Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halifeliğin kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 Mart 1924 tarihinde çıkardığı kanunla halifelik makamını kaldırmasıdır.
Devletin laikleştirilmesi yolunda yapılmış siyasi bir devrimdir. Bu karar ile 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı padişahlarının taşıdığı; son Osmanlı padişahı Vahdettin'in ülkeyi terk etmesinden sonra TBMM tarafından Abdülmecid Efendi'ye verilmiş olan halifelik unvanı ortadan kalkmıştır. Yasanın gerekçesi, birinci maddede "halifeliğin hükûmet, Cumhuriyet, yani TBMM'nin anlam ve kavramı içinde zaten saklı olduğu" ifadesi ile açıklanmıştır.
Tarihçe
Halife sözcüğü İslam devletlerinde Muhammed'den sonraki devlet başkanlığı kurumunu ifade eder. Halifelerin seçimle belirlendiği Dört Halife devrinden sonra saltanata dönüşen halifelik kurumu; 945 yılında Büveyhîler'in Abbâsî Hanedanı'nın başkenti Bağdat'ı işgalinden sonra farklı siyasi otoritelerin himayesindeki bir ruhani önderlik haline dönüşmüş ve 13.-16. yüzyıllarda Memluk himayesinde Mısır'da yaşamıştır. Osmanlı Devleti'nde ise halife unvanını ilk kez I. Murad kullanmıştır.I. Selim'in Mısır'ı fethi sonrası Osmanlıların hilâfet iddiası güçlenmiş ve kesinleşmiştir.
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı sonunda yıkıldı. Ankara'da kurulan bir meclis hükûmeti ülkeyi yönetmekteydi. 1 Kasım 1922'de saltanatın hilâfetten ayrılmasına ilişkin yasanın Meclisten geçmesi ile Osmanlı Devleti'nin son padişahı Vahdettin, halife sıfatıyla kalmıştır.Vahdettin'in 17 Kasım 1922'de İngiliz harp gemisi HMS Malaya ile İstanbul'dan gizlice ayrılması üzerine 18 Kasım'da mecliste gizli bir oturum düzenlenmişti. Bu oturumda Vahdettin'in halife unvanıyla İngilizlere başvurması onun bütün İslam âleminde ihaneti olarak değerlendirilmiş ve İslam imameti için TBMM tarafından yeni bir kişinin seçilip İslam âlemine bildirilmesine karar verilmiştir. Meclis 19 Kasım 1922 tarihli oturumunda seçime katılan 162 mebustan 142'sinin oyu ile Osmanlı Hanedanı üyesi Abdülmecid Efendi'yi halife olarak seçti.
Yeni halifenin kendine tanınan sınırların dışına çıkması, halkın ve bir kısım siyasetçilerin halifeye bağlılığının devam etmesi ve nihayet basında başlayan sert tartışmalar, gelişmeleri hilâfetin kaldırılması yönüne sürüklemiştir.
Hilafetin kaldırılmasına giden süreç
Vahdettin'in Türkiye'den ayrılışı ve yeni halifenin seçimi 19 Kasım'da basın yoluyla halka duyurulmuştu. Saltanatın kaldırılmasından sonra bu saltanatın başka bir adla aynı sülalede devam etmesini önlemek için halifeliğin yetkisiz bir unvan olarak bırakılmasında hükûmet büyük titizlik gösterdi. Sade bir biat töreni düzenlenmesini isteyen Ankara hükûmetinin bütün çabalara karşın Abdülmecid Efendi gösterişli bir törenle halifeliği üstlendi.
Meclis'teki gelenekselci hilafet taraftarları, hilafete siyasal bir otorite kazandırmak istiyorlardı. Muhalifler bu yoldaki düşünce ve isteklerini 15 Ocak 1923'te dağıttıkları bir risale ile ortaya koydular. Afyon milletvekili İsmail Şükrü'nün imzasını taşıyan "Hilâfet-i İslâm ve Büyük Millet Meclisi" başlıklı risalede saltanatın kaldırılmasının uygun görüldüğü, ancak hilâfetin asla kaldırılamayacağı, halifenin sadece ruhanî sorumluluklarının değil dünyevî görevlerinin de bulunduğu ve içinde yaşanan olağanüstü şartların normale dönmesiyle halifenin bunları yerine getireceği belirtiliyor ve İslam âlemine sabırla beklemesi tavsiye ediliyordu. O sırada yurt gezisi nedeniyle Ankara dışında bulunan Mustafa Kemal'e çok ilgi gören bu risalenin haberi İzmit'te iken ulaşmış verdiği nutuklarda Hilafete yönelik tavırlarını net bir şekilde göstermesine olanak sağlamıştı. 17 Ocak 1923'te yaptığı ünlü basın toplantısında bir soru üzerine halifelerin, aleyhine bir hareketleri olduğu takdirde milletin onları başından defedebileceğini söyledi.
Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olan birinci meclis 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmış; yeni meclis 11 Ağustos 1923'teki ilk oturumunda Lozan Barış Antlaşması'nı onaylamıştı. İkinci meclisin 25. toplantısında hilafete ayrılan bütçe konusunda şikayetler gündeme geldi. Konu, bu meselenin genel bütçe içinde değil tek başına incelenmek üzere 1924 bütçesine bırakılması ile kapandı. Yeni meclis 29 Ekim 1923'te cumhuriyeti ilan etti. Mustafa Kemal Paşa'nın cumhurbaşkanlığına getirilmesi ile bazı vekillerin Halife'yi devletin başına getirerek çözmek istedikleri devlet başkanlığı meselesi çözülmüş oldu.
24 Kasım 1923 tarihinde, Seyid Amir Ali ve III. Ağa Han, Hindistan Hilafet Hareketi adına İsmet Paşa'ya bir mektup gönderdi. Türkiye'nin yeni milliyetçi hükûmetince bu bir dış müdahale olarak yorumlandı; her türlü dış müdahale, Türk egemenliğine hakaret ve daha da kötüsü devlet güvenliğine tehdit olarak nitelendirildi. Mustafa Kemal Paşa derhal şansını yakaladı. Dahası, Ocak 1924'te Halife Abdülmecid Efendi'nin hilâfet ödeneğinin artırılması ve İstanbul'a gelen resmî heyetlerin kendisini de ziyaret etmeleri yolundaki istekleri halifeliğin kaldırılması sürecini hızlandırdı. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, halifenin yabancı devlet temsilcileriyle görüşme isteğini Türkiye Cumhuriyeti'nin istikbaline açık bir tecavüz olarak nitelendirdi ve halifeyi saltanat hülyası içinde olmaması için uyardı. 25 Şubat 1924'te bütçe görüşmeleri sırasında Mecliste halifenin ve hanedanın ödeneği konusu tartışıldı.
Kanunun çıkması
3 Mart 1924 günü Urfa vekili Şeyh Saffet Efendi ve elli üç arkadaşının hazırladığı, hilâfetin kaldırılmasına dair on iki maddeden oluşan bir kanun teklifi Meclise getirildi. Teklif okunduktan sonra halifenin hal‘edildiğini ve hilâfetin kaldırıldığını bildiren birinci madde; ardından hanedan üyelerinin yurt dışına çıkarılmasına dair 2. madde aynen kabul edildi. Oturuma katılan 158 üyenin 157'sinin oyuyla kabul edilmiş; tek ret oyunu Gümüşhane mebusu Zeki Bey vermiştir.
Aynı oturumda daha önce Şer'iye ve Evkaf ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti'nin İlgasına Dair Kanun ile Tevhid-i Tedrisat Kanunu da kabul edilmiş ve Diyanet İşleri Reisliği'nin kurulması kararlaştırılmıştır.
Hanedan üyelerine yurt dışına çıkmaları için on günlük bir süre tanınmışken Abdülmecid Efendi aynı gece on bir kişilik ailesiyle beraber Çatalca İstasyonu'ndan trene bindirildi; sınıra kadar kendisine İstanbul valisi ve emniyet müdürü refakat ettiler.
Halifeliğin kaldırılmasından sonraki gelişmeler
Dış gelişmeler
Türkiye'den ayrıldıktan sonra İsviçre'ye giden Abdülmecid Efendi, 11 Mart 1924 günü haber ajansları vasıtasıyla bir bildiri yayınladı ve Türkiye hükûmetinin kararını reddettiğini duyurarak Müslümanları bir kongre toplamaya çağırdı. Birkaç gün sonra İsviçre hükûmeti tarafından kendisine, siyasal propaganda yapmama şartıyla oturma izni verildiği hatırlatıldı. Ekim 1924'te Fransa'ya geçen Abdülmecid Efendi hilâfet konusunda İslam âleminden umduğu ilgiyi bulamadığı için kendisini daha çok ibadete, resim çalışmalarına ve müziğe vermiştir.
Türkiye'de halifeliğin kaldırılmasından sonra, 7 Mart 1924'te, Hicaz Kralı Hüseyin, Mekke ve Medine'nin elinde olmasına dayanarak kendisini Halife ilân etti. Hüseyin'in halifeliğine en büyük tepki Necd'deki Suudilerden gelmiştir. Suudi orduları 1925'te Mekke'yi ele geçirdi; İbni Suud 1926 yılının ocak ayında Hicaz Kralı olarak taç giydi. Suudiler 1926 başlarında Kahire'de bir İslam kongresi toplayıp hilafet konusunu ele almak istedilerse de konu ciddi olarak ele alınmadan kongre 1926 mayısında sona erdi.
Türkiye Cumhuriyeti'nin hilâfeti bütünüyle kaldırıp Abdülmecid Efendi ve ailesini yurt dışına çıkarması Hindistan'da hilafet otoritesini savunmak üzere kurulmuş Hindistan Hilafet Hareketi içinde anlaşmazlık doğmasına neden oldu. Kimileri kararın tartışılmasını, kimileri halifeliğin Mustafa Kemal Paşa'ya teklif edilmesini, kimileri ise Türklerin tutumunda İslam'a aykırı bir taraf olmadığı için Hint Müslümanlarının da Türkleri örnek almasını istiyordu. Hindistan Hilafet Hareketi bu tartışmalarla bütünlüğünü kaybetti; hilafet hareketine ilgi azaldı. İslam dünyasındaki bazı uygun görülen kişilere teklif ederek bu kurumu yeniden canlandırma girişimleri olduysa da bu girişimler gerçekleşmedi.
Mısır'da tartışmalar, laik hükûmeti savunan ve halifeliğe karşı çıkan Ali Abdurrazık'ın ihtilaflı bir kitabına odaklandı.
Bugün pan-İslami koordinasyon için iki çerçeve var: Her ikisi de 1960'larda kurulan, Dünya İslam Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı.
Kanun maddesi
Vikikaynak'ta Hilâfetin kaldırılması ile ilgili metin bulabilirsiniz.
- Kanun Adı: Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani'nin Türkiye Cumhuriyeti Memalik-i Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun Maddesi
- Kanun Numarası: 431
- Kabul Tarihi: 3 Mart 1924
- Resmî Gazete Tarihi ve Numarası: 6 Mart 1924 - 63
- Madde 1:
| “ | Halife hal’ edilmiştir. Hilafet Hükûmet ve Cumhuriyet mana ve mefhumunda esasen mündemiç olduğundan Hilafet makamı mülgadır. | „ |
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları, 18 Kasım 1922 (Abdülmecid Efendi'nin Halife seçilmesi)26 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Avcı, Casim. (PDF). islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 17, yıl 1998. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ The Cambridge history of Islam. P. M. Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis. Cambridge [England]: Cambridge University Press. 1977. ISBN . OCLC 3549123. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ Boyacıoğlu, Ramazan. . www.atam.gov.tr/. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1997, Cilt XIII, sayı 37. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ a b c d Hür, Ayşe. "Mustafa Kemal'in 'altın vuruşu': Halifeliğin ilgası". www.radikal.com.tr/. Radikal gazetesi, 6 Temmuz 2014. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal (Yayına hazırlayan: Korkmaz, Zeynep). . www.atam.gov.tr. Nutuk (Bugünkü Dille) kitabından. 3 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ a b Boyacıoğlu, Ramazan. . tez.yok.gov.tr. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora tezi, 1992. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ Türker, Hasan. "Basında "Hanedan-ı Hilafet" Tartışmaları ve Hilafetin Kaldırılması" (PDF). web.deu.edu.tr/. Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 8, Yıl, 1998. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ a b c Ünver, Fatma. . tez.yok.gov.tr. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2012. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017.
- ^ (2016). "The Abolition of the caliphate: causes and consequences". The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world. UNESCO. ss. 185-186.
- ^ a b c Küçük, Cevdet. (PDF). islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, yıl 1998. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017.
- ^ a b Armaoğlu, Fahir. (PDF). www.atam.gov.tr. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XIV, Sayı 41, Temmuz 1998. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
- ^ Qureshi, M. Naeem. (PDF). islamansiklopedisi.info. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, yıl 1998. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
- ^ (2016). "The Abolition of the caliphate: causes and consequences". The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world. UNESCO. s. 189.
- ^ (2016). "The Abolition of the caliphate: causes and consequences". The Different aspects of Islamic culture, v. 6, pt. I: Islam in the World today, Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world. UNESCO. ss. 190-191.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halifeligin kaldirilmasi Turkiye Buyuk Millet Meclisinin 3 Mart 1924 tarihinde cikardigi kanunla halifelik makamini kaldirmasidir 8 Mart 1924 tarihli Resimli Gazete de hilafetin kaldirilmasi Devletin laiklestirilmesi yolunda yapilmis siyasi bir devrimdir Bu karar ile 16 yuzyildan itibaren Osmanli padisahlarinin tasidigi son Osmanli padisahi Vahdettin in ulkeyi terk etmesinden sonra TBMM tarafindan Abdulmecid Efendi ye verilmis olan halifelik unvani ortadan kalkmistir Yasanin gerekcesi birinci maddede halifeligin hukumet Cumhuriyet yani TBMM nin anlam ve kavrami icinde zaten sakli oldugu ifadesi ile aciklanmistir TarihceHalife sozcugu Islam devletlerinde Muhammed den sonraki devlet baskanligi kurumunu ifade eder Halifelerin secimle belirlendigi Dort Halife devrinden sonra saltanata donusen halifelik kurumu 945 yilinda Buveyhiler in Abbasi Hanedani nin baskenti Bagdat i isgalinden sonra farkli siyasi otoritelerin himayesindeki bir ruhani onderlik haline donusmus ve 13 16 yuzyillarda Memluk himayesinde Misir da yasamistir Osmanli Devleti nde ise halife unvanini ilk kez I Murad kullanmistir I Selim in Misir i fethi sonrasi Osmanlilarin hilafet iddiasi guclenmis ve kesinlesmistir Osmanli Devleti I Dunya Savasi sonunda yikildi Ankara da kurulan bir meclis hukumeti ulkeyi yonetmekteydi 1 Kasim 1922 de saltanatin hilafetten ayrilmasina iliskin yasanin Meclisten gecmesi ile Osmanli Devleti nin son padisahi Vahdettin halife sifatiyla kalmistir Vahdettin in 17 Kasim 1922 de Ingiliz harp gemisi HMS Malaya ile Istanbul dan gizlice ayrilmasi uzerine 18 Kasim da mecliste gizli bir oturum duzenlenmisti Bu oturumda Vahdettin in halife unvaniyla Ingilizlere basvurmasi onun butun Islam aleminde ihaneti olarak degerlendirilmis ve Islam imameti icin TBMM tarafindan yeni bir kisinin secilip Islam alemine bildirilmesine karar verilmistir Meclis 19 Kasim 1922 tarihli oturumunda secime katilan 162 mebustan 142 sinin oyu ile Osmanli Hanedani uyesi Abdulmecid Efendi yi halife olarak secti Yeni halifenin kendine taninan sinirlarin disina cikmasi halkin ve bir kisim siyasetcilerin halifeye bagliliginin devam etmesi ve nihayet basinda baslayan sert tartismalar gelismeleri hilafetin kaldirilmasi yonune suruklemistir Hilafetin kaldirilmasina giden surecSon halife Abdulmecid Efendi Vahdettin in Turkiye den ayrilisi ve yeni halifenin secimi 19 Kasim da basin yoluyla halka duyurulmustu Saltanatin kaldirilmasindan sonra bu saltanatin baska bir adla ayni sulalede devam etmesini onlemek icin halifeligin yetkisiz bir unvan olarak birakilmasinda hukumet buyuk titizlik gosterdi Sade bir biat toreni duzenlenmesini isteyen Ankara hukumetinin butun cabalara karsin Abdulmecid Efendi gosterisli bir torenle halifeligi ustlendi Meclis teki gelenekselci hilafet taraftarlari hilafete siyasal bir otorite kazandirmak istiyorlardi Muhalifler bu yoldaki dusunce ve isteklerini 15 Ocak 1923 te dagittiklari bir risale ile ortaya koydular Afyon milletvekili Ismail Sukru nun imzasini tasiyan Hilafet i Islam ve Buyuk Millet Meclisi baslikli risalede saltanatin kaldirilmasinin uygun goruldugu ancak hilafetin asla kaldirilamayacagi halifenin sadece ruhani sorumluluklarinin degil dunyevi gorevlerinin de bulundugu ve icinde yasanan olaganustu sartlarin normale donmesiyle halifenin bunlari yerine getirecegi belirtiliyor ve Islam alemine sabirla beklemesi tavsiye ediliyordu O sirada yurt gezisi nedeniyle Ankara disinda bulunan Mustafa Kemal e cok ilgi goren bu risalenin haberi Izmit te iken ulasmis verdigi nutuklarda Hilafete yonelik tavirlarini net bir sekilde gostermesine olanak saglamisti 17 Ocak 1923 te yaptigi unlu basin toplantisinda bir soru uzerine halifelerin aleyhine bir hareketleri oldugu takdirde milletin onlari basindan defedebilecegini soyledi Yeni Turk devletinin kurucu meclisi olan birinci meclis 15 Nisan 1923 te son oturumunu yapmis yeni meclis 11 Agustos 1923 teki ilk oturumunda Lozan Baris Antlasmasi ni onaylamisti Ikinci meclisin 25 toplantisinda hilafete ayrilan butce konusunda sikayetler gundeme geldi Konu bu meselenin genel butce icinde degil tek basina incelenmek uzere 1924 butcesine birakilmasi ile kapandi Yeni meclis 29 Ekim 1923 te cumhuriyeti ilan etti Mustafa Kemal Pasa nin cumhurbaskanligina getirilmesi ile bazi vekillerin Halife yi devletin basina getirerek cozmek istedikleri devlet baskanligi meselesi cozulmus oldu 24 Kasim 1923 tarihinde Seyid Amir Ali ve III Aga Han Hindistan Hilafet Hareketi adina Ismet Pasa ya bir mektup gonderdi Turkiye nin yeni milliyetci hukumetince bu bir dis mudahale olarak yorumlandi her turlu dis mudahale Turk egemenligine hakaret ve daha da kotusu devlet guvenligine tehdit olarak nitelendirildi Mustafa Kemal Pasa derhal sansini yakaladi Dahasi Ocak 1924 te Halife Abdulmecid Efendi nin hilafet odeneginin artirilmasi ve Istanbul a gelen resmi heyetlerin kendisini de ziyaret etmeleri yolundaki istekleri halifeligin kaldirilmasi surecini hizlandirdi Cumhurbaskani Mustafa Kemal halifenin yabanci devlet temsilcileriyle gorusme istegini Turkiye Cumhuriyeti nin istikbaline acik bir tecavuz olarak nitelendirdi ve halifeyi saltanat hulyasi icinde olmamasi icin uyardi 25 Subat 1924 te butce gorusmeleri sirasinda Mecliste halifenin ve hanedanin odenegi konusu tartisildi Kanunun cikmasiKanunun kabulu icin muhalefeti ikna eden Seyyid BeyKanuna tek ret oyunu veren Zeki Bey 3 Mart 1924 gunu Urfa vekili Seyh Saffet Efendi ve elli uc arkadasinin hazirladigi hilafetin kaldirilmasina dair on iki maddeden olusan bir kanun teklifi Meclise getirildi Teklif okunduktan sonra halifenin hal edildigini ve hilafetin kaldirildigini bildiren birinci madde ardindan hanedan uyelerinin yurt disina cikarilmasina dair 2 madde aynen kabul edildi Oturuma katilan 158 uyenin 157 sinin oyuyla kabul edilmis tek ret oyunu Gumushane mebusu Zeki Bey vermistir Ayni oturumda daha once Ser iye ve Evkaf ve Erkan i Harbiye i Umumiye Vekaleti nin Ilgasina Dair Kanun ile Tevhid i Tedrisat Kanunu da kabul edilmis ve Diyanet Isleri Reisligi nin kurulmasi kararlastirilmistir Hanedan uyelerine yurt disina cikmalari icin on gunluk bir sure taninmisken Abdulmecid Efendi ayni gece on bir kisilik ailesiyle beraber Catalca Istasyonu ndan trene bindirildi sinira kadar kendisine Istanbul valisi ve emniyet muduru refakat ettiler Halifeligin kaldirilmasindan sonraki gelismelerDis gelismeler The Times in haberi Turkiye den ayrildiktan sonra Isvicre ye giden Abdulmecid Efendi 11 Mart 1924 gunu haber ajanslari vasitasiyla bir bildiri yayinladi ve Turkiye hukumetinin kararini reddettigini duyurarak Muslumanlari bir kongre toplamaya cagirdi Birkac gun sonra Isvicre hukumeti tarafindan kendisine siyasal propaganda yapmama sartiyla oturma izni verildigi hatirlatildi Ekim 1924 te Fransa ya gecen Abdulmecid Efendi hilafet konusunda Islam aleminden umdugu ilgiyi bulamadigi icin kendisini daha cok ibadete resim calismalarina ve muzige vermistir Turkiye de halifeligin kaldirilmasindan sonra 7 Mart 1924 te Hicaz Krali Huseyin Mekke ve Medine nin elinde olmasina dayanarak kendisini Halife ilan etti Huseyin in halifeligine en buyuk tepki Necd deki Suudilerden gelmistir Suudi ordulari 1925 te Mekke yi ele gecirdi Ibni Suud 1926 yilinin ocak ayinda Hicaz Krali olarak tac giydi Suudiler 1926 baslarinda Kahire de bir Islam kongresi toplayip hilafet konusunu ele almak istedilerse de konu ciddi olarak ele alinmadan kongre 1926 mayisinda sona erdi Turk hukumetinin hilafeti kaldirmakta kullandigi yontemleri Rum Ortodoks ve Ermeni patrikhaneleri ve Yahudi Hahamhanesi aleyhine politikalarinda da uyguladigina iliskin 16 Mart 1924 te New York Times ta yayimlanan haber Turkiye Cumhuriyeti nin hilafeti butunuyle kaldirip Abdulmecid Efendi ve ailesini yurt disina cikarmasi Hindistan da hilafet otoritesini savunmak uzere kurulmus Hindistan Hilafet Hareketi icinde anlasmazlik dogmasina neden oldu Kimileri kararin tartisilmasini kimileri halifeligin Mustafa Kemal Pasa ya teklif edilmesini kimileri ise Turklerin tutumunda Islam a aykiri bir taraf olmadigi icin Hint Muslumanlarinin da Turkleri ornek almasini istiyordu Hindistan Hilafet Hareketi bu tartismalarla butunlugunu kaybetti hilafet hareketine ilgi azaldi Islam dunyasindaki bazi uygun gorulen kisilere teklif ederek bu kurumu yeniden canlandirma girisimleri olduysa da bu girisimler gerceklesmedi Misir da tartismalar laik hukumeti savunan ve halifelige karsi cikan Ali Abdurrazik in ihtilafli bir kitabina odaklandi Bugun pan Islami koordinasyon icin iki cerceve var Her ikisi de 1960 larda kurulan Dunya Islam Birligi ve Islam Isbirligi Teskilati Kanun maddesiVikikaynak ta Hilafetin kaldirilmasi ile ilgili metin bulabilirsiniz Kanun Adi Hilafetin Ilgasina ve Hanedan i Osmani nin Turkiye Cumhuriyeti Memalik i Haricine Cikarilmasina Dair Kanun Maddesi Kanun Numarasi 431 Kabul Tarihi 3 Mart 1924 Resmi Gazete Tarihi ve Numarasi 6 Mart 1924 63Madde 1 dd dd Halife hal edilmistir Hilafet Hukumet ve Cumhuriyet mana ve mefhumunda esasen mundemic oldugundan Hilafet makami mulgadir Ayrica bakinizSaltanatin kaldirilmasiDis baglantilarT B M M Gizli Celse Zabitlari 18 Kasim 1922 Abdulmecid Efendi nin Halife secilmesi 26 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c d e f g Avci Casim PDF islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 17 yil 1998 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2017 The Cambridge history of Islam P M Holt Ann K S Lambton Bernard Lewis Cambridge England Cambridge University Press 1977 ISBN 0 521 29135 6 OCLC 3549123 23 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2021 Boyacioglu Ramazan www atam gov tr Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Mart 1997 Cilt XIII sayi 37 14 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2017 a b c d Hur Ayse Mustafa Kemal in altin vurusu Halifeligin ilgasi www radikal com tr Radikal gazetesi 6 Temmuz 2014 11 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2017 Ataturk Mustafa Kemal Yayina hazirlayan Korkmaz Zeynep www atam gov tr Nutuk Bugunku Dille kitabindan 3 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2017 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Boyacioglu Ramazan tez yok gov tr Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora tezi 1992 29 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2017 Turker Hasan Basinda Hanedan i Hilafet Tartismalari ve Hilafetin Kaldirilmasi PDF web deu edu tr Cagdas Turkiye Arastirmalari Dergisi Cilt III Sayi 8 Yil 1998 29 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ocak 2017 a b c Unver Fatma tez yok gov tr Ahi Evran Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi 2012 29 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2017 2016 The Abolition of the caliphate causes and consequences The Different aspects of Islamic culture v 6 pt I Islam in the World today Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world UNESCO ss 185 186 a b c Kucuk Cevdet PDF islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 1 yil 1998 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2017 a b Armaoglu Fahir PDF www atam gov tr Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Cilt XIV Sayi 41 Temmuz 1998 29 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2017 Qureshi M Naeem PDF islamansiklopedisi info Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 18 yil 1998 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2017 2016 The Abolition of the caliphate causes and consequences The Different aspects of Islamic culture v 6 pt I Islam in the World today Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world UNESCO s 189 2016 The Abolition of the caliphate causes and consequences The Different aspects of Islamic culture v 6 pt I Islam in the World today Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world UNESCO ss 190 191