Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hill küresi (yarıçapına Hill yarıçapı denir), bir gök cisminin, etrafında döndüğü daha büyük kütleli başka bir cismin tedirginliğine göre kütleçekimsel etki alanının hesaplanmasında kullanılan yaygın bir modeldir. Bir astronomik cismin (m), diğer cisimlerin, özellikle de birincil cisim (M) üzerindeki kütleçekim etkisini hesaplamak için yaygın olarak kullanılan bir modeldir. Bazen, ya da Roche küresi olarak adlandırılan diğer kütleçekim etkisi modelleriyle karıştırılır. Roche küresi adıyla anıldığında Roche limiti ile karışıklığa neden olur. Amerikalı astronom George William Hill tarafından Fransız astronom 'un çalışmalarına dayanılarak tanımlanmıştır.
Çekim gücü daha yüksek bir astrofiziksel nesne (daha büyük bir yıldız tarafından bir gezegen, daha büyük bir gezegen tarafından bir uydu) tarafından tutulabilmesi için, daha küçük kütleli cismin, daha büyük kütleli bir cismin Hill küresi tarafından temsil edilen kütleçekim potansiyeli içinde kalan bir yörüngeye sahip olması gerekir. Bu uydunun da kendine ait bir Hill küresi olacaktır ve bu mesafedeki herhangi bir cisim, gezegenin kendisinden ziyade uydunun kendisinin bir uydusu olma eğiliminde olacaktır.
Güneş Sistemi'nin genişliğine ilişkin basit bir görüş, Güneş'in Hill küresi tarafından sınırlandığıdır (Galaktik çekirdek veya daha büyük kütleli yıldızların Güneş ile etkileşiminden kaynaklanır). Hill küresi, iki cismin merkezlerini birleştiren çizgi üzerinde yer alan L1 ve L2Lagrange noktaları arasında uzanır. İkinci cismin etki bölgesi bu doğrultuda daha küçüktür ve Hill küresinin boyutu için sınırlayıcı bir faktör görevi görür. Bu mesafenin ötesinde, ikincinin yörüngesinde dönen üçüncü bir nesne, yörüngesinin en azından bir kısmını Hill küresinin ötesinde geçirecek ve merkezi cismin gelgit kuvvetleri tarafından giderek tedirgin edilecek ve sonunda ikincilin etrafında yörüngeye girecektir.
Parametreler
Hill küresinin dış sınırı aşağıdakilere bağlıdır:
- Merkezi cismin neden olduğu kütleçekim kuvveti,
- Yörüngedeki cismin neden olduğu kütleçekim kuvveti,
- Yörüngedeki cisimle birlikte hareket eden bir konuşlanma sistemindeki merkezcil kuvvet.
Hill küresinde bu üç kuvvetin toplamı yörüngedeki cisme doğru yönlendirilir. Hill küresinin sınırı, Hill yarıçapı, birinci veya ikinci Lagrange noktasına olan mesafeye karşılık gelir:
![{\displaystyle r\approx a\cdot {\sqrt[{3}]{\frac {m}{3M}}}}](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkzYVd0cGJXVmthV0V1YjNKbkwyRndhUzl5WlhOMFgzWXhMMjFsWkdsaEwyMWhkR2d2Y21WdVpHVnlMM04yWnk5aU5ETmtPV0ptTkRobE56WTNOVGxsTXpkbFpXTTBOV1U0WlRoak1EWTFOak0yWlRaaFpXTTIuc3Zn.svg)
burada
- a iki cismin kütle merkezleri arasındaki mesafe,
- m yörüngedeki cismin kütlesi,
- M merkezi cismin kütlesidir.
Güneş sistemi için Hill küreleri
Aşağıdaki tablo ve logaritmik grafik, JPL DE405 gök günlüğünden ve NASA Solar System Exploration web sitesinden elde edilen değerler kullanılarak yukarıda belirtilen formülle (yörünge dış merkezliği dahil) hesaplanan Güneş Sistemindeki bazı cisimlerin Hill kürelerinin yarıçapını göstermektedir.
| Cisim | Milyon km | au | Cisim yarıçapı | Yay-dakika | En uzak uydu (au) |
|---|---|---|---|---|---|
| Merkür | 0,1753 | 0,0012 | 71,9 | 10,7 | Yok |
| Venüs | 1,0042 | 0,0067 | 165,9 | 31,8 | Yok |
| Dünya | 1,4714 | 0,0098 | 230,7 | 33,7 | 0,00257 |
| Mars | 0,9827 | 0,0066 | 289,3 | 14,9 | 0,00016 |
| Jüpiter | 50,5736 | 0,3381 | 707,4 | 223,2 | 0,1662 |
| Satürn | 61,6340 | 0,4120 | 1022,7 | 147,8 | 0,1785 |
| Uranüs | 66,7831 | 0,4464 | 2613,1 | 80,0 | 0,1366 |
| Neptün | 115,0307 | 0,7689 | 4644,6 | 87,9 | 0,3360 |
| Ceres | 0,2048 | 0,0014 | 433,0 | 1,7 | Yok |
| Plüton | 5,9921 | 0,0401 | 5048,1 | 3,5 | 0,00043 |
| Eris | 8,1176 | 0,0543 | 6979,9 | 2,7 | 0,00025 |
Notlar
- ^ Ortalama mesafede Güneş'ten görüldüğü gibi. Dünya'dan görüldüğü şekliyle açısal çap, Dünya'nın nesneye olan yakınlığına bağlı olarak değişir.
Kaynakça
- ^ a b Souami, D.; Cresson, J.; Biernacki, C.; Pierret, F. (2020). "On the local and global properties of gravitational spheres of influence". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 496 (4): 4287-4297. arXiv:2005.13059 $2. doi:10.1093/mnras/staa1520.
- ^ Williams, Matt (30 Aralık 2015). "How Many Moons Does Mercury Have?". Universe Today. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023.
- ^ Hill, Roderick J. (2022). "Gravitational clearing of natural satellite orbits". Publications of the Astronomical Society of Australia. Cambridge University Press. 39. Bibcode:2022PASA...39....6H. doi:10.1017/pasa.2021.62. ISSN 1323-3580.
- ^ Chebotarev, G. A. (March 1965). "On the Dynamical Limits of the Solar System". Soviet Astronomy. 8: 787. Bibcode:1965SvA.....8..787C.
- ^ Scott S. Sheppard, David Jewitt, Jan Kleyna (2005). "Ultra Deep Survey for Irregular Satellites of Uranus: Limits to Completeness". The Astronomical Journal. 129: 518-523. arXiv:astro-ph/0410059 $2. doi:10.1086/426329. 7 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "NASA Solar System Exploration". NASA. 16 Aralık 2003 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hill kuresi yaricapina Hill yaricapi denir bir gok cisminin etrafinda dondugu daha buyuk kutleli baska bir cismin tedirginligine gore kutlecekimsel etki alaninin hesaplanmasinda kullanilan yaygin bir modeldir Bir astronomik cismin m diger cisimlerin ozellikle de birincil cisim M uzerindeki kutlecekim etkisini hesaplamak icin yaygin olarak kullanilan bir modeldir Bazen ya da Roche kuresi olarak adlandirilan diger kutlecekim etkisi modelleriyle karistirilir Roche kuresi adiyla anildiginda Roche limiti ile karisikliga neden olur Amerikali astronom George William Hill tarafindan Fransiz astronom un calismalarina dayanilarak tanimlanmistir Kesim yan gorunumde uc boyutlu Hill kuresi kavraminin iki boyutlu gosterimi Burada Dunya nin cekim kuyusu Dunya nin kutlecekim potansiyeli mavi cizgi Ay icin aynisi kirmizi cizgi ve bunlarin birlesik potansiyeli siyah kalin cizgi gosterilmektedir P noktasi Dunya ve Ay in cekim kuvvetlerinin birbirini goturdugu kuvvet icermeyen noktadir Dunya ve Ay in boyutlari orantilidir fakat mesafeler ve enerjiler olceklendirilmemistir Cekim gucu daha yuksek bir astrofiziksel nesne daha buyuk bir yildiz tarafindan bir gezegen daha buyuk bir gezegen tarafindan bir uydu tarafindan tutulabilmesi icin daha kucuk kutleli cismin daha buyuk kutleli bir cismin Hill kuresi tarafindan temsil edilen kutlecekim potansiyeli icinde kalan bir yorungeye sahip olmasi gerekir Bu uydunun da kendine ait bir Hill kuresi olacaktir ve bu mesafedeki herhangi bir cisim gezegenin kendisinden ziyade uydunun kendisinin bir uydusu olma egiliminde olacaktir Gunes Sistemi nin genisligine iliskin basit bir gorus Gunes in Hill kuresi tarafindan sinirlandigidir Galaktik cekirdek veya daha buyuk kutleli yildizlarin Gunes ile etkilesiminden kaynaklanir Hill kuresi iki cismin merkezlerini birlestiren cizgi uzerinde yer alan L1 ve L2Lagrange noktalari arasinda uzanir Ikinci cismin etki bolgesi bu dogrultuda daha kucuktur ve Hill kuresinin boyutu icin sinirlayici bir faktor gorevi gorur Bu mesafenin otesinde ikincinin yorungesinde donen ucuncu bir nesne yorungesinin en azindan bir kismini Hill kuresinin otesinde gecirecek ve merkezi cismin gelgit kuvvetleri tarafindan giderek tedirgin edilecek ve sonunda ikincilin etrafinda yorungeye girecektir ParametrelerHill kuresinin dis siniri asagidakilere baglidir Merkezi cismin neden oldugu kutlecekim kuvveti Yorungedeki cismin neden oldugu kutlecekim kuvveti Yorungedeki cisimle birlikte hareket eden bir konuslanma sistemindeki merkezcil kuvvet Hill kuresinde bu uc kuvvetin toplami yorungedeki cisme dogru yonlendirilir Hill kuresinin siniri Hill yaricapi birinci veya ikinci Lagrange noktasina olan mesafeye karsilik gelir r a m3M3 displaystyle r approx a cdot sqrt 3 frac m 3M burada a iki cismin kutle merkezleri arasindaki mesafe m yorungedeki cismin kutlesi M merkezi cismin kutlesidir Gunes sistemi icin Hill kureleriAsagidaki tablo ve logaritmik grafik JPL DE405 gok gunlugunden ve NASA Solar System Exploration web sitesinden elde edilen degerler kullanilarak yukarida belirtilen formulle yorunge dis merkezligi dahil hesaplanan Gunes Sistemindeki bazi cisimlerin Hill kurelerinin yaricapini gostermektedir Gunes Sistemi ndeki bazi cisimlerin Hill kurelerinin yaricapi Cisim Milyon km au Cisim yaricapi Yay dakika En uzak uydu au Merkur 0 1753 0 0012 71 9 10 7 YokVenus 1 0042 0 0067 165 9 31 8 YokDunya 1 4714 0 0098 230 7 33 7 0 00257Mars 0 9827 0 0066 289 3 14 9 0 00016Jupiter 50 5736 0 3381 707 4 223 2 0 1662Saturn 61 6340 0 4120 1022 7 147 8 0 1785Uranus 66 7831 0 4464 2613 1 80 0 0 1366Neptun 115 0307 0 7689 4644 6 87 9 0 3360Ceres 0 2048 0 0014 433 0 1 7 YokPluton 5 9921 0 0401 5048 1 3 5 0 00043Eris 8 1176 0 0543 6979 9 2 7 0 00025Gunes sistemi cisimleri Hill yaricaplarinin logaritmik grafigiNotlar Ortalama mesafede Gunes ten goruldugu gibi Dunya dan goruldugu sekliyle acisal cap Dunya nin nesneye olan yakinligina bagli olarak degisir Kaynakca a b Souami D Cresson J Biernacki C Pierret F 2020 On the local and global properties of gravitational spheres of influence Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 496 4 4287 4297 arXiv 2005 13059 2 doi 10 1093 mnras staa1520 Williams Matt 30 Aralik 2015 How Many Moons Does Mercury Have Universe Today 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Hill Roderick J 2022 Gravitational clearing of natural satellite orbits Publications of the Astronomical Society of Australia Cambridge University Press 39 Bibcode 2022PASA 39 6H doi 10 1017 pasa 2021 62 ISSN 1323 3580 Chebotarev G A March 1965 On the Dynamical Limits of the Solar System Soviet Astronomy 8 787 Bibcode 1965SvA 8 787C Scott S Sheppard David Jewitt Jan Kleyna 2005 Ultra Deep Survey for Irregular Satellites of Uranus Limits to Completeness The Astronomical Journal 129 518 523 arXiv astro ph 0410059 2 doi 10 1086 426329 7 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2024 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link NASA Solar System Exploration NASA 16 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2020