tip Fakultesi Ingiliz birlikleri tarafindan isgal edilmisti Isgalcilere karsi ayaklanmak ve okulu kurtarmak icin careler arayan ogrenciler okulun kurulus yildonumu olan 14 Mart i topluca kutlamaya karar verdiler Tibbiye 3 sinif talebesi olan Hikmet Bey onderliginde buyuk bir gosteri yaparak okulun iki kulesi arasina buyuk bir Turk Bayragi astilar Isgal kuvvetleri bu duruma mudahale ettilerse de durduramadilar Olayin yildonumu olan 14 Mart tip camiasinin emperyalist guclerin karsisina resmen cikisinin yildonumu ve bugunku Tip Bayrami nin sebebini olusturdu Sivas Kongresi ndeki manda karsiti konusmasiHikmet Bey tip ogrencilerinin temsilcisi olarak katildigi Sivas Kongresi ndeki konusmasi ile taninir 7 Eylul 1919 da yapilan ikinci celsede verilen onergede Hikmet Beyin de imzasi vardir Kongrenin 9 Eylul 1919 gecesi mandacilik tartismasinda bu konuyla ilgili olarak Ataturk e hitaben yaptigi konusmadaPasam murahhasi bulundugum tibbiyeliler beni buraya istiklal davamizi basarma yolundaki mesaiye katilmak uzere gonderdiler mandayi kabul edemem Eger kabul edecek olanlar varsa bunlar her kim olurlarsa olsunlar siddetle red ve takbih ederiz Farz i mahal ornek olarak manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder Mustafa Kemal i vatan kurtaricisi degil vatan batiricisi olarak adlandirir ve tel in ederiz lanetleriz demistir Duydugu cosku ve heyecanla soylenmis bu sozler kongre salonunda buyuk etki yaratmistir Bu konusmayi Mustafa Kemal su sozleriyle degerlendirmistir Arkadaslar genclige bakin Turk milli bunyesindeki asil kanin ifadesine dikkat edin Gencler vatanin butun umit ve istikbali size genc nesillerin anlayis ve enerjisine baglanmistir diyerek Hikmet Bey e donmus ve Evlat musterih ol Genclikle iftihar ediyorum ve genclige guveniyorum Biz azinlikta kalsak dahi mandayi kabul etmeyecegiz Parolamiz tektir ve degismez Ya istiklal ya olum Mustafa Kemal in bu sozleri uzerine Hikmet Bey de yerinden firlayarak Var ol Pasam demis ve Mustafa Kemal in elini opmustur Mustafa Kemal Ataturk milli meselelerde askeri tip ogrencilerinin oncu oldugu kanaatini cesitli zamanlarda dile getirmistir Sivas Kongresi nde Hikmet beyi alnindan operek Daima ilerici ve devrimci fikirlere alemdarlik etmis olan tibbiyenin mumessili olan genc diye tanitmasi Turk hekimleri icin bir ovunc kaynagi kabul edilir Tifus asisi denemeleriSivas Kongresi nden sonra Hikmet Boran yakin arkadasi Yusuf Bey Balkan ile birlikte Dr Adnan Adivar in bashekim oldugu Ankara nde bakteriyoloji uzmani Tabip Albay Ibrahim Tali Bey Ongoren in basinda bulundugu laboratuvarda asi yapiminda calistilar Iki arkadas Ibrahim Tali Bey le beraber kendi uzerlerinde tifus asisi denenmesini gonullu olarak kabul ettiler Gosterdikleri bu fedakarlik uzerine Mustafa Kemal tarafindan Hikmet ve Yusuf Beyler e rutbe verilmis ve maas baglanmistir Milletvekilligi teklifiCumhuriyetin ilanindan sonra bir gun sofra sohbetlerinde Mustafa Kemal Pasa Hikmet beyi hatirlayarak kendisinin bulunup milletvekili teklif edilmesini emretti Hikmet Bey bulunamadi ve Cumhurbaskanina yanlis bir haber olarak oldugu bilgisi ulasti Buna cok uzulen Ataturk sofra sohbetini sona erdirdi Ataturk un 1938 de vefatindan sonra ise Hikmet Bey in sag oldugu ve Albay rutbesiyle bir askeri hastanenin bashekimligini yapmakta oldugu ogrenildi Ayrica bakinizSivas Kongresi Orhan BoranKaynakca Biyografi net sitesi Hikmet Boran Erisim tarihi 16 03 2012 26 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2012 Mazhar Mufit Kansu nun anilarindan Ataturk ve Tibbiyeliler Metin Ozata Umay yayinlari Mayis 2007 23 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2012